De ramp met de Ophelia

Geplaatst op 6 september 2016 door

Zonder toelichting is het een wat merkwaardige foto. Een Indonesiër, autosleutels nog in de hand, kijkt naar een paar gaten in iets wat eens een kunstwerk of monument moet zijn geweest. Op de achtergrond een rivier. Welk verhaal schuilt achter zijn interesse? 

Een monument te Sarolangun, 2015

Een monument te Sarolangun, 2015 (foto: Tribun Jambi)

Op 23 november 1931 meerde de hekwieler (raderboot) Ophelia om 10 uur ´s morgens af in Sarolangoen, Sumatra. De volgende morgen vroeg, op 24 november, vertrok het weer om zijn reis te hervatten. Enkele minuten later ging het verschrikkelijk fout. De eerste berichten in de media:   Lees verder →

Geplaatst in 9. Java Post | 8 reacties

Wie was Jet?

Geplaatst op 30 augustus 2016 door

In de rubriek ‘Zoekertjes´ dit keer een oproep van JP-lezer Joost van Bodegom. We zoeken een ‘Jet’ uit het Tjihapit kamp Bandoeng en Adek kamp, Batavia.

De keuken

De keuken

Door Joost van Bodegom

Ben op zoek naar de eigenares van een zekere Jet uit de kampen Tjihapit en Adek. Zij heeft een soort poëzie album annex vriendinnenboek gemaakt in de jaren 43 t/m 45 in de genoemde Jappenkampen. Met prachtige tekeningen van haar hand (veel taferelen met betrekking tot de keuken, waar zij waarschijnlijk werkte), van haar moeder en van anderen. Prachtige miniatuurtjes. Zo’n 170 handtekeningen van volwassenen en kinderen, vele gedichten, ook in Frans, Duits en Engels. Heb echter geen achternaam kunnen vinden. Wel in een reünieboek van Tjihapit uit 1994: een mevrouw Rijerse met haar kinderen Jet en Ab. Weet echter niet of het deze Jet is.  Lees verder →

Geplaatst in 9. Java Post | 14 reacties

Een heldin weggegaan

Geplaatst op 28 augustus 2016 door

Evy Siantoeri-Poetiray
Surabaya 3 juli 1918 – Jakarta 27 augustus 2016

‘Volk van Nederland, zijt Gij bereid het zelfbeschikkingsrecht van het volk van Indonesië voor honderd procent te erkennen?’ Dat vroeg Evy Poetiray, bestuurslid van Perhimpunan Indonesia, op 2 februari 1946 in de Markthallen in Amsterdam. Het antwoord uit de zaal luidde volmondig: ‘ja’. Het zou helaas anders zijn.

Evy Poetiray

Evy Poetiray

Door Herman Keppy

Evy Poetiray kwam voor studie naar  Amsterdam, maar toen brak de oorlog uit. Net als alle (alle) Indonesische studenten in Nederland wilde zij niets van het fascisme weten en keerde zij zich tegen de Duitse bezetter. Zij was in de illegaliteit onder meer werkzaam als koerierster van De Waarheid en Het Parool.  Lees verder →

Geplaatst in 7. In Memoriam | Tags: , | 40 reacties

Laat ons de doden herdenken

Geplaatst op 26 augustus 2016 door

Door Bert Immerzeel

Al jaren stond op mijn wenslijstje de nationale Indië-herdenking bij te wonen. Vreemd, zult u misschien zeggen, voor iemand die al zó lang stukjes schrijft over Indië en alles wat daar mee samen hangt. Dat is waar, maar het geval wil dat dan meestal heel ver van Den Haag ben, en aan andere dingen denk.

Indië-herdenking 2016

Indië-herdenking 2016

Dit jaar was het dus anders, ik was in de buurt. En dus vol verwachting óp naar het park met het monument! Om er zeker van te zijn dat ik op tijd zou zijn, keek ik bij het Centraal Station nog even op de kaart. ´Komt goed´, dacht ik, en peddelde op mijn fiets richting Scheveningen. Op de Scheveningse Weg werd ik op het fietspad aangehouden door een ouder Indisch echtpaar: of ik wist waar het was? Natuurlijk! Het laatste stukje fietspad werd een paar maal geblokkeerd door auto´s van hoogwaardigheidsbekleders. Duur, donker, en met geblindeerde ramen. Het zij zo, denk je dan.   Lees verder →

Geplaatst in 6. Onderzoek, Aanspraken en Verwerking | Tags: | 123 reacties

Lijst namen slachtoffers Indië openbaar

Geplaatst op 26 augustus 2016 door

Een nieuwe lijst van namen van Indië-slachtoffers kan leiden tot schadeclaims. Defensie is proactief, zegt de een. Te laat, aldus anderen.

Nationaal Archief

Nationaal Archief

Door Kees Versteegh

Het ministerie van Defensie heeft donderdag circa 350 nieuwe namen geopenbaard van mogelijke slachtoffers van executies en geweld door Nederlandse militairen op (toenmalig) Zuid-Celebes tussen eind 1946 en begin 1947. De openbaarmaking „leidt waarschijnlijk tot nieuwe schadeclaims van nabestaanden van de slachtoffers van toen”, aldus een woordvoerder van het ministerie.

De nieuwe namen zijn opgedoken na (archief-)onderzoek van het Nederlands Instituut voor Militaire Historie. Daarmee worden lopende schadeclaims van nabestaanden beoordeeld. In geval van de reeks nieuwe namen „gaat het dus om een soort bijvangst”, aldus Defensie. De woordvoerder benadrukt dat de lijst nog langer kan worden.

„Vanwege privacy-overwegingen” heeft het ministerie de namen niet op internet gezet, maar op papier beschikbaar gesteld aan de media en belanghebbenden. Wie het overzicht wil gebruiken, moet eerst een verklaring van Defensie tekenen. Daarin vraagt het ministerie zorgvuldig („rekening houdend met de belangen van de slachtoffers en hun nabestaanden”) met de namen om te gaan.   Lees verder →

Geplaatst in 3. Bersiap en Merdeka, 1945-1949 | Tags: , , , | 28 reacties

´Dit land, zo getroffen door de ellende van deze tijd´

Geplaatst op 24 augustus 2016 door

Werkzaamheden van het Rode Kruis in Indonesië

Op 24 december 1947 verscheen in Medisch Contact, het officieel orgaan van de Nederlandse Maatschappij tot bevordering van de Geneeskunst, een lezing die de Rode Kruis-arts C.L. Bense korte tijd daarvoor had uitgesproken voor een gezelschap jonge medici.  

Polikliniek van het Rode Kruis

Polikliniek van het Rode Kruis

Door C. L. Bense, arts te Rijssen

Volgaarne heb ik gevolg gegeven aan het verzoek van de organisatoren van deze middag, om voor u een en ander te vertellen over de twee jaren, gedurende welke ik met het 1e Nederlandse Rode Kruisteam als leider van dit team in Indië werkzaam ben geweest, en het is dan ook mijn innige wens, dat hetgeen ik u over onze werkzaamheden heb te vertellen vele van mijn jongere collegae er toe moge brengen, gehoor te geven aan hun roeping als arts, en hun kennis en werkkracht ter beschikking te stellen voor de geneeskundige verzorging van de tientallen miljoenen Inheemsen in Indië, om hen te verlossen van de talrijke en vreselijke ziekten waaraan zij ten prooi zijn, en voor de behandeling waarvan nog vele tientallen hoofden en handen nodig zijn, en spoedig nodig zijn.  Lees verder →

Geplaatst in 3. Bersiap en Merdeka, 1945-1949 | Tags: , | 2 reacties

Herdenken in het klein

Geplaatst op 21 augustus 2016 door

Het herdenken van de oorlogsperiode, en vooral de wijze waarop, heeft in het verleden geleid tot vele discussies. Dat dit ook wel eens mis kon gaan, toont de geschiedenis van het ontwerp van enkele herdenkingszegels. Onder de titel ´De vrijheid van de ontwerper´ publiceerde het NRC Handelsblad op 5 januari 1985 het verhaal van een teruggegeven opdracht. Van een prachtige zegel die er niet kwam, en van het ontstaan van een andere, veel minder mooie, die wél werd uitgegeven: de eerste herdenkingszegel van de oorlog in Indië.

Het (niet gebruikte) ontwerp van Bons

Het (niet gebruikte) ontwerp van Bons

Door William Rothuizen

Nederland herdenkt dit jaar zijn bevrijding en de PTT zal niet achterblijven. In mei wil het staatsbedrijf (naar verluidt voor de laatste maal) met een herdenkingsserie komen. Voor het maken van de ontwerpen werd de internationaal vermaarde graficus Jan Bons aangezocht. Na een absurde reeks confrontaties met ambtenaren en comitéleden gaf deze onlangs de opdracht terug. Het sombere verhaal van (om met Jan Bons te spreken) “het verzet dat in 1945 ophield”.  Lees verder →

Geplaatst in 6. Onderzoek, Aanspraken en Verwerking | Tags: , | 4 reacties