Java Post

Tv-recensie In Onze jongens op Java interviewt Coen Verbraak veertien veteranen van de koloniale oorlog die Nederland tussen 1947 en 1949 voerde in Indonesië. „Soms moesten een paar huisjes in brand.”

Oorlogsgetuigenissen in Onze jongens op Java. (beeld BNN/VARA)

Door Arjen Fortuin

Een van de vele mooie dingen aan Onze jongens op Java (BNNVARA) is dat er soms in een paar zinnen een roman langskomt. Neem deze: „Toen ik 65 werd, hebben mijn kinderen het huis versierd met zijn vieren. Het feest duurde tot drie uur in de morgen, of vier uur. Twee weken later stonden ze weer met zijn vieren voor de deur. Schreeuwen, vloeken, tieren. Dat ik zo slecht was geweest. Ik denk: die komen na een week wel terug om te zeggen, nou sorry hoor pa. Nee hoor, ze zijn nooit meer teruggekomen. Oké.”

Zulke verhalen lijken gewoon voor het oprapen te liggen als je de interviewreeks bekijkt die Coen Verbraak maakte met veertien veteranen van de koloniale oorlog die Nederland tussen 1947 en 1949 voerde in Indonesië. Maar het bijzondere is: die verhalen zijn niet of nauwelijks opgeraapt, de afgelopen zeventig jaar. Deze mannen is zelden iets gevraagd. Zelfs hun familieleden keken nu hun ogen uit. Lees verder →

Moties om recht te doen aan claims wees de Tweede Kamer deze week af.
„75 jaar vrijheid geldt kennelijk niet voor ons.”

Deelnemers aan een protest bij het Indisch Herinneringscentrum, Den Haag 2019

Ontvangen weduwen van voormalige Indische ambtenaren en militairen toch de eenmalige uitkering van 25.000 euro waarmee het kabinet in 2015 de zogeheten Indische Kwestie ‘definitief’ wilde afsluiten? Dat was een van de vragen die, na bijna 75 jaar strijd van Indische Nederlanders en Molukkers tegen de Nederlandse staat, deze week op de agenda van de Tweede Kamer stond.

Want de kabinetten-Rutte II en III zijn er, net als alle voorgaande naoorlogse kabinetten, niet in geslaagd een definitief einde te maken aan slepende problematiek van de niet uitbetaalde salarissen gedurende de Japanse bezetting (1943-1945) aan Nederlands overheidspersoneel in toenmalige kolonie Nederlands-Indië. Lees verder →

In 1969 verscheen de Excessennota, over de politionele acties in Indonesië tussen 1945 en 1950. Een explosieve ambtelijke notitie over de medeverantwoordelijkheid van toenmalige bewindslieden als Willem Drees werd angstvallig verzwegen. Die politieke doofpot duurt voort tot vandaag.

Nederlandse militaire colonne tijdens de politionele acties in Nederlands-Indië, 1947 (Wilmar, NA)

Door Maurice Swirc

‘Bij het vegen van de trap moet je bovenaan beginnen’, zo klinkt het al decennia onder Indiëveteranen. Een van hun belangrijkste frustraties is dat zij in publieke discussies altijd worden vereenzelvigd met oorlogsmisdrijven tijdens ‘de politionele acties’ in Indonesië tussen 1945 en 1950, terwijl de hoogste militair en politiek verantwoordelijken uit zicht blijven. Tegelijkertijd klinkt tot op vandaag uit kringen van oud-strijders scherpe kritiek op de steeds luider klinkende analyse dat Nederlanders in Indonesië op structurele basis en met goedkeuring van bovenaf oorlogsmisdrijven hebben gepleegd. Lees verder →

Tot het definitieve afscheid van Nederlands-Indië, in augustus 1962, was de Koninklijke Marine operationeel in de wateren rond Nieuw-Guinea. Als Cornelis de Houtman de eerste Nederlander was die in 1595 verslag deed van zijn  contact met ´De Oost´, officier Jan Willem van Waning van de onderzeeboot Dolfijn was waarschijnlijk één van de laatsten. 

Onderzeeboot Dolfijn (1960-1985)

Door Jan Willem van Waning

Het was niet gepland, deze wereldreis nu 50 jaar geleden – daar kunnen mijn echtgenote Petra en ik persoonlijk van getuigen. Het zou slechts voor een oefenreis van twee maanden zijn dat ik, als op-een-na-jongste officier aan boord Hr.Ms. Dolfijn (DLF), op 24 januari 1962 uit Den Helder vertrok voor de voorjaarsreis van Smaldeel 5. Dit vlootverband bestond verder uit ons vliegkampschip Hr.Ms. Karel Doorman, de onderzeebootjagers Hr.Ms. Limburg en Groningen, en de andere ‘sub’ Hr.Ms. Zeeleeuw (ZLW) – met jaargenoot/goede vriend Ab Dijkstra aan boord. Na terugkomst in april zouden Petra en ik ons verloven, het liep echter anders uit…. Lees verder →

De opdracht van historici beperkt zich niet tot het publiceren voor academici en moet in dienst staan van het maatschappelijk debat. Dat hierbij de nachtrust in het geding komt, is onontkoombaar, aldus Bert Immerzeel.

Het publiek verlaat demonstratief de Tweede Kamer bij de het debat over de voortgang in het beleid voor oorlogsgetroffenen, 28 november 2019.

Door Bert Immerzeel

Ik slaap slecht de laatste tijd. Heeft u dat ook soms? Dat u midden in de nacht wakker wordt en dan uren ligt te piekeren over allerlei zaken die overdag meestal minder belangrijk lijken?

En als er dan nog enige logica in zat, maar nee, het is vaak een wirwar van dromen en realiteit, van ver en van dichtbij, en vooral: van heden en verleden. En ik vraag me af hoe daarmee om te gaan. Lees verder →

Schrijver Herman Keppy raakte ontroerd toen hij vaststelde hoeveel indo’s en Indonesiërs betrokken waren bij de strijd tegen nazi-Duitsland. ‘Er waren ook mensen bij die zeiden: dit pikken we niet.’

Schrijver Herman Keppy. (Beeld Katja Poelwijk)

Door Sander van Walsum

Jongens waren het. Indische jongens, en een enkel meisje. Tienduizenden van hen woonden tijdens de Duitse bezetting in Nederland. En ze waren oververtegenwoordigd in het verzet, zegt Herman Keppy (59) – zoon van een Molukse vader en een Nederlandse moeder. Zij vormden de grootste groep onder de 68 officieren en cadetten – meer waren het er niet – die in 1940 weigerden de zogenoemde erewoordverklaring te ondertekenen: de plechtige belofte om ‘noch direct, noch indirect’ te zullen deelnemen ‘aan den strijd tegen Duitschland’. Zij behoorden tot de eerste Engelandvaarders – mensen die vanuit bezet Nederland naar Engeland ontkwamen. En van de acht Nederlanders die ontsnapten uit het krijgsgevangenenkamp Colditz, hadden zes een Indische achtergrond. Lees verder →

De Werkgroep Indische Letteren verenigt dit weekend in Bronbeek. Een breed programma met een inclusief karakter moet inzicht geven in de ´Indonesische perspectieven op de Nederlands-Indische geschiedenis en erfenis´.

Partini en haar vader R.M. Soerio Soeparto

Door Arnoud Arps

Tijdens de Derde Indische Letteren-lezing op 18 oktober jongstleden richtte universitair hoofddocent dr. Jacqueline Bel zich op representaties van Nederlands-Indië in de Indische letteren. Zij maakte een kritische tocht langs een aantal Indisch-Nederlandse romans van 1860 tot nu, van de Max Havelaar tot De tolk van Java. Collega-redacteur van het tijdschrift Indische Letteren Coen van ’t Veer merkte in zijn recente blog bij de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde op hoe er in de literatuurwetenschap enerzijds steeds meer aandacht komt voor kritische geluiden ten opzichte van het kolonialisme en anderzijds hoe er meer aandacht is voor de stem van de (voormalig) gekoloniseerden. Voortbouwend op die ontwikkeling organiseert de Werkgroep Indisch-Nederlandse Letterkunde haar volgende evenement, namelijk het jaarlijkse Bronbeek-symposium. Lees verder →