Java Post

Batik Belanda (Nederlandse Batik) is de westerse tegenhanger van de traditionele Indonesische batik. Vlak voor de sluiting van Museum Nusantara in Delft, in 2013, organiseerde Louise Rahardjo een tentoonstelling over deze batik.

Inheemse vrouw met sarong en kabaja

Door Louise Rahardjo

Het zijn voornamelijk mannen die tot aan de 19de eeuw naar Nederlands-Indië afreizen. Zij hebben een opleiding tot bestuursambtenaar in Nederland afgerond en worden in de archipel gestationeerd. De reis naar “de Oost” duurt zes tot negen maanden. De lange reis was niet zonder gevaar, waardoor maar weinig vrouwen gingen. Dit verandert met de opening van het Suezkanaal in 1869. De reis naar Nederlands-Indië duurt vanaf dat moment nog slechts vier tot zes weken en steeds meer vrouwen (met kinderen) reizen vanuit Nederland naar de kolonie. De Nederlandse populatie in Nederlands-Indië verdubbelt binnen een paar jaar na de opening van het kanaal.[i] Lees verder →

Nadat Indonesië in 1945 de onafhankelijkheid uitriep, stuurde Nederland 95.000 dienstplichtigen naar de archipel om zijn gezag te herstellen. Chris Paling, grootvader van Judith Evertse, was één van die militairen. Zijn dagboek laat de verwarring en angst zien van deze ‘jongens in het oosten’. Een persoonlijk verhaal.

De buurt liep uit toen Chris Paling in het voorjaar van 1950 thuis kwam uit Indonesië.

Door Judith Evertse

“Zo nu en dan passeerden wij het silhouet van een dessa, verborgen onder klapperbomen. Een vredig gezicht, maar tegelijkertijd ging er een vreemde dreiging van uit. Misschien had de vijand zich daar wel verborgen en loerde hij op zijn kans. Ik voelde mij klein en eenzaam.” Dit zijn de woorden van mijn opa, Chris Paling, voormalig lid van het vierde bataljon Grenadiers van de Palmboomdivisie.

Hij was één van de 95.000 Nederlandse dienstplichtige soldaten die deelnamen aan de politionele acties in voormalig Nederlands-Indië, nadat daar op 17 augustus 1945 de onafhankelijkheid was uitgeroepen door Soekarno en Mohammed Hatta. Het waren veelal jonge mannen uit alle hoeken van Nederland, sommigen de puberteit maar net ontgroeid. Wat maakten ze in het Oosten allemaal mee? Welke gruwelen zagen hun ogen? Lees verder →

Het Nederlandse publiek stelt in het kader van “75 jaar vrijheid” de honderd meest aansprekende foto’s van de Tweede Wereldoorlog samen. Om dit te ­bereiken is afgelopen november een zoektocht gestart. In elke provincie zijn inwoners gevraagd mee te denken over foto’s die de oorlogsgeschiedenis in beeld brengen.

Kamp Banjoebiroe, eind 1945

Tijdens publieksbijeenkomsten in de regio op 15 januari werden de keuzes van 50 foto’s in elke provincie bekend gemaakt. Voor Nederlands-Indië (samen met De West beschouwd als overzeese provincie) werd een bijeenkomst belegd in het Indisch Herinneringscentrum. Het aanwezige publiek werd gevraagd welke foto’s doorgaan naar de volgende ronde. Ook voor het algemene publiek is er tot 21 januari gelegenheid om online een stem uit te brengen. Stem HIER. Lees verder →

De gemeente Wierden gaat een lijst opstellen met bijzondere graven die behouden moeten worden. Het gaat onder andere om graven van Molukse veteranen van het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL). De gemeente gaat de lijst samenstellen met stichting Maluku4Maluku en de Historische Kring Wierden.

Gemeentelijke begraafplaats Wierden

Door Ina Brouwer

Het zal voor het eerst zijn dat in Nederland graven van Molukse veteranen de status van bijzonder graf krijgen, schrijft RTV Oost. Over dat soort graven hoeven geen grafrechten meer betaald te worden. Ook kunnen ze niet worden geruimd. Ook de graven van andere oorlogsveteranen komen in Wierden in aanmerking voor de status.

Leo Reawaruw van de stichting Maluku4Maluku is blij met deze ontwikkeling. “In Wierden gaat het om tachtig tot honderd graven. De veteranen werden geboren onder de klapperboom in de tropen, zij wilden onder dezelfde klapperboom begraven worden”, zegt hij. Lees verder →

De afgelopen weken stond Jakarta – voor de zoveelste keer – onder water. Het aantal slachtoffers ligt rond de 60. Dat onheil van alle tijden is, toont ons de berichtgeving over een zeeramp bij Batavia, een eeuw geleden. Belangrijker de vraag hoe daarmee om te gaan…

Prauwen in Kota Batavia, 1913 (foto Frank Hurley)

Door Bert Immerzeel

Op donderdag 14 mei 1908 meldde Het Nieuws van den Dag voor Nederlandsch-Indië dat twee prauwen dicht bij Tandjoeng Priok in botsing waren geweest en een groot gedeelte der opvarenden verdronken zou zijn.

“Het weer was gisterenavond bijzonder ruw, en af en toe dik van regen”, schreef het blad, “en daarvan was het gevolg, dat tussen Tandjong Priok en Tjabangboengin een prauw met meer dan honderd padisnijders op weg naar Tjabangboengin in botsing kwam met een vissersvaartuig. De gevolgen moeten verschrikkelijk geweest zijn; meer dan 60 personen zijn vermoedelijk verdronken. Verdere bijzonderheden ontbreken.” Lees verder →

Indonesië riep 75 jaar geleden de onafhankelijkheid uit. Soekarno was de kampioen van die strijd, schrijft publicist en journalist John Jansen van Galen. Verdient hij een straatnaam?

President Soekarno in Medan, de hoofdstad van Sumatra in Indonesië. (ANP)

Door John Jansen van Galen

Wordt het geen tijd voor Soekarnostraten, Soekarnolanen, Soekarno­pleinen? Op 27 december 2019 was het 70 jaar geleden dat Nederland de soevereiniteit over Nederlands-Indië overdroeg aan Indonesië. Dit jaar wordt herdacht dat Indonesiërs 75 jaar geleden de onafhankelijkheid van hun land uitriepen.

Het was een schamele vertoning, waaraan je de wereldhistorische betekenis niet zou aflezen. In een voortuin te Djakarta stonden op 17 augustus 1945 twee mannen, Mohammed Hatta en Soekarno, tussen radicale jongelui die hen in feite gijzelden totdat ze Indonesië onafhankelijk hadden verklaard. Met trillende handen en een stem schor van de malaria las Soekarno de proclamatie voor. Daarna werd de rood-witte vlag gehesen. Maar uit angst voor Japanse represailles ging men niet juichend de straat op. Lees verder →

De inzet van de Nederlandse militairen in Indië in de jaren ná de Japanse capitulatie wordt de laatste tijd steeds meer beoordeeld in het licht van de vraag naar de rechtvaardiging daarvan. De persoonlijke motieven, en gevoelens, van deze militairen lijken daaraan ondergeschikt. Mogen de kerstdagen dienen om daar even bij stil te staan.

Kerst-opschriften op een carrier. (NIMH)

Op 4 december 1947 verscheen in de Semarangse krant De Locomotief een oproep aan Nederlandse militairen tot het indienen van kerstverhalen. Het werd een overweldigend succes. Tientallen verhalen werden ingediend en moesten worden gelezen en beoordeeld door een hiervoor in het leven geroepen commissie. In plaats van de voorgestelde twee, werden uiteindelijk vier inzendingen beloond met een prijs van f 25 en publicatie. Bijzondere vermelding kreeg de inzending van een militair de militair die op een briefkaart schreef: “Kwou dak thuis was”.
“Dát Kerstverhaal”, schreef De Locomotief, “hebben we dan hiermee gepubliceerd.” Lees verder →