Java Post

Het Covid-19 of Corona-virus houdt de hele wereld in zijn greep. De media willen ons doen geloven dat we in oorlog zijn.

Voorlichting Bescherming Bevolking 1961

Door Bert Immerzeel

Terwijl ik dit schrijf staat in Nederland de stand op 4749 besmette personen en 213 doden. Boris Johnson, de Britse premier, spreekt van oorlog, en ook Donald Trump zette zichzelf op een voetstuk als ´oorlogspresident´. De Duitse premier Angela Merkel – bekend met de gevoeligheden van het begrip oorlog – ging slechts zo ver door te zeggen dat het Covid-19-virus de grootste uitdaging was sinds de Tweede Wereldoorlog.

Linksom of rechtsom, de wereldleiders en media doen ons geloven dat we in oorlog zijn. Maar is dat wel zo? Wat maakt dat deze pandemie  aan een oorlog doet denken? Lees verder →

Indonesië Het is een gemiste kans dat de koning en koningin de oude band tussen Nederland en de Molukken niet hebben onderstreept, schrijft Juan Seleky.

Straat te Ambon, ca. 1900

Door Juan Seleky

Hoewel het op zichzelf een positieve ontwikkeling is dat koning Willem-Alexander en koningin Máxima een staatsbezoek hebben gebracht aan Indonesië, aan de vooravond van de viering van 75 jaar onafhankelijkheid van deze oud-kolonie, is het jammer dat zij de Molukken niet hebben aangedaan.

Want juist op de Molukken is de Nederlandse kolonisatiegeschiedenis van Indonesië, het voormalige Indië, vierhonderd jaar geleden begonnen, al is dat een onderbelicht aspect van de kolonisatiegeschiedenis. Lees verder →

Hopelijk zijn de excuses van de koning in Indonesië de opmaat naar gesprek over ons gedeelde koloniaal verleden waarin goed en kwaad zijn vervlochten, schrijft Nicole Immler.

Nederlandse militairen doorzoeken nabij Soerabaja (Oost-Java) een kampong in juli 1947, tijdens de eerste ‘politionele actie’. (NA)

Door Nicole Immler

Het kwam onverwacht: koning Willem Alexander, met een handelsmissie in Indonesië, heeft spijt betuigd en excuses aangeboden voor „de geweldsontsporing aan Nederlandse zijde” na de Indonesische Proklamasi van 17 augustus 1945. Er waren eerdere spijtbetuigingen, maar het gezag van de koning weegt toch zwaarder.

De excuses zijn niet erg ruim, want beperkt tot ‘excessief geweld’. (Wat doen we met onze kennis over ‘structureel geweld’?) Maar de koning zegt ook: „Het verleden kan niet worden uitgewist en moet door iedere generatie opnieuw worden onderkend” en dat „de pijn en het verdriet van de getroffen families generaties lang voelbaar blijven”.

Daar gaat het om, te erkennen dat de pijn nog steeds aanwezig is. Maar erkenning van wiens pijn? Van de Indonesiërs of de Indische en Indonesische diaspora in Nederland? Want wie zijn degenen die om excuses vragen en die gehoord willen worden? Lees verder →

De excuses van de koning lijken gemeend, maar er is meer over te zeggen, aldus Remco Raben. Er is nog heel veel werk te verrichten…

Ontmoeting tussen de koning en president Joko Widodo van Indonesië, 10 maart 2020

Door Remco Raben

Wat valt er nog te zeggen over de ‘excuses’ van de Nederlandse regering aan Indonesië?

In de eerste plaats: opvallend is het voortgaande gebruik van de term ‘exces’. In de Engelse tekst heet het ‘excessive violence’. Dit is een voortzetting van het ‘beperkende’ frame van het geweld als a) uitzonderlijk en b) losstaand van andere vormen van koloniaal geweld.

Het begrip excessief geweld (in de Nederlandse tekst staat geweldsontsporingen) laat zien hoezeer de politieke gedachtenvorming over de Nederlandse misdaden in de oorlog in het verlengde blijft staan van het verzachtende taalgebruik uit de tijd zelf en in de Excessennota van 1969. Lees verder →

Koning Willem-Alexander heeft zich dinsdag in Jakarta verontschuldigd voor een oorlog die voortkwam uit drie misverstanden.

Nederlandse militairen in Tandjoeng Priok, op weg naar huis, 1950. (Foto: Henry Cartier Bresson)

Door Sander van Walsum

Indonesië zou niet rijp zijn voor zelfstandigheid

Het is een misverstand dat Nederland in 1945 de oude, vooroorlogse gezagsverhoudingen in toenmalig Nederlands-Indië wilde herstellen. Van de Nederlanders onderschreef in februari 1946 slechts 11 procent de stelling ‘dat Indië van Holland moet blijven’. Dat percentage was een jaar later weliswaar opgelopen tot 14 procent, maar toch: de wens om terug te keren naar de status quo ante leefde slechts onder mensen die ook toen al reactionair werden geacht, zoals oorlogspremier Pieter Sjoerds Gerbrandy en de dichter/politicus Carel Gerretson.

Die reactionairen waren niet talrijker dan de Nederlanders die zich in een Nipo-enquête – die had je toen ook al – uitspraken voor volledige Indonesische onafhankelijkheid. De rest van de bevolking had over deze brandende kwestie geen oordeel, of stond een soort gemenebest voor – een ‘rijksverband’ waarbinnen Indonesië ‘een beperkte onafhankelijkheid’ zou genieten. Voor een onmiddellijke en volledige onafhankelijkheid zou het land nog niet rijp zijn. Minister van Buitenlandse Zaken Eelco van Kleffens voelde ‘de noodzaak’ de Indonesiërs tot nader order ‘te beschermen tegen ingekankerde tekortkomingen als dobbelzucht en nepotisme’. Lees verder →

Koning Willem-Alexander heeft dinsdagochtend zijn excuses aangeboden voor het geweld dat Nederland aanrichtte tijdens de onafhankelijkheidsoorlog in Indonesië (1945-1949). De woorden kwamen aan het begin van het staatsbezoek, in het bijzijn van de Indonesische president Joko Widodo.

De koning biedt zijn excuses aan tijdens een vierdaags staatsbezoek aan Indonesië. (ANP)

‘In de jaren direct na de Proklamasi volgde een pijnlijke scheiding die aan velen het leven heeft gekost’, zei de koning. ‘Voor de geweldsontsporing aan Nederlandse zijde in die jaren wil ik hier nu, in navolging van eerdere uitspraken van mijn regering, mijn spijt uitspreken en excuses overbrengen. Dit doe ik in het volle besef dat de pijn en het verdriet van de getroffen families generaties lang voelbaar blijven.’ Lees verder →

Van het aanvangstijdstip tot aan het programma: alles is erop gericht het staatsbezoek aan Indonesië deze week zonder diplomatieke hoofdpijn te laten verlopen. Anders dus dan de vorige keer, toen het een zware migraineaanval werd.

De aankomst van koning en koningin, 2020

Door Remco Meijer

Maandag 9 maart om vier uur ’s middags landen koning Willem-Alexander en koningin Máxima in Jakarta. Een dag later begint het vierdaagse staatsbezoek aan Indonesië, vooralsnog in een oase van rust. Alles is erop gericht om dat zo te houden: van het feit dat de koning nu al gaat, ruim voor het 75-jarig bestaan van de republiek later dit jaar, tot aan het ontbreken van een staatsdiner met bijbehorende beladen tafelredes. Het blijft bij ‘een gezamenlijke persverklaring’.

In die ogenschijnlijke details galmt de echo na van het vorige staatsbezoek, dat 25 jaar geleden uitgroeide tot een van de moeizaamste en pijnlijkste episodes (het bezoek duurde liefst elf dagen) uit de regeerperiode van koningin Beatrix. Willem-Alexander was er ook toen al bij en lijkt zich dit keer stellig te hebben voorgenomen herhaling te voorkomen. Gelukkig voor hem zijn ook de omstandigheden veranderd die van Jakarta destijds nog een diplomatiek moeras maakten.

Een terugblik in zes pijnpunten. Lees verder →