Gedwongen arbeid leidde in de negentiende eeuw op het eiland Java tot aanzienlijke oversterfte onder de plaatselijke bevolking.
Door Bart Funnekotter
Het Cultuurstelsel heeft op het Indonesische eiland Java tussen 1834 en 1879 geleid tot een aanzienlijke extra sterfte onder de bevolking. Historici van de Wageningen Universiteit en de Universiteit Utrecht concluderen dat een toename van het aantal mensen dat er gedwongen arbeid moest verrichten, leidde tot een toename in het aantal sterfgevallen. In 1840, op het hoogtepunt, stond een toename van elke duizend gedwongen arbeiders gelijk aan dertig extra sterfgevallen per jaar. De onderzoekers publiceerden hun bevindingen maandag in The Journal of Economic History.
Het Cultuurstelsel was een systeem waarbij de Nederlandse overheid Indonesiërs dwong bijzonder winstgevende gewassen als koffie, suiker en thee te verbouwen. De verdiensten van de verkoop verdwenen in de zakken van de Nederlandse staat en in die van inheemse vorsten. De bevolking kon minder rijst verbouwen, wat leidde tot voedseltekorten. Deze voor de kolonisator bijzonder profijtelijke constructie kwam in de tweede helft van de negentiende eeuw steeds meer onder vuur te liggen, mede dankzij de roman Max Havelaar (1859) van Multatuli. Vanaf de jaren zeventig van de negentiende eeuw werd het systeem uitgefaseerd.
„Wij vonden het belangrijk om te onderzoeken wat nu precies de gevolgen van het Cultuurstelsel waren voor de bewoners van Java”, zegt Pim de Zwart, hoofdauteur van het artikel en universitair docent aan de Wageningen Universiteit. „Veel historisch onderzoek richt zich op de economische impact van het systeem, en of er mogelijk een gunstige invloed is geweest op de latere economische ontwikkeling van Indonesië. Onze focus ligt op de menselijke kosten.”
Voor hun onderzoek verzamelden De Zwart en zijn co-auteurs de sterfte- en geboortecijfers op Java tussen 1834 en 1879. Die werden door de plaatselijke overheid nauwkeurig bijgehouden. Daar legden ze de administratie van het Cultuurstelsel naast: hoeveel Javanen werkten er op een gegeven moment gedwongen aan de teelt van gewassen die in Europa veel geld opbrachten? De conclusie van die vergelijking: er is een duidelijke correlatie tussen stijgende sterftecijfers en een groei in het aantal dwangarbeiders.
Nu wil zo’n correlatie niet zeggen dat er sprake is van een oorzakelijk verband, weet De Zwart. „Dus zijn we op zoek gegaan naar andere factoren die een rol zouden kunnen spelen bij een toename van het sterftecijfer. We keken naar indicatoren van economische ontwikkeling zoals de hoeveelheid vee en rijstprijzen, maar we vonden niets dat de sterftecijfers beter verklaarde dan een toename van het aantal dwangarbeiders.”
Uit het onderzoek van De Zwart blijkt overigens ook dat er een duidelijk verband bestaat tussen dwangarbeid en de prijzen die in Amsterdam voor goederen als koffie en suiker worden betaald. „Als de prijzen laag zijn, zie je het volgend jaar dat meer mensen op de plantages moeten werken. Zo wilde lokale koloniale ambtenaren de productie opdrijven om de verdiensten op peil te houden. Onze analyses tonen dat de marktprijzen voor cultuurproducten in Amsterdam, via de vraag naar gedwongen arbeid, in relatie stonden met sterfte op Java.”
De extra sterfte op Java werd waarschijnlijk veroorzaakt door de erbarmelijke hygiënische omstandigheden op de plantages waar het gedwongen werk werd verricht, denkt De Zwart. „Ook gebrekkige voeding zal een rol hebben gespeeld. Veel Javanen werden ziek, en namen die besmettelijke ziektes mee naar hun dorp als hun dienst op de plantage erop zat.”
Dit artikel werd eerder gepubliceerd in het NRC, 20 december 2021.
Java Post 
Toch heeft de Indonesiër zijn trots en niet altijd genoeg doening in geld om te zetten. Dwangarbeid is net zo erg als slavernij alleen onder een andere naam.
Verstuurd vanaf mijn iPhone
De inlandse bevolking was vaak niet hygiënisch, vooral bij de beekjes werd van alles gedaan. Daar kwam bij dat ze daar vrij onverschillig tegenover stonden. Bij de bevolking was een fatalistische houding waar te nemen. Als ze het niet overleefden, dan was gewoon hun tijd gekomen, vonden ze.
Outlook voor Android downloaden ________________________________
@PaulvandenBrand; ‘een fatalistische houding etc.’- Dat werd ons onderwezen. Het was hun adat; ze wisten niet anders, ze waren tevreden etc. Hun tijd voor ons(!) was inderdaad gekomen nl. merdeka!
1) De romusha monument in Bajah dat gefotografeerd is in 1948, kan nooit door de Republikeinse regeering gebouwd zijn want de republiek Indonesia was pas na 1949 in terplaatse.2) Nederland was veel eerder begonnen met de troostmeisjes voor de soldaten , want zelf al in 1834 begon Nederland voor zijn troepen met troostweisje genomen van onder de dwangarbeidsters uit de Cultuurstelsel en op 7 November 1877 vertrok een schip uit Batavia met 250 troostmejes voor de troepen in Atjeh .
@Nederlandse kolonisator; ‘wat geschied is etc.’- Toch opvallend, dat de grootsheid van ons bestuur in Indië zo goed in ons onderwijs is vastgelegd, dat wat na 17/8-’45 is gebeurd als verassing en zelfs als onbegrijpelijk werd aangeduid! – Knil officier JC.Lamster jr.’30 stelde in opdracht van de firma Droste een aantal plaatjes albums op; om het Nederlandse publiek kennis te laten maken met Indië; ‘Wie eenmaal Java’s stranden betreed ziet met één oog opslag dat Java iets schoons is; van slanke palmen en donkere bamboebosschen, van blijde rijst oogstenden tengere lichtbruinen menschenkinderen, van een donkeregroen tropisch plantenkleed en dolce far niente….’
Jouranlist HJA.Hofland; op de HBS leerde hij; Indië was van ons en de Inlanders hielden van ons!
Van de kolonie niets dan goed; de kolonie als heilstaat, zo werd ieder Nederlander ook in Indië(!) ingeprent. Dat er al sedert de VOC(!) diverse prominenten een ander geluid lieten horen werd volledig, vooral in het onderwijs(!) weggelaten. Ook heden nog bevestigd door journalist/tv.programma maker Coen Verbraak; Onze jongens op Java, dat hij, geschiedenis gestudeerd(!), bijna niets van Indië is onderwezen! Om maar te zwijgen wat indertijd mi. pres Balkenende, eveneens geschiedenis gestudeerd(!) uitkraamde over die VOC mentaliteit…- En dan komen nu (eindelijk) andere geluiden. – Het is jammer dat mijn opponent J.Somers niet meer onder ons is; ben toch benieuwd geweest, hoe hij hierop zou reageren….- Wellicht dat ene kruisridder zich geroepen voelt…
R.L. Mertens zegt (onder meer) 20 december 2021 om 9:54 pm: “Het is jammer dat mijn opponent J.Somers niet meer onder ons is; ben toch benieuwd geweest, hoe hij hierop zou reageren….”.
Het heeft de heer ing. R.L. Mertens naar mijn oordeel altijd aan realiteitszin ontbroken. Dat blijkt nu maar weer eens wanneer hij wijlen de eminente heer Mr. Dr. Ir. J.A. Somers tot ZIJN “opponent” promoveert. Ik herhaal: ZIJN opponent, ZIJN evenwaardige tegenstander in het duel. Ik las dat ook in ZIJN “In Memoriam” voor de heer Somers op I4E.
Het was anders: De heer Somers schreef op grond van zijn grondige kennis van de geschiedenis van NOI vanaf de VOC-tijd zijn heldere, goed doorwrochte bijdragen op JP en I4E en het was de heer Mertens die met zijn eentonige mantraatjes vol uitroeptekens en citaten uit andermans werk als een keffend hondje aan zijn broek hing.
Met de rust, het geduld en de beleefdheid hem eigen heeft de heer Somers de heer Mertens netjes van repliek gediend. Deze geste van een heer in het verkeer zal de heer Mertens hebben verblind en hem hebben doen vergeten dat de schoenen van wijlen de aimabele weledelgeleerde heer Mr. Dr. Ir. J.A. Somers hem vele maten te groot waren.
De Kruisridder voelde zich geroepen en heeft zich geuit. Nu moet de heer Mertens niet denken dat Kruisridders hem altijd een repliek waardig achten.
@PierredelaCroix; ‘grondige kennis etc.’- En uw kennis van de Indische geschiedenis? Uw mening hierover? Dan alleen maar naar de mond praten van de meester/toean; koloniale geslijm heette het.
@Pierre de la Croix; Laten we wel heel eerlijk zijn, de heer Somers🙏 was een raszuivere koloniaal en hij bagatelliseerde alles van Nederlandsch Indië. Dus ook op dit verhaal zou hij op een hele nette manier wederom wel weer hebben aangegeven dat het allemaal wel mee viel. Want het leven in de kolonie was volgens hem heerlijk. En dat was ook niet zo vreemd omdat de heer Somers een pure blanke vader had die op de eerste plaats alleen al vanwege zijn blanke huidskleur ver boven de bruine inlander stond en daardoor ook nog eens een hoge positie en aanzien in Nederlandsch Indië had. Tsja als mijn bruine ouders dezelfde kansen hadden gehad als de heer Somers sr en jr………
Een kruisridder is de naam die werd gegeven aan de adellijke deelnemers aan de kruistochten. Wat bedoelt U met kruisridders…????
Adat zegt … 25 december 2021 om 3:29 pm …….
Oeps ….. mevrouw of meneer Adat, wat een zware kost op de eerste dag van kerstmis. Gelukkig heb ik mijn kerstkippetje al lang op.
“Laten WE wel heel eerlijk zijn de heer Somers🙏 was een raszuivere koloniaal”. Jammer dat u dat nu pas schrijft en niet zo’n half jaar eerder, dan had u de heer Somers zelf kunnen confronteren met deze typering en dan had de heer Somers u zelf van repliek kunnen dienen, als hij dat de moeite waard zou hebben gevonden.
Nu u het mij vraagt, wil ik u – in alle gevraagde eerlijkheid – wel bekennen dat ik uw mening – “Somers is een raszuivere koloniaal” – niet deel. Ik moet natuurlijk een slag om de arm houden, want ik was niet “intiem” met de heer Somers. Zijn hartsgeheimen heeft hij mij nooit toevertrouwd. Ik moet mijn oordeel dus baseren op mijn indruk van zijn bijdragen op I4E (sinds ongeveer 2012) en op JP, pas sinds een jaartje ongeveer.
Over “raszuiverheid” hebben geleerden op I4E en JP nogal wat geschreven. Volgens zijn eigen zeggen had de heer Somers een Madoerese grootmoeder. Tja ….. daar ga je al. Niks raszuiver. Kijkt u ook eens naar zijn (jeugd)foto die bij zijn necrologie prijkt. Verre van een edelgermaan.
Dan moet ik uitvogelen wat “koloniaal” betekent. Volgens mijn hele dikke Pan Dale heeft “koloniaal” als zelfstandig naamwoord de betekenis van “militair in een koloniaal leger”. Dat was de heer Somers ook niet. Hij was in NL dienstplichtig artillerie officier die de Sowjets tussen Elbe en Weser moest helpen tegenhouden, niet de arme pelopors in Indië.
Als bijvoeglijk naamwoord heeft “koloniaal” de betekenis van “betrekking hebbend op de koloniën; daartoe behorend”. Het laatste, “daartoe behorend”, was de heer Somers natuurlijk wel. Krachtens zijn geboorte in Soerabaja en korte leven in NOI (tot ongeveer 16 jaar, toen hij voor goed naar Nederland vertrok). Maar kon hem dat worden aangerekend?
Van die 16 jaren was de heer Somers baby, peuter, kleuter en katjong, tot op ongeveer zijn 11de de oorlog uitbrak en hij eerst onder Japans, daarna chaotisch en bloedig Indonesisch regime moest zien te overleven. Geen gelegenheid om arme inlanders te onderdrukken en te kleineren. Als hij die neiging zou hebben gehad, dan zouden in ieder geval zijn geliefde Baboe Soep en/of misschien zijn Madoerese oma hem terecht hebben gewezen. Ik kan zijn totok vader bij gebrek aan bewijs ook niet uitsluiten.
Volgens u was de heer Somers een “ras zuivere koloniaal” omdat het leven in de kolonie volgens hem heerlijk was, niet zo vreemd omdat de heer Somers een pure blanke vader had die op de eerste plaats alleen al vanwege zijn blanke huidskleur ver boven de bruine inlander stond en daardoor ook nog eens een hoge positie en aanzien in Nederlandsch Indië had. Dat lijkt mij een op fantasie gebaseerde bewering die kant noch wal slaat. Ik had als zoon van Indo-Europese ouders met een inlandse grootmoeder uit Banjoewangi die hoofd van onze huishouding was, ook een relatief “bevoorrecht” leven. Maar ik had op school Chinese vriendjes die nóg bevoorrechter waren dan ik en onze huisbaas was een Arabier die een hele rij huizen in de straat bezat.
Bovendien lijkt mij die “hoge positie van aanzien” van papa Somers erg overtrokken. Als ik het goed heb begrepen was hij gezagvoerder op een schip van de Gouvernements Marine, niet bepaald een vervaarlijke oorlogsbodem maar een vaartuig, bedoeld om patrouilles tegen smokkelaars uit te voeren en ook te zorgen voor de betonning en bebakening in de zeeën rond die talloze eilanden van de Indische archipel, ter beveiliging van de scheepvaart.
Dan uw vraag wat IK bedoel met “kruisridder”. Ik bedoel er niets mee!
De heer Somers is mij op een gegeven moment zo gaan noemen. Ik zag er geen kwaad in. Wellicht deed mijn familienaam hem denken aan die jongens die in de middeleeuwen het Heilige Land te vuur en te zwaard gingen bevrijden, met de kruisvlag in top.
Tijd voor de balé-balé.
@PierredelaCroix; ‘koloniaal etc.’- In elk koloniaal gebied bestaat een echte kaste-indeling met een daar gevestigde blanke bevolking, die van de inheemse massa door een praktisch onoverbrugbare(!) sociale barrière is gescheiden. De betrekkingen tussen de raciale groepen berusten op superioriteit en inferioriteit! De kleurlijn snijdt dusdanig dwars door ieder koloniale samenleving, zodat de inheemsen in de beneden laag en de blanken in de bovenlaag blijven! Aldus emeritus hoogleraar W.Wertheim, die als jong jurist Indië/Indonesië heeft meegemaakt en de visie/analyse van de mensenwetenschapper Raymond Kennedy onderschrijft. Toen hij, na aanstelling bij zijn oom logeerde, sprak deze hem toe; ‘Willem, zonder ons, gaat dit land naar de bliksem! Onthoudt dat goed – De ‘koloniaal’ is de witte toean in het wit gestoken tropenpak met een stok in de rechterhand, die koelie’s op de plantage gade slaat/controleert en vooral(I) bij stopstand zijn linkerhand in de zij steekt en de koelies toebrult; ‘lekas, lekas …gvd!’ En natuurlijk gewend, na het zware tropisch werk, thuis na het bad, door allerlei djongossen/baboe’s wordt bediend; zijn paatje/pisang goreng etc. bukkend wordt aangereikt. Staande op zijn platje met de handen in de zij gedrukt, neemt hij de omgeving waar. Voorbijgangers groeten hem dan met achting; vooral de Indo’s (!), die graag bij deze hoge Piet in het gevlij willen komen. Want die (erkende) Indo’s zijn er op gevlast om in de boven- kleurlijn ingedeeld te worden. Geen Inlander te zijn …ook al zijn ze bijna niet te onderscheiden van de Inlander. Degenen, die het lukt om bv. in een blanke buurt; Darmo / Soerabaja te wonen, die behoren tot die bovenlijn. De hoge Pieten! En gedragen zich er ook naar; handen de zij gedrukt, met een kijkblik uit ‘de hoogte’! – Stel je voor…jezelf toen op dat platje, hooghartig kijkend naar al die voorbijgangers: Holland’s vlag je bent mijn glorie…
Waarom ga je niet verder in het verleden: De Spanjaarden, de Fransen de katholieke kerk enz enz, hou toch op met het oprakelen van het verleden!
Er was in het schoolonderwijs hier in Nederland veel meer bekend over het schandelijk optreden van de katholieken, Spanjaarden en Fransen in de Nederlandse geschiedenis dan dat van onze eigen Nederlanders in onze eigen kolonie. Iedere Nederlandse lagere schoolleerling wist b.v. hoe de Spanjaarden na de val van Haarlem de verdedigers van de stad de verdedigers ruggelings aan elkaar vastgebonden in het Spaarne wierpen. En de uitmoording van Zutphen en Naarden was bij alle leelingen bekend. Dit alles in schrille tegenstelling tot het bespreken van onze wandaden in “ons” Nederlands-Indië. Lees maar eens in de leesboekjes “Blank en Bruin” hoe groot de liefde van de “inlanders” voor ons Nederlanders was. Er werd ons een volledig vertekend beeld voorgeschoteld dat een nawerking heeft tot in onze tijd.
Er wordt niets “opgerakeld” , er is alleen maar sprake van eindelijk meer waarheidsgetrouwe beschrijving van ons echte optreden in Nederlands-Indië. En dat is bepaald niet iets om trots op te zijn.
@BoudewijnVisser; ‘waarheidsgetrouwe beschrijving etc.’- Korrekt! En dan realiseert men/ik dat wij in een droomwereld/tempo doeloe hebben geleefd met zoveel aan Inlandse onrecht om ons heen, waar we nauwelijks notie van namen. Ik zelf heb slechts ‘het staartje’;(Japanse tijd, bersiap en het einde dec.1949) meegemaakt. Wel toen al door de kampongs gezworven en de ellende/armoe in die krotten met modderige stinkende gangetjes etc. waargenomen. De Inlandse oma’s/opa’s, die op de klein/kinderen moesten passen omdat hun beide ouders(!) geld moesten verdienen voor de gehele familie gedurende 10- tot 12 uur per dag(!), als loslopende/rechteloze arbeiders! Uit onderzoeksrapport van Poll in een kampong in Batavia; ‘is gelegen in oude bedding van de rivier Tjiliwong; ziet er schilderachtig uit. Maar als men er binnenkomt vertoont zich een droevige werkelijkheid. Moeilijk begaanbare modderige weggetjes scheiden de schamele woningreeksen. Van half vergane planken, wat zink en blik opgetrokken welke de ‘badkamer en sanitaire inrichtingen ‘bevatten. Van daaruit smalle modderige geultjes badwater en menselijke fecaliën, welke in de vorm van plassen en poelen blijven staan, daar de afvoer onvoldoende is. Er wonen in Batavia 45.000 Europeanen , doch hiervan zijn geen 10 in die kampong geweest’! – dr.L.de Jong was 1e historicus die op wetenschappelijke wijze die koloniale maatschappij beschreef; in 1984. dl.11 a-1e dl. Het Koninkrijk der Ned. in de 2e wereldoorlog. Het Comité Eerherstel Ned.Indië ( oud planters ea.) procedeerde tegen de uitgave. Het verloor dit proces!
@BoudewijVisser; ‘waarheidstrouwe beschrijving 2 etc.’- Rapport van MJM.van Poll 1939 De kampong bewoners waren hoofdzakelijk dokkar koetsiers, wier pony’s onder geïmproviseerde afdakjes werden gestald, niet zelden te midden van hun eigen uitwerpsels! Elke stad van betekenis op Java had zulke kampongs. Overbevolkt; velen zonder middelen van bestaan.-Tot in 1949 (!) ; geen drinkwater/leidingen, geen elektra; (lampoeh templek) – Wat mij indertijd enorm geërgerd heeft; is de bejegening van (ook Indische) Europeanen; ‘gvd. lekas etc…. die zij hebben moeten ondergaan!
@Boudewijn Visser
De wandaden in Indie zijn niet goed te praten maar heeft u zich wel eens afgevraag of het schoolonderwijs in Indonesia nu eindellijk iets “oprakeld” over de Bersiap of de miljoenen Romusha’s die met de goedkeuring van Soekarno zich dood werkten.
@AOlive; ‘school onderwijs in Indonesië etc.’- En alweer dat vingertje wijzend naar die andere… (!).Wat dacht u? Verwacht u dat zij het over Holland’s glorie hebben etc.?
– @ ‘bersiap etc.’- Is onderdeel van hun strijd voor onafhankelijkheid/merdeka. Wij verloochenende de door ons ondertekende(!) Atlantisch Handvest 1941; ‘elk volk heeft het zelfbeschikkingsrecht’, in het gesprek te Batavia 4 okt.1945; tussen vd.Plas-Hatta! En lokten zodoende amok/bersiap uit! Waardoor wij, buiten de beschermde kampen, het slachtoffer werden!
-@ ‘remoesha’s ‘- Dat was de conditie voor onafhankelijkheid/merdeka, die Japan in eerste instantie beloofde. Of dacht u dat Soekarno ea instemde met de door hen ondervonden ellende?
– En wat te denken van onze regering, die nb. net na een wereldoorlog(!), ca 150.000 militairen naar Indië zond zgn. voor orde en rust, terwijl de hele wereld/VN (!) tegen ons was? Met een debacle als slot!
“Of dacht u dat Soekarno en ea instemde met de door hem ondervonden ellende?”
Soekarno heulde niet alleen met Japan. hij was de Romusha promoter in chief.
Het was eind 1944 begin 1945 en hij had moeten weten dat Japan de oorlog niet zou kunnen winnen dus het argument dat hij onafhankelijkheid van Japan zou krijgen kan niet waar zijn.. Er waren anderen zoals Tan Malaka die er anders over dachten.
Ik denk dat Soekarno zijn eigen hagje wilde redden.maar dat is mijn opinie.
https://www.republika.co.id/berita/q15b70385/tan-malaka-dan-sukarno-kisan-romusha-bernomor-lengan-970
@A.Olive; ‘remoesjah promotor etc.’- Dat klopt. Echter pas na de toezegging van Japan voor een toekomstige merdeka; zie de de film opnames in 1942 waar hij; banzai Nippon uitte. En de toezegging van een leger korps; de Peta en … onderwijs, verenigingen etc.!
Bij de intocht 1942 was het; Azië voor de Aziaten; rood/wit en Indonesia raya etc. Echter na enkele maanden weer verboden. Na enkele mislukte pogingen van Japan om het bestuur te regelen en het volk achter zich te krijgen werd uiteindelijk een beroep gedaan op Hatta, Die Soekarno aanprees bij het Japanse commando -zie de tv.doc.via Youtube; Merdeka van Rolf Kiers 1976, waarin ex.min. Abdulgani verslag deed over deze periode. In zijn eigen boek Sukarno, opgetekend door Cindy Adams 1965; ‘in het huis van Hatta bespraken wij onze tactiek; Dwi Tunggal= twee in één !; ‘ ogenschijnlijk samen werkend met Japan maar in het geheim bouwend aan onze onafhankelijkheid! Om politieke concessies te verkrijgen; een militaire opleiding( indertijd door de Indische gouvernement altijd afgewezen, uit voorzorg(!) en administratieve posten voor ons volk, moeten we de indruk wekken dat we tot samenwerking zijn bereid’. Met Sharir( een overtuigde anti fascist werd afgesproken, dat hij ondergronds zou werken ( om bij een eventuele geallieerde overwinning, waarin zij inderdaad geloofden!) aan te tonen dat hun enige streven was; merdeka! Japan eiste arbeiders/remoesjahs, voedsel voorraden etc. Ik heb meegemaakt, hoe deze remoesjahs van huis al zingend vertrokken; ‘bekerjah, bekerjah etc..-Mijn vader/Pakan Baroe spoorweg vertelde mij, hoe deze remoesjahs bij de aanleg van de spoorbaan beestachtig behandeld werden; Bij weigering/verzet werden zij horizontaal tussen 2 bomen in de zon opgehangen…! – In zijn boek verklaart hij; dat hij alle verantwoordelijkheid van hun ellende op zich neemt. Pas op einde van de oorlog 8 aug. 1945, toen Japan verliezende was, werd hij en Hatta door Japanse opperbevelhebber gen.Terauchi, in Saigon ontboden; waar hij de mededeling kreeg; ‘de keizerlijke regering legt de kwestie van uw onafhankelijkheid in uw eigen handen’. Op 14 aug.1945 capituleerde Japan, na de atoombom aanvallen. .
Heer Mertens, dat hele verhaal van u over Soekarno zegt mij niets wat betreft de reden dat Soekarno recruiter in chief van de Romusha’s was. De Philippines was al bevrijd in october 1944 dus om ogenschijnlijk samen te werken met de jap in de hoop dat de jap merdeka zou geven gaat niet op. Soekarno werd zelf een Romusha zoals hij had gezegd en zou waarschijnlijk ook horizontal tussen twee bomen zijn opgehangen als hij niet deed wat de jap wilde. Hij wilde zij eigen hagje redden.
“In zijn boek verklaarde hij dat hij alle verantwoording op zich neemt”
Nou, en? Hirohito heeft dat ook gezegd tegen MacArthur en later werd hij op de thee uitgenodigd in Soestdijk.
@A.Olive; ‘zijn hachje redden etc.’- Dat zou toch iedereen doen. Echter voor wie moet hij zijn hachje redden: voor de geallieerden/Vs/Engeland, Nederland, Japan? Japan was
8 aug.1945 min of meer al verslagen! – Een feit(!) is het dat hij, zijn land Indonesië als eerste land(!) direct na een wereldoorlog naar onafhankelijkheid heeft geleid! Wat door Nederland natuurlijk niet werd geaccepteerd. En die in wezen een nutteloze poging heeft gedaan voor herbezetting met een debacle als slot! Want de hele wereldopinie VN (met uitzondering van België ivm. de Kongo) was tegen ons!
Sukarno was een communist en een land verrader, hij heulde met de vuile Jappen gedurende de oorlog
Heer Mertens, wij hebben het hier over het gedrag van Soekarno tegenover zijn eigen bangsa, de Romusha, Dat gedrag had niets te maken met wat na de oorlog gebeurde.
Er is een verschil tussen wat Adolf Eichmann en Soekarno hebben gedaan maar het resultaat was hetzelfde. In oorlogstijd hebben velen zich opgeofferd voor een ander maar deze rokkenjager had alleen een grote bek met zijn propaganda.
@A.Olive; ‘tegen zijn eigen bangsa etc.’- Hij heeft zijn bangsa na meer dan 3(!) eeuwen Nederlandse bezetting bevrijd! Hij is de Willem van Oranje van Indonesië! Lief kozend Bung Karno genoemd, de vader des vaderlands. Met moh.Hatta de grondleggers van de Republiek.- Als u ooit (de moed hebt) Indonesia bezoekt, dan landt uw vliegtuig op de nationale luchthaven Soekarno/Hatta! – En dan nog in deze polemiek nazi Adolf Eichmann noemen; waarom niet Anton Mussert? Of is uw voornaam ook Adolf…?
Heer Mertens, u bent zo verblind door uw mantra dat u zich in allerlij bochten wringd om Soekarno vrij te spreken over wat hij met de Romusha’s heeft gedaan. Soekarno zelf heeft gezegd dat hij verantwoordelijk was maar dat past niet in uw verhaal. Willem van Oranje heeft zijn bangsa niet overgeleverd aan de koning van Spanje. Wat dat betreft is Soekarno niet te vergelijken met Willem van Oranje. Evenmin is Soekarno te vergelijken met Adolf Eichmann, Dat heb ik ook niet geschreven, maar de uitkomst van hun daden voor eigen bangsa heb ik vergeleken
“Als u ooit (de moed hebt) Indonesia bezoekt”
Heer Mertens, is dit een freudiaanse verspreeking? Laat u hier blijken dat Indonesia meer een POLITIESTAAT is dan een democracy met freedom of expression?
@A.Olive; ‘Soekarno vrij te pleiten etc.’- Waarom zou ik? Ik reageer alleen op de feiten! En besef ook, dat hij zich in die Japanse periode in een moeilijk pakket heeft gemanoeuvreerd. Echter zeker met één hoofddoel voor ogen: merdeka! Want al spoedig na de intocht van Japan, verbood het de rood/wit vlag en het Indonesia Raya. Van ‘Azië voor de Aziaten’ gedroeg Japan zich daarna als een arrogante heerser waarvoor achtig; het buigen gegeven moest worden. Met vooral veel fysiek geweld; klappen in het gezicht wanneer het naar hun believen niet goed ging. Vooral toen ook bekend werd wat het lot van de Remoesjahs is geworden. Waarvoor Soekarno ook de verantwoordelijkheid(!) nam, in een discussie met de jongeren. Voedselvoorraden moeste worden ingeleverd als bijdrage voor de strijd. De jongeren Angkatan Moeda; eisten ook, desnoods een volksstrijd, teneinde Indonesisch onafhankelijkheid te waarborgen! In een kranten artikel waagde Soekarno eens; om niet de vijand te benoemen maar een zinsnede; ‘elke kolonisatie verwoest en brengt catastrofes aan land en volk’ Er werd door het volk honger gelden De Peta; de Indonesische militie, rebelleerde etc.
Dus hoezo; is Soekarno’s streven als uitkomst voor zijn volk hetzelfde(!) als van Adolf Eichmann?
* @ freudiaans etc.- heb begrepen, dat u niet meer in Indonesië bent geweest. En derhalve ook niet, tot heden ten dage heeft waargenomen hoe Soekarno nog steeds wordt vereerd als grondlegger van de Republiek. Hij was het ook, die Nederland/min.Luns op de knieën kreeg in 1962, toen ook Nieuw Guinea bij de Republiek werd bijgevoegd; Van Sabang tot Merauke werd een feit!
@LiewedeHaas; ‘Soekarno een landverrader etc.’- Oh ja? Welk land heeft hij dan verraden? * @ ook een communist etc.’- Zijn rivaal(!); Tan Malaka was een communist. Die werd in 1948 bij de communisten opstand Madioen gedood. In opdracht van Soekarno.
– svp. liever als haas, geschiedenis leren!
“Echter zeker met een hoofddoel voor ogen: merdeka!
Heer Mertens, u blijft erbij dat Soekarno voor oog had dat Japan hem merdeka zou geven in eind 1944 en 1945.
Soekarno was geen domme jongen en had moeten weten dat Japan de oorlog zou verliezen. Merdeka van Japan krijgen was uitgesloten.
De javaanse Soekarno was medeplichtig met het ronsellen van miljoenen javaanse Romusha’s en de dood van een groot percentage onder hun. Het is te vergelijken met de Holocaust proportions van de chief executioner Adolf Eichmann, een Jood, die verantwoordelijk was voor de deportatie van Joden uit Slovakia,, Hongarije, Nederland, Frankrijk, Belgie, Italie en Griekenland.
Soekarno was een lafaard en werd president , Eichmann was een psychopath en werd opgehangen Het resultaat van hun acties was echter hetzelfde.
“als u ooit (de moed hebt) Indonesia te bezoeken.”
Wat een oneerlijke smoes om te schrijven dat u daarmee bedoelt dat ik niet meer in Indonesia ben geweest. Waarom heeft men daar moed voor nodig tenzij het en politie staat is.
Wat mij betreft is deze conversatie geeindigd en geef ik u het laatse woord.
@A.Olive; ‘te vergelijken met de holocaust etc.’- Oh ja? Dus toch deze abjecte(!) vergelijking; het vergassen van Joodse mensen met de Japanse ellende!
Alsof dus Soekarno Japan opgedragen(!) heeft zijn bangsa/volk te mishandelen, te verhongeren etc. En dat nu dat zelfde volk hem nb. als held beschouwd, grondlegger van de Republiek, 1e president etc. beschouwd! – Is bij de tropenkolder ingeslagen?
note; ik merk op, dat ene ppoliticusmetzo’n soortgelijke vergelijking recent door de rechter is veroordeeld! Abject= volstrekt verachtelijk!
Boudewijn Visser zegt 22 december 2021 om 12:04 pm dat op Nederlandse scholen de misdaden van de Spanjaarden tegen het Nederlandse volk in de tachtigjarige oorlog op scholen werden uitvergroot, terwijl het even schandelijke optreden jegens de inlandse bevolking in Indië werd verzwegen.
Ik weet het niet zeker, de wetenschappers onder de lezertjes moeten het maar zeggen, maar ik dacht dat de Geuzen, te water en te land “onze” helden in “onze” vrijheidsoorlog, ook geen frisse jongens waren, wier wrede daden jegens alles wat “paaps” was ook niet in de schoolboekjes waren te lezen, althans ik herinner me dat niet van de lessen “Vaderlandse Geschiedenis” op de School met den Bijbel in Semarang, waar “concordant” Nederlands onderwijs werd gegeven.
Ik denk dat mensen zowel op macro als micro niveau de vuile was niet graag buiten hangen. Als een familie een paar voorname en/of succesvolle leden had voortgebracht, maar ook een paar notoire schavuiten, onder wie dieven en moordenaars, dan zouden leden van die familie met trots verhalen over hun illustere voorvaderen, maar zwijgen over de boeven in hun bloedlijn. Op macro niveau tref je het zelfde aan. Landen schamen zich net als individuen voor hun boze verleden. Turken ontkennen de massamoord op Armeniërs, onze vrienden de Amerikanen zal je ook niet horen over de genocide op de Indianen, nu “Native Americans” genoemd, door hun Europese voorouders.
Meneer Olive vraagt zich in zijn reactie terecht af of het schoolonderwijs in Indonesia nu eindelijk iets “oprakelt” over de Bersiap of de miljoenen Romusha’s die met de goedkeuring van Soekarno zich dood moesten werken voor de Jappo’s. Naar mijn mening terecht, want ik denk dat Indonesia haar vuile was ook liever binnen houdt (zie vorige alinea). Worden op de scholen, de SMP’s en SMA’s, het latere bloedvergieten en de meedogenloze communistenvervolgingen – veel Chinezen werden weer het slachtoffer – onder het Soeharto regime behandeld en hoe staat het met de openheid van Indonesisch beleid jegens de inlandse bevolking van voormalig NNG?
De waarheid moet worden verteld. Ik wil met het bovenstaande aangeven dat niet alleen Nederland zich schuldig heeft gemaakt aan selectief mededelen en dat ieder individu of iedere groep de ingebouwde neiging heeft tot verdoezelen van zwarte bladzijden in de eigen (familie)geschiedenis. Het is heel gemakkelijk om continu te weeklagen en jammeren over het gedrag van de Belanda Boesoek in zijn koloniën en niet open te staan voor objectiverende context.
Terug naar de opmerking van de heer Visser, dat op scholen in Nederland niet of nauwelijks aandacht werd besteed aan Neerlands wandaden in haar kolonie NOI. Dat zal dan wel, maar ook hier wil ik nuancerend aantekenen dat, als ik mij goed herinner, onder meer Multatuli’s meesterwerk de Max Havelaar “of de koffieveilingen van de Nederlandsche Handelmaatschappij” verplichte examenkost was op de HBS. Misschien ook op de gymnasia, maar daar heb ik geen ervaring mee.
Duizenden HBS-sertjes – en wellicht dus ook gymnasiasten – die in de Nederlandse samenleving belangrijke en invloedrijke posities in de maatschappij zijn gaan innemen, moeten dus indringend kennis hebben genomen van kwalijk Nederlands koloniaal beleid. Wat hebben zij met die kennis in hun posities gedaan? Misschien dat een enkeling zich met die kennis het lot van “de inlander” onderaan de sociale stapel heeft aangetrokken en er “iets” mee hebben gedaan. De goede beleidsvoornemens kwamen pas in de eerste helft van de vorige eeuw, zij het schoorvoetend.
Mijn hamvraag dus in dit verband: Zou een Nederland brede voorlichting op álle scholen over wanbeleid in de kolonie direct hebben bijgedragen aan een verbetering van de kwaliteit van het leven van de inlandse bevolking en zelfs een versnelling van het dekolonisatieproces hebben bevorderd?
Just my 2 pennies.
Errata.
Oeps …. haastige spoed is zelden goed. Ik moet 2 foutjes herstellen.
1. “Boudewijn Visser zegt 22 december 2021 om 12:04 pm dat op Nederlandse scholen de misdaden van de Spanjaarden tegen het Nederlandse volk in de tachtigjarige oorlog op scholen werden uitvergroot”. Schappen: “op scholen” in het laatste zinsdeel.
2. 7de alinea: “Misschien dat een enkeling zich met die kennis het lot van “de inlander” onderaan de sociale stapel heeft aangetrokken en er “iets” mee hebben gedaan”.
“…. iets mee hebben gedaan” wijzigen in “iets mee heeft gedaan”.
@PierredelaCroix; ‘continu klagen en jammeren etc.’- Zoals nu ook deze topic; meer sterfte onder de dwang arbeiders door de kolonisator? – Na het funeste Cultuurstelsel, waardoor velen tot armoe werd gedreven, de aanleg van de Grote Postweg, de Java oorlog! Die duizenden Inlanders het leven kostte. Arbeiders/koelies aan de Postweg, die gewoonlijk eigen grond bewerkten voor hun kost, werden ingezet, zonder salariëring(!) arbeid voor de overheid/via de regenten te verrichten! Om over de nog heersende slavernij/arbeid maar te zwijgen. – Rond 1900 heerste in Indië een ernstige hongersnood. Onze regering in Den Haag noemde deze situatie met massa sterfte toen schaamteloos; ‘de mindere welvaart op Java’. De troonrede 1901 door koningin Wilhelmina verklaarde dan ook plechtig ‘er heerst minder welvaart in Indië. En nav. de oproep door Van Deventer volgde; de Ethische koers; de Inlander te verheffen! In Indië zelf werd deze koers in de jaren die volgde op geen wijze gevolgd. De gg.de Jonge; ‘wij zijn hier meer dan 300 jaar en er moet zeker nog 300 jaren bij komen, eer er over zelfstandigheid gedacht(!) kan worden’. In de jr.’20/’30 vooral door de Vaderlandse club aanhangers gedwarsboomd; men had het over die ethische ziekte! In de kranten verschenen artikelen met; ‘laat de inlander maar aan de kant van zijn kloof blijven en daar doen wat wij hem bevelen etc.’ Door de oprichting 1908 van de Inlandse vereniging; Boedi Utomo= Het schone streven ontstond het Indonesische nationalisme. Ook in het Indische Wetboek van Strafrecht ingevoerd; de zgn. haatzaai artikelen met een (berucht) artikel 153; ‘dat een ieder een gevangenis straf van max. 6 jaar riskeert als die opzettelijk of in bedekte(!) termen tot aantasting van het gezag oproept of daarvoor stemming maakt’! Indië werd een politiestaat! Voor ons Europeanen met onze baboe’s/kebon’s etc. een heistaat; dolce far niente!
– Deze geschiedkundige feiten(!) ontbreken bij al onze opleidingen. Ook (vooral ) op de scholen in Indië! – Multatuli werd in de jr.30-’40 op de middelbare scholen in Indië geboycot. Hij was een opruier. Iemand die het gezag aantastte!
– Over realiteitszin gesproken!
@ PierredelaCeoix ‘realiteitszin etc.’ – Juist tijdens die eeuwwisseling 1900 was naast de enorme hongersnood ook de Atjeh oorlog aan de gang. Terwijl in Nederland…. de gouden koets aan de vorstin Wilhelmina werd aangeboden! Met een zijpaneel waarop Inlanders in uiterste devotie de Nederlands maagd geschenken aanbood!
note; deze (gerestaureerde) koets staat bij oude stadshuis, Amsterdam ten toon.
Lieuwe de Haas zegt 26 december 2021 om 5:36 pm over Soekarno: “…… hij heulde met de vuile Jappen gedurende de oorlog”.
Ach ….. de Boeng verkocht zijn ziel aan de duivel ten koste van eigen volk en tot meerdere glorie van zichzelf. Later, als president aller Indonesiërs, bleek hij overduidelijk een ijdele man (ik herinner mij hem in naar militair model gesneden pak, borst vol “batons” (de Britten noemden het “the fruit salad”), koeploek op de kepala botak en officiersstokje ter completering van de outfit), vrouwenjager en op eigen macht en glorie belust. Die karaktertrekken zullen er al zijn geweest toen hij de Jappo’s gulhartig eigen volk als remoesja aanbood om bij hun in het gevlei te komen en zal hij niet krachtig hebben durven optreden toen eigen volk van honger crepeerde door Japans economisch wanbeleid, niet door het vermaledijde cultuurstelsel van de Belanda Boesoek.
Als president aller Indonesiërs was hij niet bij machte zijn eenheidsstaat in economische zin te verheffen. Als afleidingsmanoeuvre begon hij eerst zijn strijd tegen Nederland om “Irian Barat” en toen dat varkentje na veel gechicaneer op het wereldtoneel was gewassen, begon hij zijn “Konfrontasi” met de Maleisische federatie en het Koninkrijk Brunei. Die mislukte jammerlijk en in 1965 of 1966, dat weet ik niet meer precies, werd hij afgezet door Soeharto. Als erfenis liet hij een bloedige burgerstrijd tegen de machtige PKI achter en een nieuw schrikbewind, onder een andere zichzelf verrijkende Javaanse dictator.
Some legacy …….
@PierredelaCroix; ‘verrijkende Javaanse dictator etc.’- De wanklank van een ridder, die door het verleden behoorlijk in zijn kruis is getast!
@PierredelaCroix; ‘verrijkende Javaanse dictator etc.’- De wanklank van een ridder, die door het verleden behoorlijk in zijn kruis is getast!
De heer Mertens grossiert weer eens in banaliteiten die veel over hem zeggen.
wat zijn er toch een ouwehoeren in Nederland!
@ Lieuwe de Haas
Ik weet niet over wie u het heeft, maar dat is toch normaal.
Een gepensioeneerde medische arts wordt toch ook nog dokter genoemd.
Tja …. wellicht spreekt de heer Lieuwe de Haas uit ervaring. Alsdan kan ik hem geen ongelijk geven, want ik kan mij voorstellen dat er veel vraag is naar ouwe hoeren, omdat zij door ervaring kunstjes kennen die hun hoog in aanzien houden.
Al met al duikt de discussie op dit weblog onder bedenkelijk niveau wanneer de een, de heer Mertens, het heeft over een ridder die zich “in het kruis getast” voelt en de ander, de heer De Haas, die opmerking terlaloe tjepat associeert met “ouwe hoeren”.
De heer Mertens behoeft voor mij geen nadere uitleg. Als zijn geijkte mantraatjes op het zelfde thema niet het door hem beoogde effect sorteren, dan schakelt hij over op platitudes die hij beslist niet van zijn opvoeders heeft geleerd.
Ik hoop dat de heer De Haas nog een nadere toelichting zou willen geven op zijn reactie. Misschien blijkt die verrassender dan ik nu denk.
@LiieuwedeHaas; ‘ouwe hoeren etc.’- Uw reactie op onwelriekende zaken over ons Indië, die nu door vooral jonge historici onder de aandacht worden gebracht? In wezen de geschied vervalsing, wat sinds het slot debacle in 1949 uitgediept wordt, zoals deze topic; ‘meer sterfte op Java door dwangarbeid’ zin u zeker niet. De door, vooral vaderlandse geschiedkundigen en ook onze regeringspropaganda geschatte Inlandse slachtoffers bij gebeurtenissen zijn altijd te laag! Altijd toegedekt met eufemistische aanduidingen zoals; extremisten, rampokkers, oproerkraaiers etc. Inlanders, die opstonden tegen het onrecht hen door ons aangedaan, hadden geen schijn van kans tegen onze politie/milities. Zoals ex.min.Abdulgani in de tv.doc, Merdeka het verwoorde; Indië was een politiestaat met gg. met exorbitante rechten(!); en een PID(Politieke Inlichtingen dienst), die op elke Inlandse vergadering( welke aangevraagd moest worden!) altijd aanwezig was. In een vergadering van een Inlandse jeugdgroep besprak hij eens om voor meer onderwijs te pleiten. De PID agent schorste de vergadering en Abdulgani kwam in het gevang te recht. – Voor ons was Indië; met onze baboes, katjongs ea. een heilstaat. Het volk dom houden en vooral hen een minderwaardigheid complex aanpraten was het parool. Publicist DMG.Koch; Een halve in Indië! ‘de Inheemse maatschappij was voor ons een reservoir van spotgoedkope arbeidskrachten, maar waarvoor voor overige we niet de geringste belangstelling hadden. Minderwaardig was zijn positie en onvermijdelijk was zijn wrok met alle desastreuze gevolgen van dien’; En toen kwam inderdaad het noodlot; bersiaaap! – Over ouwe hoeren gesproken!
Citaat uit het artikel van Bart Funnekotter: “Het Cultuurstelsel was een systeem waarbij de Nederlandse overheid Indonesiërs dwong bijzonder winstgevende gewassen als koffie, suiker en thee te verbouwen. De verdiensten van de verkoop verdwenen in de zakken van de Nederlandse staat en in die van inheemse vorsten. De bevolking kon minder rijst verbouwen, wat leidde tot voedseltekorten”.
Come to think of it …… cultuurstelsel ……. Ik herinner mij dat aan het einde van de bezettingstijd iedereen “djarak” (geslacht Jatropha) moest planten. Uit die plant kon, geloof ik, vliegtuigbenzine worden gemaakt. Bio brandstof avant la lettre. De Jappo’s waren zo gek nog niet. Overal djarak. In tuinen, op pleinen, langs bermen. Ook onze voortuin – wij waren “buitenkampers” – moest er aan geloven. Alle voedzame ketèla eruit gerukt voor djarak. Met de djarakplant kwam ook de djarakrups. In groten getale.
Wat mij nu aan het denken zet is, of die dwang om djarak te planten voor de oorlogsinspanning van de Jappo’s ook oorzaak was van de grote hongersnood, althans op Java, in ongeveer de zelfde periode. De hamvraag in deze: Had de djarak voorrang op de aanplant van rijst en zo ja, had die de grote hongersnood tot gevolg of waren er andere oorzaken?
Misschien een idee voor een volgend project van historicus Pim de Zwart en zijn collega historici.