In 1956 verscheen van Menno van Meeteren Brouwer het schetsboek “Nederlands-Indië zoals het was”. Zo´n titel verkoopt natuurlijk, zeker als de doelgroep bestaat uit personen die net uit Indië zijn vertrokken en nog graag aan hun geboortegrond terugdenken. In de inleiding schreef hij: “Ik hoop dat mijn oude vrienden en bekenden uit die dagen, aan wie ik deze uitgave opdraag, door deze momentjes nog even herinnerd mogen worden aan hun goeden Indischen tijd, aan ´zoals het was´.”
Indië zoals het was? Leo Eland: dorp aan het Tobameer, 1920.
Natuurlijk verbeeldden de schetsen van Van Meeteren Brouwer niet Indië zoals het was, maar meer zoals hij, en anderen, het zagen, of, misschien nog beter gezegd: zoals ze het wílden zien.
Maakt het wat uit als we de werkelijkheid een beetje aanpassen? Bij de schilderijen van Leo Eland stellen we ons die vraag niet eens, want ze zijn, zoals de Fransen zouden zeggen, pour le plaisir des yeux, voor het genot om te kijken. En we weten dat Eland meer op zoek was naar de schoonheid dan naar de ethiek.
Bij andere afbeeldingen is echter niet altijd even duidelijk wáár we naar kijken, en speelt vooral de selectie een rol. Het is maar net welke afbeeldingen we graag willen behouden, en waar we regelmatig naar teruggrijpen.
De media
Omdat niet iedereen een collectie Indië-foto´s bewaart, is het gebruik daarvan in de media des te belangrijker. Deze media fungeren immers als iconografisch doorgeefluik van onze geschiedenis. Zíj beslissen uiteindelijk wat we zullen onthouden. De keuzes van de redacties van die media worden echter bepaald door een veelheid van factoren: toegankelijkheid en copyrights spelen een rol, maar het gemak niet minder. Maar al te vaak wordt teruggegrepen op het gebruik van het zelfde beeld dat symbolisch moet zijn voor een hele periode. Wat heeft ons dit tot dusverre opgebracht?
Een top 5 (voor groter formaat, foto´s aanklikken):
Europese vrouwen in een vrouwenkamp te Singapore buigen voor de Japanners bij het appel, ca. 1945. [KITLV]
Soekarno, afgebeeld als een ‘romoesja-leider’. [NA]
x
Soekarno roept de onafhankelijkheid uit van de republiek Indonesia, 17 augustus 1945.
Het jaar 1581 zal de lezer misschien niet meer bekend in de oren klinken. Het is het jaar waarin de Staten-Generaal met de Acte van Verlatinghe afstand deed van gehoorzaamheid aan de Spaanse koning Philips II en de onafhankelijkheid van de Noordelijke Nederlanden uitriep. De datum 17 augustus 1945 staat echter in het geheugen gegrift van iedere Indonesiër. De ´proklamasi´ klonk hard na in alle geschiedenisboeken. Vanaf deze datum zou alles anders zijn.
Propagandist Bung Tomo spreekt tot het Indonesische volk, Soerabaja, oktober 1945.
In de iconografische geschiedenis van Indië is het beeld van de speechende Soetomo (´Bung Tomo´) misschien wel het meest bekend. De foto is niet alleen veel gebruikt in Nederlandse publicaties, maar vooral ook in de Indonesische media. Voor de Nederlanders symboliseert hij het dieptepunt, en voor de Indonesiërs het hoogtepunt van de strijd om de onafhankelijkheid. Bijzonderheden van de foto zijn ook hier niet bekend, zij het dat de foto waarschijnlijk dateert van oktober of november 1945. Bung Tomo (1920-1981) wordt gezien als de held, of zo u wilt, de aanstichter, van de aanval op de Nederlandse gemeenschap in Soerabaja.
x
x
x
Auto van Mallaby, gedood op 31 oktober 1945 te Soerabaja. [IWM -SE 5724]
x
x
Een vermoedelijke executie van Indonesische jongeren. Foto afkomstig van album Jacob Ridderhof. [Stadsarchief Enschede]
Wat opvalt aan deze foto´s is dat ze een grote symbolische waarde hebben. Ze staan voor iets anders, of het nu de Japanse wreedheid betreft, de idealen van de Indonesiërs of de misdragingen van de Nederlandse troepen. En ja, natuurlijk worden ze méér gebruikt naarmate er een grotere communis opinio is met betrekking tot de duiding van het afgebeelde. Ooit werd geen boek over Indië gepubliceerd zonder de projectie van de gordel van smaragd op de kaart van Europa, maar die tijd is voorbij. De laatste hierboven getoonde foto wordt nú veel gebruikt, maar zou enkele tientallen jaren geleden in een lade zijn geworpen.
Wat verder opvalt is dat het alle oorlogsfoto´s zijn. De winnaars van de World Press Photo zijn ook bijna steeds oorlogsfotografen. Misschien begrijpelijk, want oorlogsfoto´s hebben een grotere impact, maar in dit geval extra pijnlijk omdat ze ons beeld van Nederlands-Indië zo zwart inkleuren.
Alternatieven
Het zijn, bewust of onbewust, illustratiekeuzes die grote gevolgen hebben voor hoe we naar Nederlands-Indië kijken. Om te laten zien dat ook andere keuzes mogelijk waren geweest, hier enkele minder bekende foto´s:
Rijsttafel
Toen deze foto gemaakt werd, waarschijnlijk in de jaren ´30, zal hij nauwelijks de aandacht hebben getrokken. Een alledaags tafereel van een gezelschap in een restaurant met op de achtergrond een achttal bedienden met verschillende gerechten, mogelijk deel van een rijsttafel. Nu voelen we ons ongemakkelijk bij het zien van deze afbeelding. Waarom? Natuurlijk door de rasongelijkheid. De klanten zijn blank, de bedienden inheems. Kolonialisme pur sang, gevangen in een beeld.
x
“Uit het verre Indië” [TM/FZF/900-18]
Baboe met kind [TM/FZF/900-2]
De foto is evenals de vorige afkomstig uit een van de albums uit de collectie ´Foto zoekt Familie´ van het Tropenmuseum. Afgestoft en opgepoetst zijn het soms juweeltjes.
“We need just now independance”
Misschien is dit een wat bekendere foto, want af en toe gebruikt in verhalen over de eerste maanden na de Japanse capitulatie. Tanks van het C-Squadron van de 11e Frontier Force patrouilleren door de straten van Batavia, hier voorbijgereden door tram 5, op weg naar Tanah Abang. De tekst op de tram “We need just now independence!” moet de Britse soldaten aan het denken hebben gezet.
x
Indonesische jongeren in Soerabaja, 1945 [LIFE, 12/11/1945]
Seisaku Kitamura [NA]
Waarschijnlijk is de man niet gewond geraakt omdat hij over een steen struikelde. Aannemelijker is het dat zijn neus werd gebroken door de vuist van een Nederlandse militair. Misschien wel een KNIL-er die jarenlang in krijgsgevangenschap had gezeten. Uit woede voor al het aangedane leed.
Gesneuvelde TNI-militair, Bandoeng, 23 januari 1950.
Zij, die de bersiapperiode op Java hebben meegemaakt, zullen in deze foto misschien de gebeurtenissen in 1945 herkennen. In werkelijkheid betreft het hier echter Bandoeng, januari 1950. Kort na de soevereiniteitsoverdracht trachtte een deel van de burgerwacht van de reserve-majoor R.P.P. Westerling (APRA) in Bandoeng de macht over te nemen. Bij de aanval sneuvelden enkele tientallen Indonesische TNI-militairen. Omdat sprake bleek van een te vroeg uitgevoerde staatsgreep, trok de APRA zich terug uit Bandoeng. Een aantal van de deelnemende militairen werd later door de krijgsraad bestraft.
Het zijn slechts enkele foto´s uit een lange rij van alternatieve beelden die symbolisch kunnen worden genoemd. Alle staan voor iets wat we nooit zullen vergeten: Indië, zoals het was.
Java Post 
Alweer een mooi stuk geschiedenis dat mij wel bekend is.
Hartelijk bedankt.
Leerzaam topic! Om even bij stil te staan. Een rustpunt in alle hectiek. Om terug te denken, na te denken, te overdenken.
Ik dacht dat die foto van de rijsttafel in Hotel des Indes te Den Haag was genomen.
De bediendes hebben de letters HDI op de kraag.
Die kragen zie je ook op deze pagina over Hotel des Indes
http://www.indischeliterairewandelingen.nl/index.php/aanvullende-lectuur/171-50-jaar-hotel-des-indes
De zg “koloniale” stijl vind je overal, zelfs in de communistische USSR (Uni Soviet de tegenwoordige Rusland). In Jakarta, in de Oasis restaurant op jl. Raden Saleh Jakarta, kun je complete rijsttafel a la koloniaal bestellen, geserveerd op een koloniale stijl met een Bataksche band begeleiding. Het luxe van het leven wordt automatisch gecreeerd als er een market voor is. In 1945-1970 kunnen de Indonesiers het niet permitteren, zodra ze geld hebben genieten ze ook van een koloniale stijl bediening, zeker in Nederland (wraak is zoet).
Rijsttafel is een tipijsch Nederlands, omdat de toean van het Javanse menu niet weet wat wat bij wat behoort, wil hij alles tegelijk, en hij kan de combinatie zelf bepalen volgens zijn smaak. Je vindt de rijstafel stijl met de nasi toempeng voor de selamatan.
De bedienden van Hotel des Indes Jakarta na 1949 droegen de zelfde uniform van die van voor de oorlog.
Dus niet nodig om nu ongemakkelijk te voelen, het was djaman koloniaal, met de sociale verhoudingen van toen, biasa-biasa saja (toen normaal).
Het schijnt dat in Nederland nu nog ongemakkelijke – en “schuld” gevoelens heerst, in het bijzonder bij de jongere generaties. Wat toen gebeurd waren gebaseerd op de waarden en normen van toen, de latere generatie zijn niet er bij betrokken. De beslissingen die genomen werden was gebaseerd op de omstndigheden van toen , en is ge baseerd op de waarden en informaties die ze hebben. Dat er nog mensen over de bersiap of dit of dat zit te piekeren, volgens mij, dat is iets persoonlijk en is te begrijpen.
Indonesiers over het algemeen tobben niet over wat in de koloniale tijd gebeurd (vvdo = van voor de oorlog) en tijdens de perjoangan in 1945-1949. De betrokkenen van de generatie 1945-1949 die denken ook niet over hun familie die de slachtoffers waren van een arteliere bombamdement op bepaalde dessas tijdens een Nederlandse militaire operaties. Als je merdeka wil zijn moet je bereid zijn om offers te geven. Was een batterij 25 pounder artellerie bombardement bestaande uit 15′ inschieten 10′ barrage met een artellerie-vliegwaarnemer als vuurleider aannemelijker dan wat er tijdens de bersiap gebeurd. En na de artellerie bombardement ging nog de omtrekkende beweging van de infanterie om een sluitings-vuur te geven om zeker te zijn dat er niets over blijft. De slachtoffers waren voor het grootste deel de bevolking, niet de pejoang, en het gebeurd op een passers-dag notabene. Is deze manier van elimineren van een tegenstander (bevolking) aannemelijker?
Indonesiers in principe eisen niets van Nederland, misschien artifacts in de museums, van cultureel waarde. Dat er schadevergoeding wordt geeist voor bepaalde slachtoffers, de initiatief komen uit personen in Nederland, Als er nog personen of persoon in Nederland die denken dat ze schade vergoeding van de Indonesische regering te goed hebben kan dat gerust doen.
De uitkomst van de Ronde Tafel Conferentie omvat de amnestie claus, niemand kan vervolg worden voor zijn daden tijdens het conflict. Daarom kunnen de ex KNIL soldaat overgaan tot de APRIS (Angkatan Perang Republik Indonesia Serikat). En chefsstaf van de APRIS landmacht kol. A.H. Nasution vroeg de medewerking van maj. APRIS Tahija (ex etl KNIL, MWO), om de Indonesische KNIL soldaten gerust te stellen. Tahija bereikt de rang van brigade generaal, en na zijn pensioen van de TNI-AD was hij CEO van Caltex (Americaans oil coy in Indonesia). De ex KNIL officier die bij de TNI ook carrier heeft gemaakt was Muskita elt inf KNIL tot generaal majoor der generale staf Operatien en later Directeur Generaal bij de Ministerie van Handel.
De eis om 17 Augustus 1945 als de Indonesische onafhankelijksdag te erkennen is volgens nie goet doordacht. De consequentie voor de Nederlandse staat zal enorm zijn. Wij de Indonesiers proklameeren 17 Augustus 1945 de onafhankelijk en een de facto erkenning van Nederland en pas op 27 December 1949 de onafhankelijkheids erkenning via een souvereigniteits overdracht. En dat is gebeurd.
Dus over het verleden laten we nuchter en objectief blijven.
Maar objectief gezien: waarom wordt Boeng Tomo, die van de Simpang Club, gezien de normen en waarden van Toen en Nu in Indonesië niet gebrandmerkt als oorlogsmisdadiger?
Het mag toch niet ontkent worden dat hij als Richter und sein Henker (zie Friedrich Dürrenmatt) fungeerde bij één van de zelfbenoemde Volkstribunalen in Soerabaja net voor de befaamde slag in Soerabaja (begon op 10 November). De Indonesische Staat heeft hem daarvoor nooit vervolgd. Integendeel naar hem werd een oorlogsschip van de Indonesische Marine vernoemd. Zelfs Duitsers hebben meer respect en geweten, die hebben toch geen oorlogsschip naar Heinrich Himmler vernoemd?
Als bovenstaande interpretatie van die ordenantie juist is, wat ik hogelijk betwijfel, waarom hebben dan die Indonesische weduwen van Rawegede toch hun Recht gekregen in ons democratisch Nederland?
Ik hem meer de indruk dat die amnestie-verordening een handjeklap was tussen de Nederlandse en Indonesische militairen, die hadden er toch het meeste baat bij. De politici gingen daarmee akkoord. Dus na het Neurenberg- en Tokyo-tribunaal, na Auschwitz en Nanking besluiten Indonesiers en Nederlandens aan oorlogsmisdadigers een vrijbrief te geven. Amnestie lijkt mij het verkeerde woord, dat wordt toch pas verleend als iemand veroordeeld wordt en hier is nooit iemand veroordeeld, maar ja we doen niet aan zinsontleding.
Dus over het verleden laten we nuchter en objectief blijven. ,Ik blijf serieus
Schadevergoeding is het resultante van een proces en we zijn nog geen eens bij een aanklacht. dat wordt vaak vergeten of niet begrepen.
“niet gebrandmerkt als oorlogsmisdadiger?” Was het oorlog? Volgens een herdenking: ‘toen was het vrede’.
Omdat de Indonesiers voor zijn “MERDEKA” gingen strijden en de Nederlanders met het gebruik van militaire middelen Indonesia wil koloniseren. Het was in Surabaya een strijd om erkenning, de eisen van de pemuda 100% merdeka. Als u heer P.vd Broek veag, een conflict zoals die tussen Indonesia en Nederland in 1945-1949, moet in het geheel gaan beoordelen. Het was een strijd voor de vrijheid maar het is ook in een revolutie, wij willen beschouwd worden als orang merdeka met zij eigen waarden en normen. De vraag is moorden met technologie en militaire midellen beter voldoen aan de menselijke normen dan met de goloks enz. Technologie die beheersen de Engelsen en Nederlanders. Door de strijd in Surabaya en het overkomen van de komunistise opstand in 1948, hebben aangetoond dat wij, Indonesiers, voor ons eigen veiligheid kan zorgen. Als u over oorlogsmisdadiger wil spreken, gaat u svp het boek van J.G. de Beus, “Het laatste jaar van Nederlands-Indie”, een gedetailleerd verslag van de gebeurtenissen leidende tot de Tweede Politionele Actie van december 1948 en de daarop volgende maandenlange verbitterde diplomatieke strijd in de Veiligheidsraad, die leidde tot het herstel van de Republiek en uiteindelijk tot de onafhankelijkheid van Indonesia.
Maar het is altijd zo, halden voor de vrijheid strijders, bandieten voor de kolonialisten. Maar voor Indonesiers van de oude garde (generatie 1945) Dr. J.H. van Roijen is een pahlawan. Tegen de stroom in evalueert hij de situatie van het conflict volgens de realiteit. Dat eist karakter.
Het is moeilijk mhr Soedibyo om in de geschiedenis nuchter en objectief te blijven, al geef ik u volkomen gelijk. Geschiedenis blijft altijd subjectief, al naar gelang de belanghebbenden er profijt van hebben.
Wat het datum van de Indonesische onafhankelijksdag betreft, was het zelfs heel goed doordacht, omdat het een filosofische achtergrond heeft.
Sukarno koos eerst de 15e augustus, maar in overleg met zijn spirituele leraar werd het de 17e en weliswaar om volgende redenen.
Het getal 17 is gelijk aan de voorgeschreven bewegingsafloop in de ochtend en avond aandacht.
Het getal 8 staat voor de acht windrichtingen.
Het getal 19 staat voor de letter Hijaiah (ik kan het helaas niet vertalen) BISMILLAHIRROMANIROHIM
Bij het getal 45 worden de 4 en de 5 opgeteld= 9. Dit getal verwijst naar de 9 heilige Walis. Dat zijn personen, die zich gedurende hun leven verdient hebben gemaakt om de Islam in Indonesie te verbreiden.
(Om deze reden heeft de Garuda als nationaal symbool voor Indonesie dit aantal veren.)
Dit is te lezen in het boek van Juma D. Putra: ‘ Dunia Batin. 2 Macan Asia. Pengalawan-Pengalawan Spiritual. Bung Karno & Pak Harto’. Blz. 73.,
Maar ook op de Website zeroo-jelajahtauhid,blogspot.com.
Ik hoop dat ik het juist vertaald heb.
Geachte mevrouw Maud Lebert, voor het eerst gehoord dat Bung Karno op 15e Augustus 1945, en op advies van spirituele guru de hari kemerdekaan wordt het uitgesteld tot 17. Mevrouw , ik ben maar een simpele kampong jongen (van 88 jaar), die door de kemerdekaan een goede opleiding heeft gekregen en militair geworden (pensioen 1986), die het niet kan veroorloven om van die ingewikkelde primbon formules gebruik te maken. Anders, als militair kom ik nergens terecht. Als jong officier had dienst gedaan in Kalimantan, meestal in het binnenland. Als ik mijn werk op al die berekeningen baseert dan kom nergens terecht. In Jakarta heb je ook tijdschriften over de spiritualiteit, ilmu gaib. Het spijt me, ik durf geen commentaar te geven op uw reactie.
Ik heb ook een andere versie van die datum op schrift. Niet zo spiritueel, gewoon de tijdlijn van de samenwerking met Maeda, na het overleg met Yamamoto en Nisjimoera. En uiteraard onder de druk van de jongerenleiders die op 15 augustus Soekarno en Hatta hadden ontvoerd naar de PETA-kazerne in Rengasdengklok. Ik heb zo’n idee dat er voor spiritualiteit weinig tijd en gelegenheid was. Maar daar weet ik verder niets van af. Het was die dagen toch al hectisch genoeg.
@Soedibyo; ‘daarom kunnen de ex Knil overgaan tot etc.’- U noemde een paar mi. Molukse namen, die het ‘gemaakt hebben’ in het Republikeinse. Op dit moment is er hier, nav. de treinkaping herdenking de Punt, veel aandacht voor de RMS. Hoe denkt u daarover. Is het daar/op de Molukken nog steeds een publiek item?
‘de facto erkenning via de soevereiniteit overdracht (27/12’49)’ – Dus toch( de facto!) feitelijk een erkenning van de proklamsi 17/8’45 datum. Nederland moest toch na (zinloze) strijd die proklamsi datum erkennen/zich bij neerleggen? Merdeka nav. die proklamsi is gerealiseerd!.En de Nederlandse vertegenwoordiging bij de ambassades is toch nu ook altijd present op 17 aug.
Om ook gezamenlijk merdeka te vieren!( zo hoort het ook)
@Is het daar/op de Molukken nog steeds een publiek item?@
— Huh ! U hebt toch de vraag van Pak Pierre de la Croix aan u op I4E over Johan Teterisa beantwoord?
Waarom dan deze zogenaamde onwetende retorische vraag? Empathisch hoor . . .
Heer Mertens, of de RMS nog een publiek item is, ik denk, met beperkte aanhangers. Na de reformasi in 1998, is haast alle soorten sociale organisaties geoorloofd, mis zij aan de wetten voldoen. Veel Ambonese KNIL soldaten van de ex KST, die naar APRIS overgaan, waren de eerste leden van de RPKAD (Resimen Para Komando Angkatan Darat, de latere KOPASUS), onder elt Benny Murdanie, de latere Panglima ABRI, generaal Benny Murdanie. Ze worden gedropt, ingezet in 1958 in Pakan Baru, Polonia Medan, Mapanget bij Menado en de jongere gedeelte in Irian Barat.
Op grote receptie bij de Nederlandse ambassade, voor de toespraak van de ambasadeur moet eerst het volkslied de Wilhelmus gezongen worden, maar het moet voorafgegaan worden met de Indonesia Raya. Het wordt, beiden de Indonesia Raya en het Wilhelmus door een Indonesische studenten koor gezongen. In de begin jaren van de Republik als een Indonesier de Wilhelmus zingt kan hij in gevaar lopen. De tijden zijn veranderd. Op 17 Augustus bij nationale receptie van de president, wordt de Nederlandse ambasadeur uitgenodig, en hij zal wel aan wezig zijn. Zook ook bij Koningsdag zal Indonesise VIPs aanwezig zijn. De diplomatieke protokol is naarmaal in werking.
Over de RMS, ik heb in 1955, ik was toen op de KMA als sergeant cadet, gedetacheerd in Vucht, in de morgen op het station, had ik de jongeluis ontmoet, ze begroeten mij en vroeg in het Indonesiach of er Ambonese Indonesische cadetten zijn. Tijdens de Assaut-feesten op de KMA van 1954 was mijn fee een Ambonees meisje van de RMS. In 1980 ontmoette ik op de ambassadeurs-huis ook jonge mensen van de RMS, die vroegen over de toestanden in de Molukken. Mijn antwoord was kijk maar zelf, maak zelf een oordeel. Ik beschouwd als masa lalu, ieder heeft zijn ideen, en maakt zijn eigen beslissng.
“De diplomatieke protokol is naarmaal in werking.” Gelukkig wel. Zoals het hoort tussen staten. En in Jakarta wordt op Koningsdag ook de haring ingevlogen en bitterballen. En op 17augustus op de Indonesische ambassade in Den Haag heel veel lekkers!
Interessant om al deze meeningen te lezen, ik zelf ben nu op mijn 80ste jaar wat melankoliek dat het zo erg lang geleden was met toch nog scherpe herinneringen sinds ik 5 jaar oud was. van het mooiste land ter Wereld. Als onze generatie zich snel vermindert zal het toch nodig zijn het allemaal te delen met jongeren als zij er de tijd voor willen geven.
Heer Robert Fermin, ik zal in September 88 worden, onze generatie wordt met de tijd minder. Ik heb voor de kemerdekaan gevochten, maar soms denk ik dat het beter opgelost kunnen worden, zonder vechten, dromen en fantaseren. Maar ja de mens kan soms moeilijk doen. Berusten, apa boleh buat.
Beste mhr Soedibyo
Ik heb geen reactie verwacht. Ik heb alleen geciteerd wat ik in bovengenoemde literatuur gelezen heb en dat schijnt mij goed doordacht. In het bovengenoemde boek worden de levensomstandigheden van Soekarno en Soeharto beschreven. Dat heeft niets met mystiek te maken, en zeer zeker ook niet met de politieke situatie, zoals de Hr Somers meent, maar heel gewoon met opvoeding en sociale omgeving. En ook nmm waartoe men zich beroepen voelt.
Ik meen dat zich niemand voor zijn afkomst of opleiding hoeft te verontschuldigen, U mhr Soedibyo heeft heel wat kennis waarover ik geen syllabe weet, Maar ik weet weer andere dingen, die misschien interessant zijn voor anderen. Juist uw leeftijd is bepalend voor uw kennis van zaken. Ga zo door!
@Ik heb voor de kemerdekaan gevochten, maar soms denk ik dat het beter opgelost kunnen worden, zonder vechten, dromen en fantaseren.@
— Hier heb ik respect voor! Dat u in staat bent op deze wijze te kunnen terugblikken.
With compliments !
e.m.
Ook die van mij. Dan heeft Sjahrir niet voor niets zoveel voor die merdeka betekend, en daarvoor afgedankt, net als zij Indische collega van Mok.
Sorry, het typen gaat bij mij niet altijd naar wens. Het was zijn collega Van Mook.
@Soedibyo; ‘beter opgelost kunnen worden etc.’- Het is goed om terug te blikken. Oprecht terug te blikken wat U en ik/ons is overkomen. Nederland was na de ethische oproep in een imperialistische roes om die nog onafhankelijke gebieden/sultanaten etc. onder het bestuur(!) te brengen. Pacificeren(= vrede brengen) noemden we het eufemistisch. Zo ook de ‘politionele acties’ alsof een politie macht orde en rust moest herstellen. Om de bevolking te beschermen tegen een stel oproerkraaiers/djahats.
Tegen beter in werd het koloniale gedachtegoed, nb.na een wereldoorlog(!), aan het Nederlandse publiek ‘verkocht’. Na 300 jaar ‘verbondenheid’ werd het een echec van jewelste. Met als dieptepunt 27 dec.1949 te Jakarta/Batavia; toen de Nederlandse vlag met de klanken van het Wilhelmus gestreken werd, begeleid door gejoel en gefluit van duizenden Indonesiërs.
Het is goed ook te weten dat in die periode ook Nederlanders waren, die hiervoor hebben gewaarschuwd; HMvRandwijk, JdeKadt, prof.Wertheim, HellaHaasse, BepVuyck, ds.JVerkuyl ea.’een samenwerking tussen 2 zelfstandige staten, waarbij Nederland voor duizenden van zijn zonen en voor een belangrijk deel van producten een afzet gebied zou vinden- dit grootste perspectief is vernietigd door provinciale politici. Wat ons nog overblijft, dat is: het beseffen van wat gemist en verknoeid hebben’, aldus deKadt in 1947!! Om nog maar te zwijgen over de economische potentie van Indonesië.
Ter info; met voldoening (en trots) meld ik dat mijn kleinzoon binnenkort voor een 6 maanden een stageplek naar Djokja vertrekt.
Prachtig dat u steeds al die moedige mensen noemt. Maar zulke activiteiten hebben geen resultaat, roepen in de ruimte. Het gaat om een inbreng in de politiek, en daar hebben ze niets aan gedaan. Snel gemakkelijk wegkomen heet dat. Lijkt een beetje op hier op I4E reageren.
@JASomers; ‘snel weg komen, heet dat’ – Alleen al toen(!) de moed hebben om tegen de regering in te gaan, oogst mijn waardering. En dan nog uiteindelijk gelijk hebben ook! Tegen de massa in gaan, die gedwee achter de regeringspropaganda aan liep.
JdeKadt werd zelfs 2e kamer Pvda lid en ds.J.Verkuyl reisde ( heen/terug) naar Holland om Kerkelijke(!) en politieke kopstukken te overtuigen/af te houden van een oorlog met de Republiek. Het was zinloos. Echter ook het resultaat; die zinloze strijd in Indië.
Hun namen te memoreren aan een Indonesiër, die die strijd als getuige/overwinnaar beleefde, is toch vermeldenswaardig? Vindt u niet?
Zij toonden karakter. Snel wegkomen?
Mevr. Maud Lebert, dank u voor de “compliment”.
Over geschiedenis gesproken ga ik de artikel van Dr.Antulio J. Echevarria II, a lecturer at the Army War College in de US, getiteld “the Trouble with History”. Ik citeer: “the past is an inexhaustible storehouse of events, it could be used to prove anything or its contrary. History, contrary to popular assumption is not the past. The past is what happened. History, in cotrast, is the historian’s interprettation of what happened. As such, it is also highly idiosyncratic, and inevitably imperfect. One must study the historian before studying the facts”.
Daarom ben ik het met u eens, dat history is subjectief. Om die subjetiviteit te overbruggen moet als het mogelijk is, in dit geval over de periode 1945-1949, van verschillende bronnen lezen. Als militair en gebasseerd op mijn ervaring, ben ik geinteresseerd in het politiek en militaire aspect van het conflict. Zo doende kan ik ik over de waarde van het gesrevene oordelen en daardoor een overzicht van het geheel hebben.
Nogmaals, ik dank u voor uw reatie.
Heer R.L. Mertens,
Nog over RMS in Nederland. Generaal Spoor in zijn rapport aan de regering van April 1949, ” de resultaten van de Tweede Politionele Actie vervliegen door een onstandvasige politiek. KNIL militairen toonden zich bezorgd over hun toekomst, nadat Naution had gezegd dat iedere Indonesier Indonesier die met Nederland had samengewekt als landverrader zou worden berecht. De KL’ers, op hun beurt, gingen risico’s mijden en begonnen hun doden en gewonden te tellen. Op dat ogenblik was kolonel Nasution de palaatsvervanger van de Panglima Besar generaal Sudirman, en hij is niet in de positie om politieke uitspraken te geven. Tijdens RTC werd zulke uitlatingen nog versterk door bepaalde opper offieren speciaal gericht aan Amboneze militairen, om het idee van de RMS van Soumokil te steunen. Bepaal de militairen, in het bijzoneder die in Oost Indonesia waren, kunnen nog op tijd naar Ambon overgeplaats te worden. Andere Ambonese militairen die
de zelfde optie vroegen, maar door de omstandigheden werden geweigerd. De enige optie was, naar Nederland voor wat bedoeld was voor tijdelijk verblijf. In Nederland aangekomen werden de militairen ( 3000 militairen, 12000 met gezin) uit de dienst ontslagen.
Voor jaren trouw geweest aan de driekleur (in de personificatie van een Nederlands officier,totok, voelen ze nu bedrogen. Na de ervaringen in Indonesia, teleurgesteld met hun verwachtingen t.o.v. de Nederlandsche regering, de levensomstandigheden in Nederland, veroorzaakt wat in de medische termen als Post Traumatic Stress Disorder. Wat de ouders overkomen had een effect op hun kinderen, die tot gewelddadigen werd uitgedrukt. dat is mijn verklaring van de treinkaping. Het tegenwoordige terrorisme kan je niet elimineren met geweld, men moet ook met het psycholische aspect rekenen wil men het in zijn geheel overkomen.
Dat het ideaal van RMS gedachte nog steeds leeft is te begrijpen. Ik heb geen probleem daarmee.
@Soediboyo; ‘RMS gedachte etc.’ – Nederlands Indië, nu Indonesia, werd indertijd met geweld gevormd. Dat de pancasila gedachte= eenheid in verscheidenheid, gecontinueerd mag blijven. Onder die 5 grond beginselen! Die eenheid toch uiteindelijk als ‘positief erfenis van een koloniale periode’ te beschouwen. Dat die verscheidenheid een stem, via een parlementaire democratie, mag hebben/verkrijgen in die eenheid. Opdat verschillen, vanwege die verscheidenheid, tot een vredige oplossing komen en geweld achterwege blijft. Ik heb het genoegen gehad in mijn vele reizen die verscheidenheid te ontmoeten/ te ondervinden. In die onmetelijkheid van de gordel van smaragd. Ben van het immense gebied met zovele schoonheid onder de indruk geraakt. En.. dat de Republiek die eenheid in de afgelopen periode tot in alle uithoeken van dit eilanden gebied heeft kunnen bestendigen.
Moge het zo blijven.
Correctie. Naution moet zijn “Nasution”.
Ps. In Java Cafe heb ik het overlijden van pak Suryaatmadja gelezen.
“Innaiialhi wa Innailaihi Rojiun” (wij zijn van God afkomstig, wij gaan weer terug naar God, een algemene vertaling, en het begin van een Islamietische condoleans). Moge God al zijn zonden vergeven en almarhum (de overledene, vrouwelijke- almarhumah) in waardige plaats naast Hem plaatsen. Moge God de familie sterkte geven om het verlies te verwerken. Amien
Heer Eppeson Marawasin,
Dank u voor de complimenten.
Waarom ik in staat ben op die wijze naar het verleden (voor velen “goede oude tijd, voor de Javaanse landbouwer/petanies djaman normaal) kunnen terugblikken? Ik had veel ellendes gezien, tijdens de Japanse bezetting, tussen 1945-1950 en ook daarna, zelfs tot en met 1982. Ik heb veel Nederlandse boeken die over de relaties tussen Indonesia Nederland gelezen. Ik tracht de houding van de Nederlandse politiek met het al en het hoe te begrijpen. Ik heb het boek van H.W. van den Doel “Afscheid van Indie” gelezen. Daar wordt het boek van het sociaal-democratiesche Tweede-Kamerlid Jaques de Kadt “De Indonesische tragedie”, hij noemde die periode “Het treurspel van gemiste kansen”. Ik ben een rationeel maar als mijn ratio het niet kan verwerken dan zeg ik ‘het is God’s wil, apa boleh boeat, niets meer aan te doen, nasi sudah jadi bubur.
Ik persoonlijk heb veel vrienden, en na 1950 voelen zij zich door de omstandigheden gedwongen om Indonesia te verlaten, naar een onbekende toekomst in Nieuw Guinea, Nederland en andere plaatsen, in ieder geval niet in Indonesia blijven. In hun nieuwe ‘tanahair’ moeten ze weer aanpassen, maar onder moeilijke omstandigheden. Sommigen kunnen het verwerken sommigen niet. Ook de veteranen, hun opofferingen, juist op hun oude dag, wordt niet geapprecieerd. De ervaringen in Indonesia die zij niet kan verwerken, wordt door de familie opgevangen.
Indonesiers hadden het ook moeilijk, maar ze kunnen het beter verwerken omdat ze nu merdeka zijn, die moeilijkheden tijdens de perjoangan wordt als een offer beschouwt. Maar tot orde te brengen van een revolutionaire massa is niet gemakkelijk,
Volgens mij, de grootste missjadgement van de Nederlandse politici was over het gedrag van de Indonesiers na de Jappanse bezetting. Het weerbaarheid van de Indonesiers na de Jappanse bezetting wordt onderschat.
Het is nu Idulfitri feesten na de vasten maand (Ramadhan) van 30 dagen, een grote feest voor Moslems, daarom het laatte reactie. Het allerbeste voor u en uw gezin, wassalam.
Soedibyo
Heer Jan A. Somers, arek Soerabojo,
Mijn dank voor uw appreciatie. Mijn reactie op uw compliment is in principe een copy van mijn reactie aan de heer Eppeson Marawasin, met een belangrijke noot, ‘U was erbij als toeschouwer en medespeler’, het gevoel is bij u sterker denk ik.
Ik wens u en uw familie het allerbeste, blijf gezond.
Wassalam,
Soedibyo.
Ik probeer niet altijd mijn mening ergens over te geven zoals goed of fout. Ik probeer gebeurtenissen op een rijtje te zetten, voor het overzicht, zodat ik mijn verleden een beetje kan onthouden.. Gewoon geschiedenis. Voor goed of fout kijk ik alleen maar naar reacties. Ieder vogeltje zingt zoals het gebekt is. Een Indonesiër heeft andere denkbeelden dan een Nederlander. En Indonesiërs onder elkaar, en Nederlanders onder elkaar heb je ook nog in vele soorten. Leuk toch?
Mijn commentaar over de schilderij van Leo Eland: Is zeker een grote fantasie want het lijkt niet op een Batakhuis en als op de top een halve maan symbool staat, is het met mischien een moskee.Terwijl de Batak mensen rond het Toba meer meestal Christenen zijn.Niet als Generaal Soedibjo, met zijn KMA opleiding.Heb ik nooit een Hollandse educatie gehad en nooit in Holland of Suriname gewoont.Alleen maar mijn ouders spreken toevallig Hollands als ze herrie met mekaar hadden.Dus mijn excuses voor mijn krom Hollands (if any).
Beste mhr. Suparmo. U hoeft zich helemaal niet te verontschuldigen voor uw ‘krom’ Hollands. Op dit portaal schrijven mensen die weldegelijk op Nederlandse scholen zijn geweest en toch een belabberd Nederlands schrijven. Dus chapeau voor uw prestatie.
@WalSuparmo; ‘als ze herrie met mekaar hadden’- Las ooit, dat Soekarno/Hatta ea.in ’42-’45 wat onder elkaar te bespreken hadden, en af en toe met een Nederlands woord gebruikten. Tot de Jap hen daarover ondervroeg. Hun antwoord; ze hadden het vloeken in het Nederlands geleerd. Die gewoontes is hun bijgebleven – En Pak Wal; blijft reageren en vertel ons over uw ervaringen van toen.
Toen ik in 1955 nog voor mijn my(GIA) zorgen moet voor het vervoer van Pres Sukarno, wist ik dat hij toen met alle dichte medewerkers en vooral ministers, nog Hollands sprak en zelf met de bemanning( deels nog Hollands).
En waarom niet. U spreekt en schrijft toch ook Nederlands en u heeft het u zelf bijgebracht!