Indonesische jongeren in het Nederlands verzet
Van het verzet door Indonesische jongeren tegen de Duitse bezetter is weinig bekend. Het waarom van hun bijdrage intrigeert. Oud-verzetsdeelnemer Djajeng Pratomo (deze week 100 jaar geworden!) legt uit dat vrijheid een universeel karakter draagt.
Door Raden Mas Djajeng Pratomo
Djajeng Pratomo, 2014.
Foto: Aboeprijadi Santoso.
In juni 1941 deed de nazi-Sicherheitsdienst een inval in verschillende woningen van Indonesische studenten in Leiden. Zij zochten naar vier leidende leden van de Indonesische verzetsgroep “Perhimpunan Indonesia”. Twee van hen, R.M. Sidartawan en P. Lubis, werden gearresteerd. De anderen wisten te ontsnappen. Op de vroege ochtend van 18 januari 1943 deed de SD opnieuw een inval in een woning van Indonesiërs in Den Haag. Zij arresteerden twee studenten en twee arbeiders: R.M. Mun Sundaru, R.M. Djajeng Pratomo, Kajat en Hamid. Vier van deze gearresteerden werden van het ene concentratiekamp naar het andere gesleept: Schoorl, Amersfoort, Vught, Neuengamme, Buchenwald, Oranienburg-Sachsenhausen, Dachau. Twee van hen zijn bezweken aan de martelingen en ontberingen in deze kampen; Sidartawan in Dachau en Mun Sundaru in Neuengamme.
Op 13 januari 1945 vervoerde de jonge Indonesische student R.M. Irawan Sujono in Leiden op de fiets een juist gerepareerd stencilapparaat voor het drukken van illegale bladen. Hij stootte op een contingent SS-ers dat bezig was met een razzia. Irawan probeerde te vluchten, maar werd zonder pardon doodgeschoten. Het slachtoffer was de zoon van Raden Ario Adipati Sujono, de eerste Indonesische minister in de Nederlandse regering in Londen. Irawan was lid van de gewapende verzetsgroep van de Perhimpunan Indonesia.
Dit zijn enkele slachtoffers onder de kleine groep Indonesiërs in Nederland – ongeveer 100 – die als leden van de verboden en ondergedoken Indonesische politieke organisatie Perhimpunan Indonesia in de Tweede Wereldoorlog schouder aan schouder streden met de Nederlandse verzetsstrijders. Over deze Indonesische verzetsgroep is weinig geschreven. De jongere generatie Nederlanders weet er niets van. De oorzaak daarvan is niet moeilijk te vinden. Allereerst zijn de meeste Indonesiërs, die deel hadden genomen aan dit verzet, vlak na de oorlog naar Indonesië teruggegaan. In de tweede plaats brak er een heftig conflict uit tussen Nederland en Indonesië toen op 17 augustus 1945 de onafhankelijke Indonesische Republiek werd uitgeroepen. Dit leidde tot een oorlog tussen Nederland en de jonge Republiek. In 1952 werd een van de leidende voormalige Indonesische verzetsmensen R.M. Sunito door de Nederlandse justitie gearresteerd en uit Nederland gezet. Sunito werd nota bene op voordracht van de illegaliteit tot lid van de Nationale Advies Commissie benoemd. Het is duidelijk dat het onder deze omstandigheden niet opportuun was om bij herdenkingen van de bevrijding van Nederland ook het ondergrondse verzet van die kleine groep Indonesiërs in Nederland te memoreren.
Waarom namen Indonesiërs deel aan het verzet?
Vaak wordt, vooral door jongeren, de vraag gesteld waarom Indonesiërs in Nederland deelnamen aan het ondergrondse verzet voor de bevrijding van Nederland, dat hun vaderland – Indonesië – koloniseerde, uitbuitte en onderdrukte! Om dit te begrijpen is het nodig iets van de voorgeschiedenis te weten. In 1908 richtten de Indonesische studenten in Nederland een vereniging op om, in navolging van hun landgenoten in het vaderland, de idealen van de Nationale Beweging, (een onafhankelijk Indonesië) tot uitdrukking te brengen. In 1922 werd aan deze vereniging de naam “Perhimpunan Indonesia” (Indonesische Vereniging) gegeven. In de dertiger jaren werd de Perhimpunan Indonesia een van de belangrijkste organisaties van de Indonesiërs in Nederland. Zij vormde later de kern van het anti-fascistische verzet der Indonesiërs. In het begin trok de Perhimpunan Indonesia ten strijde onder de leus: Indonesia Merdeka. De non-coöperatie-idee, d.w.z. afwijzing van iedere samenwerking met de koloniale macht, werd het leidend beginsel van de organisatie. De Perhimpunan Indonesia werd door de Nederlandse regering verboden voor ambtenaren en toekomstige ambtenaren. Aangezien de meeste Indonesische studenten later in ‘Nederlands-Indië’ noodgedwongen bij het Indische Gouvernement moesten werken, betekende dit verbod dat de meeste studenten alleen in het geheim lid konden worden van de Perhimpunan Indonesia. Deze was dus genoodzaakt half illegaal te werken ter beveiliging van de leden.
Perhimpunan Indonesia, ca. 1927.
Opkomst van het fascisme
Toen in de dertiger jaren het fascisme de kop begon op te steken, beseften de Indonesiërs dat er uit die hoek groot gevaar dreigde. Dit bleek uit de fascistische dictatuur in diverse landen met zijn agressieve plannen, pogroms, rassenhaat en onderdrukking van elk recht van de mens. Deze agressieve staten wierpen begerige blikken op de koloniën. Japan begon aan zijn veroveringsoorlogen: verovering van Mandsjoerije in 1931 en aanval op China in 1937. In Duitsland kwam Hitler aan de macht, de joden, de communisten, socialisten en andere democraten werden vervolgd. Met de inlijving van Oostenrijk door Hitler en de uitlevering van Tsjechoslowakije aan Hitler werd niet alleen het fascistische gevaar steeds ernstiger, maar ook het oorlogsgevaar nam aanzienlijk toe. De Indonesiërs in Nederland zagen dit gevaar heel duidelijk. Vandaar dat zij in die tijd actief deelnamen aan manifestaties tegen de dreiging van het fascisme en voor de vrede. Zij organiseerden o.a. hulpacties voor China, dat slachtoffer werd van de Japanse agressie. Zij namen deel aan internationale vredesbijeenkomsten, o.a. in Brussel, Parijs en New York. Ook in Indonesië zelf zagen de nationalisten dit fascistische gevaar. Zij sloten zich aaneen. Het beginsel van de non-coöperatie werd verlaten. De Nationale Beweging verklaarde zich bereid met een ieder samen te werken om een fascistische aanval af te weren. Zij was echter van mening dat deze samenwerking op volledig democratische grondslag en gelijkwaardigheid moest geschieden. Zij vroeg in dit verband o.a. een volwaardig parlement voor Indonesië. Typerend voor deze houding was een voorwoord in het jubileumnummer van het tijdschrift van de Perhimpunan Indonesia ter gelegenheid van haar 30-jarig bestaan in 1938:
“In deze tijd, waar een der meest kostbare goederen van ´s mensen beschaving, de democratie, bloot staat aan hevige aanvallen van hen, die de mensheid willen ‘redden’ met pogroms en bruut geweld, is een samenwerking van het Indonesische volk en zijn nationale beweging met de dragers van de Nederlandse democratische traditie gewenst en noodzakelijk; een samenwerking der beide volksgroepen op voet van gelijkheid en wederzijdse waardering.”
Het Hoofdbestuur van de Perhimpunan Indonesia verklaarde in het¬zelfde jubileumnummer:
“De fascistische agressie bedreigt in de laatste jaren Nederland en Indonesië. Een samenwerking van het Indonesische volk en zijn Nationale Beweging met democratisch Nederland op voet van gelijkheid en wederzijdse waardering is de enige weg die beide volken uit de hen bedreigende gevaren kan bevrijden… In het besef dat een volk geen plichten kan vervullen zonder democratische rechten, streeft de Perhimpunan Indonesia daarom naar democratische hervormingen en naar gelijke behandeling der beide volken op economisch, politiek en militair gebied.”
Raden Adipati Ario Sujono, minister zonder portefeuille in kabinet Gerbrandy, Londen, 1942-1943.
Helaas werden al deze gerechtvaardigde verlangens van de Nationale beweging door de toenmalige Nederlandse regering botweg afgewezen, in dit verband was de houding van de naar Londen uitgeweken Nederlandse regering ontstellend. De reeds eerder genoemde Indonesische minister Sujono deed in een kabinetsberaad in oktober 1942 tot driemaal toe een hartstochtelijk beroep op de andere ministers om aan Indonesië het zelfbeschikkingsrecht toe te kennen. Het antwoord was een hooghartig ‘Neen’. Volgens ooggetuigen werd minister Sujono toen lijkbleek. Deze weigering greep hem blijkbaar zo aan, dat hij enkele maanden later, op 5 januari 1943, plotseling overleed. Twee jaar later werd zijn zoon Irawan in Leiden door de SS doodgeschoten…..
Nederland bezet
De overval van de Duitse nazi´s op Nederland betekende een nieuwe fase in de strijd der Indonesiërs. Als democraten beseften zij dat het nationaal-socialisme op dat ogenblik de hoofdvijand was. Onder het nationaal-socialisme is bevrijding van de gekoloniseerde volken onmogelijk! Daarom was het nodig om in samenwerking met een ieder, ongeacht diens politieke en godsdienstige overtuiging te vechten tegen dit fascisme. Dat was de reden waarom de Perhimpunan Indonesia zich aansloot bij het ondergrondse verzet in Nederland. De taken, die de Perhimpunan Indonesia zich stelde in dit verzetswerk waren veelzijdig. In de eerste plaats was het nodig zoveel mogelijk Indonesiërs – vooral buiten de Perhimpunan Indonesia, zowel studenten als arbeiders – bewust te maken van de gevaren van het fascisme en hen aan te sporen deel te nemen aan het verzet. Door de bezetting van Nederland konden schepen van de Rotterdamse Lloyd en Maatschappij Nederland niet meer uitvaren. De bemanning van deze schepen bestond voor het grootste deel uit Indonesische zeelieden. Het was de taak van de Perhimpunan Indonesia om te verhinderen dat deze in Rotterdam en Amsterdam gestrande zeelieden in handen zouden vallen van de nazi´s en gebruikt zouden worden voor fascistische doeleinden. Daarvoor was een intensief voorlichtingswerk onder deze voor het merendeel analfabetische zeelieden nodig, zodat zij niet in de val zouden lopen van de propaganda der Duitsers en de N.S.B. Het is de Perhimpunan Indonesia gelukt hen uit de handen der nazi´s te houden. Verscheidene van deze schepelingen hebben later ook actief deelgenomen aan het verzet.
Studentenstaking
De Perhimpunan Indonesia had afdelingen in de belangrijkste universiteits- en hogeschoolsteden: Amsterdam, Leiden, Utrecht, Delft, Rotterdam, Wageningen en ook in Den Haag. Op zaterdag 23 november 1940 besloten de studenten van de Technische Hogeschool in Delft tot een staking tegen het ontslag van de Joodse hoogleraren en docenten, o.a. prof. Josephus Jitta, prof. Waterman en prof. Dantzig. Vele studenten waren echter voor het weekend al naar huis gegaan. Maandagochtend 25 november wachtten de studenten die van het stakingsparool wisten, onder wie Indonesiërs van de Perhimpunan Indonesia, de weekenders op bij de poorten van de TH, bij de tramhaltes en bij het station om hen aan te sporen zich bij de staking aan te sluiten. De staking was praktisch algemeen. De Duitsers sloten toen de TH. In december volgde daarop een razzia onder de Delftse studenten. De Indonesiërs van de Perhimpunan Indonesia doken toen onder. In Leiden brak de studentenstaking tegen het ontslag van de Joodse hoogleraren, o.a. prof. Meijers, op dinsdag 26 november uit. Ook hier was de staking algemeen en ook hier antwoordden de nazi´s met de sluiting van de universiteit. Indonesiërs, die hier actief deelnamen aan de protestacties waren o.a. R.M. Sunito, R.M. Maruto Darusman, R.M. Setyadjit, R.M. Sidartawan, P. Lubis, M.Ildrem.
Samenwerking met ondergrondse pers
In deze tijd begon ook de nauwe samenwerking van de Indonesische verzetsgroep met de ondergrondse bladen, zoals De Vrije Katheder, Vrij Nederland, Het Parool, en De Waarheid. Vrijwel van het begin af maakte R.M. Setyadjit deel uit van de redactie van De Vrije Katheder. Indonesische studenten hielpen in Amsterdam, Leiden, Den Haag, Delft, Rotterdam, Utrecht en Wageningen met de verspreiding van deze bladen. Later schreven Indonesiërs ook artikelen in deze bladen, o.a. in het Indonesië-nummer van Vrij Nederland. H.M. van Randwijk, toen hoofd-redacteur van Vrij Nederland, schreef op 25 mei 1945 over de samenwerking met Indonesiërs in het verzet: “…..in de donkere bezettingsjaren, die thans achter ons liggen, groeide er tussen ons een samenwerking op de basis van gelijkheid en kameraadschap. Wij waren allen vrijwilligers in hetzelfde ondergrondse leger. Wij leerden elkaar beter begrijpen en wij beseften hoe wij samen, ieder op zijn eigen plaats vochten voor dezelfde idealen van vrijheid, recht en waarheid. Moge deze ervaring en hoge beginselen ons ook straks leiden bij de nieuwe samenwerking tussen beide volken.”
In Rotterdam beschikte de verzetsafdeling van de Perhimpunan Indonesia over een geheime drukpers in een woning aan de Aelbrechtskade. Daar werd naast het eigen verzetsblad De Bevrijding (waarover later meer) en pamfletten, ook De Vrije Katheder voor Rotterdam gedrukt en verspreid. Toen op een gegeven moment door diverse arrestaties de illegale De Waarheid in Rotterdam niet kon verschijnen, kregen de Indonesiërs het verzoek of zij deze krant konden drukken. Aan dit verzoek werd meteen voldaan. Hetzelfde gebeurde in Amsterdam. De Indonesiërs ontvingen op straat de getypte stencils en De Waarheid werd door hen gedrukt in een woning in Amsterdam-Zuid. De gedrukte kranten werden in een koffer afgeleverd op een adres aan de Stadionweg. Dit werk hebben de Indonesiërs drie à vier maanden gedaan.
Eigen verzetsblad
Eind mei 1943, kort na de verplichte inlevering van de radio´s, besloot de Perhimpunan Indonesia in Den Haag, samen met enkele Nederlandse verzetsmensen, een eigen illegaal nieuwsblad uit te geven: Feiten. Door verraad kon de Sicherheitspolizei drie redactieleden van het blad arresteren, onder wie Dradjat Durmakeswara. Deze werd later veroordeeld tot drie jaar tuchthuis. Hij overleefde de oorlog. De uitgave van Feiten moest gestaakt worden. Maar twee maanden later gaven de Indonesiërs toch weer een eigen verzetsblad uit: De Bevrijding, eerst in Leiden en later ook in Den Haag en Rotterdam. Elke stad had een eigen redactie die het blad zelf samenstelde. Alleen belangrijke hoofdartikelen werden zo nu en dan per koerier vanuit de centrale redactie in Leiden gehaald. In Rotterdam wist de redactie met de hulp van een ondergedoken Joodse verzetsman een radioluisterpost in te richten in een woning aan de Burgemeester Meineszlaan, zodat de redactie over de laatste berichten van de geallieerden beschikte. Ook met het verzetsblad Trouw werd samengewerkt. In Leiden hielpen Indonesische studenten met het vervoer van de zware loodzetsels naar de drukkerij. Aangezien Indonesiërs van nature geen potige kerels zijn, moesten deze Indonesiërs eerst flink gynnastiek doen om de kracht op te kunnen brengen het zware karwei zonder ongelukken te klaren.
Gewapend verzet
Irawan Soejonostraat, Osdorp, Amsterdam
De Indonesische verzetsgroep in Rotterdam was er zich terdege van bewust dat zij bij ontdekking door de Duitsers er aan zou gaan. Bovendien was een van hen in Den Haag gearresteerd in verband met andere verzetsactiviteiten. Zij besloten daarom zich te bewapenen. Eén van hen, T. Mudadalam Jusuf, zat in een Nederlandse K.P.groep. Samen met zijn Nederlandse verzetsvrienden deed hij een geslaagde overval op een politiepost, waarbij zij vier Waltherpistolen bemachtigden. Later kregen de Indonesiërs in Rotterdam via Nederlandse verzetsvrienden nog meer wapens, o.a. twee karabijnen en vijf pistolen met bijbehorende munitie. Deze wapens waren afkomstig van bij Nederlanders ondergedoken Wehrmachtsoldaten, die genoeg hadden van de oorlog. De Indonesiërs werden door een van hen, een ‘Gefreiter’, getraind in het gebruik van deze wapens. T. Mudadalam Jusuf nam ook deel aan een overval op een distributiekantoor van levensmiddelenbonnen in den Haag. De overval werd uitgevoerd per fiets. Aanvankelijk slaagde de actie, maar doordat de verzetsmensen niet zo snel konden wegkomen op hun fietsen, werden zij op het verzamelpunt overvallen door de Duitsers. Mudadalam Jusuf wist te ontkomen met medeneming van zijn eigen parabellum, een F.N.-pistool en een handgranaat. Later kon de Rotterdamse groep van de Perhimpunan Indonesia met veel gevaar en risico nog negen jutezakken handgranaten, gedemonteerde stenguns en munitie met een bakfiets ophalen bij een Nederlandse verzetsman in de Watergeusstraat, die zijn contacten verloren had. De wapens waren afkomstig van droppings door de R.A.F.. In september 1944 werd in Leiden besloten tot de oprichting van de Studentensectie der Leidse Binnenlandse Strijdkrachten. Deze sectie bestond uit vier groepen. De vierde groep bestond uitsluitend uit Indonesische studenten onder leiding van ‘Theo’, verzetsnaam van de Indonesische student en lid van de Perhimpunan Indonesia Alex Ticoalu. De voorraad wapens, die de Rotterdamse Indonesische verzetsgroep had verzameld, moest naar Leiden worden overgebracht. Dat gebeurde allemaal per fiets, langs sluikwegen en langs Duitse controleposten. Zonder ongelukken konden na verscheidene dagen en fietstochten tientallen stenguns, twee jutezakken handgranaten, pistolen en munitie van Rotterdam naar Leiden worden getransporteerd. De Indonesiërs oefenden in Leiden in een der kelders van een wol- en lakenfabriek en in Amsterdam in een woning van een verloofde van een der Indonesiërs aan de Amstelkade. De Indonesische gewapende strijdgroep werd eerst genoemd naar een held uit de Indonesische vrijheidsstrijd ‘Suropati’. Later, toen een der leden, Irawan, door de Duitsers werd doodgeschoten, werd de naam gewijzigd in ‘Irawan’ als eerbetoon aan deze jonge verzetsstrijder.
Bevrijdingsparade in Leiden met de Indonesische groep (Irawan) van de Binnenlandse Strijdkrachten. De laatste twee in de linkerrij zijn Moorianto Koesoemo Oetoyo en Ticoalu.
Hulp aan Joden
Verscheidene afdelingen van de Perhimpunan Indonesia hebben zich ook intensief beziggehouden met hulp aan door de nazi´s gezochte verzetsmensen en Joodse Nederlanders. Zij zorgden voor onderduikadressen, o.a. in Rotterdam, Delft, Den Haag en Leiden, voor levensmiddelenbonnen en persoonsbewijzen. Zo werden in 1942/1943 door Indonesiërs twee groepen Joodse kinderen vanuit Amsterdam naar een schuilplaats in de Veluwse bossen gebracht en verzorgd. Veertig jaar later ontmoette bij toeval een van deze kinderen – inmiddels arts geworden -, één van de Indonesiërs die hem toen in veiligheid had gebracht.
Summier beeld
Getracht is in kort bestek een beeld te geven van de bijdrage, die een groep Indonesiërs heeft geleverd aan het ondergrondse verzet en daarmee ook aan de bevrijding van Nederland. Volledig is dit beeld bij lange na niet. Het geeft alleen een indruk van het Indonesische verzet, in het bijzonder van de verzetsgroep der Perhimpunan Indonesia. Als blijk van erkenning van dit verzetswerk werden enkele Indonesiërs opgenomen in de Grote Advies Commissie der Illegaliteit (R.M. Setyadjitjen) en in de Nationale Adviescommissie (R. M. Sunito). In Leiden werd R.M. Hadiono Kusomo Utojo wegens zijn verdiensten voor het verzet geëerd met zijn benoeming in 1945 tot lid van de Leidse noodgemeenteraad. Kort na de bevrijding, op 25 mei 1945, werd in de Stadsgehoorzaal in Leiden de 37ste verjaardag van de Indonesische Nationale Beweging herdacht. Deze bijeenkomst werd ook toegesproken door Prof. Mr. R. P. Cleveringa, die in november 1941 het sein gaf tot heftig protest tegen ontslag van Joodse collega’s. Hij sprak op deze herdenkingsbijeenkomst onder andere de volgende woorden: “Waar er sprake was hier in Nederland van verzet, behoefden wij niet te vragen: Waar zijn de Indonesiërs. Zij waren er en stonden op hun post. Zij hebben hun offers gebracht. Zij waren in de concentratiekampen, zij waren in de gevangenissen, zij waren overal…..”
x
Dit artikel werd in 1986 gepubliceerd in De rechten van het verzet, een tijdschrift van de Stichting Dienstverlening Verzetsdeelnemers.
Java Post 
Zeer interessant artikel. Overigens had die linkse Soekarno reeds in Indie gewaarschuwd voor het rechtse gevaar uit het Noorden. Uiteraard werd hieraan geen aandacht geschonken. Samenwerken met een linkse rebel stond niet in het dictionaire.
Wel later aan het feit dat hij als links georienteerde politicus – ten einde raad — met de fascistische Japanners had samengewerkt om aan een Groot-Azie te bouwen. Waar de Japanse bondgenoten in Europa werkten aan hun Tausendjähriges Grossdeutsches Reich.
Ik zou wederom in herhaling treden – teken van ouderdom – door te wijzen dat alleen Indonesiers het doen en laten van Soekarno in zijn streven naar Indonesia Merdeka – conform zijn linkse Marhaenisme mogen beoordelen.
oordelen of ver-oordelen – twee geheel verschillende zaken.
Nederland is vanuit het verleden mede de oorzaak van de verbondenheid tussen de verschillende eilanden in Zuid-Oost Azie. Op grond van een gezamenlijk verleden kan er wel degelijk gememoreerd worden vanuit Nederlandse zijde. De UN en de VS steunden de onafhankelijkheid van Indonesie vooral vanwege hun ingebeelde angst voor het communisme. Nederland verzaakte in zijn taak, mede door de omstandigheden van na de oorlog, om Indonesie en Nederland op een juiste manier weer bij elkaar te brengen. Velen hebben hieronder geleden en hun lessen geleerd.
We deden het heel slecht met de Molukken (en nog steeds).
Ik heb Bali twee keer bezocht en kan alleen zuchten van wat ik er zie (Nederland heeft hen ingelijfd en dat leidde later tot annexatie in het grotere Indonesische geheel). De kultuur van Bali wordt totaal over de voet gelopen door de andere culturen.
Nieuw-Guinea, voor mij een onbekend hoofdstuk (wel weer annexatie door Indonesie).
Later deden we het een beetje beter met Suriname.
De Nederlandse Antillen zijn enigszins zelfstandig geworden. Er wordt nog veel gemord over en weer.
Wat ik zo mooi vind is de titel van dit artikel VRIJHEID. Het rijmt op blijheid, het geeft ruimte. Zo anders dan freedoom, hoewel sommige het woord liberty gebruiken.
Graag stel ik me in de dienst van VRIJHEID.
Een aantal jaren geleden is er in de NRC een artikelenreeks met het onderwerp, het Indisch verzet in Nederland verschenen. ik kan het niet zo snel terug vinden.
In Nederland gingen de nationalistische studenten( bestaat uit 2 kampen ) in verzet tegen NAZI Duitsland , ook met gewapende verzet , van de bijna 300 studenten kwamen 66 personen om wegens gebrek, verwondingen , ziekte (in Duitse concentratiekampen) of door Duitse vuur peleton.
De meeste Indonesische studenten kwamen van goede huizen , later werden ze de 1ste generatie Indonesische leiders en leidde de strijd tegen Nederland .
Hatta en Sjahrir studerden ook in Nederland.
@ Ed Vos: Hatta en Sjahrir studeerden ook in Nederland.”
Die waren allang terug in Nederlands-Indië voordat de Duitsers kwamen.
@Surya Atmadja:”De meeste Indonesische studenten kwamen van goede huize.”
Om buiten Nederlands-Indië te kunnen studeren moet je van bemiddelde huize zijn. Toch (las ik ooit) gingen Indonesische studenten liever naar universiteiten in Egypte dan naar Nederland.
Dat waren meestal die niet aangesloten/binding hebben met de Nederlandse bestuur.
Hoewel , een oudere broer van mijn moeder was naar India gegaan om techniek te studeren, later van studie veranderd in medicijnen.
Uit die tijd kunnen kinderen van rijke Indonesiers/Vreemde Oosterlingen vaak (nog) niet naar buitenland , omdat ze ondanks dat hun ouders rijk zijn(het kunnen betalen) vaak de vervolg opleiding niet mogen volgen.
(Dom houden die hap )
Zeer interessant artikel.
De artikelen die Willen Plink zich meent te herinneren gingen niet over het verzet van Indonesiërs in Nederland maar over het verzet door Indische Nederlanders en enkele Indonesiërs in Indië 1942. Zij waren geschreven door Michael Hegener. Over Indonesisch verzet in Nederland heeft bij mijn weten de NRC nooit gepubliceerd..Ik heb er in 1996 wel zelf over gepubliceerd in mijn boek Ogenblikken van Genezing. Daarbij citeerde ik ondermeer uit het artikel van Pratomo dat nu in de Java Post staat
De complete verhaal van de rol v.d Indonesiers in Nederland kan men lezen in
In het land van de overheersers deel 1.
1602-1950
Van Harry Poeze en Cees van Dijk .
Uitgave KITLV
Als je het leest vraag ik me af waarom de eerste linchting Nationalisten de Pemuda(en Pemudi’s) die hechte banden hadden met het Nederlandse volk later tegenstanders werden van de Nederlandse regering ?
@Surya Atmadja. Uit mijn eigen kleine observatie, denk ik dat voor de Japanse inval erg veel Indonesische studerenden in het “Nederlands-Indische” kamp zaten. Zij werden geselecteerd op missie- en zendingsscholen om toekomstige leiders van hun volk te worden.
Zo heb ik meegemaakt, dat van een Jezuïeten Kweekschool te Muntilan de vele studerenden bij de Japanse inval niet konden terugkeren naar hun verre thuis (Flores of Bataklanden). Zij werden ondergebracht bij Nederlands-Indische gezinnen, kostgeld betaald door de kerk. Om ze uit handen van de Jappen te houden kregen ze werkzaamheden op boerderijen van zeg voor het gemak maar Indo’s (Wijnschenk en Soenken). Wij hadden 2 van die jongens en in de wijk Djenggotan zaten er 10. Deze jongens noemden zich achteraf de “Djenggotan boys”. Een van hen was Frans Seda uit Flores.
Onze 2 kostgangers (Soewondo en Goeltom) werden met mijn oudste broer op 10 oktober 1945 geïnterneerd in hen mannen bersiapkamp Pundung, maar werden er uit gehaald voor dienst in de TRI. Deze jongens inmiddels lieutenant kwamen ons in februari 1946 opzoeken in het bersiapkamp Sewugalur. Soewondo is gesneuveld als een Pahlawan en Goeltom is met andere Indonesische jongeren met een Russische onderzeeboot vanuit de Wijnkoopsbaai naar Singapore gebracht. Na de soevereiniteitsoverdracht kwam hij ons in Jatinegara opzoeken als kolonel van de TNI. Hij kreeg een Fullbrightbeurs en ging in de VS studeren om te werken bij de Wereldbank. Frans Seda kwam ons in 1952 opzoeken in het gerepatrieërdenkamp Tollenstraat te Nijmegen. Hij studeerde aan de Economische Hogeschool van Tilburg.
Dat klopt wel, ten minste als ze Christenen waren .
De Moslims kunnen verder studeren als hun ouders naast geld en ook binding hadden met de “Gupernemen” .
Pracht artikel. Schande dat er zo weinig over deze mensen geschreven is.
Een neef van mijn moeder uit de Minahassa studeerde ook in Holland (rechten). Kwam terug in Indië en was onder zware invloed van het communisme. Kreeg uiteindelijk een goede positie in Sukarno regering.
Bob van den Berg.
Maar er waren ook anderen waar we in Nederland niets meer van af weten. De bekendste is wel Maduro. Zijn familie heeft Madurodam opgericht om hem te eren. De opbrengsten van Madurodam gingen naar het Nederlands Studentensanatorium. Ik weet niet wat of er nu mee gebeurt.
@Jan A. Somers:
Uit wikipedia gecopied/pasted: “Madurodam was named after George Maduro, a Jewish law student from Curaçao who fought the Nazi occupation forces as a member of the Dutch resistance and died at Dachau concentration camp in 1945.”
Nu Curaçao in dit forum is gebracht, zou ik aan hen die het Nederlandse koloniaal beleid betitelen als uitbuitend willen vragen zich te realiseren wat we allen zelf gezien hebben: Hoe heeft de Nederlandse regering de resterende koloniën Suriname en de Antillen uitgebuit sinds 1950?
Ik dacht dat Antilianen, Surinamers etc een andere status hadden dan de
“Indonesische” studenten.
@Vermaes. In 1950, net uit Indië/Indon. aangekomen, werd op elke opmerking over het leed daar, hier (door de doorsnee Nederlander) beantwoordt met; ‘nou en? Na 400 jaar uitbuiting, wat verwacht je dan?’ Dat is ook één van de redenen toen, dat de repatriant zweeg. Ook de terugkerende Indiëgangers (KL’ers) waren zwijgzaam.
@Vermaes. Als aanvulling; ik ben benieuwd of dit tijdvak (1950) in de tv.serie; ‘Na de bevrijding’ ook aan bod komt.
@RLMertens: Wij kwamen met de Fairsea op 4 juli 1950 in Rotterdam en werden nog diezelfde dag gebracht naar kamp Tollenstraat in Nijmegen. We werden daar hartelijk ontvangen door een kapelaan en een aantal jeugdige gidsen, die ons Nijmegen hebben getoond. Nijmegen lag nog in puin van een Engels bombardement. We waren meer onder de indruk van wat er in Nijmegen is gebeurd, dan dat wij onze oorlogsverhalen wilden vertellen.
In het verhaal mis ik dat de Indische Vereniging, Perhimpunan Indonesia toen 2 kampen kennen.
De gematigden ( Hatta -Sjahrir e.v.a) en de “rode” deel waarvan sommige leden lid waren van de Komintern (Moskou).
Als ik me niet vergis gingen een paar terug gegaan naar Indonesia (na 1945) en betrokken bij de PKI affaire in Madiun .
@ Surja. Vraag; was Tan Malaka ook lid geweest van de Perhipoenan? Volgens Harry Poeze moet hij, terug in Indië, een ‘kwelgeest’/pimpernel te zijn geweest voor het Ned.Indische bestuur. Een soort voorganger van Soekarno.
Heb nog een dikke ongelezen boek van Harry Poeze over Sutan Ibrahim gelar Datuk Tan Malaka, hij behoorde tot de harde kern van de latere Komintern groep.
Werd gedood/geexecuteerd(?) tijdens de PKI opstand in Madiun .
Dacht samen met Amir Sjarifudin , de ex premier was.
De “roden” hadden toen het bestuur van de gematigden er uit gewipt .
Hij werd erkend als Pahlawan Nasional (Nationale Held) door Soekarno , dus hij had een zeer grote invloed voor de “beweging” .
Ik las een Indon. artikel dat sommigen van de die hards Pemuda’s Tan Malaka naar voren wilden schuiven , ging niet door omdat Soekarno-Hatta (vooral Soekarno ) populair was bij de gewone man/Indonesier.
En Tan Malaka zat toen in de gevangenis .
Op 4 mei vertellen Iwan Faiman, zoon van een Indonesisch verzetsstrijder, en Herman Keppy, journalist en schrijver, over het Indonessich verzet in Amsterdam in het kader van het evenement Huizen van Verzet. Meer info volgt later op http://www.4en5meiamsterdam.nl . Ook de Tong Tong Fair in mei zal aandacht bieden aan het Indonesisch en Indisch verzet in Den Haag tijdens de Bezetting. Zie daarvoor later het programma. Reken maar op nog meer indrukwekkende verhalen (tipje van de sluier: http://hermankeppy.com). Dan bapak Pratomo, selamat 100 tahun tahun.
Wat moet het een schok geweest zijn voor deze.studenten , zo vlak na de bevrijding. Geconfronteerd worden met de Indonesisch roep om vrijheid, die nu nb. door Nederland wordt betwist. Ja zelfs, in oorlog is met Ned.! (nieuwsgierig ook naar de reactie van prof.mr. R.P..Cleveringa)
Verzetstrijder H.M.Randwijk; ‘Een volk dat voor tirannen zwicht’ nam stelling tegen deze daad, zie/lees ‘Omdat ik een Nederlander ben’ en vergeleek de ‘1 politionele actie’ met de Duitse inval van Mei 1940!
Zo langzamerhand krijg ik het idee dat heel Nederland ontevreden was met het beleid.
Wanneer jij je aan de verkeerde kant van de streep bevond had je het niet eens zo slecht in de archipel, en volgens mij nog steeds niet.
– De eerste politionele actie werd ingezet om de stilstaande productie eindelijk eens op gang te krijgen. De reden dat de Duitsers Nederland binnenvielen was om te voorkomen dat de Britten ergens op het Noordzeestrand achter de Duitse ruggen zouden landen, om vervolgens naar het Ruhrgebied door te stoten. Voorts waren de Duitsers energiek bezig om via Belgie (en Zuid-Limburg) Frankrijk vanuit het Noorden binnen te vallen,
Ook om deze reden, dat de Britten hen dan achter hun rug zouden aanvallen, was Nederland belangrijk. Puur strategische gedachte.
@Somers. U moet de periode ’45-’50 meegemaakt hebben.Met ‘politieke slogans als; U heeft u er ook genoeg van?,stemt dan lijst 6, mr.Oud!(VVD) en Het roer moet om!’ etc.
En de periode na 1950? ( de andere kant op gekeken ?) Wellicht straks te zien in de tv.serie Na de bevrijding.
@Jan A. Somers: Als je vanaf 1950 als Indo in Nederland hebt gewoond en alles hebt mogen meemaken wat alle andere ingezetenen ook te beurt viel, dan ga je de hele geschiedenis ervaren als een Nederlander. Right or wrong it is my country! Kom je op 74 jarige leeftijd in de fora van Javapost en Indisch4ever, dan probeer je de geschiedenis van Nederlands-Indië en Indonesia ook van de kant van Indonesiërs te bekijken in objectiviteit voor zover je die kunt opbrengen. Sinds een jaar ga je je echt (binnen de mogelijkheden van je denkraam) verdiepen de onderwerpen die in genoemde fora ter sprake komen.
Gezien het beleid van de Nederlandse regering, goedgekeurd door de pas gekozen Tweede (en Eerste?) kamer vond een meerderheid van de Nederlandse bevolking het allemaal goed. En het Indonesische parlement vond het ook goed dat de Indonesische strijdkrachten en strijdgroepen doorgingen tegen dat parlement in. Daar is niets aan te veranderen na 1950, met de kennis van nu. Mijn familie blijft gewoon rustig liggen op Kembang Kuning.
Hr. P. Vermaes : De situatie in Indië van 1945-1949 was uiterst chaotisch, vooral 1945/1946. Ik was toen in Soerabaja en eventjes in Batavia. Natuurlijk had ik het probleem dat het ‘mijn kleine oorlog’ was, zonder kennis van wat zich daarbuiten afspeelde. Daar hadden we in Indië allemaal last van. Je probeerde alleen maar in leven te blijven, dat was niet altijd gemakkelijk bij de Kenpeitai en in de bersiap. Vandaar dat ik voor mijzelf de zaak op een rijtje heb geprobeerd te zetten op een volkenrechtelijke basis. Een andere basis is niet te vinden. Zowel Nederlands als Indonesisch. Daar zijn toen natuurlijk fouten gemaakt, van beide kanten. Vooral vanwege politieke en emotionele uitgangspunten waar beide regeringen van toen op zijn aan te spreken. Zelf heb ik weinig problemen met emoties, die hebben de Japanners eruit geramd. Gelukkig maar, ben ik zonder PTSS gebleven. Kon ik in Nederland een nieuw leven beginnen, mogelijkheden genoeg. Om mij heen kwam ik nog veel mensen tegen wiens problemen zijn blijven bestaan. Ja, ik kon ze niet helpen. Ik heb overigens praktisch geen menasen van ‘toen’ meer om mij heen.
RLMertens zegt:
4 maart 2014 om 7:46 pm
Wat moet het een schok geweest zijn voor deze.studenten , zo vlak na de bevrijding. Geconfronteerd worden met de Indonesisch roep om vrijheid, die nu nb. door Nederland wordt betwist.
—————————————————————————————-
Ik denk het niet .
Zo dom of naief zijn ze niet.
Het bestuur van de Perhimpunan Indonesia werd toen opgepakt , o.a Moh Hatta en mr Ali Sastroamidjojo .
Later werden ze minister president, Kabinet Hatta en Kabinet Sastroamidjojo.
De kiem werd gelegd bij de ex studenten van P.I en de studenten nationalisten van Sumpah Pemuda.
@RLMertens: Ik denk dat wij Indo’s goed in de gaten moeten houden de chronologie van de gebeurtenissen: Nederland werd bevrijd op 5 mei 1945 en dacht alleen troepen te sturen om Indië te bevrijden. De capitulatie van Japan en de onafhankelijkheidsverklaring van Soekarno en Hatta kwam als een verrassing.
Min.Soejono;….okt.’42 deed tot 3x toe een hartstochtelijk beroep om Indonesië het zelfbeschikkingsrecht toe te kennen. Het antwoord was een hooghartig’neen’! De kern van het conflict! Met de 7 dec.HM rede dacht Ned. de Indonesiërs een ‘hosana boodschap’te brengen; de tekst in een ‘wollige verpakking’; zelfstandigheid binnen rijksverband met in de verre toekomst……. Zelfs een militaire eenheid; de 7 dec.divisie; voor orde en rust, moest deze ‘hosana boodschap’ accentueren. Ook het 1e gesprek te Batavia 4 okt.1945 tussen Van der Plas-Hatta werd het dus ‘neen’! En de bersiap ellende, was het resultaat!
@RLMertens: Wat u zoëven 12.22 schreef heb ik net op wikipedia opgezocht en met copy/paste hieronder geplaatst.
De Eerste Divisie “7 december” werd vernoemd naar de rede van Koningin Wilhelmina in Londen op 7 december 1942: ‘Ik stel mij voor, zonder vooruit te loopen op de adviezen der rijksconferentie, dat zij zich richten zullen op een Rijksverband, waarin Nederland, Indonesië, Suriname en Curaçao tezamen deel zullen hebben, terwijl zij ieder op zichzelf, de eigen inwendige aangelegenheden in zelfstandigheid en steunend op eigen kracht, doch met den wil elkander bij te staan, zullen behartigen. Daarbij zal voor verschil van behandeling op grond van ras of landaard geen plaats zijn, doch zullen slechts de persoonlijke bekwaamheid der burgers en de behoeften van de verschillende bevolkingsgroepen den doorslag geven voor het beleid der Regering.’
Dit was het mandaat, waarop de dienstplichtigen van de 7 december divisie naar Nederlands-Indië werden gezonden in 1946.
Klinkt eigenlijk wel goed.
Die 7e decemberrede was een handreiking naar de Amerikanen met hun dekolonisatie politiek. Een artikel hierover kunt u lezen in het Historisch Nieuwsblad van de maand oktober 2013.
Eea heb ik ooit ergens op JP vermeld.
Het Atlantic Charter van 12 augustus 1941 waarin werd gesteld dat volkeren hun eigen regering konden kiezen werd al door Gerbrandy als een slap stuk dat voor de Nederlandse positie irrelevant was beschouwd.
Voorts moet u kijken naar de data: wanneer vielen de japanners Nederlands-Indie binnen (maart 1942) en wanneer werd deze 7e decemberrede gehouden.
Het was weer een herhaling van zetten – zie petitie soetardjo. Als Nationalist om er doodmoe van te worden…
@Ed Vos. Even the Atlantic Charter van augustus 1941 bekeken. Ja, ik moet toegeven dat je alles in zijn eigen tijdsgewricht moet beoordelen. Met betrekking tot genoemde Charter wil ik graag artikel 8 hier vermelden:
Eighth, they believe that all of the nations of the world, for realistic as well as spiritual
reasons must come to the abandonment of the use of force. Since no future peace can be
maintained if land, sea or air armaments continue to be employed by nations which threaten, or
may threaten, aggression outside of their frontiers, they believe, pending the establishment of a
wider and permanent system of general security, that the disarmament of such nations is
essential. They will likewise aid and encourage all other practicable measure which will lighten
for peace-loving peoples the crushing burden of armaments
De VS en GB, opstellers van genoemde Charter hebben artikel 8 kennelijk zelf niet begrepen.
@P. Vermaes, u gaat voor mij een paar stappen te ver. Ik probeer de lijn , indien u en Bert het mij toestaan, van Hr. Mertens te volgen.
1. Bij de Sumpah Pemuda werd al de basis gelegd van de EENHEIDSTAAT Indonesia. Nederlands-Indie werd sowieso al als een EENHEIDSTAAT door de Nederlanders bestuurd. Meer dan 13.000 eilanden met ik weet niet hoeveel volkeren tot EEN Volk verenigen, ik zou niet weten hoe men dat zou moeten realiseren zonder dictatoriale neigingen, maar Allah ik gun de Nationalisten hun feestje.
2. De petitie Soetardjo werd door Colijn afgewezen met als reden dat de “Indonesiërs nog lang niet klaar waren voor zelfstandigheid, ook niet binnen een “Nederlands gemenebest”
Persoonlijk vind ik dit soort beweringen een gotspe.
Overigens, het IEV ondertekende de petitie Soetardjo pas wanneer de termijn van 10 jaar werd geschrapt! Even nadenken wat de consequenties later zouden kunnen zijn.
3. De Nationalistise beweigng radicaliseerde toen de petitie werd afgewezen.
4. Tot twee maal toe werd door de Indonesiers aangeboden hulp te verlenen bij de inval van een mogelijke vijand. Iets in die geest, verplichte dienstplicht oid, ik heb de juiste gegevens niet bij de hand. Beide aanbiedingen/handreikingen door de Nederlanders afgewezen!
5. Japanse inval met later de belofte van Onafhankelijkheid (die de Nederlanders niet wilden geven)
6. De 7 decemberrede. Dit is het paard achter de wagen spannen, achter de feiten aanlopen. die rede was meer een kleur bekennen tegenover de VS.
U begrijpt, dat of men wel of niet samenwerkte met de Japanners, de Onafhankelijkheidstrijd zou doorgaan, in volle hevigheid en zeer bloederig.
Nu het zelfbeschikingsrecht der volkeren – Hr Mertens 😉 –
Zelfbeschikkingsrecht houdt evenzo in dat elk volk in de archipel ook zijn EIGEN regering mocht kiezen. Dit hoefde dus niet onder leiding van de Nationalist Soekarno te zijn.
Maar gelet op de de Sumpah Pemuda zou van een regering zonder Soekarno nooit sprake kunnen zijn 😉
U en mijn (voor) ouders , Hr Vermaes, bevonden zich in die tijd tussen de hamer en het aambeeld.
Het zou ongezond zijn om alles te vergeten, vergeven hoeft u ook niet, maar laten we na meer dan 60 jaar ons ook niet gedragen als Kain en Abel.
Want geloof me deze strijd die u (of wie maar ook) binnen uzelf voert, uw prive-oorlogje, voert u ook in de buitenwereld.
Tja Pak Vermaes, wat is nou het verschi tussen een United States en een United Nations?.
Volgens mij (veronderstelling) waren de VS de UN
Sekian doeloe Pak Vermaes.
tot
Ed Vos zegt:
5 maart 2014 om 3:12 pm
Het was weer een herhaling van zetten – zie petitie soetardjo. Als Nationalist om er doodmoe van te worden…
—————————————————–
Dat Nederland de Soetardjo petitie en andere handreikingen van uit Indonesische kant botweg afweeswas een feit en GEPASSEERD station.
Ondanks dat ik te vaak reageerde op posting die te eenzijdig en met selectieve onderbouwing ( versie Belanda) kan ik niet laten om de andere kant van het verhaal(medaille) op Java Post alsnog te verduidelijken of aan te vullen.
1.Wat vinden jullie van de onderonsje tussen U.K en NL zoals ze afgesproken hadden bij de C.A.A overeenkomst op 24 Augustus 1945 in de buurt van Londen. .
(1 week na de proklamasi ).
2. Wat vinden jullie van jullie van de brief van Majoor Generaal Van Straaten , hoofd van NICA aan H.J van Mook die Batavia wilde bezetten met Nederlandse troepen , eventueel met de Gurkha’s ?
En daarna dezelfde te doen in Surabaja op 4 oktober 1945 ?
3. Wat vinden jullie over dat onderonsjes bij Yalta en Postdam , en de brief van Lord Mountbatten aan zijn troepen om Ned.Indie terug te geven aan Nederland ?
4. Dat vele kolonialen in Nederland hun wingewest terug wil hebben is voor mij ook begrijpelijk , maar dan moeten ze niet zeuren als er bepaalde prijs betaald werd door vaak onschuldige burgers .
Niet alleen Nederlanders , maar ook Indonesiers , in veelvoud .
@PVermaes; Atlantic.Charter aug.1941-dus nog vóór de Japanse aanval-het aller belangrijkste (voor elk volk!) ‘het zelfbeschikkingsrecht’= te beschikken over je eigen lot;voorkeur uitspreken voor onafhankelijkheid, stond er niet in! De 7 dec.HM rede 1942 werd uiteraard voor de Indonesische leden van de Volksraad , vooral ook door de toelichting van gov.Van Starkenborch; alleen van toepassing voor de koloniën in Europa voor de Nationalisten reeds toen al opgevat, dat Ned.niet dacht aan dekolonisatie. Vandaar mi.de Proklamasi 17/8-’45. Dat er in Ned.Indië; ‘verschil van behandeling op grond van ras of landaard’ gebeurde; bewijst deze uitvoerig opgenomen tekst in de rede!
Saillant detail; min.Gerbrandy van het Londen kabinet was feitelijk sterk gekant tegen de benoeming van Soejono; het was niet nodig een muzelman als minister te benoemen.( op voordracht van Van Mook- die bij de stemming over het ‘zelfbeschikkingsrecht’ echter toch ook ‘neen’ stemde!
@EVos. …dat elk volk in de archipel zijn eigen regering mag kiezen. Klopt, als men dus geen Indonesiër wil zijn! Aangezien juist ooit door de ‘soempah’ beoogt werd; Nederlands Indië; een eilanden rijk bevolkt door diverse volkeren, strak één volk te zijn nl.Indonesië! Dat proces, hier en daar met harde hand gehandhaafd (dat deed Nederland indertijd ook; na Atjeh,Bali,Celebes etc.) is een feit. Dat het hier en daar nog wat ‘broeit’ is een erfenis uit de Ned.koloniale periode bv.Irian, (die toen uit frustraties uit de overdracht is gehouden).
Nu wacht Indonesië een grotere uitdaging; dit Indonesië bijeen te houden! Of het lukt? Zal de tijd uitwijzen.(Ze bestaan pas enkele tiental jaren)
note; (wens) met de ratio(door onderwijs,nogmaals onderwijs) moet het lukken.
@ P. Vermaes en aan andere geinteresseerde lezers. Ik wilde op deze vroege morgen terugkmen op de 7 decemberrede van Koningin Wilhelmina, uitgesproken in London en niet in Batavia.
Het gaat mij om deze zinsnede: ” Daarbij zal voor verschil van behandeling op grond van ras of landaard geen plaats zijn, doch zullen slechts de persoonlijke bekwaamheid der burgers en de behoeften van de verschillende bevolkingsgroepen den doorslag geven voor het beleid der Regering.’
” verschil van behandeling op grond van ras of landaard geen plaats zijn”.
Een zeer revolutionaire uitspraak.
In een ander topic werd gewag gemaakt van het vleesverhaal van Tjalie Robinson waarin de hoofdpersoon (?) zei: Ik ben geen blanda-vis en geen orang Indonesia-vlees; maar boeloes (schildpad) is ook goed, toch?”
Ik heb geen door mijn ouders (of welke 1e generatie oudere ook) bezwaard verleden, en voel me totaal geen boeloes (schildpad), indo, of indisch, en zal hen die zich wel aldus voelen wijzen op deze uitspraak van Koningin Wilhelmina.
Dat eender welke politieke partij ook, of de Nederlandse regering zich ook daaraan houdt.
Amien.
p.s. zelfbeschikingsrecht toegepast op de archipel kan leiden tot desintegratie versnippering. Allemaal verschillende (federatieve) staatjes. Vergelijk de voormalige Soviet-Unie.
We hebben ergens gelezen (“pas maar kort bekend”) dat Westerling met de Darul Isam had samen gewerkt(?) om de Republik te saboteren.
Het zal vreemd overkomen want de D.I (S.M Kartosuwirjo) was een tegenstander van de Nederlanders , hij verweet Sukarno(Jakarta) als te slap.
E.e.a kan bepaalde onduidelijkheden verklaren als men onderstaande artikel leest .
The Unreported War in Indonesia .Is te lezen o.a de relatie tussen NEFIS en Westerling.
http://www.unz.org/Pub/AmMercury-1952feb-00037
Ja Pak Surya Atmadja, dat had ik vermeld in het topic Bersiap: de werkelijke cijfers die vervolgens werd vertroebeld door discussies over mijn persoon, de bitcoin en de gouden standaard.
Klik om toegang te krijgen tot 7101.pdf
Overigens vochten de communisten ook op 2 fronten: tegen de Nederlanders en tegen Soekarno
@Ed Vos. Na het lezen van de pdf-file waar u op 5 mrt 9:00 een link naar gaf is de APRA-actie van Westerling voor mij toch wat begrijpelijker geworden: het was geen eenpersoonsactie! Er was een breder draagvlak.
@Surya Atmadja: Ik heb het verhaal van de door u op 5mrt 8:22 gegeven link gelezen. Je zou haast geloven dat er zoiets bestaat als “revanchisme”, dat kon in de Sovjet Unie, in de Republiek Congo (kolonel Schramme en zijn huurlingen), maar dat ons dierbaar Nederland zich hieraan zou schuldig maken, toch niet. Misschien dat het proces Jungschläger ook te verklaren is uit deze achterdochtige verdachtmakingen van de R.I.
Dat verhaal van Jungschläger ,heb toevallig het boekje “Nederland staat terecht” heb ik ooit gekocht omdat ik wil weten of er iets geschreven was over de foute Indonesische rechters (Nederlandse publiek opinie) .
Mijn oom was dan 1 van die “foute” rechters.
Dat Westerling gesteund werd door Nederland en Ned.Indische regering dat weet de hele wereld al , niet nu maar toen al publiek geheim.
Voor de goede orde , juist die “die hards” (Merdeka atau Mati ), de MENTENG groep , Komintern( de roden, PKI- Tan Malaka , Semaun , Muso , Amir Sjarifudin etc), Kartosoewirjo etc , die door Pak Jan Somers werd genoemd hadden juist ingebonden!!.
Als zij “de oudjes” toen politiek echt hadden uitgeschakeld , zou de Merdeka strijd bloediger zijn , want dan hadden de Komunisten / Darul Islam , Hizbullah etc hun kans genomen.(Is mijn stelling, maar kan onderbouwd worden door vele voorbeelden) .
Het was niet R. Westerling maar zijn superieur generaal S. Spoor himself die een monsterverbond sloot met Sekarmadji Kartosoewirjo, de leider van de Darul Islam, een islamitische verzetsbeweging.
Ook de communistische strijdgroep Bambu Runcing maakte deel uit van Spoors geheime ‘afweerorganisatie’, waarmee het Republikeinse leger op West-Java bestreden werd. De beweging werd geleid door de gedemobiliseerde commandant van de Speciale Troepen, Raymond Westerling. Nederlandse en Indonesische legerrapporten bevestigen het relaas uit de nota, die gevonden is op het Min. van Buza. Dus R. Westerling was louter en alleen de uitvoerder van de kwade genius Spoor.
Bron: NRC van 23 November 2013
@Peter van den Broek: Het was niet R. Westerling maar zijn superieur S.Spoor…
Dank voor deze reactie. In de jaren 50 al kreeg ik van een gepensioneerde majoor van het KNIL de memoires te lezen van Westerling (een boek gedrukt in België). Daarin zei Westerling, dat hij ontslag nam uit het leger vanwege het teruggeven van de tijdens de eerste politionele actie gepacificeerde gebieden en de daarop volgende bijltjes dag onder de bevriende Indonesiërs. Hij begon een vervoersbedrijf in de Parahyangan en recruteerde zijn chauffeurs en bijrijders uit de lokale bevolking. Zijn vervoersbedrijf floreerde en kon overal ook in niet-gepacificeerd gebied komen. Waar Westerling zijn vrachtwagens vandaan haalde had ik me als tiener niet afgevraagd. Maar nu is het me duidelijk.
In juli 1942 besloot de Nederlandse regering tot de voorbereiding van een beginselverklaring over staatsrechtelijke hervormingen. Hiervoor werden alle bereikbare deskundigen geraadpleegd, en werd ook gebruik gemaakt van alle beschikbare ambtelijke stukken uit Batavia van de laatste maanden vóór de bezetting. Bij deze voorbereiding werden als uitersten enerzijds gesteld dat na de oorlog allereerst de vooroorlogse toestand zou moeten worden hersteld, en anderzijds, dat “het onafwendbaar [scheen] te erkennen, dat alsdan, na verdrijving van de Japanners, de oude grondwettelijke positie van Indië en zijn bevolking definitief zou blijken te zijn verdwenen door feiten, welke het rechtsoordeel heeft te erkennen.” (zie beleidsadviseur Peekema en minister Soejono). De besprekingen in de ministerraad leverden een eenstemmige principeverklaring die werd weergegeven in de radiorede van Koningin Wilhelmina van 6 december 1942 (7 december in de Pacific). Die rede, waarin werd verwezen naar de voordien aangekondigde Rijksconferentie en naar het rapport van de Commissie Visman, benadrukte drie uitgangspunten voor de naoorlogse staatsrechtelijke verhoudingen: erkenning van het zelfbeschikkingsrecht, ook voor de overzeese gebiedsdelen; medeverantwoordelijkheid van het moederland voor herstel en wederopbouw; een voortgezet samengaan in een deelgenootschap tussen gelijken. In mei 1945 werd bij de oprichting van de Verenigde Naties in San Francisco, op basis van deze uitgangspunten, door de Nederlandse delegatie o.a. genoemd: “It may take the form of a continued equal partnership within one commonwealth or that of an independent nation. That is for the inhabitants of the territory to decide. But it will come as inevitably as noon follows the dawn.” Dat Van Mook in zijn radiorede na het Japanse vredesaanbod van 10 augustus 1945 ook refereerde aan de 7 decemberrede van Koningin Wilhelmina, over “dat zelfstandig Indonesië, dat door H.M. is aangekondigd en door ons allen wordt gewenst” werd in het bezette Indië niet gehoord; bovendien zou de hieraan ten grondslag liggende gedachtegang al spoedig door de feiten worden ingehaald. Het door Wilhelmina genoemde ‘gezamenlijk overleggen’ was van het begin af aan gedoemd ten onder te gaan in het ‘nu of nooit’ van het rebellerende jeugdige Indonesische nationalisme. De tot onderhandelen geneigde nationalistische elite, waaronder Soekarno en Hatta, werden voorbijgelopen door de pemoeda’s en pelopor’s.
Jan A. Somers zegt:
6 maart 2014 om 11:45 am
De tot onderhandelen geneigde nationalistische elite, waaronder Soekarno en Hatta, werden voorbijgelopen door de pemoeda’s en pelopor’s.
—————————————————————————————-
Als je zo leest kan je terecht lezen dat al die ellende veroorzaakt werd door die pemuda’s en pelopor’s .
Terwijl (bijna) IEDEREEN die betrokken waren dat alleen een paar OUDEREN (leest Soekarno en Hatta ) nog twijfelde wanneer ze de Vrijheid van de Indonesiers moeten proclameren conform de afspraken / toezeggingen van de Japanners . Dalat/Saigon -Terauchi)
De jongeren hadden terecht de “oudjes” gedwongen (zelfs “gekidnapt”naar Rengasdengklok) .
Want na 15 Augustus 1945 speelt Japan geen rol meer .
PS : Kijk even na wie de “pemuda’s en pelopor’s ” waren.
Dat zijn juist de Indonesische Nationalistische elite met Nederlandse opleiding en vorming .
Soekarno en nog een paar andere toekomstige leiders waren zelfs oprichter/leiders van de Barisan Pelopor .
En a.u.b niet verwarren met rampokkers of ploppers ,
correctie:
Terwijl (bijna) IEDEREEN die betrokken waren — weten—– dat alleen een paar OUDEREN (leest Soekarno en Hatta )nog twijfelden
“dat al die ellende veroorzaakt werd door die pemuda’s en pelopor’s .” Zo ben ik niet gebakken hoor. Alleen een rijtje feiten uit de geschiedenis door mij op een wat andere, verkorte, versie verteld.
“Kijk even na wie de “pemuda’s en pelopor’s ” waren. Dat zijn juist de Indonesische Nationalistische elite met Nederlandse opleiding en vorming .” Ik heb het lange tijd geleden al nagekeken, de Simpangclub was hun hoofdkwartier, en in de Werfstraat hadden ze hun gevangenis. Daarbij heb ik overigens geen Nederlandse vorming gemerkt. Ze hebben zich zelfs niet aan mij voorgesteld toen ze zich met mij bemoeiden. Gelukkig al lang geleden.
J.A. Somers heeft het kennelijk over de stad Soerabaja waar ook mijn oom en opa gevangen werden gezet in de gevangenis in de Werfstraat. Zo’n tweehonderd Nederlanders en Indische-Ned. zouden daar op een dag gedood worden door de Pemuda’s (jonge strijders). Gelukkig was er een Molukker die de Nederlanders daarvan vooraf op de hoogte stelde. Alleen Kaptein Jack Boer reageerde hierop en organiseerde een Tank en tientallen Gurga’s (strijders uit India). Zij bevrijden alle gevangenen!
Dit verhaal was ook te lezen in de column van prof. B. Smalhout in de Telegraaf (op zaterdag, wel een hele poos geleden). Als men met een zoekmachine ‘Jack Boer’ opzoekt zal men ongetwijfeld deze heldendaad terugvinden.
WAHAMAR; Java Post heeft ook een zoekmachine en geeft het volgende resultaat:
Met de Telegraaf-Smalhout, zit je zo in het rijtje Archief van Tranen/Pia vd Molen/Bussemakrer, OSL/Ego waarmee ik niet geassocieerd wil worden. Overigens stamt u (wahama) , merk ik op, van de heer Pierre Hamar de la Bréthonière die financiële hulp verschafte bij de bouw van “Hotel Kalitaman” (nu Bank Jawa) te Salatiga.
Over ‘een Molukker’ en ‘kapitein(?) Jack Boer’ heb ik zo mijn eigen ervaringen. Zie eerdere artikelen hier in Javapost. Bij onze bevrijding waren er geen helden, alleen Brits-Indische militairen die hun opdracht vervulden en waarvan velen sneuvelden. Die in Nederland niet mogen worden herdacht en geëerd.
Foto .
“De laatste twee in de linkerrij zijn Moorianto Koesoemo Oetoyo en Ticoalu “.
————————————————————————————————————————
M.Koesoemo Oetoyo is de zoon van een Javaanse regent .
Met zijn broer studeerde hij in Nederland.
Hij woonde met zijn Nederlandse vrouw ( kan ook zijn broer zijn) in Beethovenstraat Amsterdam, hij was een buurman van ons.
Later ging hij naar een buurgemeente van Amsterdam verhuizen, heb hem en zijn vrouw een paar keren ontmoet bij zijn oude /nieuwe adres.
Mijn jongere broer was een klas of schoolgenoot van zijn kinderen ( Sekolah Indonesia Wassenaar).
Op deze plaats worden een aantal personen gepresenteerd die zich tegen de Duitse bezetter hebben gekeerd. Ze vormen een bijzondere groep omdat de tweede gemene deler ligt in Nederlands-Indië (Indonesië). Het Indische/Indonesische aandeel in de strijd tegen het fascisme is niet zo bekend. Na een interviewfragment volgt op deze pagina een klein monument voor deze mannen en vrouwen.
http://www.hermankeppy.com/index.php?id=nederlands-indie-tegen-duits-nederland