website Universiteit Leiden

‘Een zwarte maand augustus’,  schreef ik bijna een half jaar geleden, naar aanleiding van het ‘op zwart gaan’ van enkele belangrijke websites voor de bestudering van de geschiedenis van Nederlands-Indië. Het Tropeninstituut (KIT) had twee belangrijke websites, van de kaarten- en erfgoedcollectie, uit de lucht gehaald; het Nationaal Archief was aan het knoeien met het bestand van de site ‘Afscheid van Indië’; en het Indische maandblad Moesson vergat op zijn site melding te maken van de eigen digitale collectie. Wat is er sindsdien gebeurd? Heeft mijn hartekreet iets opgeleverd?

Ten dele. Laat ik beginnen met het goede nieuws. Moesson heeft zich verbeterd. Op de nieuwe website is het online archief snel te vinden, dankzij een duidelijk zichtbare button in de bovenbalk.
Verder, beide KIT-collecties hebben een pleegouder gevonden. De Universiteit Leiden is zo vriendelijk geweest deze digitale bestanden over te nemen en ze via nieuwe vensters open te stellen voor het publiek. We kunnen dus weer bij de kaarten en tijdschriften, gelukkig.   

‘Het probleem is gelogd’

Maar dan, het minder goede nieuws. Toegang verschaffen is één, het publiek daarvan in kennis stellen een ander. Want wie weet nu eigenlijk van de overdracht van KIT naar Leiden? Niemand. De home page van de Universiteit rept niet van de nieuwe collecties, en de website is in termen van zoekmachine optimalisatie klaarblijkelijk zó pover geconstrueerd, dat Google er de weg niet vindt. Op zoekwoorden als ‘kaart Bandoeng’ of ‘map Malang’ komen we eerder uit bij de firma  Michelin dan bij de Universiteit van Leiden. Het vriendelijke gebaar van de Universiteit verdient dus een vervolg in de zin van een brede kennisgeving, inclusief website-optimalisatie (met een eigen, eenvoudig adres).

Het Nationale Archief (NA) is intussen weinig opgeschoten. Een jaar geleden werd de collectie van ‘Afscheid van Indië’ weggehaald, zonder dat dit kenbaar werd gemaakt op de desbetreffende website. Enkele maanden geleden werd hierop vermeld dat het tijdelijk zou zijn, en dat de collectie werd overgeheveld naar de hoofdsite van het archief ‘Gahetna’. Sinds kort staat er de hoopvolle tekst: “De scans van documenten op Afscheid van Indië zijn niet meer beschikbaar op deze website maar via de inventaris op GahetNa.” Klikken we op deze laatste link, dan komen we – zo lijkt het – bij de collectie. Gaan we daar echter zelf op zoek, dan verschijnt de tekst “Er heeft zich een onbekende fout voorgedaan, onze excuses voor het ongemak. Het probleem is gelogd en we gaan het oplossen.”
De collectie is dus niet alleen een jaar lang ontoegankelijk gemaakt, er wordt ook nog eens een terugkeer aangekondigd zonder dat daarvan sprake is. Een dikke onvoldoende, dus.

Op de home page van de website van het Archief lezen we dat de directeuren van het NA en het NIOD deze week een overeenkomst hebben getekend voor een nauwe samenwerking op het gebied van ‘archivistische expertise’ en ‘kennis van oorlog en genocide’. Als speerpunt wordt onder andere genoemd de digitalisering van collecties uit en over de Tweede Wereldoorlog. We zijn natuurlijk héél nieuwsgierig naar wat dát gaat opleveren.

Van googlen naar jeepeeën

Nog meer slecht nieuws. Twee websites die ons een beetje vooruit zouden kunnen helpen, de digitale versie van Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog van Loe de Jong en de online collectie van het Museum Bronbeek, worden soms uit de lucht gehaald en verkeren dus na een jaar nog steeds in de testfase. ‘Service temporarily unavailable’, heet het ook híer regelmatig.

Het blijft aanmodderen. In een tijd waarin zo ongeveer alles vindbaar is op Google, lijken de bronnencollecties met betrekking tot Nederlands-Indië een zwervend bestaan te leiden en regelmatig onvindbaar te zijn. Op Google komen we ze niet meer tegen.
Java Post probeert het te volgen, door voor zijn lezers op zijn eigen bronnenpagina de meest actuele stand van zaken weer te geven. Opdat het onderzoek niet stilstaat. Misschien dat het werkwoord ‘googlen’ ooit nog eens, naar de beginletters van ons blaadje, door ‘jeepeeën’ wordt vervangen?

x