In het blad The Advertiser uit Adelaide, Australië, verscheen op zaterdag 17 november 1945 een artikel van R.A.F.-officier Bert Barclay. De schrijver had zelf de gehele bezettingsperiode in krijgsgevangenschap verkeerd op Java en deed daarvan verslag:

Koreaanse gevangenbewaarder

´Enkele dagen geleden werd me gevraagd of ik, toen ik gevangen was op Java, ooit goeie Japanners was tegengekomen. Ik antwoordde: ´Ja, één, maar dat was een Koreaan´.
Door deze man te kiezen uit alle Japanners en Koreanen die we daar hebben gekend wil ik hem écht complimenteren voor het feit dat hij een gewoon goeie vent was, en niet slechts in vergelijking met anderen. In alle eerlijkheid, gedurende de twee jaar dat ik hem heb gekend, heb ik nog nooit iets anders bij hem gemerkt dan de oprechte wens anderen in nood te helpen. Gedurende de harde jaren van gevangenschap, toen alle andere Koreaanse wachten gebruik maakten van lijfstraffen, onderscheidde híj zich juist door vrienden te maken.  

Honkballen

Op een dag werd hij ontzettend in elkaar geslagen door luitenant Sonei, de man die later zo berucht werd vanwege de terreur die hij uitoefende in de vrouwenkampen in Batavia, omdat hij een groep werkers die terugliep naar het kamp, toestemming had gegeven te gaan honkballen.
De volgende dag, toen hij met de zelfde groep dezelfde plek passeerde, stopte hij en vroeg de mannen of ze nóg een keer wilden spelen. Ze weigerden, uit eerbetoon aan hem.
Deze Koreaan, genaamd Kimiishi, maar bij ons bekend onder de naam Kim, had de leiding over enkele typisten die de administratie bijhielden van de geinterneerden en hun activiteiten, een taak die de Japanners zelf niet aankonden. Op iedere betaaldag deelde hij de mannen sigaretten uit en snoepjes, en dit, zélfs toen de Japanners nog helemaal niet aan de verliezende hand waren.

´Administratieve taken´

Ooit vertelde hij me iets over zijn achtergrond. Hij werkte zich op van Korea naar Tokio toen hij 22 jaar oud was, en verdiende genoeg om ´s nachts te studeren door ´s morgens kranten te verkopen en de rest van de dag te werken in een kantoor. Toen vijf jaar later de oorlog uitbrak meldde hij zich als vrijwilliger voor administratieve taken in door Japanners bezet gebied. Toen hij echter samen met andere Koreanen op Java arriveerde, kregen ze geweren en bajonetten in hun handen geworpen, met de boodschap dat ze zouden worden opgeleid tot gevangenbewaarders.
Gedurende de twee jaar als gevangenbewaarder – hij heeft zijn legeropleiding nooit beëindigd vanwege ziekte – was hij in gedachten bezig met de wrede behandeling van de gevangenen en het aan zijn vaderland toegebrachte onrecht. Hij werkte aan een plan om in opstand te komen tegen de Japanners, maar werd gesnapt. Begin van dit jaar werd hij gearresteerd. Na een verblijf van enkele maanden bij de Kenpeitai werd hij veroordeeld tot 7,5 jaar gevangenisstraf. Bij de komst van de Geallieerden werd hij vrijgelaten.

Een nieuwe ontmoeting

Toen ik kort geleden op Java bij het eerste Britse parachutistencorps werkte, kreeg ik een briefje van hem, gesteld in een nogal merkwaardig soort Engels:

“Dearest Bacray – It has been long time since we away each other this January. Meanwhile all the circumstaces has changed. This unexpectable change made me great surprise untill I had confined life of seven months under court martial law house.
But up to this day my purpose and hope are improved undoubtfully, for insistance, independence of our country and new ideals, new systems come to this earth. – Your Unforgetable Kim.”

Omdat ik die dag naar huis zou vliegen liet ik hem meteen bij me komen. Ik schrok door de veranderingen aan zijn uiterlijk, zonder twijfel te wijten aan de periode bij de Kenpeitai. Hij sprak met blijdschap over de bevrijding van Korea, die nog belangrijker voor hem was dan de nederlaag van Japan, en vertelde me dat hij tot zijn dood voor zijn land zou blijven werken.´

x