Indonesië riep 75 jaar geleden de onafhankelijkheid uit. Soekarno was de kampioen van die strijd, schrijft publicist en journalist John Jansen van Galen. Verdient hij een straatnaam?
President Soekarno in Medan, de hoofdstad van Sumatra in Indonesië. (ANP)
Door John Jansen van Galen
Wordt het geen tijd voor Soekarnostraten, Soekarnolanen, Soekarnopleinen? Op 27 december 2019 was het 70 jaar geleden dat Nederland de soevereiniteit over Nederlands-Indië overdroeg aan Indonesië. Dit jaar wordt herdacht dat Indonesiërs 75 jaar geleden de onafhankelijkheid van hun land uitriepen.
Het was een schamele vertoning, waaraan je de wereldhistorische betekenis niet zou aflezen. In een voortuin te Djakarta stonden op 17 augustus 1945 twee mannen, Mohammed Hatta en Soekarno, tussen radicale jongelui die hen in feite gijzelden totdat ze Indonesië onafhankelijk hadden verklaard. Met trillende handen en een stem schor van de malaria las Soekarno de proclamatie voor. Daarna werd de rood-witte vlag gehesen. Maar uit angst voor Japanse represailles ging men niet juichend de straat op.
Zou het geen mooi gebaar zijn om het uitroepen van de Indonesische onafhankelijkheid te gedenken met de onthulling in Nederlandse steden van naamborden met Soekarnoboulevard en Soekarnopark? Het wordt van diverse kanten bepleit, zo ook door historica Anne-Lot Hoek, betrokken bij het officiële dekolonisatieonderzoek. In NRC Handelsblad (16 augustus 2019) schrijft ze het van ‘pijnlijk onbegrip’ te vinden dat dit niet allang is gebeurd.
Ik weet het nog zo net niet. Soekarno was, en is, ontegenzeggelijk de kampioen van de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd. Misschien past het ons, de Nederlanders die hij bestreed, dat nu eindelijk ruiterlijk te erkennen in de naamgeving van onze openbare ruimte. Er zijn ook Gandhiwegen! Waarom wel eerbetoon bewijzen aan de nationalist die India ontrukte aan de Britten, maar niet aan de man die ons onze Gordel van smaragd afpakte? Kleinzielig, zou Anne-Lot Hoek zeggen. Pijnlijk onbegrip.
Collaborateur
Maar toen ik opgroeide, vlak na de Tweede Wereldoorlog, werd Soekarno in Nederland gezien als collaborateur, ook door mijn ouders. En terecht. Tijdens de Japanse bezetting van zijn land had hij immers hoge politieke functies aanvaard – evenals zijn strijdmakker Hatta, maar anders dan zijn bondgenoot Soetan Sjahrir, die het meteen opnam voor de verdediging van de democratie. Bovendien had Soekarno zijn niet geringe oratorische talenten in dienst gesteld van de Japanse oorlogsinspanning. Wat kon die man spreken! De Japanners stelden hem in staat de hele archipel door te reizen om menigten toe te spreken en op te zwepen. In die redevoeringen riep hij steevast uit: “Wij zullen Engeland verpletteren, wij zullen Amerika platstrijken.” Vind het dan maar raar dat de Nederlanders, pas door Amerika en Engeland bevrijd van vijf jaar naziterreur, daarvoor een pijnlijk soort onbegrip aan de dag legden.
Ach, misschien moet je na zeventig jaar zeggen: zand erover. Dat Soekarno uit politiek opportunisme de kant koos van Japan kan hem worden vergeven. Daarvan verwachtte hij immers meer voor de Indonesische onafhankelijkheid dan van Nederland – waarin hij trouwens lelijk bedrogen is uitgekomen.
Maar Soekarno ging verder, veel verder. Op podia van massameetings en vanaf grote affiches moedigde hij zijn landgenoten om als romusha in Japanse dienst te treden. Romusha betekent ‘arbeider’ in het Japans. Dat men in Indonesië nu denkt dat het dwangarbeider betekent is begrijpelijk, want daar kwam het op neer: de romusha’s moesten onder de meest erbarmelijke omstandigheden ploeteren tot ze er letterlijk dood bij neervielen. Tien- tot honderdduizenden kwamen om.
Japanse werkkampen
Willem Drees, als minister en premier verantwoordelijk voor het Nederlandse dekolonisatiebeleid, placht tot op hoge leeftijd te zeggen: “Dat Soekarno in de oorlog de kans te baat heeft genomen om Nederland te bevechten, neem ik hem niet kwalijk. Maar dat hij honderdduizenden van zijn landgenoten heeft aangemoedigd in Japanse werkkampen te gaan waarvan hij wist dat velen van hen niet zouden terugkeren, dat neem ik hem hoogst kwalijk.”
Is dat nog steeds een struikelblok voor het naar Soekarno vernoemen van de openbare ruimte? Vermoedelijk wel. En terecht, zou ik zeggen.
Tegenover de vele nog levende slachtoffers van de Japanse, door Soekarno hartelijk toegejuichte terreur vind ik het van ‘pijnlijk onbegrip’ getuigen om nu te pleiten voor Soekarnostraten en Soekarnopleinen.
Dit artikel verscheen eerder in Het Parool, 3 januari 2020
Java Post 
Ter aanvulling: Soekarno zelf heeft zijn rol in de oorlog mbt de romusha’s ruiterlijk toegegeven – zie de autobiografie, opgetekend door Cindy Adams in 1967, blz 219-220. Die passage is later ook aangehaald door oa Dr. Loe de Jong en door de Soekarno biograaf Dr. Lambert Giebels (zie oa blz. 312). Soekarno heeft in zijn autobiografie onomwonden erkend te hebben geweten over de inzet van de romusha’s als ‘slaven’ en hun onmenselijke behandeling, voor velen eindigend met de dood: ‘Ik heb ze de dood ingestuurd’ , zo verklaarde hij ook letterlijk. Volgens actuele cijfers van het NIOD bedroeg dat aantal doden naar schatting 300.000.
Wie in Nederland wil bepleiten om aan Soekarno een straat of plein te vernoemen, doet er verstandig aan om zich eerst eens in deze man te verdiepen. Historica Anne-Lot Hoek heeft dat kennelijk niet gedaan. Inderdaad: over ‘pijnlijk onbegrip’ gesproken.
Resteert nog de vraag waarom deze mevrouw Hoek deel uitmaakt van het dekolonisatie-onderzoek.
@BenedictJanssen; ‘ik heb ze dood ingestuurd etc.’- Zeker. Toch niet met de kennis; vooraf! Hij droeg de verantwoording. Dat erkende hij. Drees sr. uitspraak is pure onzin. Zeker om zijn eigen falen/verantwoording; die hele politionele oorlog met vele duizendenslachtoffers te verdoezelen! Typisch Hollanditis; een ziekte om de opponent zwart te maken; het vingertje; maar hij/die andere etc. – Het is mij nog altijd niet duidelijk waarom Japan deze remoesha’s zo onmenselijk heeft behandeld. Nog erger als onze krijgsgevangenen, aldus wijlen mijn vader.(Pakan Baroe). Dat ze geen achting hebben voor gevangenen; klopt. Maar deze zgn. bevriende Aziatische arbeiders, zonder eten werkend de dood injagen…. Ik heb ze zien vertrekken, zingend ‘bekerdja, bekerdja etc.’, uitgewuifd door de hele kampong.
Dat uitwuiven is ook op de foto’s van Soekarno te zien. En ik heb onze voormalige tuinman terug zien komen. Een hoop ellende!
Dank voor de informatie.
Als je een Soekarnostraat of -plein accepteert, waarom dan geen Hitler- of Goeringstaat.
Deze reactie lijkt me niet serieus.Het vervuild de discussie.
@Hoppe; een Hitler- of Göringstraat etc.- Ik heb in de jr.’50 nog in de Stalin laan, Amsterdam gelopen.
Maar mevrouw Anne-Lot Hoek heeft wel vier boeken over Indie gelezen , hoor .
https://nos.nl/nieuwsuur/video/2146226-historicus-anne-lot-hoek.html
Anne-Lot Hoek en ook b.v. Marjolein van Pagee (Hstori Bersama) – allebei historici – zijn voorstanders van vooral ook het Indonesisch perspectief op de (gezamenlijke) geschiedenis. De politionele acties waren in Indonesisch perspectief vooral een burgeroorlog, die de Indonesiers gewonnen hadden. Zij waren de helden van de revolutie. Anne-Lot Hoek valt het op, dat de Indonesiers hun wrok (boosheid) niet hebben gericht op de Nederlanders. De haat was vooral gericht naar elkaar, naar degenen die loyaal waren tegenover de Nederlanders.
“waren in Indonesisch perspectief vooral een burgeroorlog” Voor Nederlandse straatnamen lijkt het me handig Nederlandse perspectieven te hanteren. Geen oneindig gedoe in de gemeenteraad. Die hebben niet allemaal vier boeken over Indië gelezen. In ieder geval beide van mij niet.
“ruiterlijk toegegeven ” Kon ook niet anders. Foto’s, films, teksten zat in Nederland.
Goed idee maar 75 jaar te laat.
Soekarno staat in de rij met Gandhi in India. Een groot staatsman die Indonesie onafhankelijk maakte. In Amsterdam kan dat in de Indische Buurt, straat met zijn naam.
Nederland heeft te lang een vreemd beeld van Soekarno gehad helaas.Dat was het resultaat van de verloren oorlog, de z.g. Politionele Actie´s. Nederland gedroeg zich als een slechte verliezer. Nederland had wel goede economische banden met president Suharto.Dat zegt denk ik genoeg.
Wie Soekarno gelijkschakelt met Gandhi, zou toch nog eens wat nader onderzoek moeten doen naar beide personen. Ontegenzeggelijk is Soekarno van grote waarde geweest voor de onafhankelijkheid van Indonesië, maar dat maakt van hem nog geen ‘groot staatsman’. Ik wees hierboven al op de rol van Soekarno in de oorlog, die daarbij als volksleider zijn eigen mensen in de steek liet en (willens en wetens) opofferde aan de Japanse oorlogsindustrie. Voor de periode na de oorlog verwijs ik ter lezing naar
https://www.historischnieuwsblad.nl/nl/artikel/26225/de-kampen-van-soekarno.html
een artikel van Remco Raben waaruit blijkt dat Soekarno als eerste president in 1951 oa 15.000 ‘linkse activisten’ liet arresteren en zonder vorm van proces in de gevangenis liet zitten. Zie verder o.a. diens gevoerde semi-dictatuur ( ‘geleide democratie’) en bijna-oorlog met Maleisië (de Konfrontasi).
De vergelijking met Gandhi, de man van geweldloosheid en verzoening, lijkt mij toch echt ver gezocht.
@RogerThomas; ’75 jaar te laat etc.’- Ik pleit voor een Poncke Prinsen laan! Een gerespecteerd mensen rechten activist! Een echte Nederlandse prins. ( niet van Duitsen bloed!) Zelfs opstond tegen het regiem van Soekarno en Soeharto. Omwille van gerechtigheid!
@BenedictJanssen; ‘ik heb ze dood ingestuurd etc.’- Zeker. Toch niet met de kennis; vooraf! Hij droeg de verantwoording. Dat erkende hij. Drees sr. uitspraak is pure onzin. Zeker om zijn eigen falen/verantwoording; die hele politionele oorlog met vele duizendenslachtoffers te verdoezelen!
Typisch Hollanditis; een ziekte om de opponent zwart te maken; het vingertje; maar hij/die andere etc. – Het is mij nog altijd niet duidelijk waarom Japan deze remoesha’s zo onmenselijk heeft behandeld. Nog erger als onze krijgsgevangenen, aldus wijlen mijn vader.(Pakan Baroe). Dat ze geen achting hebben voor gevangenen; klopt. Maar deze zgn. bevriende Aziatische arbeiders, zonder eten werkend de dood injagen…. Ik heb ze zien vertrekken, zingend ‘bekerdja, bekerdja etc.’, uitgewuifd door de hele kampong.
@RLMertens: dank voor uw reactie.
Als ik de autobiografie zo lees, dan kan ik niet anders concluderen dan dat Soekarno het destijds wél heeft geweten. Zo lees ik op blz 220: ‘Vaak werden ze even onmenselijk behandeld als de krijgsgevangenen aan wie ze twee-aan-twee werden vastgeklonken: zo werkten ze aan de Birma-spoorweg. Ja, ik wist ervan. Ja, ja, ja, ik wist dat ze met duizenden tegelijk in onvoldoende geventileerde dichte goederenwagons werden vervoerd. Ik wist dat ze na verloop van tijd vel over been zouden zijn’…en zo gaat deze tekst nog een tijdje door, met vervolgens zijn eigen verklaring ‘Ik heb ze de dood ingestuurd’.
Het lijkt mij trouwens vrij onmogelijk dat Soekarno, die in allerlei belangrijke commissies zitting had (oa voorzitter Poetera, en daarna lid van de Centrale Adviesraad) níet zou hebben geweten wat er op dit vlak speelde. Hij heeft ook verklaard (blz. 220) op zijn commissiereis naar Banten ‘de armzalige skeletten’ te hebben gezien van de romusha’s die ‘ in de kolen-en goudmijnen slavenarbeid verrichtten’.
@BenedictJanssen; ‘wel heeft geweten etc.’- Klopt. Het boek Adams heb ik ook.Echter zijn verklaring komt op mij meer over als het falen van zijn eigen beleid nl. geen(!) invloed te kunnen hebben op het Japanse opperbevel. Hij moest de massa achter het Japanse ideaal brengen in ruil voor; het mogen hijsen van de roord/witte vlag, het Indonesia raya zingen en een toekomstige merdeka en verder basta. Toen dit na een tijdje verboden werd groeide het wantrouwen/haat tegen Japan. Vooral ook toen de romusha’s ellende bekend werd. Want het is toch onvoorstelbaar, dat hij en geen van de andere nationalistische kopstukken Hatta ea. niet tegen de Japanse leiding zouden hebben geprotesteerd? Gaande weg; de strijd verliezende stortte het Japanse regiem Indië in een economische ellende. Eind 1944 werd alles; voedsel etc. door Japan geconfisceerd met hongersnood als gevolg, waarbij ca, 1000.000 Indonesiërs stierven. In mrt.1945 brak een Peta opstand uit. Ook in deze fase ontbrak de invloed cq. leiding van Soekarno en overige nationalisten; ze werden gewoonweg niet gehoord cq. hadden niets in te brengen bij de Japanse leiding.
Wij hebben altijd de neiging gehad, dat Japan de weldoener was van de Indonesiër. In tegendeel; de haat vormde hen juist om merdeka vooral in eigen hand te nemen; Indonesia never again the life and blood of any nation!
note; nu als tachtiger, denkend aan de honger periode, dank in gedachten wijlen mijn moeder en familie, die ons er door heen sleepte!.
Soekarno heeft als Nederlands onderdaan geheuld met de vijand in oorlogstijd, precies zoals een Mussert. Deze laatste heeft daarvoor een kogel gekregen, Soekarno zou dus ook er eentje moeten hebben gehad ! Gelijk recht voor beiden ! Voor een Mussert bestaan er zienswijzen zoals b.v. “Ja, maar hij wilde Nederland uit handen houden van de SS en wilde een Groot-Nederland gedaan krijgen” (wat niet tot stand kwam – er kwam slechts na de oorlog een kleine BeNeLux). Soekarno geeft een gelijke gedragslijn te kennen – onafhankelijkheid ten kost van vele van zijn volksgenoten.
Er waren in zijn achterban ook vooraanstaande personen die meer inzicht in de problematiek hadden en getuigden van bredere visie (Sharir b.v.) en bereid waren samen met Nedeland tot een vreedzame oplossing te komen. Maar ja, dit was de Amerikanen een doorn in het oog, wilden zij zich toch meester maken van Indisch goed. Ook Australia verlekkerde zich in al dat moois – dus weg met Nederlands bemoeien in Azie. Het was al vrij vroeg duidelijk wat de uitloop van deze tweede wereldoorlog voor Indie zou betekenen (Het vroegtijdig uiteenvallen van de Maleische bariere (het KNIL en de Kon.-Marine konden, na te zijn uitgeplunderd door de geallieerden, het alleen opnemen tegen de Jappen; McArthur mocht naderhand niet naar Java maar ging richting Philipijnen; later sprak hij zijn mond voorbij tijdens de Korea-crisis en werd daardoor niet de zoveelste president van de United States of America; Indie viel op een gegeven moment onder Mountbatten en liet geen Nederlandse troepen debarkeren op Nederlands grondgebied, waardoor Indonesische groeperingen konden tekeer gaan van je welste, etc. ). Even dergelijke feiten op een rijtje zetten en men weet waar men staat (met of zonder een Soekarno)
@vanSanten; ‘als Nederlands onderdaan etc.’ _ Als onderworpen en veroordeelde onderdaan, verbannen naar Flores etc. had hij inderdaad in het verzet moeten komen tegen Japan. Hij had als veroordeelde tenslotte toch ook privileges gehad; zijn gezin mocht mee, mocht toneelstukken schrijven, elke dag een kosteloze maaltijd; niet naar de pasar etc. etc.
Wat een ondankbare onderdaan is hij toch. Daarom geen Soekarno plein!
Soekarno is voor veel Nederlanders een rotzak omdat hij Indonesië wil bevrijden van de bezetter met alle gevolgen van dien maar is wel een begaafd politicus en dat beaamde president Kennedy die hem had gesteund.
Sukarno was ook de man die opdracht gaf na de oorlog om zin concurrent Tan Malakka te vermoorden .Sjahrir medische zorg ontzegde . De moordopdracht voor Nasution was het einde van zijn politieke macht .
Dhr. van Galen Last heeft kennelijk chronisch last van politieke vergeetachtigheid. Hij ziet door de oogkleppen de Nederlandse parlementaire geschiedenis van direct na de oorlog schromelijk over het hoofd.
Hij kan wel stellen dat de PvdA in de persoon van Willem Drees als minister en premier verantwoordelijk voor het Nederlandse dekolonisatiebeleid was , maar hij “vergeet” de allesoverheersende rol van de KVP die het kabinetsbeleid in de dekolonisatieperiode bepaalde.
Het was weliswaar kabinet Drees die de overdracht tekende maar de KVP (Beel was na de oorlog toch een bekende naam?) nam in de dekolonisatieperiode uiteindelijk de beslissingen in haar politieke voordeel. We mogen niet vergeten dat de Nederlandse binnenlandse en provinciale politiek bepaalde tenslotte het beleid in de weinig “zelfstandige rechtspersoon Nederlands-Indie”.
Als u art.1 van de Grondwet zou hebben gelezen had u begrepen kunnen hebben (als u begrijpen wilt/kunt!) dat Indië >>Indonesië een koninkrijksaangelegenheid was. En niet een aangelegenheid van een zelfstandig en rechtspersoonlijkheid bezittend gebiedsdeel. En al helemaal niet (zoals nooit) een onderwerp van “Nederlandse binnenlandse en provinciale politiek” Ik dacht dat een marineofficier van de Koninklijke Marine (een rijksorgaan!) dat behoorde te weten.
Volledig eens met JJvG’s ‘Ik weet het nog zo net niet’ . Een man die mede-verantwoordelijk was voor de dood van honderdduizenden landgenoten, in de Japanse tijd en daarna, verdient het niet om op een lijn gesteld te worden met Gandhi, Nelson Mandela, Martin Luther King, enz. In de 12 jaar dat ik in Indonesia heb gewoond en gereisd ben ik daar ook nog nooit een Sukarno straat tegengekomen. Wel Soekarno-Hatta straten, vliegvelden, etc., wat er m.i. op duidt dat hij ook daar wel wordt erkend voor zijn rol in de onafhankelijksstrijd, maar verder toch (om vele redenen) een controversieel figuur is.
Nederlandse politici waren vòòr, tijdens (London) en vlak na de oorlog – wat ons Indie betreft – een hopeloos clubje Heren der verdwazing. Koningin Wilhelmina gaf reeds blijk van een volkomen naiviteit t.o.v. ons Indie tijdens haar verblijf in Engeland (dagboeken Hart) en dat alsmaar dwepen met een Churchill was nu ook niet bepaald van voordeel voor Nederland. Een smerig handje zie ik wel in het feit dat de Heren zakenlieden hun handjes wreven vanwege de Duitse binnenval
(toekomstige afzetmarkt van Nederlandse produkten t.b.v. het Duitse Rijk!), misselijk dat daarvoor ca. 2000 Nederlandse jongens moesten vallen ! Wat ons Indie betreft: “Nederland had uitgespeeld op de wereldbühne”. Het waren nu anderen die het politieke roer in handen hadden.
“Nederlandse politici waren vòòr (…) een hopeloos clubje Heren der verdwazing.” Op wie hebben die vele Indische Nederlanders in Nederland dan ook gestemd?
@JASomers;’vele Indische Nederlanders etc.’- Waren er dan al zoveel Indische dwazen in Nederland?
Wist u dan niet van die duizenden mensen tijdelijk of voor goed in Nederland? Al die hier studerenden met stemrecht? Toch niet netjes, al die landgenoten van u dwazen te noemen?
@JAsomers; ‘al die studerenden etc.’- Zoveel Indisch studerenden? Ik denk, dat het eerder de Nederlanders/totoks kinderen waren. Zij, die toen altijd al in Indië prat waren op hun Nederlanderschap waren; de blanke elite kinderen.
Komen jullie Nederlandse helden tekort?
Ik heb gemerkt dat Nederland veel straatnamen heeft genoemd naar buitenlanders en dan worden de straten ook nog verdeeld door ze meerdere namen te geven.
‘Laan van Bouw maar voort’ en ‘Laan van Enzovoort’ en ‘Laan van Alsmaarvoort’..
Zelfs de “Laan van Meerdervoort” wordt de “Java Straat” in Den Haag voordat het overgaat in Wassenaar. Meer namen dan straten in Nederland.
omdat Sukarno als nederlands onderdaan niet alleen heulde met de vijand van Nederland en de Geallieerden: Japan, en tevens totaal bewust van wat er in de kampen gebeurde na de oorlog de blanke Hollanders totaal vijandig gezind was, is vernoeming van straten enz, naar hem onzinnig.
Ik denk niet dat Indonesië staat te wachten opdat in Nederland een straat naar hun 1ste president wordt vernoemd, want praten we wel over dezelfde Sukarno?
Sukarno werd op 30 december 1929 gearresteerd en na een schijn- en politiek proces tot een gevangenisstraf veroordeeld die hij in de Sukabamiskingevangenis in de buurt van Bandoeng doorbracht. Hij kwam op 31 December 1931 vrij. Na anderhalf jaar werd hij opnieuw gearresteerd, niet om een proces tegen hem aan te spannen maar om hem te interneren In 1934 werd hij verbannen naar Endeh (Flores) en in 1938 naar Benkoelen (Sumatra). Ook Hatta en Sjahrir werden in dezelfde tijd verbannen. Daar verbleef Sukarno tot de Japanse bezetting.
Dus Sukarno heeft met een korte onderbreking van 1929 tot 1942in Nederlandse gevangen- en ballingschap geleefd. Wie was dan zijn vijand ?
Daar komt nog bij dat Sukarno in de koloniale samenleving als “Inlander” werd beschouwd, nog minder dan een tweederangsburger want vele Indo-Europeanen waren tenminste ook Nederlander. Dan kan zijn “samenwerking” met de Japanners toch moeilijk als collaboratie aangemerkt worden? Als dat zo is dan kan degene die in de oorlog in Soerabaja melk leverde aan de Duitsers toch ook van collaboratie worden beticht.
De vraag is wat die samenwerking met de Japanners inhield. Haalde Sukarno via razzia’s romusha’s op zoals de Nederlandse Politie in de bezettingstijd? Vervoerde hij de Romoesha’s per trein naar een soort Kamp Westerbork zoals de Nederlandse Spoorwegen? Had Sukarno fascistische of anti-semitische ideeën zoals Mussert en Hitler? Het antwoord erop bepaalde de “collaboratie” van Sukarno.
Ik fris even het geheugen van de Heren over Vaderlandse en parlementaire Geschiedenis op.
KVP en de PvdA vormden van Juli 1946 tot Augustus 1948 een coalitie regering, het kabinet-Beel De voorgaande premier Schermerhorn (PvdA) moest plaatsmaken en werd weggemanoeuvreerd naar de naar hem genoemde commissie. Het kabinet bestond weliswaar uit 6 KVP ministers, 6 PvdA ministers en 4 niet-partij gebonden ministers, maar de KVP leverde wel de premier,de hard-liner dr.Beel.
Tijdens deze kabinetsperiode werden in Nederland voor Indie/Indonesië belangrijke beslissingen genomen:
1) Het kabinet veranderde art. 192 van de grondwet opdat dienstplichtigen naar Indonesië kon worden gezonden, ongelofelijk maar waar voor louter acties met een politioneel karakter, eufemistisch de politionele acties genoemd. De Indonesiers spreken duidelijke taal: Agressi militair
2) De Tweede Kamer (KVP) was niet tevreden met de resultaten van Linggadjati en wijzigde eenzijdig, unilateraal de overeenkomst, dat uitmondde in de zgn “aangeklede” LInggadjatie-overeenkomst, weer een eufemisme
3) Bij de beslissing tot agressi militar I dreigde premier Beel (KVP) zijn ontslag in te dienen als het kabinet deze actie niet steunde. De PvdA bond in met als achterliggende reden dat bij eventuele verkiezingen de KVP voordeel zou slaan uit de “defaitistisch houding” van de PvdA en zou doorgaan met ander coalitiepartners VVD, ARP of CHU. Zodoende zou de PvDA haar politiek invloed verliezen om binnenlandse economische hervormingen door te voeren (AOW etc).
In 1948 waren nieuwe verkiezingen nodig om de grondwet aan te passen voor de status van de koloniën, dwz Nederlands Indie i.c. Indonesië, maar ook andere Overzeesche Gebiedsdelen zoals Curaçao dat verder genoemd wordt als Nederlandse Antillen. Daar stonden de Curacaoers zelfs van te kijken, werden ze zonder inspraak tot Antilianen omgeturnd, dat was zelfbeschikkingsrecht in Hollandse melkchocolade!!! Het doel van de KVP (Beel) was de invloed van de PvdA te neutraliseren door een coalitie te vormen, die zich richtte op een imperium oude stijl waarbij Nederland steeds de eerste viool speelde.
“was niet tevreden met de resultaten van Linggadjati ” Kan gebeuren, niet zo bijzonder! Een overeenkomst krijgt pas kracht door bevestiging door de Kamer. Is men ontevreden, dan kan dat in de onderhandelingen worden ingebracht, en gaan we weer verder. De Kamer had inderdaad een aantal opmerkingen, die werden in een aangepaste redactie aangeboden aan de RI. De RI had slechts een voorlopig parlement (Komite Nasional Indonesia Pusat), dat weinig tot niets te zeggen had. Het was de TNI wiens stem telde, en die was tegen de overeenkomst, punt.(overigens net als in Nederland een paar oproerige hoge militairen, maar daar hoefde niet naar te worden geluisterd).Linggadjati lag dus op z’n rug. Waarna Nederland niets anders had dan een eigen ‘aangeklede’ overeenkomst. Voor mij een prachtige samenvatting, niks eufemisme. Je moet toch wat. (Op de Renville-overeenkomst werd die aankleding keurig ingevoerd). En via de ruling van de Veiligheidsraad vastgelegd in het Van Roijen/Roemakkoord.
Gelukkig dat dhr Somers nog steeds in het sprookje van Linggadjati geloofd en elke keer weer met het afgezaagde propagandaverhaal komt. Er wordt beweerd dat uiteindelijk de overeenkomst van Linggadjatti (1946) werd gerealiseerd.
Het is achteraf praten en met de wijsheid van vandaag maar het betekent wel dat er duizenden soldaten aan Nederlandse kant onnodig sneuvelden. De Nederlandse politici hebben nagelaten hun eigen werk te doen n.l. regeren en dat is vooruitzien
Voor een begrip van de verhoudingen en getallen gebruik ik hier de opgave van de veteranen 7-december divisie, die de gesneuvelden naar de desbetreffende periode hebben verdeeld :
Vòòr agressi miltar 1: 1181 gesneuvelden
Tijdens agressi miltar 1: 318
Tussen beide agressi militar: 1287
Tijdens agressi militar 2: 181
Na agressi militar 2: 1808 gesneuvelden
Er kleeft bloed aan de handen van onze eigen “Dr. Jekyll & Hyde” Dr. Beel, hij was tenslotte in de gehele periode eerst premier en later Hoge Vertegenwoordiger van de Kroon HVK, dus eigenlijk zichzelf. Daarom is het niet verwonderlijk dat er voor zover mij bekend geen weg in Nederland naar hem vernoemd werd.
” het afgezaagde propagandaverhaal” Gewoon de Nederlandse tekst van de Van Roijen-Roem Verklaringen op 7 mei 1949, in de Veiligheidsraad.
Vervolg Dr.Beel
In 1948 waren nieuwe verkiezingen nodig om de grondwet aan te passen aan de status van de koloniën, dwz Nederlands-Indie i.c. Indonesië, die zich richtte op een imperium-oude stijl waarbij Nederland steeds de eerste viool speelde.
De KVP zag een twijfelende PvdA en de CHU/ARP, die zich tegen een Linggadjatti-overeenkomst hadden gekeerd en meer voorstanders waren van de harde lijn tegen de Indonesische republiek. Het werd tijd om van coalitie te veranderen.
De PvdA-er Willem Drees vormde een coalitie-regering bestaande uit 6 KVP ministers, 5 PvdA-ministers, 1 CHU, 1 VVD en 2 niet-partij gebonden ministers, maar de machtsverhoudingen waren duidelijk.
De KVP bezette het vice-premierschap (van Schaik) , Sassen (KVP) minister van Overzeese Gebiedsdelen en Stikker (VVD) minister van BZ. De gematigde socialisten Schermerhorn en Jonkman werden uitgesloten van kabinetsdeelneming. Met andere woorden de KVP en andere opponenten voor een sterke Unie met Indonesië bezetten alle sleutelposities.
Tevens werd HJ van Mook de ltnt-Gouveneur-Generaal van Nederlands-indie aan de dijk gezet, eufemistisch gesproken: hij diende zijn ontslag in.
De KVP-er Dr. Beel werd eigenlijk de nieuwe GG van Indonesië , weliswaar onder de naam van Hoge Vertegenwoordiger van de Kroon HVK, maar het kwam wel op hetzelfde neer.
Daarmee werd niet alleen Van Mook maar ook de Wet op de Staatsinrichting van Nederlands-Indie van 1928 op een zijspoor gezet . Deze wet kent niet de functie van HVK als hoogste bestuurlijke gezagsdrager van Indie. Veelbetekenend is dat een politicus en oud-premier aan het hoofd van het Indisch bestuur werd gesteld. Ik kan mij niet herinneren dat een Nederlandse politicus en oud-minister zo prominent gezaghebber werd van de kolonie Nederlands-Indie, maar mijn denkraam over meer dan 300 jarig koloniaal bewind is beperkt.
Nederlands-Indie hield juridisch gezien op te bestaan. De weinig “zelfstandige rechtspersoon Nederlands-Indie” werd een soort provincie van Nederland. Er werden zelfs “Commissarissen van de Kroon” aangesteld vergelijkbaar met de Commissaris van de Koningin voor een provincie. Commissaris van de Kroon of Koningin, allemaal eenzelfde pot nat. Wie had gezegd dat Nederlands-Indie de twaalfde provincie van Nederland was?
En iemand mag uitzoeken wat voor staatsrechtelijke positie Nederlands-Indie in 1949 innam!!!
“weliswaar onder de naam van Hoge Vertegenwoordiger van de Kroon HVK, maar het kwam wel op hetzelfde neer.” Nou nee, juist omgekeerd. Waarom doet u niet gewoon mee in de tijdlijn van de aanpassingen van de staatsrechtelijke situatie. Met het aannemen op 28 april 1948 van een grondwetswijziging in eerste lezing was Nederlandsch-Indië verdwenen uit de grondwet, en vervangen door Indonesië. Het was dan ook niet zinnig met het vertrek van Van Mook een nieuwe GG te benoemen. Gekozen werd alvast door te gaan met de ‘Hoge Vertegenwoordiger van de Kroon in Indonesië’ zoals die functionaris na de onafhankelijkheid van Indonesië zou heten in het daarbij komende Unieverband..(en namens Indonesië kwam er de Komisaris Agung Republik Indonesia Serikat in Den Haag. Daar had mijn vader mee te maken voor zijn salaris, eervol ontslag en overdracht aan het ABP). Met het niet meer benoemen van een nieuwe GG kwam ook duidelijkheid in de nieuwe, rechtsstatelijke positie van Indië op dat moment van de transitie: Indië was met de aankomende soevereine onafhankelijkheid (geen zelfstandigheid als u begrijpt wat ik bedoel), overdracht als rijksaangelegenheid, het bestuur van de laatste maanden van Indië als bijkomende functie. Voor de nodige wijzigingen van de grondwet, twee lezingen met gekwalificeerde meerderheid, met algemene verkiezingen daartussen, is veel tijd nodig. Maar het besturen kan daar niet op wachten, daar speelt het bestuursrecht op in.
“Dr. Beel werd eigenlijk de nieuwe GG van Indonesië ” Zoals u nu begrepen zou kunnen hebben was dat een bijbaan. Bij wisselingen van bijvoorbeeld het kabinet blijft het oude kabinet ook de lopende zaken afhandelen, Is dus een normale procedure.
” Commissaris van de Kroon of Koningin, allemaal eenzelfde pot nat.” U heeft wat de inhoud betreft wel een beetje gelijk, maar vergeet de geschiedenis. Indië was een gebiedsdeel van het koninkrijk, de ‘vertegenwoordiger van de kroon’ heette daar de GG. (met als stap daaronder de gouverneur). Een provincie is een deelgebied van het land Nederland, de ‘vertegenwoordiger van de kroon’ heet daar de commissaris der koningin ( des konings).
“Wie had gezegd dat Nederlands-Indië de twaalfde provincie van Nederland was?” Ja, u heeft totaal geen kennis over het leven in Indië, niemand heeft zoiets gezegd. De Minahasa werd wel de twaalfde provincie van Nederland genoemd, niet Indië.
“En iemand mag uitzoeken wat voor staatsrechtelijke positie Nederlands-Indie in 1949 innam!!!” U kunt zich die moeite besparen. Nog steeds een gebiedsdeel van het koninkrijk, daar komt pas op 27 december 1949 verandering in. Maar het bestuursrecht geeft de mogelijkheden gaandeweg in te spelen op de toekomstige situatie. Zo zochten gezamenlijke commissies van Nederlanders en Indonesiërs vanaf ‘Linggadjati’ uit wat er bij de soevereiniteitsoverdracht eigenlijk werd overgedragen. (het werkgeverschap van mijn vader bijvoorbeeld).
Wat mij steeds opvalt is dat u zowel op het CLD in Delft (schuin tegenover ons huis) en de EUR in Rotterdam, nooit het verschil hebt geleerd tussen zelfstandigheid en onafhankelijkheid. En de daarbij horende begrippen als soevereiniteit en soezereiniteit. En bijvoorbeeld onderhorigheid. Ik ben dat al tegengekomen bij het vak staatshuishoudkunde op de RHBS in Vlissingen als bij de vakken staatsrecht, Provinciaal recht en Waterstaatsrecht op de TH in Delft. Net zoals ze het verschil tussen kolonie en gebiedsdeel niet (willen( kennen. Net zo goed als het verschil tussen staatsrecht en bestuursrecht. Daar kan je wel boeken over schrijven, maar als niemand ze leest houdt alles op.
Wanneer let u op het onderwerp van het topic?
JJG probeert Willem Drees verantwoordelijk te maken voor het Indonesiëbeleid. Dat paste toch gewoon in de propaganda van die tijd. Ik maak duidelijk dat niet hij maar de KVP en vooral Dr. Beel en gelijkdenkenden het beleid t.a.v. van Nederlands-Indie in de dekolonisatieperiode bepaalden. Dat sluit toch aan bij het topic?
Zelfstandigheid kom ik tegen bij het zindelijk maken van kinderen: hij/zij is al zelfstandig. Trouwens waar hebben Uw kinderen in Delft op school gezeten, toch niet op het door U verfoeilijke CLD?
Dat niet alleen in de gehele internationale discussie over dekolonisatie in het algemeen en Internationaal Recht nemen de woorden Zelfbeschikkingrecht (Selfdetermination zie Belfour decleration) ) en Erkenning (recognition of States in International Law) een cruciale plaats in. Dat verhaal mis ik helemaal in bovenstaande reactie, maar dat gaat klaarblijkelijk niet over Indonesië.
Ik heb tijdens mijn diensttijd op het KIM over deze dingen hartelijk gediscussieerd met de docent Internationaal Recht, ook een dienstplichtige. Hij heeft het uiteindelijk tot ambassadeur geschopt. Had ik toch in Nederland moeten blijven.
“hij/zij is al zelfstandig. ” Juist ja!! Zorgt zelfstandig voor zijn/haar inwendige aangelegenheden. Zie bijvoorbeeld IS art, 82.a. (of de gemeentewet, of provinciewet). Maar is niet onafhankelijk. Mag de samenleving in het gezin niet in gevaar brengen. Daar is de onafhankelijk van de buren zijnde ouders voor, met een marginale toetsing. Ook als student zult u waarschijnlijk zelfstandig zijn geweest, maar niet onafhankelijk.
Mijn kinderen waren op Stanislas. In hun tijd was het CLD nog niet in Delft, maar aan de Delftweg in Rijswijk. Bij het pontje aan het jaagpad.
“Zelfbeschikkingrecht (Selfdetermination zie Belfour decleration) ) en Erkenning (recognition of States in International Law)” Dat speelde helemaal geen rol, dat was al vóór de oorlog afgesproken. In de al afgesproken Rijksconferentie zou het gaan om het ‘hoe’. Dat is uiteindelijk gebeurd in Linggadjati en op de RTC/Unieverdrag. Of beter gezegd: in de onderhandelingen voorafgaand aan die conferenties.
Ik ben weliswaar nooit ambassadeur geworden maar ben in Rotterdam wel op de ontwikkelingen in Indië afgestudeerd (9) en gepromoveerd, gevolgd door het boek.
U, en vele anderen pronken regelmatig met grootse namen uit onze politiek in die tijd. Bedenk daarbij wel dat het nog lange tijd beheerst werd door mensen die vóór 1940 waren gekozen (en niet overleden). Na de oorlog hebben verkiezingen nog lang op zich laten wachten, vanwege de uitzonderingstoestand niet rampzalig voor de legitimiteit, maar wel met vraagtekens. Denk er ook altijd aan dat rechtswetenschap geen hard vak is, maar normatief. Dienaar van de samenleving met haar waardenpatroon dat geen constante is in de tijd. En voor de zekerheid, u bedoelde toch de Balfour Declaration uit 1917, t.a.v. de stichting van de staat Israël? En heeft u mijn mening over de Minahasa al geverifieerd? Zelfs ik kan fouten maken!
Pardon, Balfour declaration is van 1926
Na de oorlog zijn er tweemaal relatief kort na elkaar verkiezingen in Nederland geweest 1946 en 1948. Dus Uw conclusie slaat nergens op dat “Na de oorlog hebben verkiezingen nog lang op zich laten wachten, vanwege de uitzonderingstoestand niet rampzalig voor de legitimiteit, maar wel met vraagtekens”.
Mijn bronnen voor de Balfour Declaration noemen 2 november 2017. En in de periode 1945-1946 heeft de belangrijkste meningsvorming over de toekomst van Indië plaats gevonden, de toon werd gezet. De eerste oorlogsvrijwilligers stonden al in 1944 klaar. En in Engeland nog eerder. Regeren zonder vers parlement over een periode van 5 mei 1945 tot 17 mei 1947 vind ik lang vor een tijd van belangrijke beslissingen.
https://en.wikipedia.org/wiki/Balfour_Declaration
Wikipedia geeft twee Balfour Declaration aan: één van 1917 en een ander van 1926. Maar als men verder leest zijn er twee duidelijke verschillen in de Verklaringen.
https://en.wikipedia.org/wiki/Balfour_Declaration_of_1926
Die van 1917 is de meest bekende, want die gaat over de Britse steun voor een “National Home for the Jewish people”.
Maar er is ook een Balfour declaration van 1926, deze regelt de verhouding tussen “Great Britain and the Dominions of Canada, South Africa, Australia, New Zealand, and the Irish Free State. The Balfour Report declared that Britain and its Dominions were constitutionally equal to each other”.
Deze Verklaring is vergelijkbaar met onze grondwetswijziging van 1948 waarbij de verhoudingen tussen Nederland en haar Dominions de zgn Overzeese Gebiedsdelen geregeld werd. Interessant hierbij is dat Curaçao plotseling tot Nederlandse Antillen omgeturnd werd!!!
Een verwijzing naar de Balfour declaration van 1917 is daarom in dit verband weinig zinvol noch relevant.
1926: “the United Kingdom and the Dominions to be:. autonomous Communities within the British Empire, equal in status, in no way subordinate one to another in any aspect of their domestic or external affairs, though united by a common allegiance to the Crown, and freely associated as members of the British Commonwealth of Nations.”
Grondwet 1922: Art. 1. Het Koninkrijk der Nederlanden omvat het grondgebied van Nederland, Nederlandsch-Indië, Suriname en Curaçao. Gelijkwaardige omschrijving, alleen het Koninkrijk heette nog geen gemenebest. In dit laatste zou voorzien zijn in de Unie. Interessant is dat de landen van het gemenebest een Governor hebben. Voor de Unie was dit duidelijk politiek niet correct, vandaar de Hoge Commissaris van de Kroon. Ofwel Komisaris Agung Republik Indonesia Serikat.
Waarschijnlijk heeft dhr Somers de Balfour Declaration 1926 niet gelezen want daarin wordt de functie van GG en HVK duidelijk onderscheiden. Voor een vergelijking van het dekolonisatieproces tussen Groot-Brittanie en Nederland is dat wel nodig. Bij Geschiedenislessen wordt dat toch wel duidelijk gemaakt??
Ik citeer niet uit Wikipedia want die is niet betrouwbaar maar uit de Encyclopedia Brittanica: …..represents a development from an earlier stage when the Governor- General was appointed solely on the advice of His Majesty’s Ministers in London and acted also as their representative. In our opinion it is an essential consequence of the equality of status existing among the members of the British Commonwealth of Nations that the Governor-General of a Dominion is the representative of the Crown,
Er wordt in Groot-Brittanie een duidelijk onderscheid gemaakt tussen een GG als vertegenwoordiger van de Ministers en een Hoge Vertegenwoordiger van de Kroon. Dit wijkt af van de Nederlandse benaming waarbij De Kroon’ een ander woord voor de regering is . Staatsrechtelijk hebben in ons land de Koning en de ministers de regeringsmacht. Op grond van de ministeriële verantwoordelijkheid zijn echter de ministers verantwoordelijk. We spreken vooral over ‘de Kroon’ in geval van benoemingen. Zo is de benoeming van een burgemeester of van een Commissaris van de Koning een Kroonbenoeming. Zo’n benoeming gebeurt bij Koninklijk besluit.
Over de Nederlandse Antillen is er een heel lezenswaardig het boek van Van Oostindie e.d.
Knellende koninkrijksbanden: het Nederlandse dekolonisatiebeleid …, Volume 1.
Het boek geeft op sprekend wijze de Nederlandse bedilzucht aan.
https://books.google.it/books?id=Y1kdZ-aVMLUC&pg=PP302&dq=hoge+vertegenwoordiger+van+de+kroon+staatsrecht&hl=it&sa=X&ved=0ahUKEwis1_XEiO_mAhVHyaQKHeAmD8AQ6AEIaDAH#v=onepage&q=hoge%20vertegenwoordiger%20van%20de%20kroon%20staatsrecht&f=false
@JASomers; ‘HVK etc.’- Hoge vertegenwoordiger van de kroon. Alsof een gg. geen vertegenwoordiger is van de kroon. Ik denk dat Beel deze titel zelf ‘heeft uitgevonden’ om vooral geen ‘opvolger’ te zijn van door hem geminachte van Mook.
“JASomers; ‘HVK etc.’-” “de functie van GG en HVK duidelijk onderscheiden.” Ik trouwens ook, maar waar komt die HVK vandaan? Ik ken alleen de formele functie Hoge Commissaris binnen de Unie. De Gouverneur-Generaal was geen vertegenwoordiger van de kroon, maar (IS art. 60 Gw) wordt het algemeen bestuur in naam des konings uitgeoefend. Geen vertegenwoordiger, maar een (hoogste) zelfstandige bestuurder in de plaats van de koning. In de rechtbank werd toen nog recht gesproken in naam des konings, maar als je even bij Momtesquieu binnen gluurt, zie je toch wel een stevig hek staan tussen de rechter en de koning.
Ik geef toe, het was in die tijd wel ween beetje rommelig, met snel wisselende situaties. Bedenk hierbij dat de afscheiding van Indië een koninkrijksaangelegenheid was. Van Mook had van Indische kant de initiatieven genomen, maar dat werd hem niet in dank afgenomen, zonder dat vanuit Nederland (koninkrijk) iets werd ondernomen. Van Mook, luitenant gouverneur-generaal, had ontslag genomen en was opgevolgd door Beel. In dat proces naar de onafhankelijkheid van Indonesië, was het niet zinnig hem nu ook weer als bestuurder aan te stellen, maar duidelijk te maken dat het nu wel een koninkrijksaangelegenheid was, in Indië geleid door een vertegenwoordiger van de kroon, zonder die functie hardop te noemen. Binnen het latere Unieverband had zowel Nederland als de RIS een hoge bestuurder aangewezen, feitelijk een ambassadeur met min of meer ministeriële bevoegdheden. Tegenwoordig heet dat een gevolmachtigd minister. Voor Nederland was dat de Nederlandse Hoge Commissaris in Indonesië. Voor Indonesië was dat de Komisaris Agung, Republik Indonesia Serikat.
Hoe dat in die tijd staats- of bestuursrechtelijk geregeld, nou ja,, kan ik wel overschrijven, maar daar ben ik niet voor. E.e.a. is ook via internet te lezen bij Lambert J. Giebels in de biografie van: Beel 1902-1977 van vazal tot onderkoning , hfdst 7 HvK, maar ook hfdst 6 is interessant: Het kabinet Beel en de Indonesische kwestie.
https://books.google.it/books?id=wmtVDgAAQBAJ&pg=PT13&lpg=PT13&dq=Dr.+Beel+biografie&source=bl&ots=cijF6AV-Yh&sig=ACfU3U14I0n1wKZRxmup-qd5mcFSefI_Dg&hl=it&sa=X&ved=2ahUKEwiew9a3-vbmAhUVD2MBHah0De8Q6AEwAnoECAkQAQ#v=onepage&q=Dr.%20Beel%20biografie&f=false
Maar juridisch zijn interessanter de overgangsbepalingen bij de grondwetswijzigingen van 1948, daarin wordt in bedekte termen de functieovergang van GG i.c. ltnt-GG naar HvK, vastgelegd zonder dat er inhoudelijk iets wezenlijk veranderd, alleen de Haagse politiek gaat zich direct bemoeien met Nederlands-Indie -> Indonesië, maar dat is meer voor de fijnproevers.
@PetervandenBroek; dr.LJM.Beel etc.’- Ger Vaders, Indië veteraan; ‘hij was in mijn ogen een mismaakt mens, deze dr.Beel, groot commandeur in alles en nog wat. En werktuig in handen van de Knil-top/Spoor. Hij zorgde er voor dat wat een tragedie was, ook een ramp werd. Hij heeft met geknoei, manipulatie, bedrog, dreigementen en het achter houden van brieven, doorgedrukt dat de 2e actie werd ondernomen. Onder zijn zelf ontworpen vergulde pet had zich het idee fixe vastgezet dat het tot alles of niets moest komen. Het werd dus niets!’ Uit de Verliezers; Indonesië op het tweede gezicht.
Aruba en Bonaire zijn ook een deel van de Ned, Antillen.?
Als u zich een beetje verdiept in de geschiedenis van het statuut, valt elk dubbeltje op zijn plaats. Scheelt mij overschrijfwerk, met daarna een hele hoop gedoe. Een beetje helpen? Als Aruba en Bonaire gekozen hebben voor een andere relatie met het koninkrijk, dan Curaçao, dan zijn de Antillen de Antillen niet meer. Met als resultaat een hoop gedoe. Blij zijn dat indertijd Indië is afgevallen!
Sorry, ik was bezig met die van 1917 om iets te weten over de afspraken die door Israël zijn gemaakt, en niet nageleefd. Dan zie je het jaartal over het hoofd en zit je er in het Engelse staatsrecht helemaal naast. Zij hebben geen grondwet en elke min of meer belangrijke persoon kan zijn/haar mond opendoen Als je dan na veel orders en orders, en veel yeahs en yeahs.een stemming wint is jouw uitspraak een declaration geworden met eeuwige waarde. Totdat enz enz. Lastig voor als je er niet in thuis bent.
“dat Curaçao plotseling tot Nederlandse Antillen omgeturnd werd!!!” Kon ook niet anders, ff de geschiedenis van het Statuut lezen.
Een steeg in de Red Light District of Amsterdam kan de Bung Karno steeg worden genoemd.
citaat: Maar toen ik opgroeide, vlak na de Tweede Wereldoorlog, werd Soekarno IN NEDERLAND gezien als collaborateur, ook door mijn ouders. En terecht. Zegt John Jansen van Galen.
Ook ook als historicus mag JJG toch wel aangeven wat onder collaborateur wordt verstaan in Nederland van die tijd
Tijdens de bezettingsjaren zijn er Nederlanders die vrijwillig met de Duitsers meewerken: collaborateurs. Collaborateurs steunen en helpen de nazi’s en keren zich daarmee tegen de Nederlandse overheid in ballingschap. Zij worden daarom in de volksmond ‘landverraders’ genoemd. Collaborateurs werken vrijwillig mee aan de vervolging van onder andere Joden, verraden onderduikers en verzetsorganisaties of treden vrijwillig toe tot het Duitse leger.
Maar was Sukarno een landverrader?
Hij was in zijn eigen land als “Inlander” minder dan een tweede-rangs burger, alleen maar onderdaan. Daarnaast werd hij in 1929 gearresteerd en in een show- en politiek process tot in eerste instantie 4 jaar gevangenisstraf veroordeeld. Na zijn vrijlating werd hij na anderhalf jaar voor onbepaalde tijd eerst verbannen naar Endeh en daarna naar Bengkoelen. In 1942 na de Japanse inval kon hij terugkeren naar Java. Wie was dan de vijand van Sukarno?
Nederland had wel aan Japan de oorlog verklaard, maar er kan moeilijk beweerd worden dat de Sukarno of welk andere inlander daar iets mee te maken hadden. Het aanbod om voor inlanders ook de dienstplicht in te voeren werd door de Nederlanders hooghartig afgewezen. De oorlog werd zodoende een oorlog tussen koloniale machten. Er kan dan moeilijk beweerd worden dat de inlanders i.c. Sukarno collaboreerden met de vijand. In tegendeel de inlanders/Indonesiers reageerden meer dan welwillend toen de Japanners indie binnenvielen. Ze collaboreerden met Onze vijand, maar dat is toch different koek.
En welke argumenten haalt dhr Jansen van Galen aan om zijn gelijk te bevestigen . Dan moet hij wel het hele verhaal vertellen van Sukarno en Romusha’s en niet braaf de Nederlandse propaganda en zijn ouders volgen.
@PetervandenBroek’: ‘ Soekarno de collaborateur etc.’- Het is toch opmerkelijk om juist direct na een Duitse bezetting het gehele volk wijs te maken, dat Soekarno een collaborateur is! Terwijl nb. het hele bestuurlijke apparaat van Nederland; NS, politie etc. wel degelijk met de bezetter heeft samengewerkt!
“Nederland had wel aan Japan de oorlog verklaard,” Waar kan ik die tekst vinden?
in een artikel in de militaire spectator van dr. H.L. Zwitzer lint-kol van bijzondere diensten b.d. Die man geef ik zonder met mijn ogen te knipperen gelijk.
Klik om toegang te krijgen tot 1992-0109-01-0036.PDF
@JASomers; ‘die tekst vinden etc.’- dr.L.de Jong dl.11a/1-blz.709; Nirom maandag ochtend 8/12-‘4; ‘medeburgers! Door onverhoedse aanvallen op Amerikaanse en Britse gebieden etc….deze veroveringslust richt zich zeker, niet in de laatste plaats op Nederlands-Indië. De Nederlandse regering aanvaardt deze uitdaging en neemt tegen Japanse keizerrijk de wapens op’. Radio Oranje Londen maandag avond; min.Gerbrandy ; ‘wij weten, dat allen in Indië, blank en bruin, sinds de brute aanval op ons Nederland slechts één gedachte kennen; dit schone land aan de evenaar tot een hecht en krachtig bolwerk der democratie(!) te maken!’
“Die man geef ik zonder met mijn ogen te knipperen gelijk.” Was mij allemaal bekend, al in mijn boek geschreven. Waar het mij om gaat is dat het steeds genoemde begrip ‘oorlogsverklaring’ wordt geduid met dat Nederland een oorlog tegen Japan zou zijn begonnen. Toch wel stom van zo’n klein landje! Hetgeen volkenrechtelijk ook helemaal niet mag. Jammer dat bijna nergens de correcte duiding ‘in oorlogverklaring’ wordt gebruikt. ‘dat Nederland zich in oorlog beschouwt met Japan’. Voor het koninkrijk van staatsrechtelijk belang aangezien dit een aankondiging is van de constatering van een ‘staat van oorlog’. Een noodtoestand waarin diverse bepalingen van de grondwet kunnen worden omzeild, en de krijgsmacht bevel krijgt ter verdediging de wapens op te nemen. De tekst van die ‘oorlogsverklaring’ heb ik al meerdere keren hier opgeschreven, maar als je er naar vraagt blijft het stil. Zo ook bij u. Nogmaals dan: Kijk ik even in Brugmans, bij, zoals het hoort, onder nr. 1! Frans. I.C. 015870/4783 bis, ” In opdracht van de Koninklijke Regering heb ik de eer aan Uwe Excellentie mede te delen dat, AANGEZIEN JAPAN VIJANDELIJKHEDEN HEEFT GEOPEND TEGEN TWEE MOGENDHEDEN WAARMEDE NEDERLAND NAUW VERBONDEN IS, NEDERLAND ZICH IN OORLOG BESCHOUWT MET JAPAN. De Regering van Zweden heeft er in toegestemd de Nederlandse belangen in Japan te behartigen. (…) P.C. Pabst.” U ziet, gewoon conform de overeenkomst die was gesloten met Engeland en Amerika, en waarvan Japan op de hoogte was. Tegenwoordig verwoord in art. 5 van het NAVO-verdrag.
De echte oorlogsverklaring is die van Japan, ook bij Brugmans onder nr. 2. Eng. I.C. 015978/6237. “Wij, bij de gratie van de hemel Keizer van Japan, gezeten op de Troon van een eeuwenlang ononderbroken rij van geslachten, maken aan Onze trouwe en dappere onderdanen bekend dat Wij hierbij de oorlog verklaren aan de Verenigde Staten van Amerika en het Britse Rijk. De manschappen en officieren van Ons leger en Onze marine dienen alle krachten in te spannen in de te voeren strijd. (…) ” In het lange vervolg wordt ook de situatie van de Nanyo geduid, waar Indië een centrale plaats heeft.
De heer Mertens heeft het al helemaal niet over een oorlogsverklaring, maar over een radiotoespraak van de GG, gericht aan de burgers van Indië. Brugmans nr. 3. Ned. I.C. 002347/6250. De GG heeft (volgens mij) de Japanse regering helemaal niet benaderd met een ‘verklaring van een staat van oorlog’ al had hij daartoe conform IS art. 33 wel de bevoegdheid.. Maar die radiotoespraak was de mededeling van een bestuurder.
Waar staat dat oorlogen niet mag.??? Soms volgens het Handvest van de VN uit 1945? Er mag zoveel niet, maar oorlogen breken uit.
Maar volgens hoofdstuk 7 artikel 51 mag een staat zich wel verdedigen tegen een of meer staten die hem aanvallen en mag daarbij ook bondgenoten zoeken.
Wat die Japans oorlogsverklaring aan Nederland betreft, die kwam wel toen Japan Nederlands-Indie al was binnengevallen, net zoals Duitsland Nederland in 1940.Dus wat heeft zo’n oorlogsverklaring voor nut? Maar dat mag toch wel bekend verondersteld worden in Nederland?
Maar laat ik terugkeren naar John Jansen van Galen JJG en zijn kritiek op Sukarno en Romusha’s. Die kritiek deelt hij niet alleen met zijn ouders , maar ook Willem Drees wordt er niet vermoedend bijgehaald. Ik weet weliswaar weinig van meer dan 300 jarig koloniaal bewind maar ik vergelijk de Romusha’s dwz verplichte tewerkstelling met dodelijke gevolgen met de realisatie van de “Grote Postweg” van Daendels, toentertijd in Franse dienst, Lodewijk Napoleon was Koning van Nederland.
Ik leg deze verbinding want wat deed (maarschalk) Daendels. Hij verplichte de landheren arbeiders ter beschikking te stellen. De meeste arbeid aan de wegen wordt geleverd door Javanen in Herendienst. De kosten voor de centrale regering blijven daardoor zeer beperkt.
Deze Herendiensten hebben echter wel een prijs. Vele duizenden arbeiders komen om tijdens het werken aan de Grote Postweg. Oorzaken zijn besmettelijke ziekten die uitbreken door de slechte werkomstandigheden.
Wat onvermeld blijft is dat “maarschalk” Daendels naast de verplichting arbeiders te leveren de landheren ook opdroeg de wegen binnen bepaalde tijd te voltooien. Als de landheren deze taak niet volbrachten, dan werden zij en hun arbeiders gedood. Hun afgehakte hoofden werden in de bomen langs de weg tentoongesteld.
Daendels zelf reageert terugkijkend in 1814 zeer laconiek op het dodental. Volgens hem heeft de nieuwe weg er in ieder geval voor gezorgd dat ontelbaar veel Javanen van ‘slaafsche draag-diensten’ bevrijd zijn.
Dus als Daendels, verantwoordelijk voor de verplichte tewerkstelling van landarbeiders=romusha’s op zijn Japans) en dodelijke gevolgen (> 10.000 arbeiders lieten het leven bij de werkzaamheden aan de Grote Postweg) vereerd wordt met het vernoemen van lanen, straten, ed, dan zijn er geen belemmeringen om wegen e.d. te vernoemen naar Sukarno, die voor de propaganda verantwoordelijk was..
Anders welke criterium moeten we gebruiken bij het vernoemen van straten? Het is dan beter lommerrijke lanen de fantasievolle namen te geven van “Roomwit” etc. ?
@P vd Broek: merkwaardig dat u nog altijd niet onder ogen wilt zien wat de rol van Soekarno is geweest in de oorlog (en daarna) – zie de hierboven (niet mis te verstane) feiten/eigen erkenningen over die periode – en volhoudt dat er ‘geen belemmeringen zijn’ om wegen e.d. naar Soekarno te vernoemen. Is dat nu echt een serieus bedoelde reactie?
citaat: “feiten/eigen erkenningen over die periode”.
Ik beperk me tot de rol van ir. Sukarno in de oorlog en dan mag best het gehele verhaal verteld worden. Het boek van Giebels wordt helaas selectief aangehaald, de relevante feiten mogen best vermeld worden want Giebels schrijft verder op p.312: ” Soekarno verklaarde te veel en te weinig. Over de inschakeling van romusha’s had hij niets te zeggen en niet duizenden, maar tien- wellicht honderdduizenden van hen zijn ten offer gevallen”.
Daarna vertelt Giebels (p312-318) zijn Romusha verhaal en wat daarbij de rol van Sukarno was. Dat niet alleen, het voorgaand hoofdstuk van Giebels boek gaat over “Coöperatie of collaboratie?” met de bekende foto van Sukarno als edel-romusha. Dat mag voor de duidelijkheid en volledigheid dan toch ook aangehaald worden?
Dan wordt Prof. L. de Jong genoemd, maar behalve het citeren van biografe van Sukarno wat heeft L. de Jong werkelijk over de romusha’s geschreven? http://loe.niod.knaw.nl/grijswaarden/De-Jong_Koninkrijk_deel-11b_tweede-helft_bw.pdf
En wat is die onderbouwing van die 300.000 dode Romusha’s Ik krijg daarvan geen bevestiging, bij L.de Jong noch bij het NIOD?
https://www.niod.nl/nl/vraag-en-antwoord/japanse-bezetting-pacific-oorlog-en-indonesische-onafhankelijkheidsstrijd
Met de vergelijking van Daendels met Sukarno wil ik weten welke criteria worden in Nederland gebruikt om straatnamen naar discutabele personen te vernoemen. Lijkt mij een serieuze en onderbouwde reactie,
citaat: “feiten/eigen erkenningen over die periode”.
Ik beperk me tot de rol van ir. Sukarno in de oorlog en dan mag best het gehele verhaal verteld worden. Het boek van Giebels wordt helaas selectief aangehaald, de relevante feiten mogen voor een beter begrip best vermeld worden want Giebels schrijft verder op p.312: ” Soekarno verklaarde te veel en te weinig. Over de inschakeling van romusha’s had hij niets te zeggen en niet duizenden, maar tien- wellicht honderdduizenden van hen zijn ten offer gevallen”.
Giebels behandelt op een weloverwogen en genuanceerde manier de Romusha’s en Sukarno. Eerst behandeld hij het vraagstuk van “Coöperatie of collaboratie” in Nederlands-Indie/Indonesie met de overbekende foto van Sukarno als edel-romusha te vergelijken met de in Nederland bekende term van Edel-Germaan. Dit hoofdstuk onvermeld laten haalt wel de betekenis van Romusha’s en het optreden van Sukarno uit zijn geschiedkundig verband.
Voor de duidelijkheid mag aangegeven worden wat L. de Jong schrijft in zijn standaardwerk over Romusha’s en Sukarno, dat geeft toch een genuanceerde kijk op de Indonesische werkelijkheid: http://loe.niod.knaw.nl/grijswaarden/De-Jong_Koninkrijk_deel-11b_tweede-helft_bw.pdf
Daarnaast mis ik de onderbouwing van die 300.000 dode Romusha’s Ik krijg daarvan geen bevestiging, bij L.de Jong noch bij het NIOD? https://www.niod.nl/nl/vraag-en-antwoord/japanse-bezetting-pacific-oorlog-en-indonesische-onafhankelijkheidsstrijd
Met de vergelijking van Daendels met Sukarno wil ik louter weten welke criteria worden in Nederland gebruikt om straatnamen naar discutabele personen te vernoemen. De wetenswaardigheden van Sukarno in de oorlog is één ding, Het vernoeming van straten in Nederland is een ander ding.
Lijkt mij een serieuze en onderbouwde reactie,
Ook in Nederland waren er lieden die al vóór de oorlog het grote Duitse Rijk aanbaden. En na 10 mei 1940 hun slag sloegen. En na de oorlog zijn berecht. Dan nog tal van hoge bestuursambtenaren die blij waren verlost te zijn van die lastige Kamer. Konden ze eindelijk vrij besturen.
“Waar staat dat oorlogen niet mag.???”Zo expliciet nergens! Maar volgens staand recht een onrechtmatige daad. Maar daar houdt het dan ook mee op. De Volkenbond had, net als het volkenrecht in het algemeen, geen handhavend orgaan, waardoor de besluiten geen feitelijke rechtskracht hadden. Ik kan me de journaalbeelden in de Cineac in Soerabaja nog herinneren: Na de verovering van Libië en Abessinië door Italië stond keizer Haile Selassie, een klein mannetje, in die enorme zaal de vergadering om hulp te vragen. Die vergadering zat er verveeld bij. Na het uittreden van Japan, Duitsland, Italië en de uitstoting van Rusland als gevolg van de verovering van Finland, had de Volkenbond eigenlijk geen bestaansrecht meer. Bij het begin van de oorlog met Duitsland en Japan volgde dan ook diep zwijgen.
Het verbod op het beginnen van een aanvalsoorlog staat impliciet ook in Art. 1 van het Handvest VN: “(…) doeltreffende gezamenlijke maatregelen te nemen ter voorkoming en opheffing van bedreigingen van de vrede, en ter onderdrukking van daden van agressie of andere vormen van verbreking van de vrede (…)”. Een expliciet verbod had er niet ingezeten, grote staten hechten nog steeds aan het de baas kunnen spelen. En zoeken daar dan een rechtvaardiging bij. Van hier af moet ik u gelijk geven in de afwezigheid van een verbod tot een aanvalsoorlog. Met een stukje geschiedenis: De Kruistochten om het heilige land te bevrijden van de Islam. De pauselijke bullen van 1452, 1455, 1456,1481 en 1493. Vooral het Romeins recht (meer filosofie dan recht) was er sterk in rechtvaardigingen te zoeken voor oorlog, het bellum justum,.het jus ad bellum, en het jus bellandi. Maar het belangrijkste waren wel de grootmachten in hun geopolitieke activiteiten. Wie protesteerde tegen de Japanse expansie in de jaren 30?, Vietnamoorlog? De Russische annexatie van De Krim, het Amerikaanse en Russische optreden in het Midden Oosten? De Veiligheidsraad zit dichtgetimmerd met de permanente (grote!) leden met vetorecht! Waarvan er altijd wel eentje tegen stemt.
” mag een staat zich wel verdedigen” Klopt (maar wel proportioneel) maar dat is dan geen aanvalsoorlog waarvoor wel een ‘verbod’ geldt. Vandaar bij mijn dissertatie de stellig 5: Aangezien de Veiligheidsraad krachtens artikel 42 van het Handvest van de Verenigde Naties mag besluiten tot militair optreden, is het leerstuk van de rechtvaardige oorlog nog springlevend.
“Japans oorlogsverklaring aan Nederland betreft, die kwam wel toen Japan Nederlands-Indie al was binnengevallen” Die tekst ken ik niet. Wel enkele teksten van strooibiljetten (februari 1942) in Brugsman, nr 4. I.C. 004684/67251, gericht aan Nederlanders in Indië, nr 5, I.C. 004683/6252, belangrijk nieuws!, en nr. 6, I.C. 002349/6253, aan de “hoog verheven Vorsten van Soerakarta en Jogjakarta.”
Het lijkt me niet waarschijnlijk dat de Japanse oorlogsverklaring via strooibiljetten officieel bekend gemaakt werd. De aandacht in Nederland voor deze verklaring is omgekeerd evenredig aan de aandacht voor de Nederlandse oorlogsverklaring aan Japan, dat heeft waarschijnlijk met koloniale bijziendheid te maken.
Probleem is dat ik in het verleden die verklaring ergens gelezen heb, maar weet niet meer waar. Aangezien ik de Japanse aanval op Nederlands-Indie bestudeerd heb, ben ik via een omweg toch op de verklaring gekomen: zie WGJ Remmelink The Invasion of the Dutch East Indies p.168 (boek kan gedownloaded worden).
De Japanse aanval op Nederlands-Indie begon op 11 januari 1942 bij Tarakan. De volgende dag gmaakte de Japanse keizerlijke regering deze verklaring bekend:
Declaration by the Imperial Japanese Government
Even though the Empire [of Japan] has recently opened hostilities with the United States and Great Britain, it has refrained from taking hostile measures against the Dutch East Indies out of consideration to spare the inhabitants as much as possible the ravages of war. Nevertheless, the Dutch Government has not only given notice to the Empire [of Japan] that it regarded the fact that Japan had opened hostilities with the United States and Britain, with both of whom the Netherlands maintains close and inseparable relations, had brought about a state of war between the Netherlands and Japan, but since then, its forces have also actually engaged in all forms of hostile acts against the [Japanese] Empire. Moreover, it has recently turned the Dutch East Indies into a base for U.S., British and Dutch forces to put up resistance against Japan.
Although the Empire [of Japan] feels no enmity towards the innocent civilians of the Dutch East Indies, the Imperial Army and Navy have finally come to open hostilities on 11 January against the Dutch forces in order to crush the Dutch hostile acts as well as to protect the lives and property of the Empire’s subjects.
Dit verhaal is bij mij bekend, maar ik heb daar problemen mee over de volkenrechtelijke legitimatie voor het begrip ‘oorlogsverklaring’ of een ‘(in)oorlogsverklaring’. Dat zijn namelijk verklaringen van een Buitenlandse Zaken aan een Buitenlandse Zaken. Of als afzender het (iets hogere) Keizerlijk decreet zoals de Japanse oorlogsverklaring aan Amerika en Engeland: “Wij, bij de gratie van de hemel Keizer van Japan (…)”, van 8 december 1941. En niet een voor Japanse begrippen lagere afzender zoals ‘Imperial Japanese Government’. En zonder geadresseerde, zoals: “has not only given notice to the Empire [of Japan]”, zoals genoemd in het Nederlandse stuk.
Wat ik wel interessant vind is dat in deze declaratie wordt verwezen naar de Japanse oorlogsverklaring van 8 december 1941: ” has recently opened hostilities with the United States and Great Britain,” , en naar de Nederlandse (in)oorlogsverklaring van 10 december 1941: ” Nevertheless, the Dutch Government has not only given notice to the Empire [of Japan] that it regarded the fact that Japan had opened hostilities with the United States and Britain, with both of whom the Netherlands maintains close and inseparable relations, had brought about a state of war between the Netherlands and Japan”. Let vooral op de Japanse tekst, die correct aansluit op de Nederlandse (in)oorlogsverklaring, de staat van oorlog. Dat Nederlandse stuk is toch wel aanvaard, en goed gelezen!
Nu kan men een oorlog beginnen met een tweet.
Internationaal-rechtelijk zijn de kanttekeningen in bovengenoemde reactie achterhaald, dwz al lang beantwoord, als ik de literatuur over International Law mbt law of armed conflicts volg, de tweede wereldoorlog heeft een waterscheiding in het denken over oorlog, dwz gewapende conflicten aangebracht en ik citeer:
Until the end of World War II it was common for a State that wanted to go to war with another State to issue a Declaration of War. Hostilities could not commence between two or more States without clear warning in the form of a declaration of war stating the reasons therefor or of an ultimatum with a conditional declaration of war. Once that requirement had been met, a state of war formally existed between the States.
This is a unilateral and formal announcement, issued by the constitutionally competent authority of a State, setting the exact point of time at which war begins with a designated enemy (or enemies; see Enemies and Enemy Subjects). This official announcement must be transmitted to the opposing State or States. After World War II formal declarations of war had ceased to be used in international relations. However, the concept is still.
Fundamenteel in het conceptuele denken is het onderscheid tussen, state of war, (open) hostilities/hostile acts wat niet alleen in de oorlogsverklaring van Japan aan Nederland maar ook die van Japan aan de VS tot uitdrukking komt.
Ter verduidelijking:
https://www.academia.edu/40223725/The_Legality_of_War_Declarations_in_International_Law_WWI_the_Last_Legal_War_in_Human_History
Kennelijk geen weet van het diplomatenklasje. Te allen tijde etiquette. Hoe zou het anders zijn toegegaan tijdens de vredesonderhandelingen begin 1945 tussen Japan en Amerika? Terwijl de oorlog nog in alle hevigheid duurde? En tijdens de onderhandelingen tussen Indonesië en Nederland in Zwitserland? Toch heren onder elkaar! (dames waren er toen alleen nog maar als secretaresse of koffiejuffrouw!). Ja, bij de openbare vergaderingen van de Veiligheidsraad elkaar uitmaken voor rotte vis. De journalistiek moet toch bediend worden? Maar daarna besloten in de koffiekamer? En vergeet niet dat de uiteindelijke besluitvorming achter gesloten deuren plaats vindt. Vind u die (in)oorlogverklaring van 10 december 1941 niet netjes? En die Japans oorlogsverklaring aan Amerika en Engeland? Ook in de radiorede van GG is geen onvertogen woord te vinden.
Bij vergaderingen van de ECE in Genève en de OECD in Parijs, koude oorlog, gezworen vijanden, zaten we toch vriendelijk onder elkaar de vertalingen van de gemeenschappelijke besluitvorming in orde te maken. Elke delegatie moest
toch met een tekst thuiskomen die voor hun bazen aanvaardbaar was? Maar ja, dat waren besloten vergaderingen. Heren onder elkaar! Diplomatenklasje had zijn werk gedaan.
@de heer vd Broek, over de romusha’s: de door uzelf aangehaalde bronnen (Giebels & De Jong) spreken een duidelijk (negatief) oordeel uit over de rol van Soekarno mbt de romusha’s. Soekarno heeft die rol trouwens ook ruiterlijk erkend tegenover Cindy Adams (oa ‘Ik heb ze de dood ingestuurd’). Elk pleidooi voor het benoemen van een straat naar Soekarno lijkt mij hierop bij voorbaat te stranden.
Het NIOD geeft op de door u genoemde webpagina een uitgebreide toelichting/onderbouwing over hoe dit instituut komt aan de schatting van 300.000 doden onder de romusha’s.
Ik zeg niet dat Sukarno onschuldig was, maar hij is niet de enige die zich door de Japanners voor hun karretje liet spannen. Dan moeten ook Hatta en de Indonesische aristocratie aan het schavot.
De ex-kolonialisten kunnen in hun propaganda Sukarno toch niet als HET zwarte schaap afschilderen.
Door de afvoer van Romusha’s raakte de vooral de Javaanse economie ontwricht, de landbouw, maw de rijstteelt had veel te verduren door niet alleen het gebrek aan mankracht maar ook aan desorganisatie bij de Japanners voor de rijstdistributie. Dat leidde tot voedselgebrek en aan het eind van de oorlog tot hongersnood op Java. Moet Sukarno ook daarvoor verantwoordelijk worden gesteld.
300.000 Romusha’s!!!!! Het NIOD paper verwijst naar Henk Hovinga!!!! Ik citeer het NIOD
Het sterftecijfer van het totaal aantal ingezette Indonesische romusha’s zou wellicht op circa 7,5% kunnen worden gesteld – uitgaande van 4 miljoen dwangarbeiders waarvan er 300.000 zijn omgekomen – maar benadrukt moet worden dat ook dit percentage op zeer grove schattingen is gebaseerd.
Dus daar moet ik het mee doen.
Emma Keizer van het Nederlands Instituut voor Militaire Historie NIMH heeft een artikel over Romusha’s geschreven. daarin komt ook die 300.000 voor, maar zij geeft niet Henk Hovinga als bron aan. https://75jaarvrij.nl/file/download/57982170/NIMH%20-%20Romusha.pdf
Dus waar spreken we over onverlet dat Sukarno medeverantwoordelijk mag worden gesteld voor de dood van honderdduizenden romusha’s. dat klinkt toch beter als de collaborateur Sukarno???
Ik heb lange tijd in Rijswijk bij Den Haag gewoond. A.T. Bogaardt, ex-burgemeester van Jakarta werd na de oorlog in Rijswijk de bouw-burgemeester. Hele wijken werden uit de grond gestampt met klinkende namen uit Nederlands-Indie zoals Spoor, Berenschot maar ook duistere generaals zoals . Vetter, Swart of van Daalen. Graaf ik wat dieper in de militaire geschiedenis dan is ook voor de laatste drie generaals de polsstok te klein de hindernis te nemen om een naam naar hun te laten noemen.
Al met al het is treurig gesteld met de vernoemingen van straten naar mensen uit Indie, natuurlijk met uitzondering van de Pa van der Steurstraat in Rijswijk.
P.S. In mijn reacties verwijs ik met een link naar de belangrijkste bron die ik raadpleegde. Dat doe ik om aan te geven dat ik het niet verzin, niet uit mijn duim zuig,. noch prietpraat verspreid. Dat is voor de verificatie van mijn uitspraken wel belangrijk.
En onze Coen dan?
“treurig gesteld met de vernoemingen van straten naar mensen uit Indie,” En Daendels? En Van Heutsz? En Siberg? Ik durf al die namen niet te noemen, dan vergis ik me vast met die namen uit Soerabaja, waar ik veel uit het hoofd wist. Ik woonde zelf in zo’n wijk. En was gids/tolk voor de Sikh’s van de ambulancedienst..
@JASomers; ‘treurig gesteld etc.’- Dat JJvanGalen, na al zijn voorige publicaties over Indië, nu het over een Soekarno plein of straat heeft, heeft meer te maken met zijn erfelijke afkeer van Boeng dan verering. Jaren geleden schreef hij in het Parool zijn visie over het dekolonisatie drama; Nederkand deed het zo gek nog niet. Daarna kwamen er meer artikelen/boeken waarin hij zijn standpunten steeds wijzigden naar enig realiteit. Nu vraagt wil hij (nieuwsgierig)geconfronteerd worden met zijn eigen trauma; Soekarno, de collaborateur, de oproerkraaier uit het Indië tijdperk van tempo doeloe. De man, die uiteindlijk van ons Indië; zijn Indië maakte; nl Indonesia. De man, die uiteindlijk de loef afstak to. zijn zgn. doorgewinterde Nederlandse opponenten!
@JASomers; ‘vernoemen van straten etc.’- In Amsterdam ZO is een plein naar Surinaamse nationalist Anton Kom genoemd. Dus waarom dan ook niet een Soekarno plein. Wellicht in de toekomst ook een Bouterse straat en een Soeharto boulevaard. Niet langer meer oostindisch doof.
En voor een gids als JJvGalen met een gedegen opgelopen tropenkolder, een lust om over deze personen te verhalen.
“In Amsterdam ZO” Ja, dat is Klein Suriname! En De Kom was de keus van die Surinamers, een echte nationalist en vakbondsman. Geen dictator en collaborateur.
Maar hoe denken Indonesiers over Soekarno als collaborateur of zelfs als oorlogsmisdadiger!!!
Ik bekijk de documentaire van Roelof Kiers “Indonesia Merdeka”
. https://m.youtube.com/watch?v=-xmwDg2qXcE
Op een gegeven moment (1:10) vertelt Roeslan Abdoelgani, vroegere Indonesische diplomaat en minster en tijdens de Japanse bezettingstijd nationaal jeugdleider.
Roeslan Abdoelgani en zijn nationalistische groep hadden Soekarno maar ook Hatta op hun zwarte lijst staan en wilden hen voor het Nationaal gerecht brengen als collaborateur en misschien ook als war criminal. Maar toen kwam in 1945 uit Australie een radio-uitzending van de Nederlands-Indisch Civil Administration de NICA waarbij van der Plas zei : Als wij straks Nederlands-Indie bevrijden (sic) dan zullen wij Soekarno en Hatta voor het gerecht brengen, voor het geallieerde gerecht vanwege collaboratie en als war criminal!!!!
Toen begonnen Abdoelgani c.s. natuurlijk even door te denken: “is dit wel juist want kijk dat is Onze zaak, niet de geallieerde zaak….en ze hebben tenslotte de onafhankelijkheid geproclameerd”. Indonesia heeft toch een International Airport met een klinkende naam?
En dan zeuren wij hier als oud-kolonialen en verliezers van de oorlog tegen Japan en een oorlog waar we aan de verkeerd kant zaten .over het noemen van een weg naar Soekarno.
Waarom juist Soekarno ter discussie stellen en niet Hitler? Het staat toch buiten kijf naar Hitler geen straatnaam te noemen. Waarom dan een discussie over Soekarno? Hebben wij hier een Recht van spreken? Waar bemoeien we ons eigenlijk mee!! De discussie gaat dan wel over niets.
“hoe denken Indonesiers over Soekarno als collaborateur” Sjahrir, die zich steeds had onthouden van samenwerking met de Japanners, was van mening dat de onafhankelijkheid buiten hen om moest worden uitgeroepen en vooral buiten de door de Japanners ingestelde commissie om. Soekarno en Hatta zagen hierin geen voordelen, zij zouden door het Nederlandse gezag toch als collaborateurs worden aangemerkt.
Wat Sjahrir met de collaboratie van Soekarno en Hatta te maken heeft, is mij niet duidelijk maar ik snap veel niet.
Wel is opmerkelijk dat Sjahrir, toch onderdeel van het triumviraat, niet bij de proclamatie op 17 Augustus aanwezig was. Hij had andere plannen. Het schijnt dat Sjahrir een exemplaar van een door hem opgestelde onafhankelijkheidsverklaring aan zijn medestander dr. Soedarsono had meegegeven, die naar Cheribon ging. Deze zou de onafhankelijkheidsverklaring daar voor een klein gehoor op een plein hebben voorgelezen, maar werd prompt door de Kempeitai gearresteerd en een week later vrijgekomen. Lees ik de biografie van Soekarno, deel I, p.347 dan kom de rol van Sjahrir in een ander en begrijpelijker daglicht te staan.
In de documentaire Indonesia Merdeka vertelt Hatta op een smakelijke manier hoe die proklamasi verklaring op 17 Augustus tot stond kwam.
“is mij niet duidelijk” Voor Sjahrir was het allang duidelijk dat Soekarno geen gesprekspartner van Nederland kon zijn. Niet alleen vanwege de collaboratie, maar een ‘president’ onderhandelt niet. En Van Mook snapte allang dat Soekarno geen gesprekspartner van Nederland kon zijn. Samen hebben ze de kar getrokken, met veel tegenwerking zowel van Nederlandse als van Indonesische zijde. Vooral doordat Van Mook zich bemoeide met een koninkrijksaangelegenheid, en Sjahrir een democratische weg wilde volgen, en niet die van de TNI, die overal tegen was. Wat schrokken ze zich in Den Haag en Djokja dood toen Van Mook en Sjahrir ervoor hadden gezorgd dat onderhandelingsdelegaties kwamen kennismaken op de Hoge Veluwe. Reuring om de ‘verrader’ Van Mook, en het kabinet Sjahrir had de controle over het leger volledig verloren. Maar na een gevangenneming van Sjahrir, en twee couppogingen in Djokja kwam er toch beweging, resulterend in Linggadjati.
Ik denk niet dat dhr Somers weet of begrijpt waarover het gaat, het gaat hier niet over Sjahrir, maar over Soekarno, of heb ik het topic verkeerd gelezen? Als dhr Somers zo zijn punten wil scoren ga ik natuurlijk niet verder discussiëren.
Ik weet niet of u wel begrijpend lezen heeft geleerd op het CLD, anders had u allang begrepen dat Soekarno bij de onderhandelingen was uitgerangeerd. Pas in Linggadjati hebben ze hem uitgenodigd als gastheer. Van Mook en Sjahrir snapten het heel goed dat ze niet om de vader des vaderlands heen konden, in een ongevaarlijke positie. Een grote rijsttafel voorzitten! Met vriendelijke woorden naar de gasten.
Dan scoor ik nu mijn punt. Punt uit
Gelukkig, moet u vaker doen. Hoef ik geen kwartier lang te zoeken naar prietpraat in de literatuur, selecteren, kopiëren, plakken, komma’s verschuiven. Zijn vanochtend in het Prinsenhof, Delft, naar de overzichtstentoonstelling over Peter de Hooch geweest. Prachtig al dat moois bij elkaar te zien. Maar mogelijk heeft u in de tussentijd al begrepen waarom Sharir niet bij het merdeka roepen van Soekarno aanwezig was. Eenvoudig toch? Had ik eerder al elders opgeschreven.