Terwijl premier Rutte in Indonesië is, pleiten Indonesische academici voor gezamenlijk onderzoek naar het koloniale verleden. En, zeggen ze nu, dan moeten ook de voor hun eigen land pijnlijke zaken aan de kaak worden gesteld. „Tijd voor verandering.”
Dit portret zal te zien zijn in een tentoonstelling begin 2017 in het Nationaal Militair Museum. Het wordt het boegbeeld van de tentoonstelling. (foto: Suzanne Liem)
Door Anne-Lot Hoek
Zuid-Sulawesi, december 2011. Ibu (mevrouw) Manna kijkt met haar kleinzoon naar een uitzending over een massamoord door Nederlandse militairen in een Javaans dorp. In Rawagade (nu Balongsari) waren in 1947 bijna alle mannen gedood, en de nabestaanden hadden net een rechtszaak tegen de Nederlandse staat gewonnen. Door de gelijkenissen tussen Rawagade en het verhaal van zijn eigen dorp Rappang op Zuid-Sulawesi in 1947, begrijpt de kleinzoon ineens het verleden van zijn oma, wier man ook was doodgeschoten. Het verhaal was er in stukjes altijd, maar plaatsen kon hij het niet. Nu vertelt oma voor het eerst uitgebreid.
Premier Mark Rutte is deze week op handelsmissie in Indonesië. Aan de vooravond van zijn vorige bezoek in 2013 zei hij dat „we het verleden, het verleden” moesten laten. Kort daarvoor bood Nederland voor het eerst officieel excuus aan voor misdaden tijdens de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog (1945-1949). Dat gebeurde nadat de staat twee civiele zaken verloor die Indonesische nabestaanden van slachtoffers in Rawagede en Zuid-Sulawesi aanspanden.
Herstelbetalingen
Het maken van excuses en de rechtszaken raken aan de vraag, hoe Nederland met de verwerking van het koloniale verleden om zou moeten gaan. Een vraag die nog actueler werd na het recente proefschrift van historicus Rémy Limpach, die hard oordeelt over het Nederlandse militaire optreden. De media-aandacht die volgde, lijkt vooral te gaan over de Nederlandse Vergangenheitsbewältigung. Heeft dat nog wel iets met Indonesië te maken? De roep om grootschalig onderzoek en het betalen van compensatie door de staat, zit Indonesië daar eigenlijk wel op te wachten?
Mevrouw Manna is een van de nabestaanden die historica Nicole Immler en documentair fotografe Suzanne Liem, onlangs in Balongsari en Zuid-Sulawesi, bezochten. Immler werkt aan een onderzoek aan het NIOD (Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie) en de Universiteit voor Humanistiek naar Joodse en postkoloniale herstelbetalingen .
Het duo onderzocht hoe het nabestaanden was vergaan nadat vierendertig van hen individueel 20.000 euro compensatie kregen van Nederland. Ze spraken met bijna vijftig nabestaanden.
Aanwezigheid van het verleden
De plotse aandacht die mevrouw Manna van haar familie kreeg, was goed voor haar, zeggen Liem en Immler in een zaal van het NIOD in Amsterdam. Volgens de kleinzoon was ze daarvoor erg triest en heeft ze nooit geweten waarom haar man van huis was weggehaald en doodgeschoten. Wat sterk uit de verhalen van het duo naar voren komt, is de aanwezigheid van het verleden in de levens van de betrokkenen. Zo spraken ze met een kleindochter van de weduwe Ibu Tjammorong uit Pare Pare in Zuid-Sulawesi, die liet zien hoe de armoede als gevolg van de executies tot in de derde generatie doorwerkt. Immler: „Haar oma zei, als je opa nog had geleefd dan zouden we een beter leven hebben gehad.” De kleindochter moest koeken verkopen die oma bakte en liep dagelijks zonder schoenen met de nabestaanden mee naar de begraafplaats van de doodgeschoten mannen. „De emotie over het niet erkende verleden van de oma en de schaamte over de armoede, van zo’n jong iemand, dat raakte me enorm”, aldus Immler.
Erkenning is cruciaal, aldus Liem. „Jeffry Pondaag (de Nederlands-Indonesische activist die de zaken voor de rechter bracht) luisterde naar hun verhalen. Dat was nog nooit gebeurd.” Het geld is daarbij erg welkom. „Het zijn hele arme mensen die een leven lang dromen van een opleiding voor hun kinderen en het kunnen bouwen van een eigen huisje.”
Maar al zijn de nabestaanden dankbaar: uit het onderzoek van Immler en Liem komt naar voren dat het compensatieproces ook een Nederlandse aangelegenheid is en de Indonesische gemeenschap niet alleen ten goede komt. Toen Pondaag en advocate Liesbeth Zegveld in 2007 juridische claims bij de rechtbank op tafel legden, stuurde de overheid twee jaar later 850.000 euro ontwikkelingsgeld naar Balongsari. Dat wilde de staat niet koppelen aan erkenning voor de executies en daarom pleitten Pondaag en Zegveld vervolgens voor individuele erkenning.
Toch zag Immler die wensen niet zo sterk terugkomen in de gesprekken met nabestaanden: „Ze zijn vooral ingekleurd door wat wij hier belangrijk vinden.” Nadat Pondaag en Zegveld de zaak wonnen kwamen er herstelbetalingen, die volgens de Nederlandse wet op individuele basis werden toegekend. Dat leidde tot grote problemen in Balongsari. Alleen de mensen waarvan het slachtofferschap onomstotelijk kon worden bewezen, kregen geld en de rest niet, en het geld werd herverdeeld door het dorpshoofd. „Zo’n Nederlandse procedure ontwricht een gemeenschapscultuur. Je creëert daarmee een hiërarchie onder slachtoffers en speelt mensen tegen elkaar uit”, aldus Immler, die soortgelijke situaties zag in haar onderzoek naar compensatie aan Joodse Holocaust-slachtoffers na de Tweede Wereldoorlog in Amsterdam. En ook in rechtszaken rond het Britse koloniale verleden en de Keniaanse Mau Mau guerrillabeweging, waarbij dezelfde problemen ontstonden. Het ging hierbij over marteling in Britse gevangenschap.
Polariserende rechtszaken
Het door de Nederlandse staat uitgevoerde juridische onderzoek ter plaatse is volgens het duo erg Nederlands van opzet. „Het verhaal van de mensen wordt gereduceerd tot de vraag wie er in een bepaald graf ligt”, zegt Liem. „Aan kinderen wordt gevraagd wat het gederfde inkomen was van hun vader. Dat is zakelijk en Nederlands en voor die mensen niet begrijpelijk.”
De Indonesische historicus Bambang Purwanto (Universitas Gadjah Mada, Jogjakarta) is kritisch over de rechtszaken. Hij bekleedde van 2008 tot 2013 de Leidse leerstoel voor de geschiedenis van Nederlands-Indonesische relaties en vindt dat de rechtszaken problemen creëren in Indonesië en onnodig polariseren. „Het houdt beide landen in de greep van schuld en boetedoening, daar moeten we vanaf,” zegt hij in de lobby van zijn hotel in Amsterdam. „En als je wilt procederen dan moet je beginnen bij de VOC in de zeventiende eeuw, bij de genocide op de bevolking van de Banda-eilanden door Jan Pieterszoon Coen. En hoe zit het dan met iemand die door de koloniale politie is gemarteld in 1938? Waarom wordt een relatie van driehonderdvijftig jaar tot 1945-1949 teruggebracht?”
Daarbij vindt hij de vaststelling van geldbedragen door Nederland voor moord, marteling en verkrachting van Indonesiërs stuitend. „Is het aan Nederland te bepalen welke prijs voor het sterven voor onze vrijheid moet worden betaald?” Purwanto vindt dat men aan geschiedschrijving moet doen, niet aan politiek.
Maar laat het verhaal van mevrouw Manna en haar kleinzoon niet juist zien, dat historische feiten en de afhandeling daarvan, niet zo makkelijk los van elkaar te plaatsen zijn? Het was de gewonnen rechtszaak van Rawagade waardoor mensen in het dorp het gevoel kregen onderdeel te zijn van een collectief verleden. Immler: „De kleinzoon van mevrouw Manna beseft dat plotseling. Daarvoor was het slechts een individueel verhaal van zijn grootmoeder.”
De hand van het recht leidde in Nederland tot politieke erkenning, maar gaf ook het maatschappelijke en wetenschappelijke debat een nieuwe impuls. De rechtbank stuurde de Australische historicus Robert Cribb er zelfs onlangs op uit om onderzoek te doen op Zuid-Sulawesi.
Historicus Rémy Limpach beargumenteert dat Nederlands militair geweld in Indonesië structureel was. Maar ook daarmee wordt volgens Purwanto vooral een probleem in de Nederlandse historiografie blootgelegd. „Die conclusie is voor ons niets nieuws. Ook kun je Nederlands geweld niet los van Indonesisch geweld bekijken.”
Pijnlijk verhaal
Ariel Heryanto, hoogleraar postkoloniale studies aan de Australian National University, tijdelijk verbonden aan het Leidse Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV ), ziet de Nederlandse academische impuls als een belangrijke stap, zegt hij. Maar er is nog veel te doen. Beide landen komen moeizaam over hun koloniale erfenis heen, en blijken slecht in staat om de verschillende perspectieven in de koloniale geschiedschrijving te integreren. „Daarin verschillen we weinig van elkaar.”
Purwanto en Heryanto groeiden op in een Indonesië waarin de schoolboeken voornamelijk over het heldendom van de Indonesische onafhankelijkheidstrijd ging. „Alle verantwoordelijkheid voor wat fout was gegaan, lag bij het kolonialisme en Indonesië was de grote held, dát leerde je op school”, aldus Heryanto. „Maar dat kolonialisme een samenwerking was van een elite van Nederlanders en Indonesiërs, dat is een verhaal dat in beide landen niet in de schoolboeken staat.”
Dat is volgens de onderzoeker ook de reden waarom er in Indonesië zelf geen postkoloniaal debat ontstond: „Indonesiërs die andere Indonesiërs onderdrukten, dat is niet alleen een pijnlijk verhaal, maar ook een systeem dat zijn diepe sporen heeft nagelaten in het Indonesië van vandaag.”
Advocate Liesbeth Zegveld laat in een reactie weten zelf geen voorstander te zijn van eindeloos procederen. „Maar bij een totaal gebrek aan creativiteit van een ieder, was dit de enige weg naar erkenning. Het is makkelijk om na zestig jaar van passiviteit kritiek te leveren op de problematische kanten van het recht.”
Purwanto en Heryanto willen meer dialoog en samenwerking met Nederland. „We kunnen de geschiedenis van Indonesië en Nederland niet los van elkaar zien” aldus Purwanto. „En die koloniale geschiedenis is veel breder en rijker dan tot waartoe het nu wordt gereduceerd. Dat jullie in bijna iedere stad een Javastraat hebben geeft dat al aan.” Drie historische instituten roepen sinds 2012 op tot grootschalig onderzoek. De Indonesische president gaf eerder dit jaar aan liever naar de toekomst te willen kijken. „Los komen van koloniaal gedachtengoed doet ieder in zijn eigen tempo”, zegt Heryanto daarover. „Nodig Indonesische studenten en onderzoekers uit bij jullie onderzoek”, oppert hij. „Dit, wat wij nu doen is waar het om gaat: een dialoog voeren, ideeën uitwisselen en verbinding zoeken. Dat kan met historisch onderzoek, maar net zo goed via kunst, cultuur, literatuur en de journalistiek.” Purwanto spreekt van „een nieuwe episode’’ in de relatie Nederland-Indonesië. „Tijd voor verandering.”
x
Dit artikel verscheen eerder in NRC Handelsblad, 22 november 2016
Java Post 
Mijn gepensioneerde vader werd in October 1945 door Indonesiers mishandeld en gedood, enkel omdat hij Europeaan was. Dit had zeer traumatische gevolgen voor onze familie. Moeten we hier nou schadevergoeding van de Indonesische staat aanvragen? Voor de rechtbank?
De volgende misdrijven kunnen niet verjaren:
misdrijven waarop een levenslange gevangenisstraf staat (zoals moord);
misdrijven met een gevangenisstraf van 12 jaar of meer (zoals verkrachting, mensensmokkel en doodslag);
zedenmisdrijven tegen kinderen met een straf van 8 jaar.
Ik hoop niet dat gezamenlijk onderzoek eindigt in gekissebis over schuld en boete. Verjaring, laten we het daar toch niet over hebben bij al die ellende. Moeten we weer gaan rekenen? Schuld? Ach ja. Laten we samen komen tot beetjes meer waarheid. Geschiedenis, meer niet. En op een gegeven moment dat geschiedenisboek in de boekenkast zetten. We moeten toch ook samen verder?
@WalterSchwager; ‘schadevergoeding van de Indonesische staat’ – Die was toen in oorlog met Nederland, die het zefbeschikkingsrecht= merdeka weigerde en her kolonisatie beoogde.’Boenoeh Belanda, bersiaaaap’, werd de strijdkreet. Dus….voor de Nederlandse rechtbank. Of aansluiten bij de claim van de Indonesische groepering; ‘Nederlandse ere schulden’.
Het houdt niet op……
Ja ja mijnheer Naberman, zoals ik al eens heb geschreven, ‘houdt het’ pas op als deze generatie het gras van onder ziet groeien. Het is te begrijpen, dat Buitenzorg van de Java Post provokante artikelen publiceert, opdat men het met interesse leest. Of het juist is het verleden op deze manier op te rakelen, is m.E. problematisch. Dat daarop mensen reageren, die altijd menen het juist, resp. beter te weten, hoort erbij. Hier in Zwitserland noemt men het ‘Stammtisch Diskussionen’, waar (alleen!) mannen hun mening over de politiek uiten. En daar niets mee bereiken! Het is per slot hun eigen mening.
Het schijnt, dat de mensen, die hier in dit blog hun mening geven, zich gefocuseert hebben op hun eigen leed, wat begrijpelijk is, en niet zien, of willen zien, dat hetzelfde in het dagelijkse leven op dit ogenblik over de hele wereld gebeurd. Ik heb tenminste nog nergens in de discussies op dit blog gelezen, dat de hedendaagse gebeurtenissen identiek, en zelfs nog erger zijn,dan hun eigen belevenissen van 70 jaar geleden. Alle belevenissen zijn subjectief en iedereen heeft zijn eigen verhaal. Maar men is niet bereid, zoals uit de discussies te lezen is, te accepteren, dat men niet de enige op deze wereld is, wie ,waar, waarom en hoe onrecht geschiedt.
Zoals ik uit de bijdragen van dit blog begrepen heb, mijnheer Naberman, kan het nog lang duren voordat het ‘ophoudt’ met deze discussies. Hopelijk kunnen wij het nog beleven!
Wie weet!!
Beste groeten
Maud
Wel Maud Lebert,
Deze site is bedoeld voor Nederlandse geschiedenis in Indië.
En daar hoort ook leed bij .
Zoek je meer informatie over andere geschiedenis en ander leed, dan moet je op een andere site zijn.
Nu ging dit artikel vooral meer over Indonesisch leed in 45-49.
“Buitenzorg van de Java Post provokante artikelen publiceert” Het zijn artikelen uit mijn stamkrant. Sommige zijn goed, andere minder. Bij de reacties slaat de verzuring toe. Moet kunnen. Verlengstuk van tempo doeloe. Als ik maar mijn handje niet hoef op, te houden. Maar dat maak ikzelf uit, mag ook in Nederland.
Dag heer Naberman, wat is het ‘whisful thinking’ atau een ‘utopische verzuchting.’ U weet denk ik heus wel, dat het natuurlijk nooit ophoudt. En dat ligt niet aan Buitenzorgs Javapost. Een nieuwe generatie talentvolle Nederlandse en Indonesische historici dient zich alweer aan met een qua waarheidsvinding andere kijk op de wederzijdse geschiedenis.
Als u echt wilt dat het ophoudt, moet u beginnen met o.a. niet meer in te loggen op Javapost. Maar dat biedt geen garantie voor de toekomst.
Gelukkig lopen aan de stamtafel de meningen uiteen. Zo stelde @glemmens1940 zegt:
13 oktober 2015 om 3:38 pm /…/Where two are quarrelsome there are two at fault – a very wise statement always made by my late mother !
Anyway let us concentrate on more urgent matters such as the slaughter of people in Syria and Palistine and live in the present and not in the past ??!@
Daarop kwam als reactie @vandenbroek zegt: 14 oktober 2015 om 5:40 pm Als je niks van de geschiedenis wil begrijpen, hoe kan je het heden interpreteren. /…/ Wat heeft Syrie en Palestina hier mee te maken. Dat zijn van die dooddoeners waar we niet mee vooruit komen en dat blijkt al weer omdat deze Heer een andere Heren niet van de Geschiedenis leren en dat blijkt wel./…/@
Een andere door mij zeer gerespecteerde stamtafelgast zegt het op zijn immer herkenbare bescheiden wijze @Dhr. J.A. Somers zegt: 27 oktober 2015 om 11:24 am ” kan men vaak alleen een eigen ervaringen van zich zelf en in eigen omgeving vertellen.” Dat bedoel ik met ‘mijn eigen kleine oorlog’. Naar een roman van Louis Paul Boon. Daarom beperk ik me tot Soerabaja, en zelfs daarvoor moet ik veel bijlezen. Voor alle ander zaken moet ik alles lezen. Moeilijk, waar of onwaar of daar tussen in. En de chaos komt niet mee.@
— Heer Naberman, we kunnen het op Javapost natuurlijk ook hebben over Zwitsers kaasfondue en of dat naast Gruyère atau Emmentaler, Blauwschimmelkaas ook zou mogen . . . Overigens eindigt de introductie van de webmaster van Javapost met de woorden:
[CITAAT]
“Soms is het goed de dingen op te schrijven. De Java Post zal me hopelijk helpen om het allemaal een beetje te begrijpen. En misschien ook anderen inspireren om hun ervaringen vast te leggen.
Welkom in Nederlands-Indië! Welkom bij de Java Post!”
[EINDE citaat]
e.m.
e.m.
Website van fotograaf Suzanne Liemdie zich inzet voor weduwen en wezen.: http://www.mrswidow.com/
Is u weduwe of ben je wees?
https://www.svb.nl/int/nl/anw/
Sorry mijnheer Naberman, dat ik u zonder uw toedoen in deze discussie heb verwikkelt. Wat Zwitsers fondue en andere kaassoorten met uw vraag te maken hebben, zoals de heer Eppeson Marawasin opsomt, is te belachelijk om er op te antwoorden.
Bovendien Indisch4ever, heb ik u om raad gevraagd?
Beste groeten
Maud Lebert
Nee Maud Lebert, Jij hebt me geen raad gevraagd,
Maar als je reageert op een discussiesite dat kun je reacties verwachten.
In dit geval heb je kritiek op de reagerende lezers en dan is het nog logischer dat je antwoorden krijgt.
Beste Indisch4ever
Ik heb geen kritiek op ‘reagerende lezers’ in het algemeen, maar ik heb op de uiting van de heer Naberman gereageerd. Daarop heeft de heer Eppeson Marawasin met zijn kaassoorten geantwoord. Neemt u mij niet kwalijk, maar het schijnt nmm dat u het niet begrepen heeft, Het gaat hier over de uiting van de heer Naberman en mijn reactie daarop en daarop de reactie van den heer Marawasin. Het gaat hier dus tussen den heer Naberman, Waramasin en mij. Daar heeft u niets mee te maken.
Bovendien kan ik mij niet herinneren, dat wij ons ooit getutoyeert hebben.
Maud Lebert
Beste Maud ,
Jij wilt niet op het internet aangesproken worden met jij?
Of mensen moeten eerst toestemming aan je vragen ?
Ik begreep dat jij lezers verweet hun specifiek leed te benoemen op deze site.?
Begreep ik dat zo goed?
Beste Indisch4ever, ik ben niet verantwoordelijk voor de IQ van anderen.
Het was inderdaad handiger geweest van de heer E.M. als hij het had gehad over de kwaliteit van Conimex boemboe. Dichter bij huis. Maar soms is zelfs boemboe verzuurd.
@Dichter bij huis.@
— Moeders advies: “Kalau bau busuk, buang lah!”.
@MaudLebert; ‘ het houdt niet op….’ – Wellicht dat de verzuchting van hr,Naberman door hem zelf kan worden toegelicht, wat hij ermee bedoelt etc. Zeuren of jubelen over Indië?
Ik heb begrepen dat het in Java Post juist over deze onderwerpen gaat. Het focussen op eigen leed? Dat het anno heden ook ergens in de wereld gebeurd? Zal wel, maar heeft/houdt het verband met onze Indische geschiedenis? Van belang is, lijkt mij de vraag; wat is er nou precies bij de ‘dekolonisatie’ gebeurd? Een tijdvak, ons tijdvak (!) waardoor wij uit Indië moesten vertrekken. Het moet toch nieuwsgierigheid opwekken, dat een land als Nederland, nog maar net bevrijd van nazi Duitsland; koffie/suiker nog op de bon etc., zich alle (geldelijke) moeite getroostte om zich aan de andere kant wereld in een oorlog te storten? Waarbij onnoemelijk leed werd aangedaan aan de bevolking en zich daarna decennia stil hield over ongeregeldheden/ misdaden etc. Kortgeleden raakte ik in gesprek met een stel, die hun vacantie in Indonesië heeft doorgebracht. Mij opgetogen vertelde over hun belevenissen oa. en dat zij gelijk op doorreis waren gegaan naar een oudere broer in Australië, die ooit (1945) als marinier in Soerabaja heeft gediend. Deze was niet zo uitbundig over het meegebrachte houtwerk souvenir en verhalen. Hij wilde eigenlijk niets over Indonesië weten. En dat was voorheen bij zijn terugkomst toen(!) ook al….
Dit zwijgen van toen, heeft nu de nieuwe generatie historici gegrepen.
En gaan er zelfs er op uit om al die vrijheid monumenten in Indonesië te bezoeken en er over te verhalen…..Tot grote ergernis van hr.Naberman en velen?
@RLMertens ‘het houdt niet op’..
Het is volkomen juist dat het in de Java Post over ‘deze onderwerpen’ gaat. Maar moet het dan altijd over ‘bloed en tranen’ gaan? Er zijn gelukkig heel wat andere interessante themas.
Ik ben van mening dat degene die leed heeft ondervonden veel meer begrip kan opbrengen voor degenen die het eveneens ervaren (hebben), vooral als men ziet of leest dat vandaag de dag nog steeds hetzelfde gebeurd wat men zelf heeft meegemaakt. Gedeelde smart is halve smart.
Maar het schiijnt dat in hetzelfde tijdvak het leed van ‘de andere kant’ geen thema mag zijn. Wie zich daarmee uiteenzet, wordt niet alleen bekritiseerd, maar ook persoonlijk gekleineerd.
‘Waarom een land als Nederland zich aan de andere kant van de wereld in een oorlog stortte?’
Heel eenvoudig: inkomsten.
Het ging in Nederland niet alleen om koffie en suikerbons. Nederland had na de oorlog niets, maar dan ook niets. Heel wat steden, zoals bv Rotterdam,waren platgebombardeerd. De duitse soldaten, die op hun terugtocht via het noorden van Nederland, dat nog niet bevrijd was, namen, om zelf te kunnen overleven, alles wat niet niet of nagelvast was mee, met het gevolg, dat de mensen daar van honger en kou stierven. Op de eilanden in Zeeland boden de Duitsers vehement tegenstand zodat daar niets meer overbleef. Dan kwam later nog de ramp dat de dijken braken.
Maar… er was nog een kolonie aan de andere kant van de wereld. Er was weliswaar Marshalhulp, Maar die kwam veel later en moest terugbetaald worden.Bij een kolonie was dit niet het geval. Wat Indonesie aan Nederland betaald heeft, is een belangrijk deel van de opbouw aldaar geweest.
Nu is het niet bepaald zo dat alle Nederlanders zin hadden om voor de kolonie te vechten. Er waren heel wat die botweg de dienst verweigerden en andere die om dezelfde reden onderdoken.
Aan een historicus als Rémy Limpach werd geen haar goed gelaten, omdat hij het geweld van ‘de andere kant’ niet als thema genomen had. Het is niet makkelijk voor jonge historici om over dit bepaalde tijdvak te schrijven, want ze hebben nog altijd ‘oude’ professoren, die hun vingers niet aan dit thema willen verbranden. Daarom is het goed dat (Nederlandse) ‘buitenlanders’ hierover onderzoek doen.
Er zijn genoeg landen op deze wereld die hun verleden niet willen of kunnen opwerken.
Als er zoveel geweld en het daardoor ontstane leed aan beide kanten is gebeurd, is het moeilijk elkaar de hand te reiken. Maar onmogelijk is het niet.
Een vroegere schoolkameraad van mij (een Indonesiër) heeft onlangs van de Nederlandse regering een medaille gekregen voor zijn verdiensten in dit opzicht. Ik heb nog nooit gehoord dat een Nederlander, laat staan een Indische/r, zich in dit opzicht verdienstelijk heeft gemaakt. Maar ik kan me vergissen. Want wat niet is kan nog komen. Wie weet.
De reactie van de marinier in Surabaya is typisch voor oorlogsveteranen over de hele wereld.
Een neef van mij, die onlangs gestorven is, heeft onder Westerling gedient. Zolang hij werkte en voor zijn familie moest zorgen, waren zijn belevenissen in vergetelheid geraakt. Maar toen hij gepensioneerd was, kwam alles weer boven. Zoals hij zei, was het vreselijk. Ofschoon hij dolgraag weer naar Indonesie gewild had, was hij er bang voor. Alles wat hij de bevolking (op bevel) had aangedaan stond hem steeds weer voor ogen. Ik heb hem toen aangeraden met een kongsi contact op te nehmen, waar hij met andere oorlogsveteranen spreken kon. Dat heeft hem, ook met behulp van tranquilizers, tot rust gebracht.
Bij deze gelegenheid mijn compliment voor uw bijdragen over de kolonisatie. Zo bv als reactie over ‘Helden met bloed aan de handen’. Het is volkomen in mijn geest geschreven. Bedankt!
Beste Maud, ik lees dit nu pas….wat kan ik nu nog zeggen?
Beste groeten.
Beste H.A. Naberman, Zand erover. het is zolang geleden. Ik heb het vergeten.
Groetjes
Vreemd dat de bloedige Minahassa strijd geen enkele aandacht krijgt…
Maar wie is ANNE-LOT HOEK eigenlijk, toch niet een historica? Geeft zij vernieuwend gezichtspunten of wordt de Nasi Goreng van 3 dagen geleden opgewarmd?
is zij één van die navelstaarders die de geschiedenis in evenwicht wil brengen door ook het Indonesische structurele geweld te belichten? de zgn Vrouwe Justitia maar dan niet geblinddoekt?
Waar zijn haar haarscherpe analysis en haar inzicht in de na-oorlogse periode? Na ene fotografe M. van Pagéé komt nu de hysterica Hoek.
” nu de hysterica Hoek” Komt ze hier veel soortgenoten tegen.
@PetervandenBroek; ‘hysterica Hoek’ – Waarom? Een historica/journaliste die onze inktzwarte verleden onderzoekt/ aan de kaak stelt? Vervelend voor die ‘koloniale adepten’ maar de nieuwe generatie gaat desnoods ter plekke op onderzoek uit. Nieuwsgierig geworden; waarom wij ‘aan de verkeerde kant van de geschiedenis terecht kwamen’. Zoals ik reeds voorspelde! Een nieuwe reeks ‘politionele ( geschied)acties’ zullen zeker volgen. Dit maal voor de (broodnodige) ‘orde en rust’ van ons geweten!
Dhr Mertens dient zich nader te oriënteren en andere interviews met Limpach /recensies over zijn boek te lezen, daarbij een vergelijking/analyse maken, bvb https://www.historischnieuwsblad.nl/nl/artikel/46755/de-brandende-kampongs-van-generaal-spoor-remy-limpach.html?utm_source=mailing30nov.
Daar wordt i.t.t. Mevr. Anne-Lot Hoek niet over het structureel geweld van Indonesische zijde gesproken en waarom niet? Omdat het wetenschappelijk werk van Dr. Limpach gaat over het Nederlands geweld , dat heeft hij uit wetenschappelijk oogpunt onderzocht.
Mevr. A.L. Hoek is de enige historica/publicist die over een vraag van dr. Limpach doorleutert , die hij zelf als veronderstelling poneert. En waar houdt dit Gansje zichzelf met wetenschappelijk onderzoek bezig? iets ongedefinieerd over Bali, leuke vakantieplaats maar daar blijft het bij. Zij dient zich met Geschiedenis bezig te houden en niet de opinionleader uithangen, van opinies hebben we al meer dan genoeg.
Mevr. Anne-Lot Hoek mag zich toch wel afvragen wat relevant en wetenschappelijk onderzoek is. Haar kennisstand is blijven steken op VWO-4 niveau met het verschil dat ik examen deed op VWO-6 niveau. Dat zij evenals ene M. van Pagee of Vlaskom de ruimte krijgt in een voormalige kwaliteitskrant, zegt meer over die krant maar dat houdt niet in dat wij ons op Javapost met haar navelstaarproblemen dienen bezig te houden.
Kan iemand mij zeggen wat VWO-Niveau is? Alvast bedankt.
@PetervdBrfoek; ‘niet over structureel geweld van Indonesische zijde etc.’- Waarom zou zij? Haar/dit artikel gaat toch over schuld en boete. En wat het teweeg gebracht heeft bij de slachtoffers. Vlasboom deed het. Maar benoemde alleen het bersiap geweld en overige onderling Indonesisch geweld. De ‘verhalen over penissen etc.’ bleven onvermeld. Waarom? Was dit geweld ook structureel zoal zovele Indië gangers beweren?
(zelfs in de film Oeroeg opgevoerd) Overigens is dit bersiap geweld veroorzaakt door Nederlands beleid; geen zelfbeschikkingsrecht= geen merdeka en met daarbij provocerend beleid; Soekarno de collaborateur etc. Gevolg; amok/bersiap! Wij ‘buitenkampers vooral’ werden geslachtofferd voor de her(!) kolonisatie/bezetting van Indië. Het Nederlands beleid; uitlokken(!) van bersiap, om met militair overmacht ( de Britten weigerden deze klus tbv. Nederland te klaren) alsnog de Republiek te vernietigen.
En het resultaat ….het einde van Indië!
note; zie de Kadt; de Indonesische Tragedie en de oproep van HMvRandwijk; Heet van de naald, ea. die toen(1946!) al een oproep deden; geen oorlog met Indonesië.
VWO: Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs. Was vroeger HBS (nu Atheneum) en Gymnasium. Diploma’s geven direct toegang tot de universiteit.
Bedankt mhr Somers voor de informatie. En wat is het verschil tussen niveau 4 en niveau 6? Nogmaals bedankt voor de info.
“Dat moet u aan de heer Peter vragen. In ‘mijn’ tijd was er een verschil tussen de normale vijfjarige HBS, en de beëindiging met een overgangsdiploma van de derde naar de vierde klas. Dat was volgens mij van dezelfde waarde als een MULO-diploma.
wie of wat was SOEKARNO had hij een hollander als vader
@toongeraerts; ‘wie of was SOEKARNO’- De Willem van Oranje, de vader des Vaderlands; Indonesia.
Een onderzoek naar schuld en boete
Anne-Lot Hoek schrijft wel erg slordig maar dat schijnt voor ene Nederlands historica die over Ned. Indie/Indonesie schrijft niet zo’n minpunt of hindernis te zijn. Dat blijkt wel uit de titel van haar NRC-artikel , dat meer inzicht geeft in haar christelijke achtergrond dan in enig kennis en inzicht van de wereldliteratuur
De titel van het artikel “schuld en boete” verwijst naar het gelijknamige boek van Dostojevski. Deze titel is eigenlijk een vrije vertaling van het Russisch “Prestoeplenië i nakazanië” dat letterlijk Misdaad en Straf betekent .
Misdaad en Straf geeft exacter en sprekerder aan wat er de afgelopen tijd op het Nederlands toneel afspeelde.
Het boek is eigenlijk de geschiedenis van de Nederlandse Staat net zoals de hoofdpersoon in het boek n.l. de student Raskoljnikov, die door een ‘Napoleontische’ daad (Nederland d.m.v. een koloniale oorlog ) zijn gevoel van eigenwaarde en onafhankelijkheid (Nederland i.c. zijn gelijk om aan de goede kant van de geschiedenis te staan) ) tracht te handhaven en een moordenaar (zie Nederlandse oorlogsmisdaden) wordt. Hij de student Raskoljnikowv komt wel tot tot een vrijwillige schuldbetekenis i.t.t. de Nederlandse Staat
Nederland was gedwongen na meer 50 jaar, nadat de Staat twee civiele zaken verloor die Indonesische nabestaanden van slachtoffers in Rawagede en Zuid-Sulawesi aanspanden, het eerst officieel excuus aan te bieden voor (oorlog)misdaden door haar militairen tijdens de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog (1945-1949).
Het maken van excuses en de rechtszaken raken aan de vraag, hoe Nederland met de verwerking van het koloniale verleden zgn Vergangenheitsbewältigung om dient te gaan
Advocate Liesbeth Zegveld laat weten zelf geen voorstander te zijn van eindeloos procederen. „Maar bij een totaal gebrek aan creativiteit van een ieder, was dit de enige weg naar erkenning.
En aan creativiteit en historische zin ontbreekt het wel bij Mevr. Anne-Lot Hoek
Zij legt in haar artikel voor de zoveelste keer de nadruk op Rawagede en de nawerkingen in Indonesië. Dat niet alleen , zij verwijst naar de andere, Indonesische kant. Volgens haar dient om een evenwichtig beeld van vooral de koloniale geschiedenis te krijgen, Indonesië ook onderzoek naar de koloniale oorlog te doen. Om haar creativiteit te benadrukken introduceert zij na de leedvergelijking nu ook de moordvergelijking
Maar wordt het niet eens tijd voor Mevr. A-L. Hoek en haar bevlogen Nederlandse collegae historici eens in de navel te turen en de koloniale geschiedenis vanuit Nederlands i.c. Indisch standpunt te bekijken. Ik noem maar wat op:
1) hoe staat het met de biografie over dhr R. Westerling aangaande zijn rol als commandant van die beruchte eenheid, laat staan zijn rol ook na de onafhankelijkheid van Indonesië.
2) en dan breek ik me de bek niet open over de Bersiap-periode. Nederlandse historici, met een paar uitzonderingen na hebben deze periode totaal genegeerd.
Ik herhaal de woorden van een historicus zoals W.H. Frederick
– Why do you think it is important for the Dutch people to know about this horrible part of Indonesian history? The Dutch people have heard a great deal about Dutch soldiers’ “war crimes”, “excesses”, and so forth during the immediate postwar period in Indonesia. But they have heard little about the Indonesian violence against Dutch citizens (Dutch and Eurasians), or Chinese, or indeed other Indonesians. It is important that they know about such matters in order to have a more realistic understanding of that period, of the Indonesian Revolution, of the decolonization process, and of the Eurasian population that has been so important – but also so publicly neglected – in the Netherlands from that time to the present.
Laat mevr. Anne-Lot Hoek dat eens te denken geven, maar zij zal het wel te druk hebben met haar wetenschappelijk onderzoek in Bali of all places.,
N.B. Eurasians = Indo-Europeanen i.c. Indische Nederlanders met de nadruk op Nederlanders
@PvdBroek; ‘breek me de bek niet open over de bersiap periode etc.’ – Klopt. en waarom denkt u zelf; waarom; oorzaken? Door onze historici en vooral overheid(!) genegeerd?
Peter van den Broek van een andere generatie zegt:
2 december 2016 om 12:22 am
Daar wordt i.t.t. Mevr. Anne-Lot Hoek niet over het structureel geweld van Indonesische zijde gesproken en waarom niet? Omdat het wetenschappelijk werk van Dr. Limpach gaat over het Nederlands geweld , dat heeft hij uit wetenschappelijk oogpunt onderzocht.
===============
OF hoe gek het kan overkomen omdat er van uit Indonesische zijde (WELKE????)geen structuur geweld had plaatsgevonden .
Dat het mss kleine excessen waren, zoals de betrokkenheid van 3 mensen met BKR uniform in Bekasi( ?) die 2 (Indisch) Nederlandse vrouwen uit de trein haalde etc .
PS : Ik heb op mijn boekenplank 3 dikke boeken totaal iets meer dan 4000 blz ! over Nederlandse Militaire Beleid 1940-1945 Uitgave Enquettecommissie van de Staten Generaal .