De Nederlandse staat moet schoon schip maken met oorlogsmisdaden die in Indonesië zijn gepleegd.
Door Jeffry Pondaag en Tineke Bennema
Voor de derde keer op rij heeft de Nederlandse rechtbank Indonesische nabestaanden van door Nederlandse soldaten geëxecuteerden tijdens de zogeheten Politionele Acties tussen 1946 en 1949 in het gelijk gesteld. Nadat weduwen uit Rawagede en uit Zuid-Sulawesi genoegdoening hadden geëist en schadevergoeding kregen toegewezen, hebben nu ook de kinderen van Indonesische vaders, die soms voor hun ogen werden vermoord, volgens de rechtbank recht op compensatie vanwege het leed dat hen is aangedaan.
Nabestaanden van slachtoffers
Het is een belangrijk vonnis, niet alleen omdat de groep van nabestaanden die recht heeft op een schadevergoeding is uitgebreid, maar vooral om de symbolische betekenis ervan. De rechter stelt onmiskenbaar vast allereerst dat ons land verantwoordelijk moet worden gehouden voor oorlogsmisdaden gepleegd tijdens een door Nederland geïnitieerde koloniale oorlog.
In de tweede plaats laat het vonnis zien dat de afhandeling door ons land van deze daden, op zijn zachtst gezegd onzorgvuldig is gebeurd. Het onderzoek naar de oorlogsmisdaden, die eufemistisch ‘Excessen’ kwamen te heten, werd sinds 1971 doodgezwegen. Heel gemakkelijk vond het Nederlandse parlement dat de daden verjaard waren en de daders zouden daarom nooit kunnen worden vervolgd.
Geen oog
Het leek allemaal te werken. Totdat bovengenoemde rechtszaken werden gewonnen. En totdat sommige van de daders, de veteranen, aan het einde van hun leven gekomen, last van hun geweten kregen, en keer op keer in de media hun schulden bekenden. Standrechtelijke executies, martelingen, verkrachtingen, het platbranden van dorpen, bombardementen op burgers. Sinds enkele jaren kunnen we het allemaal in de krant lezen. De politiek zweeg hardnekkiger dan tevoren. In de gesprekken met politici, waarin het Comité Nederlandse Ereschulden erkenning vroeg van het Nederlandse aandeel in die wandaden, merkten we dat politici niet willen handelen. Ze verschuilen zich achter het gros van de veteranen: de meerderheid wil nog steeds niets weten van fouten. Maar zij hebben geen oog voor de Indonesische slachtoffers en voor rechtvaardigheid. De meeste politieke partijen hebben geen zin zich te branden aan dit dossier.
De rechter drukt Nederland nu voor de derde keer met de neus op de feiten: in Rawagede, op Zuid-Sulawesi, hebben grove schendingen van mensenrechten plaatsgevonden waarvoor Nederland verantwoordelijk is. Maar Nederland ontloopt bewust de verantwoordelijkheid en verdoezelt de feiten. Het is tekenend dat de rechter een onafhankelijke deskundige naar Indonesië stuurt die de verdediging van de Nederlandse staat in dit proces van de kinderen van Zuid-Sulawesi gaat onderzoeken. Er is blijkbaar genoeg reden om te twijfelen aan de ingebrachte ‘feiten’.
In de drie rechtszaken wordt het steeds pijnlijker om te zien hoe de staat zich in allerlei bochten wringt om onder die verantwoordelijkheid uit te komen. Op 1 april moet de staat antwoorden op de dagvaarding over twee nieuwe schokkende zaken van marteling en groepsverkrachting. De getuigen zijn stokoud, maar de staat heeft niet gereageerd op verzoeken van snelle behandelingen. Ook hierin toont Nederland zich laf en kleinzielig.
Schadevergoedingen
Wat als er ineens veel meer schadevergoedingen worden geëist? Maar door weg te blijven kijken, loopt ons land het risico voortdurend door de rechtbank te worden veroordeeld. Deze ontwikkeling kan ook gevolgen hebben voor de reputatie van Nederland internationaal: ons land maakt zich overal sterk voor het handhaven van internationaal recht en de garantie van mensenrechten. Behalve waar het zichzelf betreft. Dat tast de Nederlandse geloofwaardigheid aan.
Toen er eind vorig jaar onthullingen kwamen over Amerikaanse mensenrechtenschendingen in Irak (stelselmatige martelingen), was het president Obama die door het stof ging en bezwoer dat dit nooit meer mocht gebeuren. Nederland is nooit zover gekomen betreft de eigen oorlog en het beleid. Onze Excessennota verdween en de verjaringstermijn dekte vervolging volledig af. De doofpot is compleet. Het Comité Nederlandse Ereschulden heeft op basis van die Excessennota de getuigen van die oorlogsmisdaden gevonden en zal in de zomer nieuwe zaken gaan onderzoeken.
Wij vinden dat die hele Excessennota uit de doofpot en voor het voetlicht moet. Het alternatief is dat de Nederlandse staat bij elke nieuwe zaak veroordeeld wordt, achter de feiten aan blijft lopen en internationaal een slechte naam krijgt.
x
Dit artikel verscheen eerder in De Volkskrant, 13 maart 2015
Java Post 
De ellendige periode is voorbij, wreedheden zijn gepleegd door beide zijden.
Laten we niet meer daarover ouwe hoeren.
Het schijnt dat te veel advocaten of juristen werkloos zijn en in deze ellendige geschiedenis geld zien.
Journaliste Tineke Bennema werkt momenteel aan een boek over het koloniale verleden in Nederlands-Indië. Zij heeft zich eerder met de affaires van het Midden-Oosten bemoeid en heeft er zelfs gewoond met het resultaat: twee boeken. Checkpoint Jeruzalem (2001) en De last van Khalil (2007).
Haar nieuwe boek: “Een Nederlandse politie-inspecteur verindischt nooit” gaat over haar eigen familie in Nederlands-Indie, verschijnt al volgende maand bij uitgeverij Aspekt. Het betreft de rol van de Nederlands-Indische politie, die ze beschrijft aan de hand van de avonturen van haar grootvader, die ze nooit gekend heeft, en die in de jaren dertig en veertig inspecteur van politie was op Java en Sumatra.
Ik hoop nog eens te horen waar ze dan haar informatie vandaan heeft als Opa er niet meer is. KITLV Digital Media Library toont foto’s met bijschrift bij foto #1: Vermoedelijk een politieman in N-I en foto #2: Europeaan, vermoedelijk een politieman in N-I.
Waarom weten ze ’t dan niet zeker? Vanwaar het vermoeden?
Een leuke aanvulling is het volgende verzoek van de heer M. Hartkamp en het antwoord ervan. De politie reed toen altijd op Harley’s.
http://www.conam.info/gezocht/gezocht-informatie-over-motoren-in-nederlands-indie
De Nederlandse regering hoort ook op te komen voor alle slachtoffers van de rot Jappen, wij die drie en een half jaar als vuil zijn behandeld door die smeerlappen van Maart 1942 tot September 1945.
@LdeHaas; Opkomen voor alle slachtoffers van die smeerlappen. Welke? Zie Bussemakers boek;Indisch Verdriet en Task Force
Het is niet erg waarschijnlijk dat wanneer de vader of moeder van de heer Pijma waren vermoord dat hij ook zo zou hebben gereageerd, Wat deden die Nederlanders 350 jaar in Indonesie?
Een klein citaat uit het boek Van Wingewest tot zelfbestuur ( J.E,Stokvis uitg Elsevier pag 87)
Het zwaarst drukten de heerendiensten voor de maritieme en vestingwerken. Duizenden zijn daar bij de arbeid bezweken en jaarlijks vorderden deze werken ongeveer drie miljoen arbeidsdagen tegen half dagloon. Dat was de tempo dulu van de blanke ballast in `Ons Indie”
Welke doofpot? De inhoud van de excessennota is toch openbaar en overal te vinden? Van NA tot Wikipedia? Ik dacht ook in de Tweede Kamer besproken. En in de kranten? En in I4E en Javapost? Ik mis alleen de discussie over de Indonesische excessennota. Zit ik overigens niet op te wachten hoor.
@Somers; ‘mis de discussie over de excessen nota’ In deze nota staan vooral de misdaden tegen burgers genoteerd. Nederlandse oorlogsmisdaden tegen ongewapende(!) burgers. Misdaden die destijds veelal onbestraft bleven. En nu……Hr.Pondaag heeft hier , zoals ook al door hr,vd.Broek terecht is opgemerkt, een sterke troef….. om door te gaan.
Geachte mijnheer Mertens,
Ik ben al Jaren op zoek naar de Pondaag familie leden van de heer IA Pondaag. Dus weer naar de internet, deze keer op Sulawesi. En ik kreeg een antwoord en schreef meteen een brief. Maar…, toen ik weer opzocht voor een adres kon ik het niet terug vinden.
Na uren zoeken kwam ik op dit web site.
Nu hoop ik dat ik een adres on vinden. Ik las al deze reacties en sinds ik nooit van deze atrosities had gehoord until het inde “Krant” uit Canada, ik heb een abonnement op de “Krant”, las. Ik belde meteen mijn schoolvriendin en vroeg haar om uitleg. Wij zijn vriendinnen sinds 1950 en ik kende haargeshiedenis, zo dacht ik, inclusief haar ouders en de moeite die ze hadden om naar Nederland te komen. Ze wilder niet over spreken en zei dat ze dit Jaren geleden er genoegmee had gedaan. Basta!
Nu mijn vraag aan U. Hebt U een contact adres voor Jeffrey Pondaag.
Hij had mijn eerste mail vandaag gevonden en schreef meteen back met de info die hij heft van zijn contact met onzeOom Frits Pondaag. Helaas kan ik dat ook niet terug vinden. Ik ben niet zo savvy met de computer en wat ik er mee kan doen.
Please, schrijft U mij even terug en laat mijweten waar en hoe ik Jeffrey kan bereiken.
Op Sulawesi kreeg ik een antwoord dat Jeffrey Pondaag in Amsterdam woont en voor een cement fabriek werkt.
Loes Krane
Bij voorbaat hartelijk dank. O,ja, mijn email is aan de blink sinds ik 3 maanden in het ziekenhuis/verpleeghuis ben geweest en ik kan het niet terug vinden.
Mijn telefoon nummer is 970-523-6974, dit is een land lijn geen cellphone.
Mijn adres is:
3133 N.Drake Court
Grand Junction
Colorado 81504
Verenigde Staten
Beste Jeannette, zijn adres is; jeffry@kukb.nl
Laat men eens ophouden met dit gesodemieter . Zo niet, dan tegeneisen doen i.v.m de Indonesische Bersiap tijd waar familie van mij aan reepjes zijn gesneden !!!!!!!!!
@Somers/JJanssen; discussie over excessen? (Zie de media discussies nav.de.L.de Jong dl.11-14.) Over oorlogsmisdaden! Helderheid over oorzaak en gevolg van Nederlands beleid -de Doofpot!; Het gevolg van excessief geweld dat aan ca.6000 Nederlandse en meer dan 240.000 Indonesische levens heeft gekost.
Die verhouding aan slachtoffers spreekt toch boekdelen. Of niet?
@Die verhouding aan slachtoffers spreekt toch boekdelen. Of niet?@
–Niet helemaal heer Mertens! Want daarmee heeft Johanna Janssen haar ‘aan reepjes gesneden’ familie niet terug.
e.m.
@emarawassin ‘….aan haar aan reepjes gesneden familie niet terug’. Dat is juist het wrange van alles wat daar gebeurde. Bedenke wel, dat niet alleen de daders daarvoor verantwoordelijk zijn, maar juist meer de aanstichters hiervan! Zij, de politici/gezagsdragers, die het beleid van Nederland vertegenwoordigde/uitvoerde, zonder acht te slaan op de veiligheid van hen die buiten de kawat onbeschermd verbleven; geen merdeka en dus……bersiap/amok. (oorzaak heeft altijd gevolgen)
Ter verdere info; Nederland(nog niet gereed met een troepenmacht) verwachte/gokte er op dat de Britten deze revolutie zouden neerslaan-zie Soerabaja-Echter Britten wensten niet meer betrokken worden en vertrokken.
johanna janssen zegt:
14 maart 2015 om 1:30 pm
Laat men eens ophouden met dit gesodemieter . Zo niet, dan tegeneisen doen i.v.m de Indonesische Bersiap tijd waar familie van mij aan reepjes zijn gesneden !!!!!!!!!
==========================================================
Waarom moet men ophouden?
Of is men niet gebaat bij waarheidsvinding, tenminste voor zover die gevonden kan worden ?
Daarom ben ik (als een Indonesier , de 2de generatie na de eerste lichting nationalisten en pemuda’s) een voorstander van gesprek , reconciliatie .
Dan kan men proberen de zwarte bladzijden te bespreken, bestuderen en indien mogelijk af te sluiten .
Zo dat men verder kan gaan.
De Excessen nota; de door Nederland erkende misdaden (?) Vandaar dat verdere studie niet werd geaccordeerd. (Nederland verschool zich achter ‘de smoes’ dat Indonesië er ook niet meedeed)
Over de Excessennota: daarin staat beschreven wat Nederland eufemistisch noemde, excessen, dus ja, erkenning. Maar tevens is gesteld dat niemand voor die misdaden mocht worden vervolgd. Sterker nog, al deze misdaden werden ‘verjaard’ verklaard. Ter vergelijking: de eerder gepleegde oorlogsmisdaden van de Duitsers zijn nog steeds open voor vervolging.
Tot slot, ik heb geen behoefte om in contact te komen met wannebe ISIS dus ook geen behoefte aan een parachute.
Tineke Bennema
Maar wat zij doen mag toch? We leven in een rechtsstaat! Dat anderen dat niet leuk vinden is ook goed. Die kunnen daaraan ook wat doen.
Wat een walgelijke reactie. Notabene lui die opkomen voor het recht! Ik gun dit zelfs die rechtse vaderlandslievende kolonialen als u niet.
Voor mij mag het hoor! Iedereen mag toch zijn zegje doen? Ook als je het er niet mee eens bent. Weer eens wat anders dan Wilders, Rutte, Somers (oh sorry).
Uitgooien over territoir heb ik wel vaker gehoord. Het schijnt in Argentinië gebeurd te zijn en iemands vader was erbij betrokken . die mocht danook niet op haar bruiloft komen. Sneu voor hem maar wel gerechtigheid. We dienen wat anders uit het vliegtuig te gooien. Overtollige ballast.