Bij de verovering van Hollandia, april 1944, vonden de Amerikanen een Kenpeitai-rapport over het verzet op Java. In een bijlage wordt de geheime codetaal van verzetsdeelnemers en geinterneerden beschreven: ‘Apa kabar dari Gerri?’ ‘Is er nieuws over Duitsland?’
Naast enkele foto´s van radio-installaties en vermommingen, bevatte de bijlage een lijst met codewoorden en een 20-tal voorbeeldzinnen. Ze zijn met moeite te lezen. De verbastering van enkele woorden heeft waarschijnlijk te maken met de romanisering van het oorspronkelijke Kana (Japans). De vertaling van een deel van de tekst in het Nederlands is ongeveer als volgt:
Briefkaart, verzonden van interneringskamp Moentilan naar interneringskamp Tjimahi
Codewoorden en hun betekenis
Gerri, Gerard = Duitsland
Grada , Eilati = Italië
John = England
Eilati = Italy
Minoem bier (bier drinken) = steun van de Geallieerden op komst
Selamat Baik (veilig/goed) = overwinning
Bruno = Birma
Sam = United States
Nawi, Naui = Rusland
Sakit nemagis (pijnlijk ziek) = verslagen
Hoedjan (regen) = luchtaanval, bombardement
Otjemas = Russia
Wimmetje = Stille Zuidzee
Jangtertjinta (geliefde) = nieuws van Geallieerde overwinning op de Balkan
Enkele andere geheime aanwijzingen
Verwijderde inkt: de Geallieerden hebben een landing gemaakt
Twee maal onderstreept tekstgedeelte: Behalve spoorwegpersoneel NIET per trein reizen!
Met naald aangebracht gaatje in briefkaart daar waar postzegel moet worden geplakt: schip/schepen aangevallen en gezonken.
Geschreven tekst bovenop gedrukte tekst “plaats voor bericht”, zodat de postzegel rechtsonder is geplakt: geheime aanwijzingen in deze briefkaart!
Tekstvoorbeelden
Apa botol mae Saedah di backa oleh Gerard?
Is het van Gerard ontvangen bier al geopend?
Is het Britse leger al geland in Holland?
Apa apa kahabar dari Gerri?
Is er nieuws van Gerri?
Is er nieuws over Duitsland?
Bagaimana saudara Eilati?
Hoe gaat het met de broers van Eilati?
Hoe is de situatie in Italië?
Apa beloem dapat kabar dari Gerri? Apa disana Misih Selamat?
Heb je geen bericht gekregen van Gerri? Gaat alles goed, daar?
Geen bericht over Duitsland? Is Duitsland nog steeds aan de winnende hand?
Minta kabar kalan Gerri dan Wil saedah pindah atan hae keselamalannja.
Laat me weten of Gerri en Wilson al op weg zijn, of dat alles veilig is.
Laat me weten of Duitsland wint of verliest
Baik itoe kabar dari Gerri dan kawan
Het nieuws over Gerri en zijn vrienden is goed.
Duitsland is aan de verliezende hand
Grada djoega maoe bikin beres dengan John
Grada wil het goed maken met John
Italië wil vrede sluiten met Engeland
Tempat Gerri (wemah) hoedjan besar.
Het regent erg hard waar Gerri woont
Duitsland wordt zwaar gebombardeerd
Het moge duidelijk zijn: iedere tekst kon geheime aanwijzingen bevatten. Als de afzender een vreemde tekst gebruikte, zal deze doorgaans alleen door de ontvanger als zodanig zijn begrepen. Maar toch, als de Japanse censuur wat ál te vaak teksten voorbij zag komen over Gerri en John, gaf dat weer aanleiding tot ondervragingen. Het bleef natuurlijk oppassen geblazen.
x
Java Post 
Hier is heel goed over nagedacht. Jammer dat steeds dezelfde woorden gebruikt werden waardoor de Jap argwaan kreeg.
Apa kabar dari John?
Tupolevs vlogen erover (Cornwall).
http://www.independent.co.uk/news/world/europe/ukraine-crisis-can-the-uk-handle-the-bear-threat-from-russia-10057866.html
Zo hadden de vrouwen in Banjoebiroe 11 het over meneer Kerkheuvel….
De Jappen zagen overigens in het minste geringste een complot. Buitenzorg weet daar vanuit een vroegere functie alles van.
. Hierbij het verhaal van een vroegere directeur van de wereldbank, de hoogleraar Dr Egbert de Vries. Verteld aan zijn zoon Jack en opgetekend in het boek War came to Java.
De Vries had geluk en werd na alle verdenkingen van verzet niet ter dood gebracht maar kreeg slechts twintig jaar. In de Soekamiskin gevangenis speelt zich het volgende af.
Creatief rekenwerk
In de velden buiten de gevangenis liepen ongeveer 100 eenden en wij gevangenen werden niet buiten de muren toegelaten om enkele van hun eieren te rapen. Om een of andere mysterieuze reden kregen de 7 Japanse officieren in de Soekamiskin gevangenis nooit meer dan 7 eendeneieren per dag!. Waarom legden ze er niet meer?
De Indonesische hoofdbewaker van de gevangenis, Prawoto, was oud lid van de Volksraad en een bekende van De Vries uit betere tijden. Prawoto had hem al veel onoplosbaar lijkende problemen laten verklaren tussen wat de keuken in kwam en er weer uit ging. De zeven eieren per dag werden als volgt verklaard door de Hooggeleerde.
Statistisch was bekend dat eenden op Java een gemiddelde eiproductie hadden van 121 per jaar.Aangezien het om 100 eenden ging moeten we aannemen dat het aantal mannetjes en vrouwtjes 50/50 was.Omdat voorts moest worden aangenomen dat de helft van de vrouwtjes te jong of te oud was om te leggen, ging het dus uiteindelijk om 25 eiproducerende eenden.
Welnu, 25 x 121 gedeeld door 365 dagen per jaar is 7,3. De productie van 7 eieren per dag is dus wetenschappelijk verantwoord!. De overige eieren werden natuurlijk dagelijks naar de zieke gevangenen in het hospitaal gebracht.
Toen Prawoto, zeer blij en dankbaar met deze verklaring, bij zijn bazen kwam, hij had het van een hoogleraar, was hun commentaar dat Japanse eenden dus superieur waren over de Indonesische. Prawoto’s commentaar daarop was: “Wat kunt u verwachten Meneer, u bent zo veel beter in alles”.
Zo werden door De Vries onder meer de mindere hoeveelheden oebies verklaard door verrotte exemplaren en de klei die er nog aanzat bij binnenkomst te verrekenen. En de mindere klapperolie door verdampingstheorieën. Zo hielden ze de moed erin.
.Wat wonder dat die man later naar de Wereldbank ging…
Mooi verhaal!