Het is slechts één van de 80 duizend foto´s van het project ‘Foto zoekt familie’ van het Tropenmuseum. Een kiekje van een echtpaar tegen het decor van een monument en een bergachtige omgeving. Een foto als zovele, maar niet zonder een verhaal.
Echtpaar op monument Tangkoeban Prahoe. Foto Tropenmuseum, album 1069.
De man zit er wat ongemakkelijk bij. Hij kijkt met een blik van: ‘moet dat dan? doe het dan maar vlug!’ Zijn vrouw geniet echter, en lacht naar de camera alsof er geen mooier moment denkbaar is dan dít. We weten niet wie zij zijn, en misschien zal dat wel zo blijven. Over de locatie weten we gelukkig meer. Mevrouw Hillerström van het Tropenmuseum heeft de moed gehad de kiekjes die niet al te zeer waren vastgeplakt, los te halen. Op de achterzijde las zij de tekst: “Tangkoeban Prahoe. Gedenksteen voor drie jongens die in de krater verongelukt zijn.”
Tangkoeban Prahoe
De naam van de bij Bandoeng gelegen vulkaan Tangkoeban Prahoe (‘omgekeerde prauw’) komt uit het Soendanees, en verwijst naar een Javaanse legende waarin een vorstin haar geliefde vraagt de vallei onder water te zetten. Het verhaal heeft geen happy end. De geliefden gaan dood, en een prauw komt tot zinken. De rook die uit de vulkaan naar boven komt, verwijst naar de voorbereidingen van het bruiloftsmaal. De Tangkoeban Prahoe heeft geen zeer gevaarlijke erupties, maar laat zo eens in de tien, twintig jaar het deksel van de pan om te weten dat er iets op het vuur staat…
Een afdaling in de krater
De schoonheid van de vulkaan en zijn omgeving werd al geroemd in een ver verleden. In de 19e eeuw was de Duitse natuurkundige Friedrich Junghuhn zó onder de indruk dat hij in Lembang, aan de voet van de Tangkoeban Prahu, ging wonen. Ook Louis Couperus werd door een bezoek aan de vulkaan bijzonder getroffen. In 1921 schreef hij: ‘Mijn herinnering bleef duidelijk en schoon als van gisteren. […] Boven gekomen aan den dubbelen kraterwand heug ik mij neêr gezien te hebben in de Kawah-Oepas, de Kawah-Ratoe. Een jongetje, blootsvoets, geleidde mij toen, daalde neêr en weêr op. En het was, heug ik mij zeer goed, een zonderling, vernietigend gevoel, dat mij doordrong, terwijl dat vlugge kind mijn passen leidde naar omlaag. Het was of ik al loopende, telkens viel, zoo zonk ik neêr langs de steile rotswanden, die ik straks weêr opgaan moest. Toen ik na enkele minuten naar boven zag, werd ik mij bewust, dat ik deze diepte wel neêr maar nooit op zoû kunnen gaan. En het kind, als of het leidde en verleidde tegelijkertijd, glimlachte, even nòg lager dan ik, om naar mij, en zonk steeds dieper, den steilen wand af. En ik kon niet anders dan zijn glimlach volgen. Zoo bereikte ik het diepe zwavelmeer, het soms dof witte, het soms òpschitterend groene, als een groote ronde edelsteen, die aarden zoû naar smaragd en opaal beiden. En de vreeslijke wereld van geheim was om mij, breidde zich ontzaglijk uit rondom mijne, haar tartende, nietigheid. De fumarolen rookten; uit een sulfatoor steeg ziedend een immense zuil van uitwolkenden, blanken stoom omhoog. De heilige geesten waarden zelfs in dien naderenden noen in de diepte rondom mij en over het sulfer riekende meer. Steeds lachte de kleine gids, een demon gelijk, die mij tot hier gebracht had… Maar hij stelde mij gerust… – Een ànderen weg langs breng ik u, heer, boven…’[i]
Een verschrikkelijk ongeluk
Excursie van kweekschool-leerlingen naar de krater. Ca. 1928.
Couperus dacht dat hij afdaalde naar de hel, maar de glimlach van het kind verleidde hem tot volgen. Zijn zorgen, zo begrijpelijk voor een volwassene, werden enkele jaren later niet gedeeld door drie Bandoengse HBS-leerlingen. Op zondag 29 juni 1924 waren zij, zo meldde de pers, zonder gids naar de top van de vulkaan getogen, op zoek naar een vogelnest. Een tani had hen nog zien rusten aan de rand van de krater. Verdere sporen ontbraken. De ouders van de jongens, de beide broers Jan Dirk en Anthonie Hendrik van Deelen en hun vriend Hendrik Pieter Maasdam, alarmeerden de politie. De volgende dag startte een massale zoektocht waaraan werd deelgenomen door honderden militairen. Pas aan het eind van de zelfde week werden de lijken van de drie jongens geborgen. Volgens de man die de laatste tocht leidde, de vulkanoloog ir. Taverne, waren de jongens slachtoffer geworden van het inademen van een hoge concentratie zwavelwaterstof. Het grote publiek was zo zeer begaan met de dood van de jongens, dat meteen stemmen opgingen om bij de krater een monument voor hen te plaatsen. In het Nieuws van den Dag voor Nederlands-Indië vroeg een lezer zich enkele weken later echter af of alles wel piëteitsvol was verlopen: “Waarom moet er nu in hemelsnaam weer een monument worden opgericht? Zie, als dadelijk, op het ogenblik en de dag zelf, spontaan een bedrag bij elkaar ware gebracht voor een eenvoudige herinneringssteen – soedah. Maar nu wordt gebedeld en gecollecteerd! Men vraagt het publiek toch ook niet om een monument op te richten op de Ardjoeno, waar onlangs twee lijken werden gevonden?” Hij had een punt. Het gebeurde namelijk regelmatig dat op de vulkanen doden vielen. De giftige gassen eisten hun tol. Een jaar later berichtte persbureau Aneta over een nieuw ongeval in de Tangkoeban Prahoe: “Gisteren werd in de krater door een mantri een mensen-geraamte gevonden. Het is thans niet meer uit te maken, of het een lijk van een Europeaan, dan wel van een Inlander is; de buikband wijst op het laatste, de tuinschoenen op het eerste.” De toon was neutraal, we mogen echter aannemen dat het hier een inlander betrof. Het ongeluk van de HBS-ers was natuurlijk wel bijzonder: drie Europese jongens van 16,17 jaar, die tegelijkertijd om het leven komen door de mysterieuze gassen van de Tangkoeban Prahoe. Het initiatief tot de oprichting van een gedenkteken was dan ook zeker niet van de baan.
De Hooglandweg
Voordat het plan tot uitvoering werd gebracht, moest eerst echter een andere kwestie worden geklaard. Tot dusverre was de tocht naar boven een nogal inspannende opgave geweest. Om bij de krater te komen moest men vanaf Lembang een uur of drie, vier via een smal paardenpad naar boven klauteren, – voor massa-toerisme een te zware opgave. De aanleg van een nieuwe weg, geschikt voor auto´s, zou uitkomst bieden.
W.H. Hoogland
Het was de heer W.H. Hoogland, ingenieur en oud-inwoner van Bandoeng, die het initiatief nam bij het project. Hij ging meteen op zoek naar mogelijke tracé´s en geldschieters. Al spoedig werd hij bijgestaan door de voor dit doel opgerichte vereniging “Bandoeng Vooruit”, bestaande uit vertegenwoordigers van gemeente en lokale bedrijfsleven. De meest logische optie, een weg vanaf de Tjiaterpas bij Wates, leek aanvankelijk te worden geblokkeerd door de Legerdienst. De weg zou door ‘strategische’ domeinen gaan, hetgeen als bezwaarlijk werd gezien. Als alternatief werd een verlenging voorgesteld van de al bestaande weg van Lembang naar de Goenoeng Poetri. We weten niet wat de Legerdienst van mening heeft doen veranderen, maar uiteindelijk werd toch toestemming verleend voor een weg vanaf Wates. In 1926 werd begonnen met de aanleg. Op 8 september 1928 werd in tegenwoordigheid van verschillende autoriteiten over de nieuwe 4 kilometer lange weg – naar de initiatiefnemer ‘Hooglandweg’ genoemd – een proefrit gehouden. Het tijdschrift Tropisch Nederland over deze gebeurtenis: “Het was een vreemde aanblik, die lange rij auto´s daar boven langs de kraterwand! Na afloop van den tocht had een gemeenschappelijke lunch plaats in Hotel Homann te Bandoeng, waarbij verschillende speeches gehouden werden over het nut en belang van den nieuwen weg. Door het mooie werk van ‘Bandoeng Vooruit’ is het thans mogelijk geworden om een der meest imposante stukken natuur zeer gemakkelijk per auto te bereiken. Binnen een uur is men van Bandoeng uit aan den rand van den krater op ruim 1850 meter boven de zee.”
Voorzijde Wandelgids, 1932
Niettegenstaande het feit dat men voor het gebruik tol moest betalen (auto´s f 2,50, motoren f. 1,-), was de weg een succes. Een autotochtje vanuit Bandoeng naar de krater van de Tangkoeban Prahoe werd een populair weekend-uitje. Boven aangekomen kon men rustig genieten van de meegebrachte lunch, maar ook, gebruik makend van de door “Bandoeng Vooruit” aangebrachte bewegwijzering, wandeltochten maken. In 1932 verscheen hiertoe een wandelgids met een routekaart, die voor de prijs van 40 cent kon worden aangeschaft bij het tolhuis aan het begin van de weg. Daar werden ook koelies bezorgd “die den weg weten.”
Het monument
Nu de weg gereed was, kon opnieuw worden nagedacht over de aankleding van de omgeving. De gelden die in 1924 voor een monument waren verzameld, werden nu door ‘Bandoeng Vooruit’ uit de kast getrokken. Op 19 november 1931 meldde het Nieuws van de dag voor Nederlandsch-Indië: “Men zal zich misschien nog wel herinneren, dat enige jaren geleden op de Tangkoeban Prahoe vier Europese jongens van de Bandoengsche H.B.S. omkwamen ten gevolge van vergiftige gassen. Enigen tijd geleden is door de Vereniging ‘Bandoeng Vooruit’ het initiatief genomen tot oprichting van een eenvoudig monument op die plaats. Dit monument, een natuurstenen bank met daar tegenaan geplaatsten kolom, is thans gereed gekomen. Het herinneringsteken is geplaatst op een ongeveer 30 meter hoog heuveltje bij het opkomen van de berg aan de linkerzijde. Een dezer dagen zal de onthulling geschieden.” Hopelijk had het publiek een beter geheugen dan de redactie van het Nieuws van de dag. Het waren natuurlijk geen vier Europese jongens geweest, maar drie. Een week later verscheen in het zelfde blad een merkwaardig bericht, onder de kop ‘Cultuur-Filistijnen’: “In aansluiting op ons bericht, waarin werd medegedeeld dat op de Tangkoeban Prahoe ter gedachtenis van de vier jongelui, die op genoemde berg voor enige jaren ten gevolge van giftige gassen zijn omgekomen, een monument is opgericht, valt nog te melden, dat dit monument niet op enige plechtige wijze zal worden onthuld.” Verdere uitleg ontbreekt. We moeten aannemen dat de plaatsing niet bij iedereen in goede aarde was gevallen. Van een maatschappelijke discussie over het geval is in de pers echter niets terug te vinden.
Grogje
Monument Tangkoeban Prahoe, met de namen van de jongens. – Jan Dirk van Deelen, geboren 31 juli 1905 – Antoni Hendrik van Deelen , geboren 23 juli 1907 – Hendrik Pieter Maasdam, geboren 13 september 1905
In de korte tijd later verschijnende wandelgids werden evenmin veel woorden vuilgemaakt aan het monument. Wel wordt hier hoog opgegeven over de locatie: “Op dit plekje heeft men een fraai uitzicht op de Bandoengsche vlakte met zijn bergen en het Oostelijk deel van de Lembangsche vlakte met de doorbraak van de Tjikapoendoeng.(…) Wie van het uitzicht genieten wil, moet ´s morgends vroeg komen, daar de nevels meestal spoedig alles bedekken. (…) Sommigen maken er een gewoonte van, bij heldere volle-maan-avonden even de fantastische verlichting van den krater te bekijken en een grogje te drinken.” Het moge duidelijk zijn: het monument had een ontwerp gekregen dat zich uitstekend leende om op te gaan zitten en een grogje te drinken. De ontwerper, gemeente-architect Hendriks, moet oog hebben gehad voor het praktische nut van het geval. De tijd heeft inmiddels niet stilgestaan. Tangkuban Prahu is uitgegroeid tot een enorme toeristische trekpleister. Alhoewel er meerdere wegen zijn om het gebied te bereiken, is de Hooglandweg, die nu natuurlijk een andere naam draagt, nog steeds de officiële toegangsweg. Evenals in de vooroorlogse jaren bevindt zich hier een tolhuisje. Nieuw is het zich op 500 meter van de top bevindende parkeerterrein voor touring cars. Mini-busjes mogen helemaal naar boven. Gelet op het aantal foto´s op het internet is er op de top van de vulkaan weinig nieuws meer te ontdekken. Van het monument vinden we helaas geen spoor. We mogen aannemen dat het – als herinnering aan een koloniaal verleden – in de na-oorlogse jaren is gesneuveld. Da´s jammer, want we missen nu toch wel érg de mooiste plek voor het nuttigen van een grogje…
x
x [i] F.L. Bastet, Louis Couperus. Een biografie, p. 221.
Naschrift 2020
Tangkuban Prahu, 2020
In oktober 2020 ontving de Java Post een bericht van zijn Indonesische lezer Iwan Hermawan. Deze schreef dat hij de week daarvoor, op 18 oktober 2020, samen met zijn vrouw Tangkuban Prahu had bezocht en had geconstateerd dat het monument er nog steeds stond, zij het zonder de naamplaten. De foto die hij bij zijn bericht voegde lijkt heel veel op de foto waarmee we bovenstaand artikel opende.
Ets Tangkoeban Prahoe, ca 1896.
Eruptie Tangkoeban Prahoe, 1910.
Tangkoeban Prahoe, luchtfoto, ca. 1930.
Spoorbrug, met op de achtergrond de Tangkoeban Prahoe.
Testrit Hooglandweg, september 1928.
Toeristen bij Pangkoeban Prahoe.
Kaart Tangkoeban Prahoe, jaren ´20, met tracé nieuwe weg.
Kaart Tangkoeban Prahu, met wandelroute vanuit Lembang
Kaart uit wandelgids, 1932. Zie locatie van monument, links van einde Hooglandweg (rechtsonder)
Tangkuban Prahu, heden.
Java Post 
Interessant verhaal!!
Inderdaad, een heel boeiend verhaal. Wat goed, dat er op de achterkant van de foto gekeken is!
Zo rond 1980 heb ik samen met de moeder van mijn Indonesiche vriendin Emma Chatim het schone lied “Koeltjes suizen doen ritslen het lover” uit ‘Kun je Zingen zing dan mee” gezongen. In het Nederlands. Oma was zeer Hollands gezind, vandaar. Haar dochter, geboren op 2 augustus 1930, is vernoemd naar Koningin Emma die op dezelfde dag jarig was.
Oma is later in Nederland gehuwd met een Indische Nederlander en begraven in Den Haag. Zij was een Christen, haar echtgenoot Moslim, vandaar dat op haar grafsteen een tekst in het Arabisch staat.
Herinneringen.
Sorry, vergeten te vermelden dat dit bij de Tankoeban Prahoe was!
Mijn ouders woonde in Bandung op 7 Jalan Sangkurian met uitzicht op de vulkaan Tanguban Prahu, waar ik zelf ook meerdere maanden doorbracht, voordat ik naar de kostschool in Perth terecht kwam.
Was een prachtig uitzicht met de sawa’s eeuwig groen en de weg onder onze tuin liep naar Lembang.
Mijn boy friend met veel behulp, hebben mijn voornaam met “grote ” stenen in het bereikte krater van die vulkaan gefabriceerd, niet echt zichtbaar van verre.
Toch wel souvenir souvenir….
Het zien van deze foto’s brengt me terug naar Indie – geboren in Buitenzorg – school o.a. in Pengalengan – reizen met chauffeur bestuurde auto over Tankoeban Prahoe – drummend op een hoedendoos van mijn moeder! Nu al 80 jaar geleden! Heb af en toe echt sakit hati hier in de V.S. waar ik nu al sinds 1957 woon. Veel succes met het publiceren van de foto’s – het was een prachtige tijd, waaraan de herinnering zelfs niet door 3.5 jaren in Japanse kamptijd weggewist kan worden. Poekoel teroes – Mia Naert-Varenhorst
Helaas een fout gemaakt in eigen email adres – minta ampoen!
beste ,
Dan kent u mn pa misschien ook hij is ook 80 en heet willem hermanus hoogland woonden langere tijd in Indonesië
ik heb hem wel is over buiten zorg gehoord
Beste Willem ik woon in Jakarta, werk in het Nationaal Archief en ben regelmatig in Bandung. Ik zou graag in contact met je willen komen. Het Nationaal Archief in Jakarta heeft zojuist het archief van Burgerlijke Openbare Werken op orde gebracht en misschien staat daar wel iets in over de “Hooglandweg”. Ik ben enkele jaren geleden die weg nog op geweest.
Henk N.
Niemeijer, ik zou ook graag in contact komen met u. Willem Hermanus Hoogland was mijn over-over-groot opa. Ik heb zojuist een blogpost over hem geschreven en ook dit artikel in mijn blogpost vermeld. Willem (hier boven) is mijn oom. Zelf vertrek ik 5 mei richting Bandung, dus als u nog steeds in Jakarta zit, dan is het misschien mogelijk om af te spreken.
Max Philippus Hoogland
https://bandit.blog/2018/04/25/the-builder-of-bandung/ – blogpost over Willem Hermanus Hoogland. Ook zit er een ‘contact’ gedeelte op mijn blog waar u contact met mij kunt opnemen
Het is inderdaad een mooi verhaal.
Maar toevallig was ik er gister bij de vulkaan. (6-6-2013)
De weg ernaar toe was hetzelfde als een paar jaar terug toen ik er was.
Een paar jaar terug (2005) was het prachtig en heb er flink van genoten.
Maar deze keer was het anders.
Het stond er boven helemaal vol met auto’s.
Tot helmaal boven aan de top, verder konden ze niet meer rijden.
De mensen die daar parkeren zijn gewoon te lui om ook maar een meter te lopen.
Links en rechts waren ze geparkeerd en autos.
De auto’s die terug wilde duwde door om weg te komen andere auto’s duwde door om er te parkeren niet kijkend naar de mensen die er liepen.
Het leek bandung zelf wel.
Het was er zo druk met auto’s dat je weinig kon zien van de vulkaan zelf.
Je moest door de auto heen om een foto te nemen.
Ik was best teleurgesteld vooral omdat ik iemand uit Nederland bij me had en die vond er weinig aan.
Te druk en te veel verkoop van dingetjes die niets met de vulkaan te maken hebben.
Petjes gebreidde hoedjes, prularia met Bandung erop .
Steeds krijg je weer die doosje aardbeien en bramen voor je neus.
En de vulkaan zelf is helemaal naar de achtergrond verdreven door de vele auto’s en de verkoop.
En dat is heel jammer omdat de vulkaan zelf zeker de moeite waard is.
Helemaal boven gekomen zag het zwart van de mensen, je had moeite met lopen laat staan dat je kan kijken.
Maar als je dan toch iets wilt zien dan moet er heel vroeg zijn, liefst met zonsopgang.
Na 10 uur smorgens hoef je er niet meer heen, dan is het wezeloos druk net als op jeansstreet in de middag.
Hier geld alleen maar de verdienste, verders niets.
Jammer want de vulkaan zelf is mooi, het word alleen op die manier verpest.
Deze indruk had ik ook al, alleen al door naar Google maps te kijken. Triest. De prijs van vooruitgang.
85 Jaar geleden klonken overigens al de protesten. In de wandelgids van ‘Bandoeng Vooruit’ uit 1932 was het weerwoord:
“Zoo ligt de weg daar dan nu, een wereld-uniek werkstuk, dat auto´s brengt tot aan den rand van een geweldigen, actieven krater.
Sommigen zijn niet dankbaar, spreken van natuurbederf, en meenen, dat nu de bekoring weg is.
Het tegendeel echter is waar. In de eerste plaats moet er aan herinnerd worden dat onder de gevers indertijd een oude dame van 80 jaar was, die toen hoopte nog eens de beroemde kraters te zien.. En zoo zijn er velen, die zonder den autoweg in ´t geheel niets zouden zien. Bovendien is het natuurgenot niet weggenomen. Terwijl vroeger bijna iedereen na de wandeling tevreden was met een blik in de kraters, is nu het heele gebied ontsloten en kan ieder van nabij kennismaken met alle uitzichten, de geologie en de biologie van het kratergebied.”
Als ze dit alles zouden weten, Junghuhn en Couperus zouden zich omdraaien in hun graf.
Tegenwoordig komen te veel naar de weinige toeristische point of interest.
Jammer dat men alleen komen naar Tangkuban Parahu.
Want er zijn nog vele en mooie bergen en kraters in West Java .
( Ben ook nog niet geweest).
Ik kom al jaaren niet meer naar Tangkuban Parahu , de reden is te veel commercie, te veel troep , te veel mensen en kost te veel tijd .
Ik heb in mijn kinder jaren gezien, in 1979 toen we in Jakarta trouwden en honey moon reis met schoonmoeder uit Nederland en familie uit Jakarta . Daarna 2 of 3 x toen onze zoon nog klein was.
In 1979 was het al relatief druk vergeleken met mijn kinderjaren, lagere school.Jaren 60.
Ik ben er in 1997 voor het laatst geweest. Viel nog wel mee met de drukte. Er loopt een aardig pad tussen de Kawa Oepas en de Kawa Ratoe. Volgens een gids loopt dat pad door een reservaat voor tropisch regenwoud. Het leek meer op een verwilderd park, maar toch mooi. Op dat pad kom je nauwelijks iemand tegen. Je moet dan namelijk weer helemaal teruglopen naar de auto, en daar zijn de meeste dagjesmensen te lui voor.
Jan, wij zijn dat pad laatst afgelopen in 2011 en hebben nog eieren gekookt in de hete zwavel bron beneden. Op afspraak, stond onze auto beneden bij de uitgang te wachten, zodoende geen “sakit kaki”. Het pad was toen ook vrij eenzaam, maar boven bij de krater “you could not swing a cat” van de drukte.
Bonjour,
Mijn Franse jongste zoon Michel was gisteren in Bandung en heeft een bezoek gebracht naar de Tankuban Prahu en ik zal nog wel verslag krijgen als hij straks terug is in Parijs.
Uiteraard hij heeft het nooit anders gekend We zijn nu in 2013.
Voor mij in mijn jeugd jaren was dat in 1953….
Alles wordt en is anders met de jaren die voorbij vliegen.
That is life.
Trimah kassi banjak.
Een uitgebreid verslag over de zoektocht naar de jongens kan je lezen in het boek 33 jaren op Java deel 2, 5e druk, van dr. C.W. Wormser. Het boek gaat over het Indisch Alpinisme. Ook staat er uitgebreide informatie in over de berg zelf. Wormser heeft alle 30 bergen boven de 2000 mtr. beklommen.
Als schooljongen tijdens een bezoek aan de Tangkuban Prahu in de 50-er jaren was ik zeer aangetrokken door een ‘schone’ vallei met een vreemde, blanke, onbegroeide bodem. Ik besloot er te wandelen. Op de bodem aangekomen schreeuwde een toezichthouder van ergens boven in het Indonesisch mij toe om onmiddellijk weer terug te komen. Toen pas greep mij de paniek in de keel. Ik ben er levend vanaf gekomen anders zou men voor mij ook een monument hebben geplaatst.
Jammer dat je als toerist vaak lastig wordt gevallen door opdringerige verkopers.
Ik ken de Tangkuban Prahu en ik ben vanuit Lembang binnendoor vaak naar de krater gelopen en heb ook een foto van de krater. Dit is omstreeks 1940. Toen was het er niet druk en stond ik vaak alleen naar de wonderbaarlijke natuur te kijken en genoot.
Groeten, Rudolf Wettstein.
Als 6-jarige bezocht ik met mijn ouders, broers en zusje de Tangkuban Prahu (ca.1952), in mijn herinnering een “kale boel” (wij woonden een paar jaren in Bandung en Djakarta). En ik zag dat mijn herinnering klopte, toen ik in 1997 met één van mijn dochters terug kwam. Wij waren toen echt de enige toeristen en er was slechts één stalletje, misschien twee. Tja, elk land probeert te verdienen aan toerisme en als dat eenmaal ontdekt is, kan het hard (de verkeerde kant op)gaan.
Emmy Dambrink
Ik was in 1997 ook op die vulkaan, maar er was een lange rij kraampjes met souveniers (en auto’s!). Er liep zelfs een verkoper helemaal met mijn vrouw en mij mee van de Kawa Oepas naar de Kawa Ratoe. Om van hem af te zijn heeft mijn vrouw toch maar een kettinkje gekocht, je moet toch een souvenier hebben. Onze bijdrage aan ontwikkelingshulp!
Ik Willem Hermanus Hoogland geboren 1963 ben nog nooit bij de monumenten van mijn groot ouders geweest.
De dennis bank de hoogland weg en de dierentuin zijn mij bekent zijn er misschien mensen die mij wat kunnen vertellen over mijn voor ouders en de monumenten in Bandung.
Ook weet ik dat ze een hele grote boerderij hadden.
foto’s zijn ook welkom dank je vast
Sorry to write this in English – I do have a Dutch passport, but we hardly spoke Dutch at home let alone write it. Thankfully our mother made us learn to read Dutch. What a wonderful website and this is such a great story. My ancestors (both the Dutch and the Swiss) were in Indonesia and I grew up there in the 70’s. We visited Tangkuban Perahu as a family, and although I do not remember much, it was the rotten egg smell and the massive crater that come to mind when reading this story.
Nama TangkubanPerahu sangat lekat dengan sebuah legenda tanah Sunda yang sangat terkenal, yaitu Sangkuriang. Tujuan wisata G. Tangkuban Perahu terletak di beberapa kawahnya. Tangkubanparahu terakhir meletus pada tahun 1910, memiliki 9 kawah yang masih aktif hingga sekarang. Banyaknya erupsi yang terjadi dalam 1,5 abad terakhirlah yang menyebabkan banyaknya kawah – kawah pada gunung Tangkuban Perahu. Kawah-kawah tersebut adalah Kawah Ratu, Upas, Domas, Baru, Jurig, Badak, Jurian, Siluman dan Pangguyungan Badak. Di antara kawah-kawah tersebut, Kawah Ratu merupakan kawah yang terbesar, dikuti dengan Kawah Upas yang terletak bersebelahan dengan kawah Ratu. Beberapa kawah mengeluarkan bau asap belerang, bahkan ada kawah yang dilarang untuk dituruni, karena bau asapnya mengandung racun.
1829 Erupsi abu dan batu (as en stenen) dari Kawah Ratu dan Domas
1846 Terjadi erupsi, peningkatan kegiatan
1896 Terbentuk fumarol (zwavelhoudende gassen en dampen) baru di sebelah utara kawah Badak
1900 Erupsi uap dari Kawah Ratu
1910 Kolom asap (rook) membubung setinggi 2 km di atas dinding kawah, erupsi berasal dari
Kawah Ratu
1926 Erupsi freatik di Kawah Ratu membentuk lubang Ecoma
1935 Lapangan fumarol baru disebut Badak terjadi, 150 m ke arah selatan baratdaya
dari Kawah Ratu
1952 Erupsi abu (as) didahului oleh erupsi hidrothermal (freatik)
1957 Erupsi freatik di Kawah Ratu, terbentuk lubang kawah baru
1961, 1965, 1967 Erupsi freatik
1969, 1971 Erupsi freatik didahului oleh erupsi lemah menghasilkan abu
1983 Erupsi freatik
1992 Awan abu (aswolk) membubung setinggi 159 m di atas Kawah ratu
1994 Peningkatan kegiatan kuat dengan gempa seismik dangkal dengan erupsi freatik
kecil
2004 peningkatan kegempaan
Freatik = Freatische erupties treden op wanneer omhoogkomend magma in contact komt met grond- of oppervlaktewater. Door de extreem hoge temperatuur van het magma (ergens tussen 600 °C tot 1.170 °C) wordt het water onmiddellijk omgezet naar stoom en volgt er een hevige uitstoot van waterdamp en verpulverd gesteente.
Sorry, mijn BI laat verder veel te wensen over.
” laat verder veel te wensen over” Nee hoor!. Freatisch vlak is de grondwaterspiegel, en het ondiepe grondwater wordt ook wel freatisch water genoemd.
beste Henk,
ik zag nu pas je reactie ik zou graag in contact willen komen
In 2013 was mijn zoon Michel van plan om deze vulcain van echt ook dicht bij te bezoeken, maar het was in lange reien staan en hij gaf dit bezoek op …. uiteraard niet te vergelijken met in 1952 toen er totaal geen mens in de rij hoefde te staan, want je liep naar beneden, gewoon waar je maar kon, om deze vulkaan van dicht bij te bewonderen ..gewoon ook spanned…. dit super article is al eens beschreven… maar *Merci* voor altijd weer de intéresses voor the memorises of the far passed. Aennelies.
Mijn vader was in het KNIL en na de oorlog woonden wij in Bandung, Halmaheira Straat 30 (Djalan Halmaheira). Mijn vader heeft een stelletje fotos gemaakt van de Tangkuban Prahu die nu op mijn computer staan. Ik herinner mij nu ook van een aardbeving in 1952 die veroorzaakt werd door deze berg. Mijn bed rammelde heel wat en ik dacht dat iemand onder mijn bed zat (was toen 10), toen kwam mijn moeder in mijn kamer en liepen wij naar buiten. Volgens Google Maps ziet ons oude huis er heel wat anders uit en die air djeroek bomen staan er niet meer…memories of the far passed as you said.
Hoi ik ben op zoek maar m’n familie foto’s
Mijn opa heeft Hoogland weg aangelegd
Heeft nog foto’s van het prille begin misschien
Met m’n opa erop
Willem Hermanus Hoogland
Gr willem Hermans Hoogland
Ben vernoemt naar m’n opa
Was jouw vader later de burgemeester van Rijswijk?
Monumen itu masih ada, hanya plakat-plakat yg telah hilang
Nee dat niet