Treinstel na de beschieting
ASSEN – De mariniers die bij de bevrijdingsactie in de vroege ochtend van 11 juni 1977 de gekaapte trein bij De Punt binnenstormden, hebben nog levende en gewonde Zuid-Molukse kapers geëxecuteerd. Zeker drie en mogelijk vier van de kapers werden door mariniers doodgeschoten. De bij de bestorming omgekomen gijzelaar Rien van Baarsel is niet door een kogel uit een Moluks wapen om het leven gekomen, maar werd dodelijk getroffen door vuur van de mariniers.
Dat zijn de voornaamste conclusies van een onderzoek dat freelance-journalist Jan Beckers samen met Junus Ririmasse, één van de toenmalige kapers, heeft gedaan naar de ontknoping van de gijzelingsactie bij De Punt. Aan de hand van oude autopsierapporten, foto’s, tientallen gesprekken met betrokkenen en met steun van een forensisch patholoog trekken zij de conclusie dat ‘een aantal mariniers zich schuldig heeft gemaakt aan perversiteiten en zich te buiten ging aan een orgie van bloed en geweld’.
Beckers’ bevindingen wijken sterk af van de officiële lezing dat alle gedode kapers omkwamen bij het spervuur op de trein, dat voorafging aan de bestorming. In Molukse kringen bestond altijd al de overtuiging dat een aantal kapers is geliquideerd door mariniers.
Bij de bevrijdingsactie bij De Punt kwamen acht mensen om: zes kapers en twee gijzelaars. Drie jonge Zuid-Molukse kapers overleefden de bestorming. De gijzeling van aanvankelijk 85 reizigers, van wie al snel 40 de trein mochten verlaten, duurde 19 dagen.
x
Bron:
Dagblad van het Noorden, 1 juni 2013.
Het gehele onderzoeksrapport is hier te lezen:
144843131-Onderzoeksrapport-Treinkaping-De-Punt (1)
Java Post 
L.S.;
Ik weet niet alles,doch ik denk,dat dit gedaan werd om verder geweld/terugschieten te voorkomen.Zouden ze echt als wilde beesten en op onnodige momenten als beesten zich hebben gedragen?Ik twijfel daaraan.Sorry,doch die kapingen waren een hele slechte zet v mensen uit de Molukse gemeenschap.Er waren zelf ook ideeën om onze geliefde Koningin Juliana te gijzelen.Als dat zou zjn uitgevoerd,dan zou het hek vd dam zijn.Ja,Nederland heeft wellicht bepaalde zaken mbt de Molukse zaak te veel laten versloffen en mensen uit de Molukse gemeenschap hebben er te fanatiek op gereageerd,doch laten we lekaar vinden in een wil om samen verder te leven.In Godsnaam!!!
Dank U.
Hoogachtend:
DP Tick
Als de conclusies zijn gebaseerd op deugdelijk onderzoek, dan heeft de regering wat uit te leggen. En niet te vergeten de voormalige minister van justitie Van Agt.
Los van het feit dat wat DP Tick hiervoor zegt en waar ik het mee eens ben toch het volgende: Een mogelijk wat eenzijdig onderzoek. In hoeverre is de verslaggever bevooroordeeld, hij spreekt alleen met een van de kapers en niet met een marinier of andere vertegenwoordiger van Defensie. En als er inderdaad sprake is van executeren waarom is er dan geen strafrechtelijk onderzoek?
Ik kan sympathie opbrengen voor de Molukse daad, die – hoewel er doden te betreuren waren – geen positief resultaat heeft opgeleverd, voor zover ik weet.
Ik kan sowieso geen sympathie opbrengen voor de Stichting Indisch Platform die zich al 67 jaar lang van het kastje naar de muur heeft laten sturen. Ik liep onlangs mee met de Stille Tocht. Een petitie werd aangeboden aan de Regering. Hoe komt het dat resultaten uitblijven. Ik heb de SIP voorgesteld om bij een volgende petitie-aanbieding een handgranaat (een nepding natuurlijk) bij te doen, alleen om de Regering duidelijk te maken dat het ons menens is. Zeg nu eens DP Tick waar en hoe de Regering en de SIP elkaar moeten vinden. Laten de naïvelingen (ca. 300 mensen liepen met de tocht mee) zich weer het bos insturen of grijpen zij bij de eerstvolgende keer naar andere middelen.
eenzijdig onderzoek, vergeten wordt dat een treinreiziger met een nekschot werd afgemaakt en uit de trein werd gesmeten door de zielige treinkapers en de overige passagiers in grote angst 19 dagen werden bedreigd door deze helden.
Je hebt 100 % gelijk, waarom burgers gijzelen.De kapers waren jonge knapen die nooit de Mollukken hebben gezien en alleen maar werden op gehits door hun ouders.
Waarom wilden de de mollukkers terug naar Nederland, omdat ze niet geaccepteerd werden op de Mollukken
Een zeer triest gebeuren voor alle betrokkenen, maar volgens mij ligt uiteindelijk de verantwoordelijkheid bij de toenmalige regeringen, die de Molukkers in de steek hebben gelaten.
Ik hecht weinig waarde aan een eenzijdig onderzoek van een freelance-journalist en een van de toenmalige kapers. Er had zich wel wat afgespeeld in deze gekaapte trein
Die freelance journalist is een linkse anarchist, schoppen tegen de Nederlandse staat, dat is zijn doel/
Er is wel degelijk sprake van een “degelijk”en “niet-eenzijdig” eenzijdig onderzoek want zelfs een toenmalige kaper Junus Ririmasse deed samen met een journalist het onderzoek. het valt me nog mee dat ze niet zonder onderzoek gelijk de conclusies hebben neergeschreven. Wat me verder opvalt is dat ze niet uitgelegd hebben waarom niet alle Molukse kapers door de Mainiers zijn geëxecuteerd, deze lafaards hebben zich zeker overgegeven voordat ze geëxecuteerd konden worden
Ik was als verpeegster van het Rode Kruis in de laatste,3e week,bij de trein kaping aanwezig.Er was al in week 1,een hospitaal kamp op gezet door het Rode Kruis Korps.
Ik was er ook toen s’morgens bij op gaande zon,de 2 straaljagers met oor verdovend lawaai,van de nabranders,voor verwarring zorgden,zodat de mariniers de trein konden ontzetten.
Ook wij,de de Rode Kruis helpers,die al dagen op een smalle brits,met elkaar in 1 grote tent sliepen,met onze kleren aan,om zo aan de slag te kunnen,als het nodig was,waren even heel erg in de war.
Dat er flink geschoten is,kan men nog terug zien aan de trein,althans het voorste deel,(de z.g. Honde Kop,zoals hij w.s. genoemd is ,naar zijn stompe snuit) die staat in het Trein Museum Utrecht,
Ik was ook de gene,die de zo genaamde mortuarium tent in ging,en de dood geschoten Molukse kapers zag liggen,en ze een beetje netjes maakte,voor zover dat ging.Het waren er dacht ik 4,waaronder in elk geval een jong meisje.Dat greep me erg aan.
Toen ik even later in de hosp.tent kwam,waar de gewonden werden binnen gebracht,en ik gebogen stond over een Molukse gewonde,werd ik van de brits ernaast met een hand op zij getrokken.Tot mijn grote schrik lag daar een gewonde Marinier,die nog vol adrenaline zat.In alle staten.
Dat,had nooit mogen gebeuren.Gelukkig wisten we ze snel ver van elkaar te leggen.
Maar er gaat zoveel mis,bij zo’n ernstig- ongewoon insident.Eigenlijk leer je er veel van,want op het moment zelf,is er (nog) te weinig ervaring.
Er was een stroom van gewonde mensen uit de trein op gang gekomen.Allemaal met snij wonden van het kapot geschoten glas.Er reden veel ambulances uit de naburige steden aan,om de gewonden snel af te voeren.Ik zie GGD Groningen nog op mijn netvlies.
Dit artikel is overgens het eerste,wat ik er in al die tijd over lees.
Het is als de dag van gister.Ik was 28,had zoontje van 5 mnd.
Waarom elke keer weer na zoveel jaar op deze zaak nog terug komen en een sfeertje proberen te scheppen hoe slecht onze mariniers waren. Beste medelanders, ik begrijp jullie probleem en mijn sympathie gaat naar jullie toe. Maar, het waren het jullie mensen (Molukkers) welke een trein kaapte, een passagier in een geopende treindeur standrechtelijk executeerde, tevens een wel zeer laffe daad stelde door een schooltje met zeer jonge onwetende kindertjes gijzelden en om niet te vergeten een ambassade hebben bestormt. Er was een sfeer geschapen door de Kapers zelf van grof geestelijk geweld en moord, zelfs kinderen werden niet ontzien door hen, niets ging ze hierin te ver. Ook ik ben niet vergeten wat er in die tijd is gebeurd, zie en hoor nog de straal jagers over de trein heen scheren. Stel dat de mariniers nog levende gewonde kapers als nog hebben gedood, dan zal dat vanuit hun eigen veiligheids optiek zijn gebeurd. Vergeet niet het was oorlog, oorlog gestart door de kapers en nu een beetje nagaan zitten huilen, bah!
Ik heb echter wel één vraag: waarom niet gaan vechten in de Molukken zelf, bang voor het Indonesische leger? Ik weet zeker, dat er niet één kaper levend uit de trein was gekomen als het in Indonesië was gebeurd.
Mijn conclusie: vind het tot op de dag van vandaag nog steeds een laffe daad.
En beste freelancer, ga wat anders op schrijven/doen, of wil jij een tweede treinkaping?
Dundjo schrijft:
“….Maar, het waren het jullie mensen (Molukkers) ….”
Beste Dundjo, wie is die jullie ?
Verder valt het me op dat sommige lezer er toe neigen bij voorbaat te ontkennen wat er in het rapport zou staan . Ze kennen het rapport niet….
Dit lijkt me hetzelfde doofpotmechanisme over berichten van de excessen van Nederland in 45-50.
Vandaar dus …. dat die excessen nog steeds een wonde zijn in het Nederlands zelfbeeld.
Beste het gaat niet om ontkennen, het waren Molukse kapers, jongelingen welke waarschijnlijk nog nooit in Indonesië zijn geweest. Kom op zeg, wel of geen rapport, als jouw kind in die trein had gezeten had je ook uit een ander vaatje getapt. Ik in ieder geval wel, punt.
Het was toendertijd of de de treinkapers dood of de militairen.
Natuurlijk schoten ze , om niet zelf neergeschoten te worden.
Natuurlijk gingen de militairen als beesten te keer, de molukkers waren bewapend en hadden bommen om de boel op te blazen.
Daarom gingen ze als wilden te keer om die woorden dan maar te gebruiken.
Ze lieten vliegtuigen over de trein gaan om de kapers af lijden en daarna vielen de militairen de trein binnen.
Toen was het de kapers of de militairen.
Ik denk dat als het heden ten dagen weer zou gebeuren hetzelfde gedaan moet worden.
De mogelijkheid dat er meer slachtoffers waren gevallen was heel groot aanwezig.
Ze hadden alle mensen op kunnen blazen of kunnen vermoorden.
De molukkers waren de beesten en niet de militairen.
Er was al iemand in koele bloede vermoord en als oud vuil de trein uit gedonderd.
Moest dat dan nog een keer gebeuren, een derde of een vierde moord.
Er was geen andere keus dan de trein kapers proberen te overmeesteren.
Nu is het allemaal makkelijk praten, de militairen waren beesten en van dat soort dingen.
Voor mij waren het helden, en dat mogen wij nooit vergeten.
Uit het geheel kun je vaststellen dat er altijd weer een aantal Nederlanders zijn die het niet kunnen laten om het eigen nest te bevuilen, en goed praten wat de tegenstander aan excessen uitvoerde. Ze hebben er zelfs tegenwoordig een advocaat voor.
Zelfkritiek is gezond. Het is ook gezond om te erkennen : ok hier waren “we” fout.
Dat gedoe… van “wij” weten van niks en “wij” zijn de eeuwige goodguys is toch schmutzig, zelfbevuilend ?
Maar welke advocaat praat hier geweldsexcessen goed ?
Journalist Jan beckers.
Doe ook onderzoek naar de ervaringen van de gegijzelden.Hoe is het nu met hen? Zesendertig jaren na wat hen is overkomen? Onschuldige mensen. Het zal je maar overkomen.
Ik sta er niet versteld van wanneer zij er nu nog geestelijk last ven hebben. Van de angst waarin ze gezeten hebben. Ik heb de Japanse bezetting/gevangenschap en “bersiap” meegemaakt. Ervaren wat angst teweeg kan brengen.Deze onschuldigen van de kaping hebben eerder aandacht nodig.Ik hoop en bid dat het hun goed gaat.
Bang zijn kan erger zijn dan de werkelijkheid van dat moment. In een stukje voor Javapost had ik de twee karwatsen van de Kenpeitai genoemd die standaard op het tafeltje lagen. Buitenzorg was zo attent er een foto van te plaatsen. In mijn hoofd draaide de film zich weer af: Als je de kamer binnen kwam en die karwatsen zag liggen werd je al zo geprogrammeerd dat het meppen er nog wel bij kon. En zonder meppen was het al pijnlijk.
antwoord op Indisch4ever. Zelfkritiek is zeker gezond, maar in Nederland meestal eenzijdig..Op ons zelf gericht. De advocaat mevrouw Zegveld: eenzijdig gericht op wat Nederlanders fout hebben gedaan, schade- vergoeding excuses etc Maar geen woord over de bersiap en andere oorlogsmisdaden van de Indonesiërs, daar is voor haar geen droog brood aan te verdienen en ze weet heel goed dat als ze daarover begint in Indonesië ze meteen het eerste vliegtuig kan pakken om er uit gezet te worden.
Dat valt reuze mee met de eenzijdigheid.
Mevrouw Zegveld doet wat heel veel advocaten doen: cliënten verdedigen tegen de aanklachten van de Nederlandse staat of de Nederlandse staat bij schandalige praktijken financieel ter verantwoording roepen.
Wees blij dat mensen die staat zo ter verantwoording roepen… dat heet ook wel het zelfreinigend vermogen van een rechtstaat.
Ga nou niet de excessen van Nederland ‘verdedigen’ door te wijzen op de bersiap.
En dat mevrouw Zegveld dat ook moet aanklagen.
Begin zelf met die aanklacht
Ik heb nog een keer de moeite genomen om het hele rapport te lezen (een verwijzing staat nu onder het artikel hier boven). Wat me opvalt is dat de inleiding en het slot een stuk neutraler gesteld hadden kunnen en mogelijk ook hadden moeten worden. Als je meteen al zegt dat de Molukse jongeren het volste recht hadden tot actie over te gaan, en dat ze de gijzelaars ‘ongetwijfeld’ nooit hadden willen doden, dan stel je de actie van de mariniers al in een kwaad daglicht nog voor je je onderzoek bent begonnen. En da´s jammer, want de kern van het verhaal, hoe kwamen de Molukkers precies om het leven, verdient het te worden onderzocht.
En tja, dan het eind: “De nabestaanden hebben zich inmiddels tot mevrouw mr. Liesbeth Zegveld gewend.” We kunnen wel raden wat het vervolg is: de eis om schadevergoeding. Schadevergoeding vragen voor gijzelnemers.
Waarheidsvinding is mooi, maar kan dat echt niet meer zonder mr. Zegveld?
Het onderzoek is toch niet gedaan met mmv van mevrouw Zegveld.?
Zij is ingehuurd door nabestaanden.
Als het inderdaad mogelijk moord was… in opdracht van de regering of in opdracht/eigenhoute van militairen.. dan moet dat uitgesponnen worden.
Een juridische procedure – het liefst met een advocaat die enige bekendheid heeft- kan aandacht los maken en dat kan leiden tot meer feiten, andere mensen die op onderzoek gaan, media-aandacht. En dat kan weer bijdragen tot waarheidsvinding.
Vooral doorgaan.
Of maakt Nederland weer de fouten van de Indië-excessen? Liever niet willen weten, botweg ontkennen.. bagatelliseren of goedpraten.
Niet met medewerking van Zegveld, maar omdat deze opmerking nu in het rapport zélf staat, wekt het de indruk alsof het onderzoek werd opgezet om er financieel beter van te worden.
Verder kun je de vraag stellen of een dossier bij mevrouw Zegveld de zaak niet onnodig polariseert. De Nederlandse samenleving zal mogelijk weinig begrip kunnen opbrengen voor eisen van familieleden van gijzelnemers.
Maar goed, neem aan dat dit soort adviezen al te laat zijn. De teerling is geworpen. We gaan er meer over horen. Het wordt een discussie zonder eind: de Nederlandse regering was fout in 1950/51, de Molukkers waren fout in 1977, en nu de Nederlandse overheid opnieuw in zijn reactie op het fout-zijn van de Molukkers. De nageschiedenis van Nederlands-Indië lijkt een aaneenschakeling van missers. Binnenkort zullen we ook nog kunnen lezen dat de Indo´s zijn opgevangen in andijvielucht. Is er ook wel eens iets goeds gebeurd?
Goeds gebeurd ?:
1988 25 juni en niet te vergeten 21 juni….
Leuk! 🙂
Vanavond in DOC 24 een verhandeling over de gijzeling
De website herstel de Reupliek raadpleeg ik regelmatig vanwege de zeer interessante items:
Oud zeer gaat nooit over:
Advocatenkantoor Böhler c.s. bij monde van Liesbeth Zegveld wil nu bezien of “de staat” aansprakelijk is te stellen voor het executeren van tenminste drie Molukse treinkapers tijdens de bevrijdingsactie in 1977 van de Bijzondere Bijstands Eenheid in de gekaapte trein bij De Punt.
http://herstelderepubliek.wordpress.com/2013/11/29/molukse-treinkapers-geexecuteerd-vervolg/
Dit keer draven ze wel heel erg door. Maar goed: één opmerking. Dit is geen nieuws. Een half jaar geleden zei Zegveld dat ze zou bekijken of er iets in zat. Sindsdien niets meer van gehoord, dus ik denk dat ze er niets in zag.
Verder is het niet juist te stellen dat zij nooit een zaak heeft gewonnen tegen de staat. Vraag maar aan de inwoners van Rawagede.
welnu buitenzorg: http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2686/Binnenland/article/detail/3553851/2013/11/30/Geheime-nota-Molukse-treinkapers-door-kogelregen-gedood.dhtml
In een ander artikel heb ik geprobeerd de acties van de ” Molukkers”, proberen te nuanceren. Ik ging vroeger toch vaak om met Molukkers om. Op een gegeven moment ging de discussie over totaal iets anders: hun ontslag door de Nederlandse regering, hoe ze werden opgevangen in lekkende barakken onder slechte omstandigheden, hoe niet naar ze werd omgekeken.
Wat wil je wanneer je getraumatiseerde mensen haalt uit het buitenland, of het nou Molukkers zijn, Marokkanen, Somaliers uit Afrikaanse landen. Wanneer er niet naar ze wordt omgekeken gaan vooral jongeren radicaliseren en ondernemen ze acties waar wij in Nederland van staan te kijken.
Dat Indische mensen het opeens voor die inlanders opkwamen die slechts in dienst traden van het KNIL om het financieel beter te hebben vind ik ook vreemd. Volgens mij kregen ze beter betaald ook nog. Ook hun opkomen voor Chinezen en Papoea’s vind ik vreemd. Iedereeen wordt bij hun Nederlands-Indische zaak betrokken. In Indie keek men niet eens naar ze om of ze werden beschouwd als concurrenten op de arbeidsmarkt.
Nederland kent geen traditie van demonstraties gepaard gaande met gewelddadige acties.
— Ja die studenten en krakersbeweging in de jaren zestig. Maar vergelijk het maar met de studentendemonstraties in andere landen (Indonesie 1998) waarbij een regering omvalt.–
Dat is goed. Maar even minder goed zijn oeverloze en ellenlange discussies waar je moe van wordt en het resultaat vrijwel nihil is.
Overigens ben ik geen fan van de RMS beweging, maar ik kan bij het e.e.a wel iets voorstellen..
Wij moeten er in de toekomst mee leren leven en eea niet afdoen zoals die Gordon die alweer beweerde dat “men” onze tradities afpakt en “zij” bepalen wat “wij” moeten doen en laten. Alleen anti-globalisten die denken dat Nederland een eiland is reageren zo, en het geeft hen een argument en een knuppel om zonder onderscheid alle exoten met hun invloeden te weren.
In ieder geval ben ik blij dat ik in een rechtstaat als Nederland woon, immers de Britten laten er geen stof of schimmel over groeien: zij hebben, zo las ik gisteren, alle belastend materiaal mbt hun kolonien uit hun archieven vernietigd.
Zoek op in Google onder: Belastend archief Britse koloniën vernietigd
p.s. totaal iets anders, het ongevraagd schoonvegen van de Dam in 1970 waarover veel Indische mariniers zo trots over vertellen, daar was ik het ook niet mee eens. Het zou mij niets verbazen wanneer bij de acties tegen de Molukkers ook trotse nazaten van KNIL’ers betrokken waren. Dit is maar een vermoeden. Overigens ben ik ook een trotse nazaat van een KNIL’er (Birma-Siam Gadja Merah) maar die was wel een aparte en die heb ik ook goed opgevoed 😉 Het was me een generatie-strijd wel. Maar die man streed in Indie dan ook voor onze toekomst ( of het later in Indoneise of in Nederland was).
Het was ook zijn taak en werk, en daarvoor heb ik respect.
Ik ben er van overtuigd dat de Molukse militairen en hun gezinnen van destijds slecht behandeld zijn door de toenmalige Nldse overheid. Ook moet er nu klaarheid zijn en jammer dat dit zo lang heeft moeten duren. Maar een schadevergoeding eisen…door nabestaanden van de kapers…dat gaat wel heel erg ver. De nabestaanden zouden zich eens af moeten vragen wat hun rol is geweest, die jongeren zijn voor ze tot deze enorm zinloze daad kwamen, met alleen maar slachtoffers, gevoed met haat, dat kan niet anders. Er zijn – meen ik – bij de kaping ervoor twee mensen geexecuteerd door de betreffende kapers.Wat een enorme doodsangsten zullen de gegijzelden hebben doorstaan. Uit inlevingsvermogen zou men zich verder rustig moeten houden en eens aan zelfreflectie moeten doen. Niet leuk en niet makkelijk…maar het verstand van die jongeren is behoorlijk vertroebeld. Iemand die een beetje had nagedacht, weet dat Nederland niets of nauwelijks iets kon bereiken t.a.v. de Molukken. Indonesie is een zelfstandig en groot land en heeft bovendien een bloedige geschiedenis t.a.v. eilanden die onafhankelijkheid wensen..
Bij de kaping van Wijster werden 3 gegijzelden geexecuteerd. De gijzeling liep zonder geweld af en er waren geen slachtoiffers meer te bespeuren . In tegenstelling tot de gijzeling bij de Punt. De kapers executeerde geen gegijzelde, maar de gijzeling liep zeer bloedig afj. Ik dacht dat 5 kapers en 2 gegijzelden sneuvelden bij de bestorming van de trein.
Vergelijken we deze 2 kapingen dan is er duidelijk dat er wat fout is gegaan bij de kaping van De Punt. En dat is precies wat de nabestaanden van de kapers willen weten, dat lijkt me niet zo vreemd na meer dan 35 jaar want tot nu toe is niets bekend wat zich precies in die trein en in de bevelsvoering voor en tijdens de bestorming heeft plaatsgevonden. Zelfs de toenmalige Minister van Justitie . weet niks We leven tenslotte in een democratische Staat dus de nabestaanden hebben recht om dat te weten.
Verder beweren de nabestaanden dat tijdens de bestorming excessief geweld is gebruikt en dat doet me denken aan de Excessen in Indie en dan komt men op glad en juridisch ijs. Als duidelijk is wat precies in de trein is gebeurd dan weten we ook wat voor geweld is gebruikt, als ik de advocaat hoor dan beginnen bij mij wel wat bellen te rinkelen. Zij heeft niet voor niets ervaring met institutioneel en excessief geweld.
Ik bemerk dat de kranten in het algemeen gefocusd zijn op de eis van de nabestaanden tot schadevergoeding. Met veel morele verontwaardiging wordt hierop gereageerd.. Dat is goed voor het gevoel en de oplage van de kranten maar daar schieten we niks mee op. Eerst dient duidelijk gemaakt te worden wat er precies gebeurd is . In de trein en in de commandocentrale. En hoe zit het verder met dat excessief geweld . Op basis daarvan kan gesteld worden of er schade is berokkend en aan wie (in de eerste plaats de gegijzelden), maar dan zijn we al een heel eind verder.
Als het rechtsgevoel van beide partijen, gegijzelden en nabestaanden, van de kapers bevredigd is en daaruit voortvloeiende eis tot schadevergoeding (ook van d egegijzelden) dan kan een andere bladzij van onze geschiedenis omgeslagen worden, opdat vòòrkomen wordt dat extremisten misbruik maken van de situatie.
MIjn mening is iets anders geworden als een jaar geleden maar dat komt vanwege het gestaag vorderend inzicht.