Het leven als rivier

Indonesiërs zijn gewend zich stil te houden over trauma’s. ‘We zijn geen schuldsamenleving, waarin je benoemt wat fout is en sorry zegt.’ Toch worden voorzichtig de eerste stapjes gezet richting verwerking van het gewelddadige verleden.

Door Elske Schouten

Begraafplaats Rawagede

Begraafplaats Rawagede

Geen spoor van rancune viel te bespeuren bij Cawi, een negentigjarige weduwe uit het dorp Rawagede op West-Java. Het heden ging grotendeels langs de oude dame heen, maar over de executie van haar echtgenoot door Nederlandse soldaten kon ze nog met veel detail vertellen. Op die vroege ochtend in 1947 was hij vertrokken naar de sawa, toen de Nederlanders kwamen. Cawi hoorde schoten en verstopte zich onder tafel. De volgende ochtend vond ze het lichaam van haar man in de goot, met twee kogelgaten in zijn hoofd.

‘Het is lang geleden, het doet niet meer zo veel pijn om eraan te denken’, zei Cawi in september 2011, een paar uur voordat ze een rechtszaak tegen de Nederlandse staat zou winnen om compensatie te krijgen voor haar verlies. Geduldig vertelde ze die dag alle Nederlandse journalisten hetzelfde verhaal, ‘als een aapje in de dierentuin’. ‘Ik ben helemaal niet boos op Nederland. Het was mijn lot.’   

Het is een vraag die veel Nederlanders stellen: voelen Indonesiërs geen wrok tegen ons? Na de politionele acties, na jaren van kolonisatie? Maar Indonesië is al lang niet meer met Nederland bezig. Neem de rechtszaak die negen weduwen en een overlevende uit Rawagede hadden aangespannen, die in Nederland veel losmaakte. In het dorp zelf was dat heel anders.

Het meemaken van de historische uitspraak was een surreële ervaring. De oudste zoon van Cawi was als enige van het dorp goed op de hoogte van de rechtszaak, en hield zijn dorps­genoten in een emotionele toespraak voor dat dit ‘een grote prestatie was voor het land’. Die hadden intussen geen idee wat er was gewonnen, al hoorde je het veelbelovende woord ‘kompensasi’ rondzingen. Hetzelfde gold voor de weduwen, die ooit hun duimafdruk hadden gezet om eiseres te worden in een rechtszaak die was bedacht door een Nederlands steuncomité. Niemand nam die avond de moeite om ze te vertellen dat ze hadden gewonnen.

Non-issue

De zaak-Rawagede maakte overduidelijk: 66 jaar na dato zijn de politionele acties een trauma van Nederland, niet van Indonesië. Het Nederlandse geneuzel op de politieke vierkante millimeter was gênant om te volgen. Parlementariërs die geen bezoek wilden brengen aan Rawagede, maar wel de weduwen urenlang in de auto lieten zitten voor een ‘informele ontmoeting’ in Jakarta. Geen compensatie willen betalen, maar wel ‘ontwikkelingsgeld’ voor het dorp. Wel toegeven dat er oorlogsmisdaden plaatsvonden, maar zich beroepen op verjaring. Geen excuses, maar spijt. En toen toch maar excuses, want dat moest van de rechter.

In Indonesië waren het non-issues. De Agresi Militer, zoals de politionele acties hier worden genoemd, is in het collectief bewustzijn al lang verwerkt. Dat de feiten net zo min bekend zijn als in Nederland maakt niet uit. De jaren rond de onafhankelijkheid draaien om de heroïek van Soekarno en de zijnen; de Nederlanders zijn slechts bijfiguren die als beesten tekeergingen tegen onschuldige rijstboertjes, nadat ze de rijkdommen van het land 350 jaar hadden geplunderd.

Bovendien zijn er talloze binnenlandse tragedies in de decennia daarna die de Nederlandse misdaden hebben verdrongen. Vandaar de verrassende reactie van de Indonesische intelligentsia op de zege van de weduwen. Geen kritiek op Nederland om zijn gruweldaden, geen geschamper over het geschipper rond excuses en spijt. Indonesiërs prezen Nederland juist omdat het verantwoordelijkheid nam voor mensenrechtenschendingen uit vroeger tijden. Excuses en kompensasi: daar zou de Indonesische staat van kunnen leren.

Politieke genocide

Want Indonesië heeft nogal wat aan eigen onverwerkt verleden. Nooit werd iemand verantwoordelijk gehouden voor de dood van ruim duizend Indonesiërs tijdens de rellen die in 1998 leidden tot de val van autocraat Soeharto. De moordenaars die in de jaren daarna met kapmessen hun dorpsgenoten op Ambon, Centraal-Sulawesi of Borneo in stukjes hakten, lopen nog vrij rond. Net als degenen die duizenden doden in Oost-Timor op hun geweten hebben. Net als de militairen die onder Soeharto studenten en activisten lieten verdwijnen. Niemand is veroordeeld voor de mysterieuze executies onder Soeharto, waarbij duizenden ‘misdadigers’ dood in de goot belandden. En nooit werd iemand vervolgd voor het grootste bloedbad uit de recente Indonesische geschiedenis: de massamoord op honderd­duizenden communisten rond het jaar 1965.

Sukarno maakt plaats voor Suharto. Foto, gebruikt in Amerikaans dagblad.

Sukarno maakt plaats voor Suharto. Foto, gebruikt in Amerikaans dagblad.

De vader van de 65-jarige Wardoyo was een van hen. Opgepakt, gevangen, verdwenen: zo vat het lot van zijn vader samen. Op de veranda van zijn huis in Jakarta blijft hij de drie woorden herhalen. Hij was zeventien toen militairen op een ochtend in 1965 hun huis in Centraal-Java binnenvielen en zijn vader in een truck laadden naar het Fort van Ambarawa. Dat zijn vader een held was uit de onafhankelijkheidsoorlog mocht niet baten. Drie maanden later waren hij en 126 medegevangenen verdwenen. De jonge Wardoyo liep alle militaire posten af, zonder hem te vinden. ‘Ik ga er vanuit dat hij gedood is.’

Zo verging het honderdduizenden families. Het was de periode waarin Soeharto de macht greep ten koste van de eerste president Soekarno, in een complot waarvan de ware toedracht waarschijnlijk nooit zal worden opgehelderd. Het begon met een mislukte coup op 30 september 1965 waarbij zes generaals werden vermoord. Het leger gaf de schuld aan de Communistische Partij van Indonesië (pki), die destijds veel macht had. Wat volgde was een politieke genocide waarin leger en jeugdbewegingen samenwerkten om het communisme in Indonesië uit te roeien. Hoeveel doden er vielen weet niemand: de meeste historici gaan uit van een half miljoen.

Onder hen waren ook vele niet-communisten, die door persoonlijke vijanden als communist waren bestempeld. Zo vertelt Wardoyo dat zijn vader niets met de pki te maken had, maar dat het zijn baan was om van mede-oorlogsveteranen te bepalen of ze recht hadden op een pensioen. ‘Misschien heeft iemand hem gerapporteerd omdat hij jaloers of boos was.’

The Act of Killing

Zal Wardoyo ooit worden gecompenseerd voor zijn verlies? Het is moeilijk te geloven voor wie The Act of Killing heeft gezien: een recente documentaire van de Amerikaanse regisseur Joshua Oppenheimer. Hij raakte gefascineerd door het bloedbad van 1965 en kwam in nauw contact met enkele moordenaars. Eenvoudige straatboeven die destijds via jeugdbeweging Pemuda Pancasila werden ingezet voor de moordmachine van de staat. Oppenheimer wint hun vertrouwen en legt vast hoe de moordenaars een film maken op basis van hun ervaringen van destijds. Het resultaat is verbijsterend.

Op dezelfde plek waar de moordpartijen destijds plaatsvonden, speelt hoofdpersoon Anwar Kongo na hoe hij zijn slachtoffers wurgde met een stuk draad. Efficiënter en minder bloedig dan wanneer je ze doodsloeg, legt de 72-jarige kalmpjes uit. Dat leerde hij uit de Hollywoodfilms waar hij in de jaren zestig zo graag naar keek. Met zijn kornuiten uit die tijd haalt hij herinneringen op. Tijdens het moorden dronken ze en zongen ze liedjes. Het was een vrolijke boel, als hij erop terugkijkt.

Maar de film laat meer zien dan een stel genadeloze beulen zonder spijt. De film onthult vooral hoe de Indonesische samenleving hen niet behandelt als paria’s, maar met respect. Anwar gaat gezellig langs bij de hoofdredacteur van een lokale krant, die destijds een coördinerende rol had bij de massaslachting. Hoge functionarissen uit Jakarta komen langs om de leden van massabeweging Pemuda Pancasila, nog steeds springlevend, te bejubelen als helden die het Indonesische communisme hebben uitgeroeid. Anwar doet in een talkshow onder luid applaus uit de doeken hoe hij de ‘vijanden van de staat’ destijds een kopje kleiner maakte.
Hoe deze perverse situatie kon ontstaan, wordt treffend verwoord door een van de moordenaars die in de film figureren. ‘Oorlogs­misdaden worden gedefinieerd door de winnaars’, zegt hij. ‘En wij hebben gewonnen.’

Het heeft tragische consequenties voor de slachtoffers. In de meest zenuwslopende scène van The Act of Killing vertelt een buurtgenoot aan Anwar Kongo over zijn eigen ervaringen in 1965. Doodnerveus, dwangmatig lachend, vertelt hij hoe zijn stiefvader om drie uur ’s nachts werd afgevoerd en vermoord. Uit angst begroeven hij en zijn familie hem stilletjes langs de kant van de weg, ‘als een geit’. Hij verontschuldigt zich uitgebreid dat hij de moordenaars niet voor het hoofd wil stoten, maar misschien kan zijn geschiedenis ter inspiratie dienen voor Anwars film? Terwijl de man een inzinking krijgt, schuiven de beulen zijn verhaal beleefd terzijde als ‘te ingewikkeld’.

Marginalisatie

Voor Wardoyo betekende de communistenmoord niet alleen het verlies van zijn vader, maar ook van zijn toekomst. Terwijl hij opklom tot luitenant-kolonel bij de politie moest hij angstvallig verbergen dat zijn vader als ‘communist’ was gedood. Hij loog tegen iedereen dat een ziekte hem fataal was geworden. Tot zijn superieuren er in 1982 achter kwamen. Hij werd ondervraagd en ontslagen; de laatste twintig jaar van zijn carrière sleet hij in een onzinpositie bij een verzekeraar.

Scene uit The Act of Killing: de moordenaars.

Scene uit The Act of Killing: de moordenaars.

Soortgelijke ervaringen hadden de talloze Indonesiërs die vanwege hun communistische banden in de cel belandden, soms voor meer dan tien jaar. Na hun vrijlating stond op hun identiteitskaart dat ze voormalige politieke gevangenen waren. Ze konden geen baan krijgen bij de overheid en trouwden met andere ex-gevangenen, omdat anderen het niet aandurfden. Tot op de dag van vandaag verbergen ze hun verleden voor buren en vrienden, uit angst om als uitschot te worden behandeld. ‘Communist’ is in Indonesië nog steeds een scheldwoord.

De ontluisterende conclusie is dat de massamoord voor de daders zijn doel heeft bereikt. Na de moordpartij was de Communistische Partij van Indonesië als machtsfactor compleet geëlimineerd. Het maakte de weg vrij voor de Nieuwe Orde van Soeharto, die Indonesië ruim dertig jaar zou beheersen. De daders van destijds lopen ongestoord vrij rond; hun slacht­offers zijn gemarginaliseerd.

Soeharto bereikte dit door de bevolking via de media en op school te indoctrineren met anticommunistische propaganda. Elk jaar moesten scholieren een urenlange film bekijken over de coup op 30 september. Ze leerden hoe leden van de communistische vrouwen­beweging Gerwani de heldhaftige generaals castreerden en hun ogen uitstaken, al bleek daar uit hun autopsie niets van te kloppen. ‘Communist’ werd voor veel Indonesiërs synoniem voor goddeloos, wreed en immoreel. Net als de strijd tegen de Nederlanders werd de oorlog tegen het communisme in het collectieve geheugen een noodzakelijk kwaad zonder welke het moderne Indonesië niet had kunnen ontstaan.

Ruimte voor slachtoffers?

Indonesië werd intussen nooit door de internationale gemeenschap gedwongen in de spiegel te kijken. Hier geen tribunalen. Anders dan bij de massaslachtingen in Cambodja onder de Rode Khmer, of de genocide in Rwanda, heeft het Westen zich nooit om de Indonesische massamoord bekommerd. Die vond tenslotte plaats midden in de Koude Oorlog. Of het klopt dat de CIA een rol speelde bij het complot rond 30 september, zoals Indonesische historici vermoeden, is nog niet opgehelderd. Feit is dat het Amerika en haar bondgenoten niet slecht uitkwam dat het communisme in een van de grootste landen ter wereld met wortel en tak werd uitgeroeid.

Pas toen Soeharto in 1998 na een volks­opstand het veld moest ruimen, kwam er ruimte voor de slachtoffers van de communistenmoord. Tijdens de reformasi vertelden voormalige politieke gevangenen voor het eerst hun verhaal. Het opende Indonesiërs de ogen: voor velen was het de eerste keer dat ze hun kant van de geschiedenis hoorden.

Nani Nurani was een van de slachtoffers die eindelijk uit de schaduw durfden te treden. De charmante 71-jarige was in haar jonge jaren danseres aan het hof van Soekarno. Genoeg reden om haar zeven jaar gevangen te houden. Na haar vrijlating vertelde ze dat jarenlang aan niemand, uit angst voor de reactie van buurt­genoten. Ook toen ze als ‘ex-communist’ niet naar het buitenland mocht. Ook toen ze zich maandelijks moesten melden, als een crimineel bij de reclassering. ‘Wij Javanen zijn gewend om onze emoties te verbergen’, zegt ze in haar huis in Noord-Jakarta. ‘Maar het kwam als lichamelijke klachten naar buiten. Ik kreeg nachtmerries en hoofdpijn, was boos zonder te weten op wie.’

Toen ze op haar 65ste vanwege haar verleden geen permanente identiteitskaart kreeg, knapte er iets. Soeharto was weg, ze riskeerde geen sancties meer. Nani Nurani ging naar de rechter om te vechten voor haar identiteitskaart en won. Een enorme bevrijding, zegt de vrolijke dame op leeftijd, die nog steeds danst. Iedereen weet nu wie zij is. Maar genoegdoening voor haar leed bleek een brug te ver. Ze spande ook een zaak aan om compensatie te krijgen voor haar gevangenschap. Na een lange juridische strijd werd haar zaak vorig jaar niet ontvankelijk verklaard.

Geen waarheidsvinding 

Het is niet de enige poging tot verwerking van het verleden die voortijdig is gesneefd. President Abdurrahman Wahid wilde tijdens zijn bewind van 1999 tot 2001 een waarheids- en verzoeningscommissie instellen. Eindeloos gesteggel over de voorwaarden volgde. De daders gingen alleen akkoord met compensatie voor slacht­offers als zij amnestie zouden krijgen. Uiteindelijk werd het plan onder de huidige president afgeschoten door het Constitutioneel Hof. Ook een onderzoek van de Nationale Mensenrechtencommissie Komnas ham naar het gevangenenkamp op het eiland Buru, waar communisten werden vastgehouden, leidde tot niets.

Scene uit The Act of Killing: winnaars bepalen wat misdaden zijn.

Scene uit The Act of Killing: winnaars bepalen wat misdaden zijn.

Een belangrijk struikelblok bij de waarheidsvinding was het gebrek aan documentatie en bewijsmateriaal. Anders dan bijvoorbeeld de Rode Khmer in Cambodja hebben de Indonesische moordenaars hun daden niet vastgelegd. Het aantal slachtoffers kan alleen anekdotisch worden bepaald: schattingen variëren van tachtigduizend tot een miljoen. Laat staan dat kan worden bewezen wie de opdrachtgevers en moordenaars waren. Belangrijker is dat de politieke erfgenamen van de daders van destijds nog altijd veel macht hebben. Toen Soeharto in 1998 werd afgezet, werd niet volledig afgerekend met zijn regime. Zijn vice-president Habibie bleef nog tot 1999 president. Talloze leden van de huidige politieke elite maakten carrière onder Soeharto. Zo ook president en oud-generaal Susilo Bambang Yudhoyono.

Yudhoyono heeft zelfs familiebanden met de daders van het bloedbad. Zijn overleden schoonvader, generaal Sarwo Edhie Wibowo, was destijds als veldcommandant een belangrijke regisseur van het geweld. Zijn zoon, de zwager van de president, is nu de hoogste baas van het leger en een mogelijke presidentskandidaat voor 2014.

De instituten die destijds de moord­partij organiseerden, willen al helemaal niet dat schoon schip wordt gemaakt. Het leger is sinds de val van Soeharto weliswaar veel politieke macht verloren, maar het hoofdstedelijke pluche stikt nog van de oud-generaals. Ook de jeugdbeweging van de islamitische massa­organisatie Nahdlatul Ulama, met tientallen miljoenen leden, weigert dit duistere deel van het eigen verleden te erkennen. Massabeweging Pemuda Pancasila is nog altijd trots dat ze Indonesië van het Rode Gevaar heeft kunnen ‘redden’.

Zij worden tot nu toe niet gedwongen in te binden. Vanuit de samenleving klinkt nauwelijks een roep om gerechtigheid. Voor de gemiddelde Indonesiër zijn mensenrechten uit het verleden een ver-van-het-bed-show die het niet waard is om voor op de barricaden te staan. Slachtoffers zijn hun leven lang al stil en willen hun maatschappelijke positie niet in gevaar brengen door zich als oud-communist te profileren. Om die reden wil Wardoyo niet onder zijn volledige naam over de moord op zijn vader vertellen. ‘Het is nu net allemaal rustig.’

‘Als een rivier’

Bovendien werkt de Indonesische cultuur niet mee. ‘We zijn geen schuldsamenleving, waarin je benoemt wat fout is en sorry zegt’, legt sociaal psycholoog Nani Nurrachman van universiteit Atma Jaya uit. Wie schuld bekent, lijdt gezichtsverlies. Nurrachman heeft academische én persoonlijke interesse in de episode rond 1965, want haar vader was een van de generaals die tijdens de mislukte 30 september-coup werden vermoord. Jarenlang kreeg zij te horen dat haar vader een held was, afgeslacht door lafhartige communisten. Tot zij begon te twijfelen: haar vader was een slachtoffer, maar waren de communisten dat niet ook?

Die slachtofferrol is in Indonesië wezenlijk anders dan in westerse landen, ziet Nurrachman. Ze legt uit hoe het leven in de Javaanse cultuur wordt gezien als een rivier, waarin je je met de stroom laat meevoeren. Tragedies worden geaccepteerd zoals ze komen. Het tonen van emotie is daarbij niet gepast. ‘Als ik verdrietig was over mijn vader, zeiden mijn ooms en tantes: niet treurig zijn, hij is nu veilig, hij is in de hemel. Ze vroegen nooit: hoe gaat het met jou?’ Niet voor niets kennen zowel het Indonesisch als het Javaans geen eigen woord voor trauma, merkt ze op.

Die Javaanse mentaliteit heeft Nurrachman geholpen bij het verlies van haar vader, zegt ze zelf. Zo zegt ook Wardoyo dat hij niet meer boos is over de moord op zijn vader en zijn gefnuikte carrière. ‘Ik heb het geaccepteerd en achter me gelaten’, zegt hij. En zie de manier waarop weduwe Cawi het geweld door Nederlandse soldaten accepteert als haar lot. Leed wordt verzwegen en verdrongen, soms ontkend. Maar sociaal psycholoog Nurrachman vreest dat een klein deel van het trauma achterblijft, dat het zich in stilte opstapelt. ‘Als er iets kleins gebeurt, kan het ontvlammen.’

Onderzoek Komnas HAM

Toch begint Indonesië, na jaren van negeren, wegstoppen en ontkennen, zijn verleden onder ogen te zien. Na de eerdere mislukking heeft de Nationale Mensenrechtencommissie Komnas HAM in juli alsnog een onderzoek naar de periode rond 1965 afgerond. Op basis van 350 getuigenverklaringen schreven de onderzoekers een rapport van achthonderd pagina’s, waaruit blijkt dat de gruwelijkheden nog wijder verbreid waren dan men dacht. De conclusie: hier was sprake van grove mensenrechtenschendingen door de staat.

Komnas Ham presenteert onderzoeksrapport over massamoorden in 1965.

Komnas Ham presenteert onderzoeksrapport over massamoorden in 1965.

Het vergde een zeldzaam staaltje politieke moed om zo ver te komen. Voor het eerst stelt een staatsinstituut hiermee vast dat de uitroeiing van communisten geen redding was van de Republiek Indonesië, maar een misdaad.

Johny Simanjuntak, die het onderzoek van Komnas HAM leidde, schetst de dilemma’s waar de commissie tegenaan liep. Ten eerste het gebrek aan fysiek bewijs, dat de daders gemakkelijk konden aangrijpen om het onderzoek te diskwalificeren. Dat veel betrokkenen al overleden zijn, hielp ook niet.

Maar de politieke druk is het belangrijkst. Het kamp van de daders is machtig en goed georganiseerd. Organisaties als het Forum Antikomunis kwamen onmiddellijk demonstreren toen het onderzoek begon. Ook islamitische massa-organisaties wilden het onderzoek niet hebben. Zelfs binnen de commissie ontstond zo twijfel of het bovenhalen van de waarheid het allemaal wel waard was. Iedereen tevreden houden is tenslotte een van de fundamenten onder de Indonesische samenleving. ‘We willen niet dat Komnas ham een trigger is voor sociale onrust in Indonesië’, zegt Simanjuntak.

Toch is het onderzoek er gekomen. Historicus Asvi Warman Adam, die deze periode onderzocht, verklaart de plotselinge daadkracht doordat een nieuwe generatie de leiding heeft van Komnas HAM. Jonge mensen, veelal afkomstig van non-gouvernementele organisaties. Zo was Simanjuntak mensenrechtenadvocaat bij een organisatie voor rechtshulp. ‘Zij zijn niet bang om dit te doen en hebben zelf geen belangen meer in deze zaak.’ Bovendien is Soeharto in 2007 overleden. De bejaarde autocraat had al jaren geen macht meer, maar respect voor ouderen is in Indonesië zo belangrijk dat het zijn politieke afrekening in de weg stond. ‘Indonesiërs kijken met verbazing hoe in het Westen hoogbejaarde nazi’s nog worden vervolgd’, zegt Warman.

‘Onvoldoende bewijs’

Zal het rapport nu dan echt tot een ­afsluiting leiden? Er zijn aanwijzingen dat president ­Yudhoyono het onderzoek wil aangrijpen om een groots gebaar te maken, voor het einde van zijn tweede en laatste termijn in 2014. Volgens een van zijn adviseurs wil hij excuses aanbieden aan de nabestaanden van het bloedbad en de mensen die destijds gevangen zijn gezet. Ondanks zijn familieband met een van de belangrijkste daders. Yudhoyono zou zo zijn politieke ­erfenis als hervormer willen veiligstellen. Excuses ­zouden het bovendien goed doen in de internationale gemeenschap en zijn kans op een mooie baan bij de Verenigde Naties vergroten.

Het zou een revolutionaire daad zijn, van onschatbaar belang voor de honderdduizenden Indonesiërs die in hun dagelijks leven met de nek worden aangekeken vanwege hun communistisch verleden. ‘Ik zou willen dat we niet meer gediscrimineerd en gestigmatiseerd worden. Dat we gelijk zijn aan andere mensen’, zegt Wardoyo. Danseres Nani Nurani zegt dat excuses ‘haar waardigheid zouden teruggeven’. Maar ze is niet optimistisch, omdat Yudhoyono opklom onder Soeharto. ‘Deze regering is nog steeds deel van de Nieuwe Orde.’

‘Ik denk niet dat we er klaar voor zijn om ons verleden te verwerken’, zegt ook historicus Asvi Warman. Hij ziet het onderzoek door Komnas HAM als een belangrijke eerste stap, maar vreest dat er uiteindelijk niets mee wordt gedaan.

De eerste reacties op het rapport geven hem gelijk. Zoals van minister en voormalig opper­bevelhebber Djoko Suyanto. Die zei dat de acties van het leger destijds gerechtvaardigd waren, omdat de staat immers gered moest worden van subversieve elementen. Het had geen zin om naar gebeurtenissen uit 1965 te kijken met een 2012-bril, volgens hem. Vervolging van de daders zit er al helemaal niet in, terwijl dat formeel de volgende stap is na een Komnas HAM-rapport. Het Indonesische Bureau van Aanklagers heeft het rapport al terzijde geschoven wegens onvoldoende bewijs.

Hoop

Asvi Warman vestigt zijn hoop op jongeren als Iqbal Mga, een van de studenten die vorig jaar een boekbespreking bijwoonden van Putu Oka Sukanta op de Islamitische Staatsuniversiteit (UIN) in Jakarta. De Balinese schrijver van 73 zat tien jaar vast omdat hij lid was van het communistische cultureel instituut Lekra.

Tijdens de Nieuwe Orde was het onmogelijk dat hij op een universiteit zou spreken. Ook nu wilde de rector aanvankelijk geen zaaltje voor hem vrijmaken, uit angst voor problemen. In de zaal luisterde bijna zeker geheime dienst mee. Maar het weerhield ruim honderd enthousiaste studenten er niet van te luisteren en vragen te stellen.

Zo wilde Iqbal weten waarom de schrijver zich destijds aansloot bij Lekra. De jonge student kwam luisteren omdat hij weet dat de regering de geschiedenis uit 1965 altijd heeft verdraaid. Tot de reformasi moest ook hij verplicht kijken naar de film over de coup uit 1965. ‘Ik wil meer weten over communisten’, zei Iqbal. ‘Ik wil weten of ze wel écht zo slecht zijn.’

‘En dat op een islamitische universiteit’, zegt historicus Asvi Warman met enige verbazing, aangezien islamitische organisaties destijds medeplichtig waren aan de moordpartij. Dit soort bijeenkomsten maakt hem optimistisch dat een jongere generatie de spoken uit 1965 alsnog zal bedwingen. Het doet denken aan Nederland en zijn politionele acties: pas als de machthebbers van toen het veld hebben geruimd, kan het verleden worden verwerkt.

x

De documentaire The Act of Killing heeft op 21 maart zijn Nederlandse première in Den Haag, tijdens het Movies that Matter-festival.

Dit artikel werd eerder gepubliceerd in De Groene Amsterdammer, 27 februari 2013.

Dit bericht werd geplaatst in 5. Indonesia en getagged met , , , , . Maak dit favoriet permalink.

43 reacties op Het leven als rivier

  1. Ed Vos zegt:

    Alweer een interessant verhaal over het verleden van Indonesie.
    Gezeten naast Bob Dylan, ” I’ll sit down on this bank of sand and watch the river flow”, denk ik ook aan die ouwe Griek die beweerde: “je kunt niet twee maal in dezelfde rivier stappen”.

    Overigens terzijde : Indonesie heeft voor 24 miljard dollar gekocht aan vliegtuigen in Frankrijk., nu weet heel Frankrijk waar Indonesie ligt. De Duitser wisten het al 😉

  2. Wat een indrukwekkend verhaal van Elske Schouten. Voor de Indonesiërs ,maar ook voor ons Nederlanders. Ik heb er veel van geleerd en ik hoop velen met mij. Hoop dat velen dit verslag zullen lezen en het lijkt mij ook heel nuttig voor onze pollitici en historici. Dank aan Elske Schouten en de redactie van Java Post. Joty ter Kulve

    • Surya Atmadja zegt:

      Joty ter Kulve-van Os zegt:
      19 maart 2013 om 12:26 pm
      Wat een indrukwekkend verhaal van Elske Schouten. Voor de Indonesiërs ,maar ook voor ons Nederlanders.
      ——————————————————————
      Voor sommige Nederlanders is het mss een eye opener.
      Voor velen was het ver van mijn bed show.
      Voor Indonesiers is het een oude kue verhalen.
      Er zijn duizenden artikelen en boeken geschreven.
      Het is bijna bewezen dat er bepaalde krachten die gestuurd waren door bepaalde dalangs betrokken waren tijdens de Gestapu couppoging.
      Waar de PKI bobo’ s direct en indirect betrokken waren , ook de betrokkenheid van een paar legeronderdelen
      De artikel van Elske Schouten heeft geen nieuws opgeleverd ,

      • Ed Vos zegt:

        Voor sommige Nederlanders is het mss een eye opener.
        Voor velen was het ver van mijn bed show.
        Voor Indonesiers is het een oude kue verhalen.

        Het is opvallend dat Pak Surya hier spreekt van oude kue verhalen. Toen ik nog als tiener op de middelbare school zat, in Sittard, wist ik al uit de kranten over deze communistische (PKI) vervolgingen. Globaal natuurlijk.
        Zoals iemand ooit schreef, de wereld is een schouwtoneel, Elk speelt zijn rol en krijgt zijn deel. Van de ene kant zou een onderzoek een revolutionaire daad zijn, van onschatbaar belang voor de honderdduizenden Indonesiërs die in hun dagelijks leven met de nek worden aangekeken vanwege hun communistisch verleden. ‘Ik zou willen dat we niet meer gediscrimineerd en gestigmatiseerd worden.

        Dus niet zozeer vanwege financiele compensatie!!!!

        De tegenpartij daarentegen zegt dat de acties van het leger destijds gerechtvaardigd waren, omdat de staat immers gered moest worden van subversieve elementen.

        Deze uitspraak doet me denken aan de Indonesische Oafhankelijkheidsstrijd in de jaren 1945-1949.

        Hopelijk voor de indo’s in Nederland die Indonesie nog een warm hart toedragen en geen indonesie-haters zijn, en buiten hun schuld om het land moesten verlaten, komt voor hen nog eens de dag – zo die er al niet geweest was — van erkening door INDONESIE.
        Dat ze niet met de nek worden aangekeken vanwege hun “koloniaal verleden” en gestigmatiserd worden.

        Wat mij betreft, prima. Op de erkening door Nederland en de totok (en die van de Jap evenmin) sta ik nu niet bepaald te wachten.
        Klinkt hard en nuchter, maar zo staan de zaken er nu eenmaal voor.

        Maar zoals mvr ter Kulve reeds schreef: Erkenning krijg je nooit van een ander of door het scheppen van andere omstandigheden. Erkenning heb en voel je als je de ander daarvoor niet meer nodig hebt. Als je zelf weet wat je waard bent.

        En daar sluit ik me bij aan Leven als een rivier.

      • Ed Vos zegt:

        Voor degenen die Indie/indonesie nog niet helemaal hebben begrepen.
        Daaronder bevinden zich heel wat bijbelvaste indo’s die zich trots indisch noemen, kinderen van twee culturen.

        Het gehele leven in Indonesie is gebaserd op het wayangspel, te vergelijkem met de Dunia Maya en gebaserd op de Mahabarata.

        http://nl.wikipedia.org/wiki/Mahabharata

        Niet dat ik die 100.000 verzen alle heb gelezen.

        Zoals de oude Grieken, leven veel Indonesiers nog tussen hun goden en geesten.
        Wat voor de Grieken de berg de Olympus was, is voor de Balinezen de Gunung Agung. Voor de Lombokkers de Rinjani. Voor de Javanen wellicht de Merapi. Vandaar dus de gunungan.
        Wat dat betreft moeten we in Nederland het stellen met de Vaalserberg bij het drielandenpunt.

        De strijd tussen goed en kwaad, tussen de Pandava’s en de Kaurava’s,
        Volgens esoterische opvattingen heeft de strijd alleen plaats binnen in de mens die tot inzicht en wijsheid komt en zich tracht los te maken van zijn egocentrische beperkingen.
        Wat dit laatste betreft is er in Indonesie nog heel veel werk aan de winkel.

  3. appie b. broek zegt:

    Het ‘verhaal’ van Elske Schouten bevestigt mij voor wat betreft ‘Rawagede’ in mijn mening dat dit één vanuit Nederland ‘opgeklopte’ ‘centenkwestie’ is geweest welke dan ook met de nodige scepsis beschouwd moet worden. Elske zegt het niet met zoveel woorden, maar zo tussen de regels kan men ontdekken dat ook zij haar bedenkingen heeft over de gang van zaken en het gemanipuleer van de ‘weduwen van Rawagede’; ‘als een aapje in de dierentuin’.

    M.b.v. de Nederlandse advocaat Zegveld is het dan toch gelukt om er ‘kompensasi’ uit te slaan, maar is dit dan wel te danken aan de oneindige ‘domheid’ van de Nederlandse regering, welke blijkbaar niet het ‘lef’ had om de ‘feiten’ waarom het hier draait, bijv. het aantal doden, tegen het licht te houden!

  4. Ed Vos zegt:

    Appie Broek, ik begrijp ten enenmale niet hoe u tot dit soort conclusies komt of vergelijkingen.
    Wat Elske Schouten beweert te zeggen is dat Nederland niet leeft in Indonesie, maar Indonesie wel in Nederland.

    Om het nog begrijpelijker uit te drukken: Indonesie heeft Nederland niet nodig om een pasar malam te organiseren, maar Nederland heeft Indonesie daarvoor wel nodig. Want wat is een pasar malam zonder sambal ulek , sate, lontong , masakkan Indonesia?
    Met andere woorden een pasar malam zonder Indonesische cultuur?

  5. Goed en kompleet stuk van Elske. Jammer dat ze niet nog langer kon/mocht blijven als correspondent in Jakarta. Graag meer van zulke stukken !!

    • Jan A. Somers zegt:

      Ja , jammer dat Elske Schouten weg is uit Indonesië. Zij wist te vertellen vanuit het normale huidige leven. Maar de redactie heeft dat ook gemerkt, ik dacht dat ze een behoorlijke promotie heeft gemaakt. Over onze ruggen!

      • Surya Atmadja zegt:

        Ik heb in het begin de artikelen van Elske gevolgd , vanaf haar detachering in jakarta.
        haar reportage over de gap tussen the haves and have nots..

  6. Ed Vos zegt:

    Wanneer je aan een Balinees, behorend tot dat vreedzaam en kunstzinnig volk, zou vragen waarom men op Bali zo te keer ging tegen elkaar, reken maar dat er toen veel vetes beslecht werden en onderling afrekeningen plaatsvonden, dan klinkt daar tussen de regels van het antwoord door als reden het spook van het Communisme door.
    Buren, familieleden vlogen elkaar toen in de haren en stonden elkaar naar het leven.

    En reken maar dat na de Cuba-crises in 1961 (?) de Amerikanen ook hun aandeel hadden in de hetze.
    In Nederland was er slechts stilte en leedvermaak, immers 1965 betekende ook de val van die vermaledijde Soekarno.

    Het idee van een grote schoonmaak, het je ontdoen van de kwalijke invloed van boze geesten, doemt ook bij menigeen op, temeer dat daarna, ik weet niet precies in welk jaar dat plaatsvond, een soort Eka Desa Rudra werd gehouden, een schoonmaakritueel.
    Op die manier was de balans weer in evenwicht de harmonie weer hersteld en de goden gunstig gestemd.

    Ja, zo gaat dat daar in dat land: elk jaar is daar ergens wel een bersih desa.

  7. Surya Atmadja zegt:

    Excuses en kompensasi: daar zou de Indonesische staat van kunnen leren
    ———————————————————————————————-
    Weer die belerende toon , wanneer komt de beroemde Hollandse wijsvingers ?
    En weer wordt andere zaken mbt tot de betrokkenheid van PKI en andere groepen naar voren gebracht .
    Jullie (Nederlanders) kunnen het nog steeds niet afleren om de Indonesiers de les te leren .
    Dat wordt dan tijd Menir !

    Salam dari Jakarta .

    • Jan A. Somers zegt:

      Beste heer SA: Laat die lui in Nederland nou maar gaan! Het is hier koud, ze warmen zich aan elkaar. Geniet nou maar di sana! Ik benijd u.

      • Ed Vos zegt:

        Pak Jan, SA gaat wel op vakantie maar zijn enige vorm van vrijetijdsbesteding is de hele dag internetten, facebooken en ngobrollen (social media) . Ook in Indonesie. Zoiets is des indonesisch 😉

  8. Surya Atmadja zegt:

    Zo wilde Iqbal weten waarom de schrijver zich destijds aansloot bij Lekra. De jonge student kwam luisteren omdat hij weet dat de regering de geschiedenis uit 1965 altijd heeft verdraaid.
    ———————————————————————————–
    Beste jonge landgenoot van mij.
    Ik kan nu al zeggen dat vele acteurs/actrices , schrijvers,, dansers etc hebben aangesloten bij de LEKRA (Lembaga Kebudayaan Rakyat) op basis van opportunisme.
    Uiteraard zijn er ook idealisten.

    Zie ook de lidmaatschap van P.A.T , de in het westen(o.a in Nederland) bejubelde schrijver Pramudya Ananta Tur.

    • Eppeson Marawasin zegt:

      @De jonge student kwam luisteren omdat hij weet dat de regering de geschiedenis uit 1965 altijd heeft verdraaid.@

      Retorische vraag: “Zoals SA in het Westen (0.a. in Nederland)?”

      e.m.

      • Surya Atmadja zegt:

        Wat mij opgevallen is dat de Nederlanders te vaak naar hun eigen bronnen kijken.
        In de artikel van Elske werd de naam Nani Nurrachman genoemd.
        Dan is het voor mij logisch dat kritische lezers verder andere bronnen(0.a Indonesische) raadplegen.
        Bij een nationale tragedie in de omvang van de omwenteling van 1965 is de artikel van Elske zeer summier en zelfs voor mij als een oude kue verhaal.
        Is eenzijdig , zonder de actieve rol van de komunisten te vermelden.
        Het lijkt alsof het een politieke afrekening was terwijl het ook een soort van een klassestrijd is.(de stokpaardje van de kommunisten).
        Met de aantekening dat de meeste (vermeende) kommunisten gewoon meelopers waren die door hun opportunisme een zware prijs hadden betaald.
        Men kan via google bepaalde informaties krijgen mbt :
        1. Nasakom
        2.Jakarta-Hanoi-Peking as
        3.De 5de macht.(bewapend o.a door China-ik heb een partij geconfisceerde automatische wapens gezien bij de BriMob)
        4.De betrokkenheid van Pemuda Rakyat,- Gerwani – en andere massa organisatie zoals BTI-Lekra etc.
        5.De rol van HMI , BANSER,GMKI(Gerakan Mahasiswa Kristen Indonesia).
        6.De rol van Angkatan 66 (KAPI-KAMI/KAPPI)
        7.Pemuda Pancasila
        8.Laskars Arief Rahman Hakim
        8De rol van diverse legeronderdelen buiten de RPKAD(KOPASSUS) , zoals de KKO(Mariniers), KODAM V,KODAM VII, KODAM VIII, KODAM Siliwangi ., de PGT (Luchtmacht).
        De probleem (schuld-boete) is te ingewikkeld , dat men alleen kan praten over
        REKONSILIASI.(a’ la Zuid Afrika).
        Zie de oprichting van FSAB.

      • Eppeson Marawasin zegt:

        @Surya Atmadja zegt: 22 maart 2013 om 3:10 pm@

        Dag meneer Surya Atmadja, ‘apa kabar’ … De schrijver Pramoedya Ananta Toer (LEKRA=Lembaga Kebudayaan Rakyat), in het Westen bejubeld als ‘… grootste Indonesische schrijver …’, of in de woorden van Rudy Kousbroek ‘…een schrijver zoals er maar één in een eeuw wordt geboren …’ benoemt dit soort zaken ook in o.a. ‘Meisje aan het strand (Gadis pantai)’ en in zijn tetralogie, waarvan ik op dit moment het vierde en laatste deel aan het lezen ben. U kent ze ook wel denk ik, moet ze kennen durf ik stellen: 1. Aarde der mensen (Bumi manusia), 2. Kind van alle volken (Anak semua bangsa), 3. Voetsporen (Jejak langkah) en 4. Het glazen huis (Rumah kaca).

        Via I4E las ik een interview met Elske Schouten, waarvan het volgende mij is bijgebleven: SH: “Waar moest je het meest aan wennen toen je in Jakarta ging wonen?”

        ES: “Als ik terugkijk vind ik het eigenlijk verbazingwekkend hoe snel je je als mens aanpast aan een compleet andere omgeving. Waar ik wel aan moest wennen, was om huispersoneel te hebben. Je bent in je eigen huis iemands baas, dat is heel gek. Je wordt geacht om personeel te hebben als je veel geld hebt. Het maakt het ook wel veel leuker en niet alleen omdat je niet hoeft te dweilen – ik heb van niemand zoveel geleerd over het arme plattelandsleven in Indonesië als van mijn eigen personeel.”

        Geniet nog maar van uw vrijheid, want hier wordt u gezocht door AmnestY 🙂

        e.m.

      • Eppeson Marawasin zegt:

        Correctie/aanvulling: @Surya Atmadja zegt: 22 maart 2013 om 3:10 pm De gewone inlander (gewone boeng-Tani of den arbeider) verdienen een paar benggol per dag.@

        e.m.

  9. Peter van den Broek zegt:

    “Oorlogsmisdaden worden gedefinieerd door de winnaars” zegt één van de daders. Dat kan zo zijn maar dan hoeven de daders toch niet bang te zijn als ze rekenschap dienen te geven voor hun daden in 1965. Indonesie wil aan de slachtoffers van 1965, veronderstelde communisten, kompensatie geven maar dan dienen de moordenaars van de communisten/daders amnestie krijgen voor hun daden. De daders van de moorden worden met respect behandeld in Indonesie maar zijn toch bang dat hun daden het daglicht niet kunnen verdragen. Die vrouw Nrani krijgt toch haar identiteitsbewijs terug en eist compensatie voor haar gevangenschap, een genoegdoening die als bevrijding wordt ervaren. Dus oorlogsmisdaden hebben toch een ethische component en dat vergeten Japanners vaak.

    Uit de verhalen blijkt toch een diep geworteld en universeel besef van recht danwel onrecht., ook de moordenaar zij daar gevoelig voor, alhoewel zij de winnaars zijn. De Heer Atmadja zegt dat Mevr. Elske Schouten niets nieuws zegt maar dit onrecht kan niet vaak genoeg gezegd worden. Ik zie dhr Atmadja zulke verhalen niet vertellen, dat gaat in tegen zijn onvoorwaardelijke trouw aan de Republik Indonesie, . Waarom Mevr. Elske Schouten over onze ruggen gaat, heb ik niet gemerkt maar het argument hier ontbreekt ten ene male om de zin of inzin dezer opmerking te kunnen beoordelen.

    Aangezien ik een vorm van dyslexie heb, mijn vrouw zei: hé dat wist ik niet en ik ken je al 30 jaar, wil ik even terugkomen op de opmerkelijke reactie van dhr. Appie B. Broek (elke overeenkomst berust op louter toeval).Meneer Appie B. Broek, Alhoewel ik dyslexie heb slaan die apen in de dierentuin op de verslaggevers die bij die mevrouw uit Rawagede langskomen. Ik zou maar niet teveel tussen en over de regels lezen, anders vervalt het betoog van dhr Broek in grensoverschrijdende onbenul.

    Daarnaast heb ik niet de indruk dat dhr Appie B. Broek het vonnis van de Haagse Rechtbank aangaande Rawagede gelezen noch bestudeerd heeft. Maar ja, oppervlakkigheid is des duivels oorkussen. Anders was hij niet tot de wel lichtzinnige conclusie gekomen dat de Nederlandse overheid een domheid heeft begaan. Ik heb meer de indruk dat dhr Broek hierbij van domheid in de bodem zakt. Als de Nederlandse overheid moest aangeven hoeveel Indonesiers in Rawagede door Nederlandse militairen vermoord zijn, dan had zij toch met bewijzen moeten komen. Dwz dan had zij de verantwoordelijken ten gerechthove dienen laten verschijnen met verstrekkende gevolgen, die nog meer schade berokkenen aan de Staat der Nederlanden. En zo dom is de Nederlandse staat niet. Voor haar was genoeg dat de misdaden als oorlogsmisdaden werden aangemerkt en of dat 200 of 300 doden zijn dat maakt in deze niets uit, gezien het procesrecht, maar kan wel tot Uw domheden leiden.. Daarnaast werd het beroep van de Staat op verjaring afgewezen (ik dacht dat oorlogsmisdaden niet verjaren).

    Ik vind zelf dat eenieder, ook Indonesiers, het recht heeft om genoegdoening aangaande een verlies, een geliefde naaste, te claimen, dat dat voor dhr Broek een centenkwestie is en gemanipuleer zegt meer over zijn rechtsgevoel dan dan dat van de arme dames uit Rawagede

    Dus meneer Broek, ik zou voor het slapen gaan het arrest van het Haagse Hof toch nauwkeurig bestuderen ter lering ende vermaeck

  10. Surya Atmadja zegt:

    Als Indonesier uit min of meer nationalistische nest (mijn ouders/hun broers-zusters en familie vrienden) ben ik uiteraard loyaal t.o.v mijn land .
    Ik heb zelf geen ” hekel” aan deNederlanders, zelfs niet eens aan de ” kolonialen”.
    Wel heb ik medelijden met hun als ze nog vastzitten in hun tempo doeloe vermeende superioriteitsgevoelens.

    V.w.b de couppoging in 1965 zijn de meeste Indonesiers blij (maar verdrietig)dat de communisten niet aan de macht komen.
    Omgekeerd , hoeveel slachtoffers waren er geweest als ze hadden gewonnen.
    Zie de relatie met de Jakarta-Hanoi-Peking AS , de flirt van Soekarno met de ” roden” , de poging om een 5de macht op te richten(bewapend door China) , een bewapende volksleger naast de al bestaande 4 machten( leger-Marine-luchtmacht-politie).Dit alles kan men nalezen in de boeken van Ricklefs, Lambert Giebels, Drooglever.

    Ik kan ook putten uit mijn eigen ervaring en waarneming , toen actief met mijn klas-schoolgenoten in de scholieren-studentenbewging KAPI Djaja-KAMI-KAPPI (was in het begin verboden door de regering van Soekarno=De ORLA).
    Tegen wil en dank waren we meegezogen van waarnemers ( leerlingen examenklasse van SMAN-VII ex CAS Gambir) waar de demonstraties,” straatgevechten” plaatsvonden.
    We zaten op de 1ste rang, tussen de US embassy, station Gambir(waar versterkingen uit midden oost Java van de BANSER aankwamen), de hit en run acties van de aanhangers van Soekarno etc.
    Ik was toen gek genoeg( onnozelheid?, idealen ?) om demonstraties te organiseren(illegaal) , scholen in Jakarta centrum te betrekken bij platleggen van de straten rondom centrum.
    Als ordegroep “spelen” (spontaan en vrijwillig) , omdat ik toen lid was van Resimen Mahadjaja, de formeel bewapende studenten weergroep, formeel ingedeeld als ” reservist” van de 5de leger Divisie van Djakarta.
    Tot dat er echt geschoten werd en je zat ” toevallig” bij de voorste linies.
    Je kan niet als eerste wegduiken en wegrennen.

  11. Peter van den Broek zegt:

    SA zegt =======“Wat mij opgevallen is dat de Nederlanders te vaak naar hun eigen bronnen kijken”….====” Wat mij opvalt dat SA zijn eigen Indonesische bronnen gebruikt zonder aan te halen welke bronnen hij precies raadpleegt . Hij denkt toch niet dat ik alle archieven ga doorvorsen van een of andere Indonesische organisatie. Ik kan niet verifieren of wat hij zegt waar of onwaar is , laat staan zinvol of zinloos.

    ISA zegt :=====in de artikel van Elske werd de naam Nani Nurrachman genoemd.
    Dan is het voor mij logisch dat kritische lezers verder andere bronnen(0.a Indonesische) raadplegen=====.Hij denkt toch niet dat ik alle archieven ga doorvorsen. Ik kan niet verifieren of hij de bronnen juist aanhaalt. Hij creert alleen maar verwarring maar misschien is dat zijn bedoeling… hij maakt zich zo alleen maar ongeloofwaardig

    SA zegt=====bij een nationale tragedie in de omvang van de omwenteling van 1965 is de artikel van Elske zeer summier en zelfs voor mij als een oude kue verhaal.
    Is eenzijdig , zonder de actieve rol van de komunisten te vermelden. Het lijkt alsof het een politieke afrekening was terwijl het ook een soort van een klassestrijd is.(de stokpaardje van de kommunisten). ======Wordt nergens door SA beargumenteerd. Hij misbruikt “klassenstrijd” alsof hij Marx bestudeerd heeft, maar geeft niet aan waar die klassenstrijd uit bestaat. Welke klassen kwamen in botsing==== hij gebruikt een opeenvolging van woorden zonder relevante betekenis. Zijn verhaal is daarom nietalleen een oude kueverhaal maar ook irrelevant

    .
    Sa zegt=====Men kan via google bepaalde informaties krijgen mbt : …..========en dan komt een hele lijst van organisaties maar wat zegt dat eigenlijk, toch niks als SA niet WIL aangeven waar hij zijn argumenten vandaan haalt of hij heeft helemaal geen argumenten.

    Waarom geeft hij niet aan het boek “ Indonesia, 1965 : the coup that backfired van :
    Helen Louise Hunter; United States. Central Intelligence Agency. Of
    The Mass Killings in Indonesia After 40 Years by John Roosa and Joseph Nevins  Of
    the theories about the Gestapu Coup 1965 (diverse auteurs)

    Dat zijn toch meer standaardwerken of is dat voor meneer SA niet voldoende aangezien deze boeken niet Indonesisch zijn. Hierbij dien ik de vermelden dat de Koran noch de bijbel Indonesische boeken zijn, dus voor dhr SA volledig diskwalificabel.

    Het gaat erom dat sommige Heren denken het voorrecht te hebben alles wat in hun ogen niet waar is, in het rond te slingeren zonder enig argument te gebruiken, alsof alles evident is., daarbij Mevr. Schouten met pek te besmeuren.. Dat ontslaat ze van de plicht om wat dieper op de materie in te gaan. Op basis van zulke gebrekkige beweringen is het moeilijk ergumenteren, een oude kue vind ikzelf geen argument wel om eigen domheid te verbergen.

    • Surya Atmadja zegt:

      Ik kende(lees) diverse stukken van Dirk Vlasbom , Ibu Step Vaessen,, van Toean M.Maas en uiteraard van Elske ( een Amsterdamse uit Amsterdam West).
      Mijn keuze gaat naar Vlasbom en Step Vaessen.
      M.Maas ook getrouwd met een Indonesische begin in te groeien ( moet wel na x jaren Indonesia).

      Over de omwenteling van 1965 heb ik als een jonge scholier meegemaakt hoe het tot de uitbarsting was gekomen, dus de periode voor, tijdens en na de omwenteling.
      De dubieuze rol van de PKI(kader en bobo’ s) is bekend, de meeste miljoenen
      meelopers waren pionnen, door onwetendheid en manipulaties de hoogste prijs moeten betalen , met hun leven.
      In mijn posting van 20 maart 2013 om 2:57 am heb ik keywoorden geplaats , dan hoeft Peter ook geen andere bronnen te zoeken.Met google kan Peter verder zoeken .

      Over klassestrijd in Indonesia dat werd ingeluid na de nieuwe wetten van landshervorming van Soekarno (De OrLa regering).
      Landbezit van oorsprong van de rijke haji’ s en de ” adel” werd als inzet en begin van illegale bezettingen(lees afpakken) .
      Werd georganiseerd door de PKI en de BTI(Barisan Tani Indonesia=Boerenbond)

      De proces duurde tientallen jaren.
      Toen de PKI rol tijdens de coup duidelijk werd , gingen oude vete’ s/ rekeningen beslecht en geind.
      Letterlijk bijltjesdag.Slachtoffers vaak meelopers /opportunisten.
      Je heb niet geweten hoe de linksen en rooien te keer gingen tegen de bordjuis , tegen de ” gelovigen” (moslims), bezittende klasse etc.
      Vaak in samenwerking met andere ” progressieve krachten” .

      Dat was waarschijnlijk ook de reden dat in het begin de meeste Indonesiers (vooral in de grote steden) passief blijven topen er ” zuiveringen” plaatsvonden.
      De mate verschilt ook tussen West Java, Midden-Oost Java en Bali.
      In de buitengewesten zoals Sumatra (regio Medan) gebeuren ook rare dingen.

      Indien nodig wordt vervolg.

      Voorbeeld:
      Als iemand moeite doet om info te zoeken over FSAB , gelinkt met Rekonsiliasi , kom men te weten wie de initiatiefnemers zijn (o.a Nani Nurrachman , dochter van een vermoorde generaal).
      FSAB is een groep van echt betrokkenen/slachtoffers van de omwenteling , die elkaar opzoeken , in dialoog .gaan.
      Hun doel is geen wraak of gerechtigheid/schadevergoeding .
      Want dan moeten ALLE schuldigen (00k komunisten) alsnog hun daden moeten verantwoorden , voor een rechtbank of internationale tribunaal.

      PS : ik blijf op mijn standpunt dat de artikel te licht is voor een ingewikkelde materie met weinig achtergrond info.

  12. appie b. broek zegt:

    Nee, meneer Van den Broek het vonnis van het Haagse Hof is niet op mijn nachtkastje beland, in plaats daarvan heb ik de documentatie, in brochurevorm, over de reis van 15 Amerikaanse journalisten 1n 1949 door Indonesië maakten, nog maar eens doorgenomen. Deze, journalisten, waarvan er 13 bij een vliegtuigongeluk om het leven zouden komen, waren n.l. tot de ontdekking gekomen dat de berichtgeving vanuit Indonesië wel zeer eenzijdig was, d.w.z. anti-Nederlandse en pro-Republik! De zgn,”Commissie van Goede Diensten’, een VN commissie die moest bemiddelen tussen Nederland en de Republik was niet neutraal en haar rapporten bijv. over bestandsschendingen waren onbetrouwbaar.

    ‘Amerikaanse waarnemers die de Verenigde Naties hier vertegenwoordigen verklaren dat zij niet in staat zijn objectieve rapporten betreffende de situatie in Indonesië te zenden, noch aan de Verenigde Naties, noch aan de regering der Verenigde Staten. In plaats daarvan worden hun rapporten samengevat of verdraaid ten bate van de Republikeinse zaak’, zeggen zij’. citaat artikel van William H.Newton, pagina 21 ‘Laatste Getuigenis’.
    Als u bovendien weet, of kan weten, dat de ‘Rawagede-affaire’ gebaseerd is op een onderzoeksrapport van nu juist deze Commissie van Goede Diensten dan kunt u mij toch niet kwalijk nemen dat ik hier mijn vraagtekens bij zet.
    Een dergelijk vraagteken zet ik bijv. ook dij de opmerking dat ‘wij’ in Indonesië 350 jaar lang ‘de beest hebben uitgehangen’, zoals men mij tracht wijs te maken.

    Maar mocht u, en dit is als bedlectuur heel wat spannender dan het vonnis van de Haagse rechtbank, het ‘verhaal’ van de Amerikaanse journalisten zelf eens willen lezen, dan kan ik u het boek van Louis Zweers ‘De Crash van de Franeker’,van harte aanbevelen.

    Overigens heb ik het bovenstaande, en nog meer, ook al eens geschreven in een reactie op “Dodental Rawagede strookt niet met werkelijkheid’.

  13. Peter van den Broek zegt:

    Waar ik me tegen verzet is de redeneringswijze van dhr Broek en wel de totale afwezigheid ervan.

    De Heer Broek beweert: De zgn,”Commissie van Goede Diensten’, een VN commissie die ………..was niet neutraal en haar rapporten bijv. over bestandsschendingen waren onbetrouwbaar. Daarna stelt hij “Als u bovendien weet, of kan weten, dat de ‘Rawagede-affaire’ gebaseerd is op een onderzoeksrapport van nu juist deze Commissie van Goede Diensten dan kunt u mij toch niet kwalijk nemen dat ik hier mijn vraagtekens bij zet.
    De krakkemikkerige redeneringswijze a la Broek: De rapporten van de VN-commissie zijn onbetrouwbaar….De Rawagede-affaire is gebaseerd op zo’n onderzoeksrapport….DUS de Heer Broek in al zijn logistieke ijdelheid beweert dat de Rawagede-affaire DAAROM onbetrouwbaar is en de Heer Broek zet daarom zijn vraagtekens.

    Maar de Heer Broek verteld er niet bij dat die journalisten NIET aangeven dat speciaal het rapport over Ragwagede onbetrouwbaar is. Tevens geeft hij niet aan of die journalisten de zaak Rawagede geverifieerd hebben…Deze logische denkfout maar ook deze aan kryptodementie grenzende vergeetachtigheid wordt met een doodgewoon Nederlands woord aangeduid als subjectieve perceptie: alles wat niet in het vooroordeel van Broek past, wordt genegeerd of heftig bekritiseerd en terzijde gelegd. Daarnaast worden de bijzaken plotseling hoofdzaken.

    De aanval op Rawagede was het onderwerp van een in 1948 verschenen rapport van de Committee of Good Offices on the Indonesian Question van de VN Veiligheidsraad.Dat rapport noemde het optreden van de Nederlandse militairen “deliberate and ruthless”. Zelfs Generaal Spoor had kennis van Rawagede en nam de verantwoordelijke officier, de majoor Wijnen, in bescherming. De aanval en executies in Rawagedeh van 9 december 1947 worden erkend door de Staat in de zogenaamde Excessennota, die in 1969 namens de Nederlandse regering is gepubliceerd. Bij de aanval werden meer dan 400 Indonesiers gedood en aan Nederlandse zijde verstuikte zelfs geen militair zijn voet. Eén van de slachtoffers werd vermoord: 2 keer in zijn hoofd geschoten, 1 keer kan toeval zijn maar 2 keer lijkt me meer op een standrechtelijke executie. Ook in zijn brief van 21 november 2008 erkent de Staat dat op 9 december 1947 door Nederlandse militairen een groot aantal gevangen genomen Indonesische mannen zonder vorm van proces is geëxecuteerd. De Staat stelt in zijn brief dat het optreden van Nederlandse militairen in Rawagedeh op 9 december 1947 “een van de meest schrijnende voorbeelden is van de pijnlijke en gewelddadige wijze waarop Nederland en Indonesië………zal ik wat vraagtekens a la Broek zetten bij bovenstaande???

    Daarbij raadt dhr Broek mij aan dat verhaal van die Amerikaanse journalisten als ENIGE door hem aangehaalde en erkende bron te lezen, zelfs de bladzijde wordt aangehaald pour epatér le bourgeoisie , ???????? ik zet nog geeneens vraagtekens want ik heb het niet bestudeerd.

    Toch raad ik Heer Broek aan enige colleges in quasi-logisch denken te volgen, met name het deduceren en reduceren lijken me gezien het bovenstaande meer dan nuttig. Tevens dient hij vooral te letten op de welbekende tranformatieregels, want het DUS in de logica is onderhevig aan bepaalde omvromingsregels, dus om beschamende fouten die U maakt te voorkomen

    Het is deze selectieve perceptie die veelal door revisionisten wordt gebruikt om zijn gelijk te rijgen . Alsof hij denkt dat er een administratief militair bij Rawagede gestationeerd was met een zakjapanner om het aantal doden te tellen, wij zijn geen SSers. Want de doden zijn er zeker geweest. Het Nederlands leger heeft in 1948 nagelaten om het aantal opgegeven door de Indonesiers te verifieren, want je gaat toch niet je eigen oorlogsmisdaden bevestigen. En daarna zijn er mogelijkheden te over geweest zoals bij de Excessennota het aantal te verifieren. Nu wordt het wat moeilijk dus ik weet niet wat dhr Broek wil en met wat voor doel???

    Als hij het weloverwogen vonnis van het Gerechtshof leest en dat lijkt mij in zijn geval hoog nodig, wil hij enig hoogte krijgen van de situatie dan zal dan eindelijk voor hem het licht van het inzicht in de geschiedenis doorbreken.

    • appie b. broek zegt:

      Aanvankelijk had ik weinig lust om op bovenstaande ‘boutade’ van dhr. Van den Broek te reageren en bovendien is de ‘Java-Post’ geen ‘bekvecht’ site! M.i. krijgt ‘vdb’ een ‘waas’ voor de ogen als hij iets waarneemt dat niet in zijn straatje te pas komt.Zo verwijt hij mij geen ‘redeneerwijze’ te hebben en een college in logisch denken te volgen. Over Vdb’s eigen logica komen we het volgende te weten als hij mijn twijfels, vraagtekens, m.b.t. het VN-rapport over Rawagede probeert te ontleden.

      ‘De krakkemikkerige redeneringswijze a la Broek:De rapporten van de VN-commissie zijn onbetrouwbaar…(ik meen dat ik daarvoor aan de hand van de ervaringen van de Amerikaanse journalisten toch wel enige redenen voor had). De Rawagede-affaire is gebaseerd is op zo’n onderzoeksrapport. (Dat zeg ik dus niet, maar stel ‘vraagtekens’). DUS (kapitalen zijn van vdb)
      de Heer Broek in al zijn logistieke ijdelheid beweert dat de Rawagede-affaire DAAROM (kapitalen vdb) onbetrouwbaar is en de Heer Broek zet daarom zijn vraagtekens.’

      De hier getoonde ‘opwinding’ van de heer vdb is gebaseerd op de door hem geconstrueerde kronkel logica m.b.t. mijn ‘vraagtekens’ over de betrouwbaarheid van het VN-rapport, welke ik ontleen aan de ‘getuigenis’ van Amerikaanse journalisten.

      Deze redenatie is voor iedereen te volgen, of men her er mee eens is of niet, maar veroorzaakt bij de Heer Van den Broek blijkbaar een zekere staat van opwinding waardoor hij de algemreen geldende logica gaat verwarren met zijn eigen logica!

      • appie b. broek zegt:

        ‘Maar de Heer Broek verteld(t) er niet bij dat die journalisten NIET aangeven dat speciaal het rapport over Rawagede onbetrouwbaar is. Tevens geeft hij niet aan of die journalisten de zaak Rawagede geverifieerd hebben.’

        Dit is misschien nog wel een beter voorbeeld van de ‘opwind’ logica die vdb er op na houdt.

        Nee, het rapport Rawagede komt niet in de verslagen van de Amerikaanse journalisten voor, maar geldt de ‘onbetrouwbaarheid’ voor deze rapporten in het algemeen. Ik meen dat dit duidelijk is voor iedereen die mijn bijdrage op deze site gelezen heeft. Maar dus niet voor de heer Van de Broek!

  14. Peter van den Broek zegt:

    Ik wil dhr Surya Atmadja hartelijke danken voor zijn uitgebreide en ook persoonlijke uiteenzetting van de coupepoging van 1965 . Ik moet toegeven dat ik weinig tot niks wist over die coupepoging van 1965 . Hij heeft mij toch aangezet ter verdere bestudering van deze voor Indonesie wel hachelijke periode. Mijn probleem is dat ik me beperken moet tot de Engelstalige of Nederlandse literatuur dienaangaande omdat ik het Bahasa Indonesia niet machtig ben.

    Uw onderdeel over de “Klassenstrijd” in het kader van de landbouwhervormingen had mijn speciale aandacht omdat het mij deed denken aan de landbouwhervormingen in de USSR met hetzelfde spraakgebruik, alhoewel Marx zich daarover in zijn graf zou omdraaien

    IN ZIJN ALGEMEENHEID
    Het gebruik van de woorden “waas” of “opwinding” zijn kwalificaties die niet in een discussie thuishoren maar hebben meer te maken met een bepaalde psychiatrische toestand. die geprojecteerd wordt in een discussie op de tegenstander. Maar dat betekent niet dat ik met deze woorden in aanraking dient te komen. Het gebeurt veelal bij gebrek aan argumenten . Ik zou graag verschoond willen zijn van deze attributen en verzoekt degenen die zich aangesproken voelen zich te onthouden en zich vervolg houden aan de regels van het debat of Hormat.

    • Surya Atmadja zegt:

      Peter,
      er zijn voldoende artikelen in het Nederlands (zoals Wertheim, de Komite Indonesia in Amsterdam en andere schrijvers.
      Keyword , landhervorming en de PKI .
      1.Een ‘constructief bloedbad’
      http://www.grenzeloos.org/artikel/viewartikel…/1821.ht... – Translate this page
      2.
      Jan 25, 2011 – Pogingen van de PKI om uitvoering van de wet op de landhervorming af te dwingen liepen stuk op hevig verzet van grondbezitters.
      3.Twee andere oud-voorzitters van de PKI, Darsono en Tan Malaka, werden binnen de Komintern op …… Hij eiste landhervorming, staatskontrole op de economie …
      4.De stille genocide. / Recensies / Politics.be – Jouw politieke portaalsite
      http://www.politics.be/recensies/98/ – Translate this page
      Dec 14, 2005 – De PKI was de machtigste communistische partij ter wereld (de … van de (door de communisten geïnspireerde) landhervorming geliquideerd.

      Mijn eigen waarneming is gebaseerd uit mijn eigen omgeving.
      De S.A clan had vroeger ook kleine stukjes grond.
      Toen de wet intreed ging mijn opa Rd.Kandoeroean S.A zijn bezit versneld schenken aan zijn kinderen..Dat gebeurde op grote schaal bij de anderen die toevallig getroffen werden.
      In West Java ging het gemoedelijker dan Midden/Oost Java of Bali.en sommige delen van Sumatra.De (landloze)boeren kennen hun grondeigenaren al generaties lang .
      En de Sundanezen hebben het relatief goed, hun grond Parahyangan(De land der Goden) is vruchtbaar.
      Op andere plaatsen ging het soms met geweld, vandaar dat toen het tij keerde , gingen oude vetes en rekeningen vereffend.
      Je hebt daar soms een rode nest(dorp) en groene nest(Moslim dorpen.
      Het was echt een tragedie.
      Ik heb een beetje geluk dat de S.A clan door hun achtergrond( o.a Inlandse BB) , Nederlandse opleiding en vorming vaak betrokken waren bij het leger,politie, justitie en andere ambtenarij.

      Over de coup ,
      iedereen die redelijk geinformeerd zijn waren van mening dat er verschillende linken te vinden zijn , dat de PKI niet de hoofdschuldige was.
      Er zijn andere dalangs(puppetmasters) , zie de samenstelling van de Dewan Revolusi, de hoofdrolspelers zoals Luit Kol Untung ( van de paleiswacht) , een Kolonel van de 5de Divisie van Djakarta Raya ,
      Het is een wir war van contacten .
      Dat kan men na lezen in diverse Indonesische sites.

  15. j.w.hoegen. zegt:

    350 jaar plundering door de nederl;anders ??
    lees buitenlandse bronnen.
    al vanaf 1867 publiceerden veel buitenlandse onderzoekers , maar ook het internationaal verbond van vakvereigingen en de volkeren bond over nederlands indie .
    steeds vermelden zei het onvoorstelbaar hoge welvaarts niveau van de gewone boeng aldaar .

    in 1943 nog de japanners .een ongeschoolde arbeider op java verdiende meer dan een onderofficier van het keizerlijk leger.

    • Surya Atmadja zegt:

      j.w.hoegen. zegt:
      22 maart 2013 om 1:27 pm
      de volkeren bond over nederlands indie .
      steeds vermelden zei het onvoorstelbaar hoge welvaarts niveau van de gewone boeng aldaar .
      ——————————————————
      Pardon .
      Lees toch even jullie eigen bronnen , over de batig saldo.
      Over de (her)financiering van de kanalen, treintrajecten, afschaffing van slavernij in
      Suriname,Betaling van de oorlog met Belgie
      Nooit gehoord van Cultuurstelsel ?
      Ik heb nog oude boeken op mijn boekenplank.

      De gewone inlander (gewone boeng-Tani of den arbeider) verdienen een paar benggol per dag.
      De toean besar Belanda en Indo Belanda verdienen X malen dan de hardwerkende inlanders.
      En de orang Belanda(inclusief) orang Indo verdienen X voudige

      • appie b. broek zegt:

        De ‘eigen bronnen’ zijn op dit gebied nogal onbetrouwbaar, immers volgeschreven door ‘progressieve hemelbestormers voor wie het zgn.’anti-kolonialisme’ een soort ‘talisman’ is geworden. De instituten die onlangs nog een aanvraag hebben ingediend voor extra fondsen om nog meer door Nederlanders gepleegde oorlogsmisdaden te onderzoeken, zitten vol met dergelijke lieden. Zij zijn dan ook verantwoordelijk voor een volkomen ‘vertekend’ beeld van de ‘Indische’ geschiedenis. Dhr. Hoegen heeft gelijk, voor 1940 werd Nederland ‘geprezen’, ja ik zet het maar tussen haakjes om niet op ‘anti-koloniale’ teentjes te trappen, voor de manier waarop een dergelijk groot eilandenrijk bestuurd werd. Ik zal de literatuur die ik daarover heb eens opzoeken, dan hoort u van mij. Voor wat betreft die inkomensverschillen, zouden die vandaag de dag zo veel minder zijn? Ik denk het niet, maar hier wordt dus weer een ‘kwaadaardige’ suggestie gewekt: ‘350 jaar roof en uitbuiting!’

      • van Beek zegt:

        Appie .Broek,

        U heeft helemaal gelijk. Nederland heef 350 jaar de Indonesier op zijn wenken gediend. Daar werd inderdaad wat groots verricht. Als stank voor dank heeft de Indonesier na eeuwenlange vertroeteling de belanda’s eruit GESCHOPT! En waarom toch….

      • Ed Vos zegt:

        Mis Van Beek. De Japanners hebben de wong londo uit Indonesie geschopt. Toen de wong Londo weer wilden terugkeren bleken opeens Indonesiers het land te hebben bezet.
        Maar om terug te keren tot “Leven als een rivier”. Het heeft zijn voordelen. Je kunt natuurlijk je hartinfarct of trauma als kleinood koesteren, maar de indonesier die zijn rommel achterlaat waar het thuishoort, achter zich in het verleden, blijkt daardoor de gelukste persoon ter wereld te zijn
        http://www.leefritme.nl/artikelen/indonesiers-met-grote-voorsprong-de-meest-gelukkige-mensen-ter-wereld

  16. Peter van den Broek zegt:

    @ dhr. Surya Atmadja
    Over de 30 September beweging GESTAPU bestaat veel onduidelijkheid. Het was geen progressievee of ontevreden militair middenkader, noch een uitvinding van de PKI, noch was het door Ir Sukarno gestimuleerde beweging .

    Het schijnt dat het instrument was in de handen van Generaal Suharto en waarschijnlijk ook geleid door Generaal Nasution en hoogst waarschijnlijk een creatie van de CIA met het doel Indonesie uit de handen van de communisten te houden (dat moet bobenstaande Heren tot deugd zijn. Het schijnt dat de Gestapu er eigenlijk was om een legitiem dekmantel te vormen voor de uitroeiing van de PKI.

    Mijn vraag aan de Heer Surya Atmadja is
    1) hoe denken Indonesiers op dit moment over de GESTAPU, wie stak erachter en wie haalde het grootste voordeel.
    2) ik heb wat gelezen over de discutabele inbreng van de CIA in de coup van 1965, hoe is de stand van zaken op dit moment, wat is de mening van de Indonesiers aangaande dit punt.

  17. Surya Atmadja zegt:

    1) hoe denken Indonesiers op dit moment over de GESTAPU, wie stak erachter en wie haalde het grootste voordeel.
    —————————————————————————————————————-
    Eerlijk gezegd , dat weet ik niet.
    Mijn generaties die zijdelings of actief waren betrokken bij de studentenopstand( velen zijn toch ook pionen).
    Wij hadden het als malapetaka(grote ramp) gezien.
    De jongens en meisjes die later het ver geschopt hadden (leger/ambtenarij etc ze zijn nu al lang met pensioen) praten niet meer over die tijd.
    Als we kleine of grote reunies hebben praten we alleen over leuke dingen..
    Vanmiddag hebben we weer zo’ n reunie in Senayancomplex Jakarta , van 3 Angkatan, de 66 , 67 en 68.
    De volgende 2 generaties hebben andere zorgen, de would be yuppies zijn bezig met hun rijkdomvergaring.De ” arme” grote massa met overleven.
    Wel was er een tijd geweest dat de PKI als hoofdschuldige werd gezien.
    Dus echt populair zijn ze niet.
    Ik kan een hint geven, , eventuele link van Luit Kol Untung en Latif met Soeharto.
    Ik dacht dat Dr Wirantaprawira uit Duitsland ook diverse artikelen schreef.
    PS , er zijn veel complottheorieen in omloop.

    2) ik heb wat gelezen over de discutabele inbreng van de CIA in de coup van 1965, hoe is de stand van zaken op dit moment, wat is de mening van de Indonesiers aangaande dit punt..
    ————————————————————–
    Het zal als schokkend worden ervaren, maar voor zo ver ik kan beoordelen( ben alleen maar Amsterdamse toerist in Jakarta)
    .Het was verleden tijd , we moeten zorgen dat het niet meer gebeurde.
    Indonesia staat toen op de fgrond.

    Nasoetion is slachtoffer geen mededader.
    De betrokken eenheden die Nasoetion moeent oppakken hadden zijn adjudant doodgeschoten, en zijn kleine dochter Ade irma nasution ook gedood..
    Nasution ontsnapte , gewond aan zijn voeten , en melde de volgende dag(?) bij de RSPAD.(legerziekenhuis)
    Het is zijn lot dat hij kon ontsnappen want op dat moment, (verschil van uren ?) verscheen Latif ook (voor prive redenen) bij dezelfde ziekenhuis.

    Een andere hint, kijk naar de namen van de vermoorde generaals , o.a Ahmad Yani en ik dacht dat eentje een procureur militair was .
    En probeer te linken met Soeharto, en dan lees je fantastische verhalen,

    Het is een schimmige wayangspel met veel dalangs.

  18. Surya Atmadja zegt:

    appie b. broek zegt:
    22 maart 2013 om 7:24 pm

    ja ik zet het maar tussen haakjes om niet op ‘anti-koloniale’ teentjes te trappen, voor de manier waarop een dergelijk groot eilandenrijk bestuurd werd.
    ————————————–
    Adoeh , bapak Broek , hoe toch ?
    De Nederlandse macht was alleen op papier .
    In vele gebieden op Java waren de plaatselijke regenten en hoofddistricten de feitelijke machthebbers.
    Uiteraard dat deden ze na de invoering van de Korte verklaring, dat ze hun macht aan de Londohs overdragen.
    Atjeh was pas na 1914 volledig gepacificeerd , we praten niet eens over de javaanse vorstendommen .
    Ook West Java kreeg VOC na de bewezen diensten van de 3 successieoorlogen..

    Zonder de goed geoliede al tientallen eeuwen goed functionerende Inlandse bestuurders ( vanaf de Padjadjaran periode en galuh ( meer dan 1200 jaar gelen,majapahit, Mataram) kon de handvol Europese bestuurders niet functioneren.
    dat geldt ook voor de toean planters , zonder hun inlandse hoofdmandoers en de al eeuwenlang aanwezige kennis kon men weinig groots verrichten.

    Hoe ik dat weet ?
    Nederlandse bronnen / boeken en verhalen over mijn grootouders van vader en moederszijde , volgens verhaal verbonden als pangreh pradja’ s(inlandse BB)

    • appie b. broek zegt:

      ‘In vele gebieden op Java waren de plaatselijke regenten en hoofddistricten de baas.’ schrijft u, maar vraag ik mij af waarom de ‘assistent-resident’ niet door u genoemd wordt. Was hij niet de belangrijkste schakel tussen het zgn.’Inlands bestuur’ en de traditionele bestuursorganen. Wordt daar niets over gezegd in de door u geraadpleegde bronnen. Het zou mij niet verbazen, mijn informatie over deze functie heb ik via internet van een bijdrage van ene Herman Sprokkel die op zijn beurt bij de Staatsbibliotheek in Berlijn terecht is gekomen.
      Dat er aan deze functie nogal wat eisen werden gesteld zou tevens een verklaring kunnen zijn voor het ‘relatieve’ succes van het Nederlands koloniaal bestuur.
      ‘Een universitaire studie met een 2 uur durend examen af te leggen in één van de landstalen en met vakken als staathuishoudkunde, de talen Maleis en Javaans, Rechten Rechtswetenschappen, Natuur en cultuur van het voormalig Indië, Islam cultuur etc.’, ging aan een benoeming tot ‘assistent resident vooraf.
      Dat was bepaald geen ‘kattenpis’ en ben ik nogmaals verbaast dat u deze functionares niet noemt.
      Het bovenstaande is natuurlijk niet in overeenstemming met het tegenwoordig nogal populaire beeld van Nederland als ‘plunderaar, 350 jaar lang,’van Indonesië.
      Eerder raadde u aan, j.w.hoegen, onze ‘eigen’ bronnen te lezen en meen ik andermaal te moeten concluderen hoe onbetrouwbaar deze ‘eigen’ bronnen zijn.

      Men kan daar de schouders over op halen, maar eigenlijk is het een ‘godgeklaagd’ hoe ‘politiek correct’ Nederland zich van de geschiedenis heeft meester gemaakt en er blijkbaar geen ‘krachten’ zijn dit hebben kunnen voorkomen.
      Behalve de schouders ophalen kan men ook gewoon hard lachen om de door de h.h.historici verzonnen ‘uitbuitingstheoriën’. Alsof er niets in Indonesië zelf werd geinvesteerd!
      Maar ja, het beeld van ‘roven’ en ‘uitbuiting’ moet natuurlijk wel blijven bestaan.

      Dan nog even iets over de ‘coup’ van 1965, u noemt hier de naam van de Amsterdamse professor Wertheim en kom ik zijn naam ook tegen in een bijzonder interessant boek, eigenlijk meer een brochure, tweetalig Ned/Indo. en in 1974 uitgegeven in Djakarta ‘Driemaal gefaald’
      ‘De mislukte Communistische Coup van 1965’.

      Behalve Wertheim worden hier nog andere Westerse ‘Indonesiëkenners’ en hun reacties op deze coup, genoemd en zien we dus ook hier dat deze ‘verlichte’ geesten maar al te graag de ‘linkse’ praatjes geloven. Dit geldt ook voor de linkse opiniepers en worden als Vrij Nederland en De Groene Amsterdammer met name genoemd.

      hoewel het boekje slechts 136 pagina’s telt en deze bovendien nog over 2 talen verdeeld is, geeft de inhoud een verbluffend helder inzicht in de situatie waaruit deze gebeurtenis is voortgekomen. Ook voor het grote aantal slachtoffers wat nadien zou vallen heeft men m.i. een logische verklaring, n.l .dat communistische agenten geinfitreerd waren in organisaties die niet als zodanig bekend waren en dat de leden niet wisten dat zij lid waren geweest van organisaties die bedoeld waren om de communistische machtsovername te steunen.Dergelijke infiltraties van vakbonden, vredesbewegingen, media en politieke partijen kennen wij hier immers ook! Het communisme stelt als politieke machtsfactor niets meer voor maar ik kan u verzekeren dat hun ‘macht’ in genoemde organisaties nog heel groot is!

      Het grote aantal slachtoffers zou dus voortkomen uit de ‘wraak’ van mensen die ongewild lid waren geweest van een communistische mantelorganisatie.

      Dat er in deze film wordt gesproken over ‘gangsters’ en ‘beroepsmoordenaars’, komt mij dan
      ook uiterst ‘verdacht’ voor. Dit geldt eveneens dat de directe aanleiding, de liquidatie van de Indonesische legertop, nauwelijks in het ‘verhaal’ voorkomt. Wat is de bedoeling van deze ‘film’?

      Een afrekening met de laatste restanten van het Suharto-regime, zoals zou kunnen blijken uit, citaat: :
      ‘Belangrijker is dat de politieke erfgenamen van de daders van destijds nog altijd veel macht hebben. Toen Suharto in 1998 werd afgezet, werd niet volledig afgerekend met zijn regime.’

      Ben dan ook zeer benieuwd naar de achtergronden van deze film en de identiteit van de maker natuurlijk!

      • Surya Atmadja zegt:

        Over de A.R(assistent resident..)
        Dat was een functie in de rangenstelsel van de Europese BB.
        Mijn stelling gaat over de rol van de Inlandse BB , die van oorspronf (vaak) gerecureerd werden uit de Indonesische adel.
        Zonder de aanwezigheid, cq hulp (al dan niet vrijwillig, zie de Korte verklaring) kon de Europese bestuuers niet functioneren.
        De Indonesische(” inheemse” ) regenten 0f bupathi of hoofddistrict (Wedana) had een lange tradities van regeren , waarschijnlijk honderden jaren eerder dan wat de Nederlanders hadden opgebouwd.
        Sinds de tijd van Galuh, Padjadjaran (Sundanese koninkrijken).

        Over de identiteit van de vele moordenaars ten tijde van 1965-1967 , daar hoeft men niet verder te zoeken .
        Het zijn niet alleen gewone mensen (dorpelingen) die de anderen ” kielhalen” maar ook veel Premans(Vrijmannen) , en andere onduidelijke /onfrisse figuren.
        Dat was al tig jaren bekend .

        Dus moet men in het westen en i.h.b in nederland niet doen alsof ze voor het eerst dat horen of weten .
        Of hebben jullie in de afgelopen tig jaren geslapen ?

        Ik vraag me ook af wat de bedoeling van deze film ?
        Pas na meer dan 35 jaar ging een Amerikaanse documentairmaker een film maken , wat is zijn eigenlijke motieven ?
        Is het niet de beroemde mosterd na de maaltijd.
        En het is een eye opener .
        Voor wie ?
        De blinden en doven uit het Westen ?????

        Zeg het maar.

  19. Jan A. Somers zegt:

    “De Nederlandse macht was alleen op papier . In vele gebieden op Java waren de plaatselijke regenten en hoofddistricten de feitelijke machthebbers.”
    Dat is toch normaal, ook in Nederland zelf. Van het leger in Nederland merken we niets (behalve mijn militaire papieren). De politie in Nederland is volgens communicatiedeskundigen mijn grote vriend. In alle gebieden in Nederland zijn provincie en gemeente de feitelijke machthebbers. Gezien de omvang van het KNIL was in Indië de macht inderdaad alleen op papier. Bezetting door Nederland????

    • RLMertens zegt:

      Bezetting door Indonesiërs??? Indonesië een wingewest voor Indonesiërs???
      Het Knil ‘suste’ alleen alle opstanden en oproeringen, van Atjeh tot Bali aan toe. Het ‘pacifeerde'(= vrede brengen!) deze gebieden. Het aantal slachtoffers? Het ging er ‘geluidloos’ aan toe.Men merkte er niets van.Geen act of killing.
      Boven Digoel was een ‘herstellingsoord’ voor hen die de wet; art.153 bis- ‘diegene die opzettelijk of in bedekte termen tot aantasting van het Ned. en Ned.-Indisch gezag oproept of daarvoor stemming maakt, riskeert een straf van max.4 jaar gevangenis!’
      Nederland had inderdaad ook zijn macht op ‘papier’ vastgelegd.
      ‘Als ik eens Nederlander was…… ,verzuchtte Soewardi Soerjaningrat in 1913 bij het 100 jarige jubileum van het Koninkrijk der Nederlanden.

  20. R.M. Albert zegt:

    Wat een geharrewar! Heeft dan niemand door welk een uitstekend stuk hier geschreven is?
    Ik zou graag Elske Schouten willen complimenteren met haar diepe inzicht in het volkskarakter van Indonesia en hoe dat de verwerking van traumatische gebeurtenissen in het verleden beïnvloedt. Een dergelijk inzicht is onder Nederlanders, óók onder “experts”, óók onder “wetenschappers”, óók onder mensen die in de Gordel van Smaragd gewoond hebben zeldzaam. Er zijn weinig Nederlanders die het eurocentristisch denken kunnen afleggen. Ik word soms dol van de Blanda-met-schuldgevoel die maar niet wil begrijpen dat Indonesiërs nare dingen zo snel mogelijk willen vergeten om verder te kunnen gaan. “Het leven als rivier”, inderdaad.
    Nogmaals complimenten.

Geef een reactie

Vul je gegevens in of klik op een icoon om in te loggen.

WordPress.com logo

Je reageert onder je WordPress.com account. Log uit /  Bijwerken )

Facebook foto

Je reageert onder je Facebook account. Log uit /  Bijwerken )

Verbinden met %s