Het jaar 2012 was weer gezond roerig. Nederlands-Indië, al 63 jaar non-existent, was bijna geen moment uit het nieuws! Natuurlijk danken we dit aan allerlei instituties die er hun brood mee verdienen, maar ook aan allerlei personen, mensen van vlees en bloed, die de geschiedenis van Indië onder onze aandacht brachten.
Bij het sluiten van het jaar maken we de balans op en benoemen we diegenen die dit jaar in het bijzonder hun nek hebben uitgestoken. De volgende tien personen komen in aanmerking voor de virtuele ‘Gouden Buffel’ van de Java Post:
Gert Oostindie
Zonder twijfel de meest spraakmakende Indie-kenner van het afgelopen jaar. Als woordvoerder van maar liefst drie gerenommeerde instituten pleitte hij het hele jaar in alle media voor onderzoek naar de periode 1945-1950. Zijn naam had hij mee. Dat hij uiteindelijk toch verloor maakt het tragisch, maar zijn streven misschien nog wel heroïscher.
Adriaan van Dis
Zo langzamerhand moeten we opletten zijn naam niet met `sch´ aan het eind te schrijven. Van Dis graaft zich in in een geschiedenis die de zijne is, en tegelijkertijd ook weer niet. Als totok met Indo-bloed is hij door zijn woordkunst op alle Indo-fora een graag geziene gast. Een VPRO-serie over Nederlands-Indië bracht hem dit jaar bijzonder prominent in beeld.
Pia van der Molen
Deze documentaire-maakster gaat voor emotie. Als dochter van een vrijwilliger die in 1946 naar Indië ging, is zij als geen ander in staat om het leed van de na-oorlogse jaren om te zetten in tv-beelden. Dit jaar kwam zij op de televisie met “Archief van Tranen” waarin een aantal bersiap-moorden indringend op een rijtje werd gezet.
Hans Goedkoop
Een toevalstreffer? We weten het niet. Hans Goedkoop, al lang bekend als het gezicht van de televisieserie “Andere Tijden” bleek dit jaar ook Indisch bloed te hebben en daar een onderhoudend boek over te kunnen schrijven. Zijn grootvader viel tussen wal en schip. We wensen Hans een beter lot toe.
Jeffry Pondaag
Het `enfant terrible´ voor het gezag van weleer. Zijn kritiek op de manier waarop de Nederlandse overheid omgaat met haar verleden snijdt hout. Hóe hij dat doet geeft echter te denken. Zijn emotie doet afbreuk aan zijn argumenten. Met boze woorden alleen redt hij het niet.
Max van der Werff
Een nieuw gezicht op de barricades. Ook Max wil onderzoek en klaarheid, híj echter giet zijn woorden in een mildere vorm. Jeffry wil vervolging, Max wil eerherstel. En da´s heel wat anders. In 2012 een runner-up, zonder twijfel.
Liesbeth Zegveld
Een advocate (en hoogleraar) die steeds gehoord wordt als de woorden ´eerherstel´ en ´schadevergoeding´ opduiken. Met Rawagedeh maakte ze faam. De vraag is, of ze ook van latere zaken nog enig voordeel kan halen.
Joty ter Kulve
Een soort Hella Haasse van Indisch Nederland. Ondanks haar leeftijd doet zij met regelmaat middels openbare brieven een beroep op het gezond verstand van alle betrokkenen. Het resultaat is waarschijnlijk geringer dan zij en wij wensen.
Yvonne van Genugten
Niet zo zeer als persoon, maar meer als vertegenwoordiger van een instantie die tracht Nederlands-Indië op de kaart te houden, staat Yvonne terecht op deze lijst. De vraag is, welke richting haar “Indischherinneringscentrum” succes zal bieden.
Voor nummer tien komen in aanmerking Ad van Liempt, Hetty Naaijkens, Boeroeng en waarschijnlijk nog vele anderen. Mocht het publiek aanvullingen hebben, graag!
…. and the winner is: Gert Oostindie!
Zie tevens:
x
x
Ik zie alleen maar linkse figuren op de lijst. Een beetje partijdig he , Bert?
Niks partijdig. Noem mij de alternatieven…
Ik ken er geen een.
Voor nummer 10, de eerlijkheid gebiedt het me te schrijven, die de geschiedenis van Indië onder onze aandacht bracht, stel ik Boeroeng c.s. voor (ook een linkse rakker).
Jan Somers zou ook kunnen, die schreef het boek:”Nederlandsch Indie”, maar te magertjes op basis van 1 boek die weinigen hebben gelezen ;-).
Is daarmee Jan Somers een rechtse rakker? Overigens, dat boek heb ik voor mezelf geschreven om in mijn aftakelend geheugen de zaken een beetje op een rij te kunnen houden. 350 jaar in 320 bladzijden, dat kan niet meer zijn dan een tijdlijn van gebeurtenissen, met bronvermelding. De werkelijkheid (wat dat ook moge betekenen) moet iedereen uit zijn (m/v) eigen kleine oorlog invullen. Met zijn (m/v) eigen emoties. Het is niet het enige boek dat weinig is gelezen. Het lijkt mij dat er wel veel is geschreven, maar weinig gelezen.
Volgens mij is die Pia een rechtse christen hoor?
@Van Beek, wat zijn dit nou voor opmerkingen? Gaan we nu religieuze conflicten uitlokken? We zijn hier niet in indonesie.
@ed vos,
Dit was een serieuse opmerking. Ik dacht dat zij rechts was( vandaar de vraagteken). En ze is een christen. Vandaar een rechtse christen. Ik kan mezelf een linkse christen noemen. Wat is daar erg aan? Ik zie het probleem niet.
De reactie slaat op uw reactie dat de bovenstaande lijst alleen maar linkse mensen bevat.
Nou zie ik mijn fout. Had namelijk ooit ergens gelezen dat van der molen lid zou zijn van het CDA( vandaar rechtse christen) maar na even opnieuw gecheckt te hebben blijkt het om een heel ander persoon te gaan. En het is ook nog eens een man, genaamd harry van der Molen.
Meneer van Beek, wat is een slechte Christen?
Mag ik u allen met gebruikmaking van dit topic fijne kerstdagen toewensen en een voorspoedig en gezond 2013, met de volgende Indische/indonesische opdrachten (die ik links en rechts reeds heb vermeld) die ik hier nogmaals op een rij zet::
1. Het nieuwe kan niet komen wanneer het oude niet is verdwenen
2. Wat ons verbindt houden we, wat ons scheidt laten we los.
3. Wanneer (het kind) Jezus in ons hart wil logeren, maak die maar eerst schoon
4. The Past cannot be changed, the Future will be in our Power
Ed Vos
Even een vraag… Hoe zo heeft Adriaan van Dis Indisch bloed? Ik dacht dat zijn vader een 100% Hollander was… Ik verbaasde me dan ook dat hij zich in Indonesia een Indo noemde. Groetjes, Bert.
Sent from my iPad 3 !
Zijn vader was een Indische Nederlander en zijn moeder een boerenmeisje uit Breda. Zij hadden elkaar in Nederlands-Indië leren kennen. Zij had toen al drie dochters uit haar huwelijk met een KNIL-militair. Ook zijn vader was in Indië al eerder getrouwd geweest. De familie was door oorlog getekend. http://nl.wikipedia.org/wiki/Adriaan_van_Dis
Pak Lemon, zijn vader is toch gewoon totok Nederlander? Dus dan is hij geen indo.
@van Beek. Zo te lezen heeft hij in zijn de turunan ws geen aziatische voorouder en ‘behoort’ hij hoewel in Nederland geboren ( dec 1946) en nog voor de soevereiniteitsoverdracht (1949) inderdaad als totokker tot de groep ‘indische nederlanders’
http://www.adriaanvandis.minkman.org/biografische%20schets.htm
“Ook de familiare geschiedenis uit beide boeken vertoont enige parallellen met de werkelijkheid. Zo was Van Dis’ vader Victor Justin Mulder, net als Justin -de vader van Nathan-, inderdaad op 27 mei jarig (Nathan Sid, p. 57) en stierf hij werkelijk op 10 september 1957, precies een maand na het opstellen van de notari�le akte (Indische Duinen, p. 104). Volgens die akte trouwt Justin op 30 januari 1942 met Sophia Munting (Indische Duinen, p. 104). In werkelijkheid gaf Victor Justin Mulder echter op 14 januari 1942 te Soerabaja zijn jawoord aan Marie Sophie Scholten.
In zowel Nathan Sid (p. 8, 72) als Indische Duinen (p. 181) draagt de moeder van Justin de bijnaam ‘de Roos van Soerabaja’. Ze was een boosaardige vrouw die haar kinderen na de zelfmoord van haar man in het weeshuis stopte. In Indische Duinen wordt ze Odile Didier genoemd, een Fran�aise uit een adellijk geslacht (p. 93). Ook in werkelijkheid stroomde er Frans bloed door de aderen van de moeder van Victor Justin Mulder. Zijn moeder heette Marie Justine Authier (1885-1950). Ze was de dochter van Augustine Wilhelmine Jeanette van der Linden (1860-1921) en Jean Baptiste Authier (1857-1952), die uit Zuid-Frankrijk (vermoedelijk uit de buurt van Pau of Lourdes) afkomstig was.
Marie Justine Authier trouwde op 29 augustus 1906 te Soerabaja met Willem Arend Mulder. Uit hun huwelijk kwamen te Soerabaja een aantal kinderen ter wereld, waarvan Victor Justin de jongste was. In Indische Duinen daarentegen is Nathans vader Justin de eerstgeborene (p. 101, 183). Als tienjarige jongen zou hij getuige zijn geweest van de zelfmoord van zijn vader (p. 101, 183). In werkelijkheid was Van Dis’ vader Victor Justin Mulder pas een baby van een half jaar toen zijn vader Willem Arend Mulder op 3 december 1915 stierf. Ook het leeftijdsverschil van twaalf jaar tussen Justin en Edmee (Indische Duinen, p. 183) stemt niet overeen met de werkelijkheid. Victor Justin Mulder is namelijk amper zes jaar ouder dan zijn halfzus, wier naam hier om privacyredenen niet zal worden genoemd.
De naam Authier dook overigens in verbasterde vorm reeds op in Nathan Sid. Op pagina 9 haalt Van Dis de familie Oetjeh aan. Van Dis schreef die naam fonetisch op, omdat hij in zijn jeugd de naam Authier vaak had horen vallen, maar nooit in schrift had gezien.
In de novelle komt ook de naam Punt voor. De buitenechtelijke Nathan ontdekt op een dag dat hij niet naar zijn vader heet, Sid, maar naar zijn moeder: Punt (p. 55 e.v.). In werkelijkheid heette Van Dis’ ouders dus Victor Justin Mulder en Maria van Dis. Toch is de naam Punt niet uit de lucht gegrepen, want Adriaan van Dis’ overgrootmoeder van moederskant droeg die naam ook.
Ook het feit dat Nathans moeder op jonge leeftijd haar eigen moeder verloor, stemt met de werkelijkheid overeen (Indische Duinen, p. 309-310). Maria van Dis was bijna drie jaar toen haar moeder Maria Lijntje van der Made (1885-1913) stierf. Haar broertje, die in Nathan Sid “oom Nathan” wordt genoemd (p. 44 e.v.), was destijds net ��n dag oud.
Heeeeeeeeeeeeeeeeee…..
Een eervolle vermelding voor mijn persoon. Leuk…. !!
Ik trakteer mezelf op een lemper.
Maar ik hoor niet in dat rijtje van landelijk bekende mensen.
En ik mauw wat mee op het internet. Dat is niet echt mijn nek uitsteken.
Er zijn meer mensen op het internet die meemauwen, informatie aandragen, andere dingen doen en zo de diskussies en de geschiedenis interessant maken .
Pukul Terus ….. samua !!!!
Schrijfster/ journaliste Griselda Molemans.
@Jan A. Somers 22 december 2012 om 11:01 am
Ik heb uw boek in de kast in de huiskamer en voor elke (veelal ongeinteresseerde) bezoeker duidelijk zichtbaar, om het binnenkort ook maar eens door te nemen.
In dezelfde maand dat ik uw boek kocht, kocht ik bij de Slegte “Diplomatie of strijd van JJP de Jong, Het Nederlands beleid tegenover de Indonesische Revolutie 1945-1947 ” en zoals u bekend ook auteur van de boeken “De waaier van het fortuin. De Nederlanders in Azië” en de Indonesische archipel 1595-1950″ , en ” De Avondschot”.
Ik ga ze alle niet doorwurmen tijdens de feestdagen en later, en zoals u schreef ” Het lijkt mij dat er wel veel is geschreven, maar weinig gelezen.” 😉
Zoals ik hier reeds schreef kocht ik van de kerstkadobon “Ontsporing van geweld, Het Nederlands-indonesisch conflict” van JAA van Doorn en WJ Hendrix, dus “we” zijn weer, althans gevoelsmatig, bij de tijd voor knetterende discussies uit de losse hand..
Diplomatie of strijd is wel het beste boek (tot Linggadjati) dat ik heb gelezen.
Minta ampoen. Gaat het nou om links of rechts? Of al dan niet christen? Of gaat het erom wie Indië op de kaart heeft gezet. Zoals bijvoorbeeld Hella Haasse met’: Een handvol achtergrond”. En Charlie Robinson met zijn “Tongtong” nu “Moesson” en zijn Pasar Malam Besar. De eerste vanuit een achtergrond, eigenlijk van totoks die in Indië leefden. Charlie als rasechte Indo die Batavia beschrijft zoals hij dat beleeft. In Piekirans e.d. De door sommigen bejubelde en door andere verguisde liedjes van Wieteke van Dort. Nostalgie van de eerste orden. Ja. Maar het is wel de oorsprong die je kwijt bent.
Jongeren organisatie verfoeien de nostalgie, lees ik wel eens als ik me op hun site begeef. Met mijn bouwjaar 1929 hoor ik daar volgens hen ook niet thuis. Maar ik geloof dat ze alleen tegen de Indische nostalgie zijn. Of verfoeien ze ook “Daar bij die molen” en “Aan de amsterdamse grachten”
Maar goed, de vraag is wie de Gouden Buffel verdient omdat-ie de geschiedenis van Indië onder de aandacht bracht, dit afgelopen jaar. Pia van der Molen bracht de Bersiap periode onder de aandacht, niet de geschiedenis van Indië. Dan geef ik liever de voorkeur aan Joty ter Kulve. Of aan Yvonne van Geneugten. Of gewoon Bert Buitenzorg met zijn Java Post.
Ineke
I.Stoltenborgh-Indorf. zegt:
22 december 2012 om 11:23 pm
Minta ampoen. Gaat het nou om links of rechts? Of al dan niet christen? Of gaat het erom wie Indië op de kaart heeft gezet
—————————————————————-
Mijn reactie was gebaseerd op de bewering van een een Indie veteraan die ergens in een topic dit: beweerde:
“De meeste historici zijn ´links´.daar hoef je geen objectieve geschiedenis van te verwachten.”
Ik kan de autoriteitsgehalte van zijn bewering niet naar waarde schatten, maar al bladerende en lezende in JJA van Doorn en WJ Hendrix: Ontsporing van geweld”, vraag ik me af of deze persoon aan bewustzijnsvernauwing lijdt of zijn kop diep in het zand steekt.
Wat Pia van der Molen betreft: Pia Media heeft op een spectaculaire manier aandacht besteed aan de Bersiap. Dat maakte grote indruk op het volk.
Daarentegen deden wetenschappers op een rustige en bedachtzame manier kond van de excessen gepleegd door Nederlandse militairen tijdens de 2 politionele acties.
Dat maakte dus weinig indruk op het volk.
Wellicht dat Pia Media ook een spectaculaire documentaire maakt over dat excessief geweld bijvoorbeeld te Rawa Gedeh of op Celebes, en niet bijvoorbeeld een aandoenlijke docu over een Hollandse veteraan die weer teruggaat naar Indonesie, zoals die in de strip “De Terugkeer”.
De Gouden Buffel zal zij daarmee wellicht niet verdienen, maar misschien wel de Gouden Kalf.
excessief geweld
Dit geweld gaat bijna altijd gepaard met excessief geweld van de andere partij.
Ik vraag me altijd af wie er mee is begonnen en wie er mee is geeindigd.
Aktie=reaktie. En de personen die het willen onderzoeken, doen er goed aan alle facetten op tafel te leggen.
Geweldig deze, uw bijdrage. Respect!
Als het gaat om één die zijn of haar nek heeft uitgestoken dan ben ik van mening dat iemand als Kirsten Vos ook in het rijtje kandidaten/genomineerden ‘de-gouden-buffel’ thuishoort. Met haar gewaagde en daardoor heftig bediscussieerd artikel ‘Nederland, open die doofpot genaamd Indië’ heeft ze in het voorjaar toch het nodige los weten te maken bij zowel voor- als tegenstanders.
e.m.
Pas maar op dat het geen gouden kalf word
O.K. ik geef een gouden kalf aan Bert van Java post
Ja, ik bekeek destijds met gemengde gevoelens de scene in de tv docu van Adriaan waarin hij een groep Indonesische oud-strijders toesprak. Hij begon met de woorden ‘saya orang Indo’.of iets dergelijks.
Als hij zich een Indische Nederlander noemt zou ik er geen ‘problemen’ mee hebben.
Adriaan van Dis zelf zegt dat hij altijd van zijn moeder hoorde dat zijn vader geen gemengde afkomst had. Toen hij bekend was en boeken schreef kreeg hij een brief van een lezer die hem vertelde dat er aan vaderszijde toch een Indonesische afkomst was.
Hij heeft gelijk met ” saya orang indo”
1946 Het gezin Mulder-van Dis

Ja.. Pa Mulder was best wel indo, zo te zien.
Heeft van Dis daar ooit zelf klaarheid over gegeven?
Van ‘zo te zien’ worden we niet echt wijzer!
Ja.. van Dis heeft op tv en op zijn website wel eens dat verhaal verteld dat een lezer hem vertelde dat er een Indonesische afkomst is.
Nou, dat heb ik dan gemist!
Bedankt voor je uitleg!
Ronny Geenen zegt:
23 december 2012 om 1:31 am
Ik vraag me altijd af wie er mee is begonnen en wie er mee is geeindigd.
—————————————————————————–
Volgens mij kun je beter eerst de vraag stellen wie die 2 politionele acties zijn begonnen en vervolgens het boek “Ontsporing van geweld” lezen.
Maar natuurlijk ook waarom!
Waarom je dit boek leest?: interesse in de materie, om iets te weten te komen, om een mening te kunnen vormen.
De eerste druk van dit boek heb ik volgens mij nog ergens staan, daar stonden nog foto’s in. In deze uitgave vond ik er geen. Misschien dat ik me vergis. Maar toen al vond ik het een boek met een opvallende inhoud.
Het was een reactie op de vraag wie die twee politionele acties zijn begonnen. Zoals altijd in de geschiedenis gaat het in 1945-1949 om actie-reactie.
Zo zie je maar Beste Pak Jan, discussieren op en schrijven voor internet is vaak verdraaid lastig; leidt vaak tot misverstanden.
Hopelijk hoef ik die vraag niet te beantwoorden en doet Ronny Geenen het.
Ed Vos: ‘linkse figuren’. Als dat een probleem is bied ik mijzelf graag aan als alternatief. Ik voetbal namelijk met links, maar ik schrijf mijn liedteksten met rechts en ik speel ook rechts gitaar. Fijne feestdagen voor alle lezers en voor de Java Post een buitengewoon goed nieuwjaar gewenst.
Mijn hemel Wouter, ik ben ook links en heb ook altijd op links gevoetbald, o.a. nog een tijdje voor Quick Nijmegen en in het zeevaartschool team. Daarbij schrijf ik met rechts want dat moest in de oude tijd. Echter ik bleef mijn linkerhand gebruiken om te tekenen en dat kwam goed van pas achter het tekenbord; tekenen met links en de tekst schrijven met rechts. Ik gebruik de computer ook als een rechtshandig persoon.
Het was een reactie op de vraag wie die twee politionele acties zijn begonnen. Zoals altijd in de geschiedenis gaat het in 1945-1949 om actie-reactie.
Zoals bovenstaande is vermeld gaat het om de periode 45-49, dus de bersiap tijd nietwaar. Is het niet zo dat de politionele akties zijn begonnen omdat links en rechts mensen die meer blank waren werden vermoord. Dit gebeurde in Malang ook met de vader van mijn echtgenote Delavalette die 4 dagen na de japanse nederlaag in de rug werd geschoten en vermoord. En dat vond plaats in bijzijn van zijn zoon, die toen 11 jaar was. Zoon Robby woont nu in Florida dicht bij Tampa en ik nog maandelijks kontakt meet hem. Het is inderdaad action – reaction.
Iedre buitenstaander keurt het af wat toen is gebeurd, echter mensen zoals Robby en mijn vrouw vroegen om reaction.
Met alle respect Ronny. De politionele acties werden niet gestart omdat mensen die meer blank waren links en rechts werden vermoord.
Laten we de periode van de bersiap maar starten in oktober 1945 toen Jan Somers links en rechts de kreten “SIAP” hoorde, en hij het (naar ik aanneem) niet meer hoorde klinken ergens begin 1946. Deze periode duurde ongeveer 3/4 maanden.
De Onafhankelijkheidstrijd + geweldplegingen meestal in gebieden die niet door de Republikeinen werden gecontroleerd duurde nog steeds voort. Soekarno cs konden het zich natuurlijk niet veroorloven dat voor de ogen van de VS en die van de wereld het Indonesisch volk zich gedroeg als een ongeregeld zooitje .
Ed Vos, De Indonesiërs kwamen in opstand direct na 15 augustus 1945, opgestookt door de Jappen, en pleegden moord en doodslag tegen onbeschermde landgenoten. Wilt U deze periode tot october gewoon overslaan? Aan wiens kant staat U, de bersiap?
Beste Ronny,
Sorry ik wens niet in herhalingen te treden, we hebben dit soort zaken al jaren lang op fora besproken, ook op dit blog kunt u wel het een en ander vinden.
Fijne feestdagen toegewenst.
Dave Mayer, 10-01-2013 Goh, wat weten we toch veel over elkaar. Is het niet beter als we wat meer zelfkennis hebben ? Het gaat mij iets te ver als de Hollandse jongens die voor hun nummer (dienstplicht) als 17-jarige of ouder naar Indie gestuurd werden om daar een en ander recht te zetten, in een oorlog terecht kwamen zonder ooit een wapen in hun handen gehad te hebben en nu als oorlogsmisdadiger genoemd worden. Wat moeten zij hun kinderen en kleinkinderen vertellen? Of verklaren hoe die verhalen de wereld in komen, gevoed door belleluiders, die vroeger een slechte jeugd hadden door gepest te zijn door zijn door klasgenoten e.d. (Zielig he) en nu wraak nemen op hun eigen strijdmakkers. Weet dat nu nog mannen van 80 jaar en ouder ‘snachts gillend wakker worden. We moeten een keer stoppen met in de strond te roeren , je vingers gaan er zo van stinken en anders je hele hand.
Om een beter inzicht te krijgen over de eigen ervaring is het misschien raadzaam je leeftijd er bij te vermelden.Ben zelf 78 jaar.
David Mayer schrijft: Om een beter inzicht te krijgen over de eigen ervaring is het misschien raadzaam je leeftijd er bij te vermelden.Ben zelf 78 jaar.
Buitengewoon goed idee. Ik denk zelfs dat het dan veel gemakkelijker is iemand een antwoord te geven.
Binnenkort word ik 77 jaar.
Een enkeling op dit forum vermeldt zijn geboortejaar achter zijn naam, iedere keer als hij/zij een bericht plaatst. Misschien een idee?
Hallo Javapost,
Ik las in uw lijst van medewerkers en aspirant kandidaten voor de Gouden Buffel de naam van Liesbeth Zegveld. Het zou zo maar kunnen dat deze mevrouw vroeger bij mij in de klas heeft gezeten op de Regenboogschool in Zoetermeer. Mijn naam is Jos van der Putten en gaf voornamelijk les in de bovenbouw van de basisschool….Meester Jos…..Misschien kent Liesbeth ook nog wel juffrouw Emma Sexauer….
Zou U haar per omgaande eens kunnen vragen of mijn veronderstelling juist is?
Bij voorbaat dank voor de door U te nemen moeite,
Met vriendelijke groet,
Jos van der Putten ( 59 jaar)
Beste Jos,
Hier vind je haar foto en mail-adres:
http://www.bohler.eu/nl/advocaten/prof-liesbeth-zegveld/
Je kunt het haar zelf vragen…
Zie tevens:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Liesbeth_Zegveld
http://www.mastersinleiden.nl/news/news-pil-liesbeth-zegveld
het belang van mondelinge geschiedenis overdracht is ,
dat historici moeten werken met documenten .
voorbeeld ,
in de periode 45-49 waren in indie cde stafofficieren van nederlandse kant en van indonesische kant ,
mensen die elkaar kenden van de kma.
zij waren vertrouwd met elkaar , en ze wantrouwden de politici..
maar ze wisten dat ze in die periode niet met elkaar schriftelijk kontakt moesten onderhouden.
dat kon alleen mondeling
indien zij nu zouden willen praten , krijg je waarschijnlijk een heel ander beeld van die periode .
j.w.hoegen.
misschien heeft de NSA nog een afgeluisterd telefoongesprek