Fotografie vervalst geschiedenis Nederlands-Indië
Photographs of the Netherlands East Indies
In het voormalige Nederlands-Indië floreerde de fotografie. Reizende fotografen uit West-Europa legden het leven vast in de Indonesische archipel. De foto’s uit de 19de en eerste helft van de 20ste eeuw hebben zich een vaste plaats verworven in het collectieve onbewuste van bijna elke Nederlander. Het zijn de ‘oerbeelden’ van de koloniale tijd die onmiskenbaar hebben bijgedragen tot de beeldvorming van Nederlands-Indië. In het boek ’Photographs of The Netherlands East Indies at the Tropenmuseum’ is een royale selectie samengebracht, voorzien van een uitvoerige toelichting.
Door Kester Freriks
De Hollandse mannen en vrouwen dragen smetteloos witte kledij, alsof er nooit een modderspatje op is gevallen. De portretten stralen onveranderlijk een grote trots uit van wat de Nederlanders aan ‘groots’ hebben verricht in de oost. Ze gedragen zich als de blanke koningen en koninginnen van het eilandenrijk.
Het Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT) in Amsterdam bezit een ongekende rijkdom aan fotografisch materiaal uit de voormalige koloniën. Niet alleen van Nederlands-Indië, ook van overzeese gebiedsdelen in de West, waaronder Suriname en de Nederlandse Antillen. Noord-Afrika, China en India zijn eveneens vertegenwoordigd. Het aantal van circa 485.000 fotografische objecten is duizelingwekkend.
Westerlingen
De verzameling dateert uit 1870 en is jaar na jaar, tot op de dag van vandaag, aangevuld. Terecht schrijven de auteurs in hun toelichting dat de zwart-wit fotografie van het voormalige Indië vooral bestemd was voor de West-Europeaan: de foto’s werden gemaakt door westerlingen voor westerlingen. Ze dienden vooral ter promotie om blanke mannen, en later ook blanke vrouwen, te werven voor de schone taak die voor hen was weggelegd.
Koloniaal ambtenaar met inlandse bestuurder en arbeiders, ca. 1900
Kijk eens naar die opname uit 1900, een gelatine-negatief, gemaakt in Priangan op Java. De fotograaf is onbekend. In de bocht van een weg hurkt een onafzienbare stoet landarbeiders. Vooraan, op een stoel, troont de blanke Nederlandse administrateur die belasting int. Dit ene beeld is zo suggestief, dat het in een keer de hele koloniale wereld verklaart. Die ene blanke man en die honderden Indonesiërs die zich bescheiden achter zijn rug opstellen. Opvallend is de andere man op een stoel, geen Nederlander maar een locale autoriteit, veelal van adellijke afkomst.
In historisch opzicht is dit een fantastische foto die de sleutel vormt tot die vraag die velen nog altijd bezighoudt, van historici tot belangstellenden: hoe was het mogelijk dat zo’n klein land als Nederland een reusachtig land als Indonesië bijna drie eeuwen lang wist te overheersen en te besturen?
Een van de antwoorden ligt besloten in de slimheid van de Nederlandse gouverneurs en residenten om de plaatselijke machthebbers te incorporeren in het Nederlandse gezag.
Terecht stellen de diverse auteurs van Photographs of The Netherlands East Indies dat de fotografie de geschiedenis herhaaldelijk heeft vervalst. Zo ontving koning Willem III in 1877 een album van de befaamde fotostudio Woodbury & Page uit Batavia, het huidige Jakarta. Wat een triomfantelijke, opgepoetste en glanzende beelden van Indië kreeg de koning onder ogen, met name van de noordelijkste punt van Sumatra, het opstandige Atjeh. Weergaloos bijvoorbeeld is de zo Nederlandse vuurtoren, de Willemstoren, aan de kust, een onverzettelijk symbool van vaderlandse macht. De Nederlandse vlag wappert fier in de top. Een andere foto uit diezelfde tijd, circa 1885, toont twee Hollandse planters, gekleed in het onberispelijk gestreken, hagelwitte kostuum. Inlandse arbeiders staan gebogen over de tabaksplanten.
Malang, 1935
Blauwfluwelen album
Niets dan koloniale pais en vree drukken de foto’s uit die Willem III ontving in het blauwfluwelen album, gesierd met zilveren letters. Maar de werkelijkheid was anders. In datzelfde Noord-Sumatra woedde een bloedig gevecht van Indonesische vrijheidsstrijders tegen de Nederlandse overheersing. Dit verbeten gevecht zou de geschiedenis ingaan als de Atjeh-oorlog die meer dan veertig jaar duurde, van 1873 tot 1914.
Nederland verweet de Atjehnezen dat ze zich schuldig maakten aan zeeroof in de smalle Straat van Malakka. Anderzijds schond Nederland de eer van het sultanaat Atjeh, dat als een vrije staat gekenmerkt diende te worden. Onder leiding van vele militaire bevelhebbers, van wie commandant Van Heutsz de bekendste is geworden, zette het Koninklijk Nederlands-Indische Leger zich in op grootse wijzein de opstandige bevolking te ‘tuchtigen’.
Het KIT is een bijzondere instelling. Hoewel voortgekomen uit de koloniale wereld heeft het telkens zijn bakens verzet en de interpretatie van de collectie herzien. De Nederlands-Indische fotografie begon als triomf, werd vervolgens bron van nostalgie en nu ontdekken fotohistorici nog altijd nieuwe dimensies. De foto’s zelf tonen een stilstaande, allang voorbije wereld. Maar de visie op die wereld is steeds aan veranderingen onderhevig. Dat maakt dit fotoboek tot een boeiende kijk- en leeservaring .
x
Dit artikel is eerder verschenen in NRC Handelsblad van vrijdag 30 november 2012.
Java Post 
Quote:
“van historici tot belangstellenden: hoe was het mogelijk dat zo’n klein land als Nederland een reusachtig land als Indonesië bijna drie eeuwen lang wist te overheersen en te besturen?”
——————————————————————————————————————————-
Ene Sidia schreef ergens in 2007 :
Ben nog steeds verrbaasd hoe de Nederlanders het voor elkaar hebben gedaan om als een klein land een grote land met verschillende volkeren beetje bij beetje kan veroveren.
Te verklaren door :
1. De oorspronkelijke bewoners in Indonesia uit verschillende vorstendommen en streken afkomstig waren , zelfs de bewoners van Java .
Met verschillende belangentegenstellingen.
2. Verdeel en heers politiek.
3. Verbreken van belofte’s of overeenkomsten .
De Indonesiers hebben een oude gezegde :” Seperti Belanda minta tanah”
(vrij vertaald zoals de Nederlanders een grongebied hadden verworven )
4.De macht van de Nederlanders was min of meer marginaal , zeker in de buitengewesten.
5.De echte macht werd in de praktijk uitgeoefend door de al eeuwen bestaande systemen van de “Indonesische ” adeldom en vorstendommen.
Van af de Sundanese en Javaanse Hindu koninkrijken. Zie o.a herendiensten.
6. De rust in Ned.Oost Indie , geen echte oorlogen meer tussen de vorstendommen en opstanden tegen de Nederlanders was min of meer gekomen na de invoering van de Korte Verklaring.
En toch blijf het smeulend .
Het bewijs hoe flinterdun de macht van de Nederlanders is te zien dat de bewoners van Ned.Oost Indie na 3 jaren Japanse aanwezigheid de “oude meester” niet meer terug willen hebben , en na korte oorlog(4 jaren) was de invloed van Nederland zo goed als verdwenen.
zie bovenstaande: hoewel ik me als Nederlander van nu niet schuldig voel over het in het veleden aangerichtte in ons lieve Indonesia, komt het schaamrood op mijn gezicht alsik een foto als boven zie. ik ben het met sr.at eens. hoewel ik weet dat vele “gewone” belanda’s er zich fatsoenlijk heben gedragen. b.v. mijn oom die van 1909-1929 bij het KNIL diende , een indische vrouw trouwde en, met kinderen, mee naar Holland nam. mijn lieve tante Thil, Waren het vooral de bezitters van plantages plus niet te vergeten de regering die de “fouten” maakten. zelfs in de periode na ” 45 vond men het nodig te trachten “alles”: terug te pakken!!Terwijl er een goede opening was om vrede te sluiten en zowel voor Indonesie als Holand een beveredigende oplossing te bereiken. In dat geval zaten de indo’s en al die blanken die zo van dit land hielden hier nog!! Zelfs in de 1945-1949 periode hadden vele Indonesiers (Bung Karno) veel Nederlandse vrienden. Zelfs toen ik hier tussen 1952-1954 was heb ik nimmer iets van haatgevoelens kubne bespeuren , integendeel.
Hr.Maassen, ik ben van mening dat het óók voor de Indos, een verder verblijf in Indonesie was uitgesloten na 1957. Ik had een zwager die geopteerd had voor W.N hij was getrouwd met een meisje uit Lombok. Hij zat in het onderwijs, had hoofdakte. Aanvankelijk werd hij benoemd tot minister van onderwijs, maar dat was niet van lange duur en reeds gauw werd hij gewoon ambtenaar. Ik was uit Indonesie geemigreerd in 1955 en mijn zwager schreef mij dat hij spijt had van zijn beslissing en vroeg mij of ik hem niet zou kunnen opvangen in het land waar ik heen was gegaan, helaas kon ik dat niet.
Het is niet mijn bedoeling één en ander af te schuiven op de Indonesiers, ik heb heel prettig met ze gewerkt, óók ten tijde van de politionele acties in Bandung.
De oorzaak van de veranderingen wijt ik aan het Juk dat de Indonesiers gedurende 3 1/2
eeuw hebben moeten torsen. Het was dus voor de nationalisten éérst zaak om het huis schoon te maken. Ik had een grootvader die bij de V.O.C gediend had, ik bezit een kleine hoeveelheid lectuur en ik ben ervan overtuigd dat Indos helaas niet hebben geholpen deze last te lenigen.
Wilhelm Paul von Grumbkow zegt:
18 december 2012 om 3:35 pm
” Ik had een grootvader die bij de V.O.C gediend had, ik bezit een kleine hoeveelheid lectuur en ik ben ervan overtuigd dat Indos helaas niet hebben geholpen deze last te lenigen.”
—————
Goed dat u dit aan de orde stelt: i.e. de vraag waarom de indo’s niet meer partij hadden gekozen voor de Indonesiers; immers dat was de vraag die mij jaren bezighield.
Eea hing m.i. af van de de positie die je innam in indie.
Was je een kleine c.q. grote ondernemer dan was je van niemand afhankelijk.
Zat je als ambtenaar in gouvernementsdienst (zoals veel indo’s) dan liep je bvb de kans om ontslagen te worden bij elke vorm van kritiek. De kans dat je vervolgens tot de bedelstaf werd verheven hing dan ook als een zwaard van Damocles boven je hoofd.
Daarnaast had je concurrentie van goedkopere Indonesische arbeidskrachten, dus je hield wijselijk je mond en je hield je gedeisd. Na de onafhankelijkheidsverklaring was het ook nog niet zeker dat je terugkwam in je oude functie, immers de Indonesiers waren de baas en wilden ook schoon schip maken, zoals in de Arabische staten men nu het “oude regime” niet meer terug wil. Ik zie hierin overigens parallellen.
Geen wonder dus dat veel indo’s teleurgesteld de aftocht bliezen. Uiteraard zijn er ook indo’s die jaren later over deze teleurstelling heenkwamen. Anderen weer zoals een oom van mij hadden hun schepen inmiddels al verbrand, die wilden nooit meer naar hun geboorteland terug.
Te veel ellende meegemaakt.
Een andere verklaring voor de houding van “de indo’s” kan ik vooralsnog niet geven.
Het is verbazingwekkend dat men uit zulke oude foto’s kan aflezen hoe of wij in de jaren ’30 nog in Indië hebben geleefd. Als iemand uit bijvoorbeeld India wil weten hoe of we in Nederland leven, sturen we dan ook foto’s uit Spakenburg of Meliskerke van rond 1900?
Deze reactie spreekt mij aan ,
groet , Michiel Alma
Maar ja, wie zit er te wachten op weer een fotoboek van Nederlandsch-Indië met als enig verbindend thema: tempo doeloe? Ik in iedere geval niet. Kan iemand met vertellen wat er zo bijzonder is aan dit boek? En het KIT mag de bakens hebben verzet, maar stel je eens voor dat het Koloniaal Museum terug zou zijn met tempo doeloe en tempo salah campur door elkaar heen, met Indische, Indonesische, Surinaamse en Antilliaanse conservatoren die wat leven in de brouwerij brengen. Daar zit ik op te wachten, niet op het zoveelste brave boek.
Ik denk dat de vraag van dhr Somers anders gesteld dient te worden en een meer empirische en kritische grondslag dient te krijgen
Nog steeds worden afbeeldingen vaker als ‘plaatje bij een verhaaltje ’ gebruikt en niet als bron van wetenschappelijk onderzoek, maar geleidelijk verwerft de fotografie wel degelijk een plek in de historische wetenschap. Dezelfde trend deed zich al voor in de moderne kunst in de jaren 40/50 (Cartier-Bresson) waarbij de foto vroeger een plaatje was en nu meer en meer geaccepteerd wordt als Kunst an sich.
Verscheidene historische studies naar foto’s zijn verschenen en methoden voor de analyse van beeldmateriaal zijn in ontwikkeling waarbij vooral de ontwikkelingen in de geschiedenisdidactiek, museale wereld en de visual studies een belangrijke rol spelen. Methodieken als Eyewitnessing, komen steeds meer in zwang bij het onderzoek van foto’s
Het is nog steeds een veelgehoorde klacht dat bvb zowel dhr Somers eveneens als traditioneel geschoolde historici niet goed weten wat ze moeten aanvangen met schilderijen, foto’s, cartoons, wandkleden, reclameposters, tv- of filmmateriaal.
Prof. Johan Huizinga (1872-1945) stelde in zijn oratie in Groningen in 1905 dat het de taak van de historicus was om een ‘BEELD’ van het verleden op te roepen. Dit ‘beeld’-concept kwam voort uit de methodiek die hij de ‘historische esthetiek’ noemde, waarmee hij antwoord probeerde te geven op de vraag of de geschiedenis een wetenschap of kunst is.Het antwoord ligt volgens Huizinga precies in de rol van de verbeelding. Mede daarom is hij ook zelf historiserende afbeeldingen gaan tekenen.
Een foto uit bvb het vroegere Indie geeft het gevoel van een onmiddellijk contact met het verleden
een sensatie even diep als het zuiverste kunstgenot, een bijna exstatische gewaarwording van niet meer zichzelf te wezen, van over te vloeien in de wereld buiten de kijker, de aanraking met het wezen der dingen, het beleven der Waarheid door de historie’.
Het oproepen van een dergelijke ervaring en beeld heeft in dit verband een metaforische betekenis van een beeld in de geest, maar het is volgens Prof. Huizinga de essentie van de museumervaring, het is welhaast een esotherische ervaring, maar dat kan aan de mode van de tijd liggen
‘Een foto zegt meer dan duizend woorden’
Ja, al die foto’s van tempo doeloe. Ik heb mijn jeugd in de vroege jaren ’30 beleefd, maar geen tempo doeloe. Ik herken mij helemaal niet in die foto’s. Mijn kinderen weten gelukkig wel dat wij geen stoet bedienden hadden, veel te duur in de grote depressie. En ook geen auto met chauffeur. En niet elk weekend op het terras van de soos. Overigens prachtige foto’s hoor, druipend van nostalgie. Ik heb overigens ook prachtige foto’s uit Spakenburg. En die dames van daar zie je elk jaar terug in de TV-reportages van Prinsjesdag. Typisch Nederland van 2012.
Foto’s zeggen heel veel! Zoals deze eerste foto,( goed opgemerkt door Surya)’een stoet werkers olv. een mandoer en de ambtenaar, gereed voor het doen van herendiensten!’ Verplichte arbeid zonder beloning! (misschien wat karig voedsel) Gelaten poseren zij voor de kamera.Ondergaan alles, wat hen wordt opgedragen.Onder de brandende tropenzon, in regen en wind.(dan mogen ze af en toe schuilen) Ze kunnen niet anders.En dat alles onder leiding van die toean besar. Eén van die
vele “harderrrerewerkerers” uit het epos van ‘Daar werd iets groots verricht’ zou E.du Perron zeggen. De toean veelal in ‘smetteloos wit’. Bij het toezicht/inspectie altijd in een ‘koloniale houding’; rechtop, buik ingehouden en borst voorruit. Linkerhand in de zij en in de rechterhand een stok.”Ajoooh, lekas!” wordt er gebulderd. “Ongemakkelijke foto’s” voor vele (nu nog levende) tempo doeloe gasten.(ik herken mij helemaal niet in die foto’s!!!) Foto’s van die ‘andere (Indië) wereld’ worden nu eindelijk vertoond.Waarom ook niet? ‘Het zijn de oerbeelden van de koloniale samenleving, die onmiskenbaar hebben bijgedragen voor de beeldvorming van Nederlansch Indië’.Zo is het! Onderschrift van indertijd “verdwenen”( heden opgediept!)
Note; opmerkelijk, dat geen ‘Indië ganger'( te lastig?) deze foto herkent, wel Surya!
Onderschrift van indertijd “verdwenen”( heden opgediept!)
Note; opmerkelijk, dat geen ‘Indië ganger’( te lastig?) deze foto herkent, wel Surya!
Niet zo opmerkelijk, want bijvoorbeeld ik ben geboren in 1936 en als knulletje wisten we niets van wat rond ons gebeurde. Vrij logisch, dacht ik.
Een foto is meer waard dan 1000 woorden! Echter pas op.
Fotografie vandaag is alleen 50% van het werk en de softwares die je vandaag kan kopen en gebruiken kunnen de fotos veranderen tot een heel iets anders, zowel in negatieve als positieve zin. De negatieven van vroeger kunnen met deze softwares via een computer veranderd worden en heel iets anders tonen.
Ik heb hele oude negatieven zo kunnen aanpassen aan de hedendaagse tijd.
Ik beweer beslist niet dat bovenstaande albums zijn gemanipuleerd, echter de mogelijkheden vandaag zijn oneindigd.
Ik gebruik zelf de software van http://TopazLabs.com, maar het progamma van Adobe cs5 en cs6 hebben nog veel meer mogelijkheden.
Een gewaarschuwd mens telt voor twee.
Ronny Geenen ik merk op dat u fotograaf bent? Binnenkort volg ik een cursusje elementair Adobe Photoshop/Elements, maar tegenwoordig ben ik een beetje aan het oefenen met Lightroom. Vroeger had je een Dark Room, maar toen wist ik niet wat fotograferen was 😉
Ik bezit een Nikon D5100 met een nikkor 18-105 mm objectief (mijn eerste D50 bezit ik nog).
O jee, nu ben ik aan het vloeken 😉
Goede dag kollega Ed Vos.
Ja ik ben ook fotograaf en doe veel architectural fotografie voor makelaars. Hier is mijn web http://LetPicturesTalk.com . Ik gebruik Canon cameras (40D en 60D), 5 lensen en 2 power flitsers als basis. Een uitstekende hobby als je gepensioeneerd bent. Ik gebruik ook Adobe Element en ik befeel het ten zeerste aan, want het is zeer eenvoudig van opzet en er zijn erg veel webinars (internet kursussen a la you-tube) gratis te volgen. Element is ook erg goedkoop. Hier in California is de kost ongeveer $80.
Ronny, wat een prachtige website! ( http://letpicturestalk.com/ ).
Mijn complimenten !
Dank je wel HansvSchaik. Eerlijk gezegd was dat niet makkelijk om zelf te bouwen. Ik begon dat proces twee jaar geleden door twee kursussen van 3 maanden te volgen op het internet en die waren allebei volgens het wordpress systeem. Ik begon daarmee toen ik 73 was. Echter als een gepensioeneerd engineer had ik ook al opleidingen gevolgd om via de computer rafinaderijen te leren ontwerpen.
I guess, men is nooit te oud om iets te leren. Ik heb ook goede referenties van makelaars gekregen.
Jouw opmerking is voor mij het bewijs dat mijn web toch redelijk goed is geworden. Nogmaals dank.
Beste Ronny Geenen, ik heb met veel bewondering (en waardering) naar de prachtige professionele website gekeken. Ik ben een leek op het gebied van fotografie, maar de site straalt voor mij wel een grote fotografische professionaliteit uit.
Nogmaals mijn complimenten.
Persoonlijk vind ik dat beide foto authentiek zijn .
Foto 1 , is een “groepsfoto” , met de 2 belangrijke personen.
Waarschijnlijk voor het begin van werkzaamheden in het kader van “herendiensten”.
Je kan ook een andere soort foto maken met dezelfde deelnemers in een andere setting.
Van vele werkende landarbeiders in de achtergrond ( met patjol , golok etc) met de 2 “hoge heren” dia naar de werkenden staan te kijken.
Beide situaties is een soort poseren vooe de camera .
Maar wel in het veld.
De foto van Malang heeft een andere setting , zo zal Malang in 1935 er uit zien.
En waarschijnlijk zal bij even grote bergsteden op Java en Sumatra de foto’s van de alun-alun of de hoofdstraat ook zo er uit zien.
Zie ook foto’s van diverse steden met alun-alun , vaak met beringin boom plus de grote masjid en de pendopo van de wedana of bupati(regent) .
De groepsfoto van de Europese en Inlandse BB-ers , poseren voor de resident of bupathi woning.
Een andere soort foto waar men ook moet poseren met desnoods “toevoegingen” werd gemaakt bij fotostudios zoals de beroemde Woodbury & Page.
Ik heb oude foto’s van mijn grootvader gezien, poseren bij huissituatie dus eenvoudig zoals de Inlandse BB-ers op foto 1 met mijn zijn oudste zoon en een zittende bediende en zijn foto met zijn uniform /dienstkleding als wedana van Residentie Batavia .
Een mooie foto met zijn zilverenster .
En zijn foto(poseren) bij zijn kereta setan (auto) , alleen was dat foto verdwenen tijdens verhuizing of per ongeluk in de vuilnisbak terecht gekomen.
Wie was nou de architect van die mooie witte stijlvolle gebouwen?
Overigens, ik beweerde al in een eerdere topic: de totok en de javaan kunnen elkaar de hand wel reiken, hetgeen nu weer eens bevestigd wordt en ze smeedden congsi’s waarbij ze de indo daarbij als hun aambeeld gebruikten.
Een leuke complottheorie.
Dacht dat het langzamer al bekend was dat de Nederlanders de Indo’s niet willen hebben in hun midden en dat de Indonesiers (Soekarno ) al in 1946 de Indo’s in hun midden willen hebben ?
Alleen willen de meeste Indo dat niet , bijna 90% .
Uiteindelijk gingen van de 10% ook alsnog naar Nederland ( 90%) .
.
Surya Atmadja zegt:
9 december 2012 om 9:04 am
Dat was ik vergeten; ze wilden in Indie/Indonesie blijven maar wel als Nederlander ( bijna 90% .). Mijn vader hielp ook mee aan de opbouw van het land maar moest uiteindelijk weg vanwege zijn nationaliteit. In die tijd waren er nog geen dubbele paspoorte,n zoiets zou voor de andere 10% indo’s een ideale situatie zijn ;-).
Ronny Geenen zegt:
7 december 2012
“Goede dag kollega Ed Vos. Ja ik ben ook fotograaf en doe veel architectural fotografie voor makelaars. ”
Zo wordt de koloniale pais en vree dus weer hersteld.
p.s. ik ben geen fotograaf, maar een hobbyist, en ik fotografeer ook het liefst architectuur. Overigens schijnt er een ander Ed Vos fotograaf te zijn, maar die ben ik dus niet 😉
@Ronny Geenen 8 december 2012 om 2:07 am
Nou Ronny, ik (en ik denk wij allen) heb ook genoten van uw website en uwfoto’s en uw fototechniek; hier leer ik van
Ik wil toch weer gebruik maken van de specialistische Indonesische kennis van dhr Atmadja om een beter inzicht te krijgen in de koloniale Geschiedenis van 1949 tot 1962, tot aan de overdracht van Nieuw Guinea aan de Verenigde Naties. Zoals iedereen weet is de post-koloniale periode onzichtbaar aan Nederland voorbijgegaan en dat zal in de toekomst ook zijn want de kwestie Indonesie na 1949 wordt nauwelijks tot niet genoemd, ook niet in het Canon van de Vaderlandse Geschiedenis
Bij het doorbladeren van mijn boekjes over de nasleep van de soevereiniteitsoverdracht spelen van Indonesische zijde o.a. de regeringen van Hatta (eigenlijk een zakenkabinet), Natsir, en Sukiman een belangrijke rol. Wat mij dan opvalt is dat de figuur van de President, ir Sukarno , die een vooraanstaande rol speelde in de oprichting van de Republik Indonesia, in de Unie-onderhandelingen, welhaast onzichbaar blijft. Indonesie had weliswaar een parlementair democratie en dat mag louter op het konto van het Nederlands Onderwijs geschreven worden. De Volksraad, was weliswaar van Nederlands maaksel maar ik kan me niet indenken dat zij daarvan iets geleerd geleerd hebben. De Volksraad was even democratisch als het Nationaal Volkscongres van de Chinese Communistische Partij, maar parlementaire democratie was het zeker niet.
Mijn vraag is: hoe kan de Republik Indonesia, alhoewel in de grondwet een parlementair systeem is vastgelegd, in de loop der jaren 50 tot een soort presidentieel systeem met een Gotong Rojong parlement afgegleden zijn, door ir Sukarno zo treffend met Geleide Democratie aan geduid. In het Engels had hij in zijn redes over retooling and dat kan je van een ingenieur wel verwachten.
Heeft de kwestie Nieuw Guinea daar iets mee te maken?????? Ik heb daar wel een mooie stelling over.
Zie: Martin Elands en Alfred Staarman, Afscheid van Nieuw-Guinea. Het Nederlands-Indonesisch conflict 1950-1962. Verschenen in 2003??? Mijn exemplaar had ik uitgeleend en nooit meer terug gezien. Die Canon is voor mensen zoals u en ik niet interessant.
Voor zover ik weet ( het fijne er van moet ik Indonesische buku pinter raadplegen of Wikipedia Indonesia) had Indonesia te veel kabinettenwisselingen .
Ze hadden de westerse democratie als voorbeeld gekozen ( vooral de Franse richting) .
Resultaat , geen werkzame verhoudingen tussen 2 grote partijen ( Masjumi – verschillende Moslim groepen, en de PNI van Soekarno) .
Ook de hardliners fracties zoals socialisten en komunisten , die 100% wil breken met Nederland desnoods met geweld.
Hun concurentiestrijd bestond al tijdens de Indische Vereniging(Perhimpoenan Indonesia in Nederland).
Er was een “coup”poging van de kant van de “roden”(Komintern, sommigen zijn later betrokken met de PKI affaire in Madioen) .Die gelukkig werd neergeslagen.
Soekarno was in het begin populair bij de kleine man( Marhaen) , zie zijn Marhaenisme.
Na dat bewezen werd dat de leiders van verschillende pluimage/streken niet in staat zijn om leiding te geven aan de poltiek niet bewuste Indonesiers ( tani-marhaen) , werd de demokrasi terpimpin (geleide democratie) ingevoerd.
Naar het voorbeeld van “Kameraad” Tito.
Van geleide demokratie werd het een presidentiele democratie, en zeker toen eventuele politieke tegenstanders min of meer het veld moeten ruimen.
En toen werd Soekarno de grote baas . En het ging mis toen er te veel ja knikkers waren en foute adviseurs.
Hij blijft populair bij de oude generatie zoals van mijn vader.
Ik denk dat er paralele gelijkenissen zijn met Tito , met het verschil dat Indonesia nogb steeds bestaat , zelfs een politieke en economische macht in Zuid Oost Azie.
Uiteraard had de Indonesiers kleine ervaring gehad met de Westerse of Nederlandse democratie , alleen vraag ik me af of het een positieve invloed had.
Indonesia kende al lang democratische systeem , de Moslim democratie.
Door middel van overleg(musyawarah) te komen tot overeenstemming(mufakat).
Dat systeem werd zelf al toegepast omstreek de 8ste eeuw, in de Sultanaat Perlak en Samudra Pasai, de voorlopers van Atjeh.
Ze hadden zelfs 3 vrouwen gehad als sultanate , en vrouwen gingen zelfs bij het leger/marine en werden lid van de volksvertegenwoordiging.
@Pak Surya Atmadja
Die Musyawarah Mufakat; wat kan na een bijeenkomst het resultaat zijn:
1. dat je het eens bent dat je niet met elkaar eens bent
2. dat je het eens bent dat je het met elkaar eens bent
3. dat je de besluitvorming opschort tot een later tijdstip
In het laatste geval zou ik het toch eens proberen om (tot dat later tijdstip) mijn opponenten tot andere gedachten te brengen.
Daarvoor heb ik een ruime scala aan mogelijkheden tot mijn beschikking 😉
Maar goed, ik neem aan dat integriteit en geven en nemen daarbij heel belangrijk zijn.
Overigens nu begrijp ik waarom Luns Soekarno niet begreep: Luns was gezien zijn achtergrond een communistenvreter en daarbij ook iemand die recht toe rechtaan was.
Soekarno was met zijn Musyawarah Mufakat, zijn hang naar mystiek en als Marhaenist voor hem (Luns) iemand van een totaal andere planeet.
Bedankt voor uw uitleg overigens.
Is het ook niet zo, dat de meesten die de politiek ingingen, dat deden uit winstbejacht?
Immers korruptie was algemeen bekent nietwaar.
@ VdB
Soekarno (en Hatta) was de boegbeeld geweest voor Indonesia , men(buitenland) vergeet vaak dat zijn macht pas gewaarborgd werd na zijn presidentieledecreet van 5 Juli 1959 .
Voor 1968 werd soms “gefluisterd”dat het decreet in strijd is met de grondwet( UUD 1945)
Vanaf 1950 had men de grondwet 1945 verlaten.
Door het Pres.Decr werd de grondwet van 1945 weer ingevoerd.
Constituante werd opgeschort.
Oprichting van de voorlopige MPR( MPRS) en DPA(DPAS)*.
Volgens Grondwet 1945 is Soekarno mandataris van MPR , terwijl hij grote invloed had en benoemde de leden van de MPR(S). S=Sementara
* Hier is hij in de fout geweest.
Bijna zijn hele presidentschap had hij veel moeilijkheden met opstandige provincies (Aceh West Sumatra-Celebes), de fanatieke Moslims(Sumatra-Java-Celebes ), de komunisten, West Irian en later de ruzie met Malaysia.
In 1965 kreeg hij problemen mbt de PKI , de “coup”, en 1967 werd hij afgezet.
Ondanks alles is hij toch onze 1ste president , onze boegbeeld geweest.
Van Nasution (neef van ….?) is er enkele jaren geleden een goede Utrechtse dissertatie over het wel en wee van de Indonesische grondwet verschenen. Sorry dat ik de titel niet meer weet.
Geachte Heer Buitenzorg, Mijne Dames en Heren,
Het was mij een waar genoegen dit jaar aan de interessante discussies op deze blog op mijn eigen en wijze stijl deel te nemen. Ik heb veel mogen leren van insbezonders de Heren Atmadja, Somers en Vos (in alfabetische volgorde). Met deze Heren heb ik ook het meest gediscussieerd schijnt mij. En dat we niet altijd met elkaar eens waren , is louter en niet alleen een understatement (hoe zeg je dat in ABN?) maar ook toeval. Desalniettemin wens ik U een Gelukkig Kerstfeest in familie (niet vergeten dat het kindeke Jesus werd geboren en dat het feest niet bedoeld is om de supermarkten leeg te halen) en dat we het nieuwe Jaar in gezondheid zullen beleven
Peter van den Broek – Putignano (BA) – Italia
Het begrip ABN mag (politiek)corect niet meer worden gebruikt! Dat zou immers betekenen dat er mensen zijn die onbeschaafd spreken. Dat is ook zo. maar dat schijn je niet meer te mogen horen. Ik geloof dat het nu Standaard Nederlands heet. Oppassen met vuurwerk!
Het begrip ABN mag (politiek)corect niet meer worden gebruikt! Dat zou immers betekenen dat er mensen zijn die onbeschaafd spreken. Dat is ook zo. maar dat schijn je niet meer te mogen horen. Ik geloof dat het nu Standaard Nederlands heet. Oppassen met vuurwerk!
Heb net het jaarlijks terug kerende dictee progamma gezien en ook enige discussies gevolgd. Ik vraag mij af wat “Standaard Nederlands” is als de taal met de dag veranderd. Ik, die al sinds 1981 weg is uit Nederland, heb het gevoel, dat ik langzamerhand een vreemde taal aan het gebruiken ben. Door deelname aan zulk gelijke forums pik ik nieuwe vormen van de taal op.
De Nederlandse taal zou een stuk makkelijker zijn wanneer ieder woord op zich zelf zou staan en geschreven zou mogen en kunnen worden. Het amerikaanse engels zou daar een mooi voorbeeld van kunnen zijn. Het Nederlands is zo’n beetje het chinees van europa.
“Ik heb veel mogen leren van insbezonders de Heren Atmadja, Somers en Vos (in alfabetische volgorde). ”
O?, bedankt heer Van den Broek.
Hetgeen niet wegneemt dat ik me voor het eind van dit jaar tot u allen richt met het onderstaande:
Bij een discussie mbt Indonesie op internet gaat het er niet om, om voor het scherm te zitten met een emotionele pro – of anti houding.
Die tijd heb (althans) ik gehad.
Of dat je met een aantal boeken naast zich je, je opponent bestookt met citaatjes en uiteindelijk heeft degeen die de meeste boeken naast zich heeft, of diezelfde opponent met fraaie bloemrijke taal of niet-standaard Nederlands op het verkeerde been heeft gezet de discussie “gewonnen”.
In die valkuil trappen ook velen die zich voor het eerst en enthousiast met een bepaald onderwerp bezighouden.
Zelf heb ik vrijwel al mijn boeken mbt Indie met succes op Marktplaats verkocht.
Belangrijker vond ik het of je iets ( en wat?) hebt opgestoken van die boeken en de achter ons liggende “Indische geschiedenis”, daarin verbanden ontdekt, en dat je aanvaardt dat er personen zijn die je hebben afgeholpen van een zwaar vooroordeel of een blinde vlek.
Hoe of je met elkaar praat of SMS’t zal iedereen een zorg zijn. Dat merk je wel bij de moderne sociale media, en dit soort blogs. Maar dat is dan niet voor de liefhebbers van het Groot Nederlands Dictee. En vooral niet bij werkelijk belangrijke zaken. Maar taal is het enige communicatiemiddel bij belangrijke zaken. Je moet eens weten hoeveel ellende er is geweest van het niet begrijpen van wat er is bedoeld. Vooral juristen doen wel eens moeilijk: ik begrijp wat je bedoelde, maar schrijf dat dan op. De universitaire eerste jaars moeten nu ook een taaltoets doen, de helft zakt. En dat na zes jaar lagere school en vijf jaar middelbare school. Ik ben geen taalkundige, maar ik probeer toch te schrijven zoals dat hoort.
Hoe bedoelt u meneer Somers? 🙂
Goed wie kent!
e.m.
RonLMertens zegt:
14 december 2012 om 11:10 pm
Onderschrift van indertijd “verdwenen”( heden opgediept!)
Note; opmerkelijk, dat geen ‘Indië ganger’( te lastig?) deze foto herkent, wel Surya!
Surya is er als Indonesier op getraind om dit soort oneffenheden te ontdekken 😉
Overigens vindt mij nvrouw het heel erg om naar foto’s te kijken waarop “inlanders” voorkomen: zij zien zien er zielig uit, mager en onweldoorvoed, geen sandalen, geen schoenen.
Ed Vos zegt:
15 december 2012 om 12:09 am
Surya is er als Indonesier op getraind om dit soort oneffenheden te ontdekken
———————————————————————-
Ben gewoon een belangstellende, heb alleen mazel dat ik een klein beeeetje iets weet over de koloniale en feodale verhoudingen in mijn land van herkomst.
Voor mij geeft dat foto geen aangename of onaangename associaties gebracht.
Het is gewoon de verhoudingen op dat moment , moet je niet kijken met een bril van de 21ste eeuw.
Als ik oude foto’s zie van den gewone man in Nederland , de arbeiders( koelies) , de boeren( tani) uit omstreeks 1900 dan is het niet zo veel verschillend met de situatie in den Oosten.
Wie kan een foto laten zien hoe de turfstekers leven ?
Nikon, Canon of mag ook Kodak? 😉
e.m.
http://entoen.nu/vincentvangogh/beeld-en-geluid/de-aardappeleters—vincent-van-gogh
e.m.
Wanneer ik naar oude foto’s kijk over Nederlands-Indie, kijk ik slechts naar gebouwen. Bij het bekijken van andere foto’s komt het bij mij over dat over het algemeen de inlandse bevolking werd beschouwd als latar belakang -achtergrond en als natuurverschijnsel. Mensen die slechts goed waren voor liefdadigheid en het verlenen van gunsten.
Heeft u wel eens de arbeiders in de DUW-kampen aan het werk gezien? In de jaren ’30. De werklozen bijvoorbeeld van de Dienst Zuiderzeewerken. Met spade en kruiwagen. Machines mochten niet, dan was er geen werk genoeg voor al die werklozen. En het werk in de veenkoloniën. En de plaggenhutten. In Nederland was het inderdaad ook niet zo geweldig als je aan de onderkant van de samenleving leefde.
Het is gewoon de verhoudingen op dat moment , moet je niet kijken met een bril van de 21ste eeuw.
Wanneer ik met de bril van nu (de 21e eeuw ) de foto’s zie van hoe men nu in Jakarta op en naast vuilnisbelten woont — laten we daarover niet hebben — schijnen de verhoudingen niet veranderd te zijn. Zij het dan dat de nederlandse kolonialen al jaren weg zijn. 😉
Ed Vos zegt:
15 december 2012 om 8:59 am
Wanneer ik naar oude foto’s kijk over Nederlands-Indie, kijk ik slechts naar gebouwen.
etc
————————————————————————————————
Oude foto’s uit de NOI tijd .
Hangt af van de context. En de interesse van de kijker.
Kan best voorstellen dat het kijken naar de mooie en vaak witte “koloniale”gebouwen je bepaalde trots bent om de westerse beschaving naar den Oosten had meegebracht.
Zoiets van” Daar werd wat groots verricht.”
Jammer dat die mooie gebouwen alleen maar te vinden zijn in steden waar de grote toeans en njonjas wonen.
In wijken, soort enclaves waar de happy few wonen.
Ik vind het ook mooi , tijdens mijn reis naar Sumatra (2x) kijk ik speciaal naar rumah Belanda’s .
En dan ga je een beetje dromen hoe het voelde om zo te kunnen wonen, en welke privileges de eigenaren kunnen veroorloven .
P.S : Heeft je nyonya de foto’s van de Indo paupers in N.O.I nog nooit gezien ?
Omstreeks 1900 gebruiken Inlandse Knil-ers vaak geen schoenen.
“Oude foto’s uit de NOI tijd .
Hangt af van de context. En de interesse van de kijker.
Kan best voorstellen dat het kijken naar de mooie en vaak witte “koloniale”gebouwen je bepaalde trots bent om de westerse beschaving naar den Oosten had meegebracht.
Zoiets van” Daar werd wat groots verricht.”
Jammer dat die mooie gebouwen alleen maar te vinden zijn in steden waar de grote toeans en njonjas wonen.”
Iedere fotograaf heeft zijn eigen interresse, that is correct!
Ik photografeer graag architecture ontworpen gebouwen en huizen en bewerkt ze dan met mijn software van TopazLabs, zodat de foto perfect is. Echter ik ben veel minder geinterresseerd in de personen die om wat voor reden daar in geleefd hebben. Ik neem ook haast nooit fotos van mensen en wacht vaak net zolang tot er geen mens voor het gebouw staat en als het niet anders kan, verwijder ik met behulp van de software deze “opstakels”.
Natuur daarentegen heeft wel mijn aandacht, vooral de close-up en makro werk.
@Pak Eppeson
In Indie fotografeerde men met apparatuur afkomstig van Eastman-Kodak en het zou mij niks verbazen ook met een Haselblad
Surya Atmadja zegt:
“P.S : Heeft je nyonya de foto’s van de Indo paupers in N.O.I nog nooit gezien ?
Omstreeks 1900 gebruiken Inlandse Knil-ers vaak geen schoenen.”
Neen nooit laten zien. Zeer waarschijnlijk waren schoenen voor die inlandse KNILL’ers ook geen noodzaak.
Ja kijk.Ik heb ook op foto’s gezien hoe men – de arbeiders en boeren – leefde in Nederland. In hun huizen zou ik ook niet willen wonen. Men ging 1 keer in de week naar een badhuis. In Indie/Indonesie kon je tenminste nog 5 keer per dag in de kali springen.
Maar waar in Nederland de socialisten in Amsterdam paleizen lieten bouwen voor de arbeiders (Amsterdamse School), zaten diezelfde socialisten in Indie vrijwel allen in Boven-Digoel.
Kun je nagaan hoe een rechts-conservatieve maatschappij dat Nederlands-Indie wel was.
Moet je eens voorstellen hoe het was toen die gehele indische bevolking in Nederland arriveerde en zij later werd geconfronteerd met een linkse jeugdbeweging. De gehele koloniale pais en vree werd volgens mij toen ook vrolijk doorgezet. In de jaren zestig/zeventig was Boer Koekoek met zijn partij ook heel populair onder hen.
In de jaren zestig/zeventig was Boer Koekoek met zijn partij ook heel populair onder hen.
En voor velen haast niet te verstaan. Gelukkig was hij dan ook gauw verdwenen. Het enige wat deze man heeft bijgedragen was een vrolijke noot in de tweede kamer.
citaat: “zaten diezelfde socialisten in Indie vrijwel allen in Boven-Digoel.” Niet helemaal correct. Digoel was oorspronkelijk bedoeld voor leden van de PKI en hun gezinnen na de communistische opstand (1925?, geen socialisten). Daar zijn wat fouten bij gemaakt met de internering van enkele nationalisten maar dat is snel gerepareerd. Die nationalisten moesten niet naar een interneringskamp, maar werden verbannen.
Dat klopt.
Javaaanse kaki2 staan altijd tien-vóór-twee.
En op sepatu2 kunnen ze toch niet lopen.
Voor indo’s in Indie was het dragen van schoenen een bittere noodzaak.
Overigens draag je in Indonesie schoenen wanneer je op “hoog” bezoek gaat, naar je kantoor en in je vrije tijd op de sepeda motor tegen de koude wind en bij een lange rit.
Miltairen dragen natuurlijk hoge laarzen, zoiets maakt meer indruk op de vijand.
Hasselblad dus
http://en.wikipedia.org/wiki/Hasselblad
Ed Vos zegt Hasselblad dus.
De Zweedse Hasselblad met de Zeiss lensen is een groot formaat camera, die verwisselbare achterwand heeft. De meeste opnames van deze camera zijn vierkant en niet rechthoekig. Veel later is Hasselblad ook uitgekomen met een achterwand voor rechthoekige fotos, echter die kan men alleen tegen een speciale prijs er bij kopen.
In de jaren 70, nog wonende in Nederland, bezat ik de Hasselblad cm en twee lensen. Dat alleen heeft mij toen zo’n 7000 gulden gekost. Een komplete digitale Hasselblad kost vandaag ongeveer $25000. Ik heb de mijne in 2002 verkocht voor $3300 aan een photoschool. Dus als U oude fotos heeft die vierkant zijn, zijn deze opnames zeer waarschijndelijk met de Hassie genomen. Een andere camera met een beroemde naam is een Rollei, ook een middel formaat toestel.
Ik bezit nog wat kleine vierkante fotootjes die geschikt zijn voor de website foto zoekt familie. Maar hoe het ook zij, wie waren die personen eigenlijk die zo’n fotocamera hadden in Indie/Indonesie? Nu ik er aan denk, ik herinner me nog een piano, schellakplaten. Wat een kolonialen waren we toch 😉
Sorry dat mijn bijdragen in partjes u worden aangeboden. Uiteraard heb ik belangstelling voor dat boek Photographs of The Netherlands East Indies, gelukkig maar dat ik straks een kadobon krijg van mijn werkgever.
Dat boek over foto’s van de heren Woodbury and Page heb ik ook niet.
Wel heb ik een boek opgediept (ooit voor een prikje bij de Slegte gekocht, nu slechts antiquarisch verkrijgbaar en niet goedkoop zag ik) met de aansprekende titel:
Toward Independence – A Century of Indonesia Photographed, edited by Jane Levy-Reed een uitgave van The Friends of Photograpy Foundation uit San Francisco, 1991
Hierin staan ook bijdragen van diverse auteurs over een diversiteit aan onderwerpen.
Ik wou maar dat die “pagina-beheerder” van http://www.salatiga.nl zijn reguliere e-mail-adres achterliet. Ik weet alleen dat hij “ergens” in Tilburg woont. Ik had hem nog ’n mooie PowerPoint over Bali beloofd. Hij zou bindingen hebben met het vissers-dorpje Jimbaran.
Er ging net een mailtje naar uw hotmail-adres, anders schrijft u toch mooie woorden in het gastenboek met vermelding van het adres waar u te bereiken bent?
Een kleine aanvulling van de redactie:
Ik hecht grote waarde aan de illustraties van de Java Post. Zoek dan ook waar mogelijk goed passende beelden. Als ik iets gevonden heb verander ik wel vaak de maten van de illustratie. Vierkant of rechthoekig? Vaak door mijn toedoen…
Ik heb de gewoonte alle antwoorden te lezen en kom tot de conclusie dat de toekomstige generaties zich tevreden moeten stellen met “Er was eens…..” voor wat betreft het voormalige Ned indie.