Herinneringen aan een betere samenleving
Hoe moet het al die repatrianten zijn vergaan die misschien wel liever dáár waren gebleven, maar daartoe geen mogelijkheid zagen? Hoe vele duizenden van hen vonden zich later terug in een portiekflat in Capelle aan den IJssel of een doorzonwoning in Hoogeveen met een schamel inkomen en met hun gedachten nog altijd ´thuis´ in Cheribon of Salatiga? Met hun twijfels, en weemoed?
Poerwokerto, Banjoemas
Deze vragen kunnen we ons ook stellen bij het levenslot van de leider van het Indo-Comité in Poerwokerto, residentie Banjoemas, de heer L.. Net als zo vele andere Indo-Europeanen had hij aanvankelijk getwijfeld, maar ook geweten dat alles anders zou worden. Als hoofdcommies op het residentiekantoor had hij voor de oorlog al zijn collega´s kenbaar gemaakt dat voor de Indonesiërs een grotere rol was weggelegd dan die van bedienden. En hij moet sterk voor zijn mening zijn uitgekomen, want hij was twee keer samen met zijn gezin op verlof in Nederland geweest, en hij wist dus waarvan hij sprak. Ook aan zijn kinderen moet hij hebben doorgegeven dat er andere tijden zouden komen.
Na de komst van de Japanners werden alle mannen van Europese afkomst uit de residentie Banjoemas geïnterneerd in de Broederschool in Poerwokerto. In september van dat jaar werden de meesten doorgezonden naar een ander kamp. Enkele tientallen anderen, waaronder de op dat moment 50-jarige L., werden echter vrijgelaten. Van L. ging het gerucht dat zijn oudste dochter hierin de hand zou hebben gehad. Zij had omgang gekregen met de Japanse resident en deze hebben gevraagd iets voor haar vader te willen doen. Vanaf dat moment zou L. weer in dienst treden op het residentiekantoor, maar nu onder de Japanners, voor een salaris van fl. 75,- per maand.
Naar een organisatie
De niet-geïnterneerde Indo-gemeenschap in Poerwokerto was niet zó groot: misschien enkele honderden personen. Het verging hen echter net als de Indo-Europeanen in de andere plaatsen op Java: hoe langer de oorlog duurde, des te meer verpauperden ze. Na aanvankelijk te hebben toegestaan dat sprake was was steunverlening door de kerk en door privé-organisaties, verboden de Japanners vanaf eind 1943 dit soort initiatieven. Steunverlening mocht nog slechts plaatsvinden middels door de Japanners gecontroleerde Indo-Comité´s, die vanuit Batavia werden geleid door P.F. Dahler.
Eind oktober 1943 verscheen Dahler ook in Poerwokerto. Tijdens een bijeenkomst voor Indo-Europeanen liet hij weten hoe men zich moest ´gedragen´ ten overstaan van de Japanners, en pleitte hij voor de oprichting van een plaatselijk Indo-Comité. ´Omdat niemand anders zich daarvoor meldde´, zoals hij later zélf verklaarde, werd L. de voorzitter van dit comité, de Kaoem Indo. De andere bestuursleden waren de commies O.H. Zitter, de PTT-er W.W. Dias, en de bloemiste Jo Willems. Deze laatste twee werden overigens begin 1945 door L. uit het bestuur gezet omdat ze zich onvoldoende zouden hebben ingezet. Het werk werd vanaf dat moment slechts voortgezet door L. en zijn rechterhand Zitter, met administratieve hulp van de klerk Platt.
Het werk van het Indo Comité
Poerwokerto: moeder en kind, 1947
Waaruit bestond het werk van de Kaoem Indo? Het hoofddoel was het ondersteunen van armlastige Indo-families. Door de werkende Indo´s werd maandelijks een dagsalaris afgedragen. De ingezamelde gelden, ongeveer fl. 375,-, werden uitgekeerd aan een 30-tal gezinnen in Poerwokerto en een 15-tal in het nabijgelegen Tjilatjap. Verder werden ziekenhuisrekeningen betaald en begrafeniskosten gedekt. Daarnaast werden verschillende werkprojecten opgezet. Door de vrouwen uit de gemeente werd – tegen betaling – naaiwerk verricht en een aantal jongens werd ingezet bij het graven van visvijvers in Batoeraden.
De Kaoem Indo had echter ook een politiek doel: de Indo´s moesten zich langzaam maar zeker invoegen in de verjapaniseerde samenleving. Propagandabijeenkomsten moesten worden bijgewoond en er moest steun worden betuigd aan de bezetter. En hier nu, zo lijkt het erop, heeft de voorzitter zich in zijn ´belangrijkheid´ laten meeslepen. Zelf schreef hij later dat ´huisbezoeken werden afgelegd om de Indo´s te raden geen handelingen te plegen en uitlatingen te doen die de Jappen zouden kunnen kwetsen´. De bij deze huisbezoeken gebezigde toon zal belangrijk zijn geweest. Was het voor L. misschien niet meer dan ´waarschuwen´, voor de gewaarschuwden klonk het soms als een bedreiging. Wat vele Indo´s ook onaangenaam trof, was het feit dat L. een pro-Japanse toespraak hield tijdens een door de Japanners georganiseerde bijeenkomst, en dat ook zijn 15-jarige zoon zich in soortgelijke bewoordigen had geuit. Het gezin van L. was voor velen besmet.
Wat ging er mis?
Vanwege dat politieke doel hadden de Indo-Comités op Java sowieso de schijn tegen. Ook de voorzitter van de Bandoengsche afdeling, Frits Suyderhoud, heeft zich na de oorlog moeten verantwoorden. Hierbij bleek echter dat lidmaatschap van een Indo-Comité door zeer diplomatiek laveren tóch niet hetzelfde was als collaboreren.
In het geval van L. lag dit iets lastiger. De redenen daarvoor lijken tweeërlei: als klerk met slechts een lagere schoolopleiding had hij zich weliswaar opgewerkt tot hoofdcommies, als geen ander moet hij zich als Indo bewust zijn geweest van de beperkingen van zijn positie. Toen hij dan ook in de gelegenheid was om leider te worden van de ´gehele Indo-gemeenschap´ in Banjoemas, moet hij dat als een buitenkansje hebben gezien. Zelf zag hij zich als leider; anderen vonden dat hij de baas uithing.
L. heeft echter ook een belangrijke fout begaan door niet en-Comité te werken. Twee andere leden zette hij op straat, en in de gepensioneerde Zitter zag hij slechts een meeloper. Eigenlijk deed hij alles zélf. En dit nu deed hem in deze kleine gemeenschap de das om. De Kaoem Indo had voor de Japanners immers ook een politiek doel. Om dit tot uiting te brengen was L. steeds degene die het Japanse geluid moest laten horen, en dús begonnen anderen hem steeds meer te zien als collaborateur. Ter vergelijking: ook in Bandoeng moesten door de Kaoem Indo pro-Japanse praatjes worden verkocht, híer vond de voorzitter echter iemand anders om dit karweitje op te knappen.
Steun aan de proklamasi
Na de Japanse capitulatie was er voor L. geen weg meer terug. Wat hem een paar jaar daarvóór nog bond aan de Nederlandse samenleving, was hem gedurende de oorlogsjaren ontglipt. Vanuit een nieuwe internering – vanaf oktober werden alle Indo´s door de Indonesiërs vastgezet – werd zijn medewerking gevraagd door niemand minder dan Piet Hein van den Eeckhout. Deze, naast Dahler de werkelijke leider van de Kaoem Indo beweging in Batavia, had zich na de Japanse capitulatie meteen omgedoopt tot Amir Daeng Mattarang. Hij kwam in Poerwakarta om de geïnterneerde Indo´s op te roepen adhesie te betuigen aan een telegram dat hij naar Soekarno zond:
“Ontvang ons geschenk van trouw uit alle lagen der Indo-Europeanen van de residentie Banjoemas; wij allen zijn steeds trouw en vol liefde en paraat om de wapens op te nemen of ons op te offeren ter verdediging van het vaderland of de naam daarvan hoog te houden, tevens ons ras, leiders en regering en de vlag van de Republiek Indonesia Raya, dat onze vlag is, ´Merdeka´. Namens de gehele Indo-Europese Gemeenschap, w.g. P.H. van den Eeckhout.”
En wie ging er met de lijsten rond? Juist: de heer L., wederom zoals hij zelf zei: ´omdat niemand anders zich daarmede wilde belasten´. Bijna iedereen tekende, na ´van deze of gene zijde´ met de dood te zijn bedreigd. De hulp van L. bij de rondgang met de lijsten heeft hem overigens weinig opgeleverd. Ondanks zijn keuze voor het warga negaraschap bleef hij geïnterneerd, achtereenvolgens in de Zusterschool in Poerwakarta, Bodjong in Poerbolinggo en – weer met vrouw en kinderen – in het Klampok kamp in Poerworedjo. In 1947 werd hij even vrijgelaten om daarna, bij aanvang van de 1e Politionele Actie, opnieuw door de TNI te worden opgepakt. In augustus 1947 werd het gezin uiteindelijk door het KNIL ontzet en naar Batavia geëvacueerd.
Beoordeeld en afgereisd
Een paar maanden later – L. had inmiddels weer een functie gekregen bij het Departement van Binnenlands Bestuur – werd een onderzoek ingesteld naar de gedragingen van dit voormalige hoofd van de Kaoem Indo. Een tiental getuigen wist te melden dat zijn gedrag op zijn zachtst gezegd laakbaar was. Het verweer mocht er echter óók zijn. L. wist in stijlvolle bewoordingen aan te geven dat hij het slachtoffer was van de omstandigheden.
Uiteindelijk werd hij slechts uitgesloten van verdere promotie, – naar het oordeel van de procureur-generaal ´een wel zeer humane beslissing van de rechtbank´.
Enkele jaren later – de heer L. was inmiddels gepensioneerd – reisde het gezin naar Nederland. Hier valt slechts te gissen waar L.´s idealen waren gebleven. De loop der gebeurtenissen van de na-oorlogse jaren moet hem hebben aangegrepen. Het vele geweld moet hem hebben doen twijfelen. Er waren natuurlijk ook praktische redenen voor een vertrek. Die ´ingehouden promotie´ stond hem niet meer in de weg, want hij was immers gepensioneerd. Nú echter was hij misschien meer bezorgd om de waardevastheid van zijn pensioen. En zijn kinderen wilden naar Nederland.
En zó gebeurde het dat de man die in Poerwokerto bekend stond om zijn pro-Indonesische uitlatingen, zichzelf terugvond in een portiekflat in Capelle aan den IJssel, of een doorzonwoning in Hoogeveen. Wáár dat precies was, doet er voor het verdere verhaal niet toe. De man had tijd om voor het raam te zitten, en in gedachten terug te gaan naar toen. De geschiedenis had zijn eigen weg gevonden.
x
Java Post 
Niemand heeft op dit artikel gereageerd zie ik.
Daarom zal ik dat maar doen uit naam van Merdeka voor West Papua.
De VN heeft namelijk de petitie voor een onafhankelijk West Papua scherp bekritiseerd en afgewezen. Typisch pokken-VN!
The UN’s decolonisation committee will not accept a petition signed by 1.8 million West Papuans calling for independence, saying West Papua’s cause is outside the committee’s mandate.
Zal NPO dit laatste nieuws ook overnemen of bloedt haar neus weer?
Rafael Ramirez, voorzitter en vertegenwoordiger beweert geen formele petitie te hebben ontvangen en dat zijn kantoor voor politieke doeleinden (waar is de VN anders voor?) wordt gemanipuleerd.
Indonesiër Triansyah Djani gaat nog verder door de petitie een HOAX te noemen!
Good Luck,and God Bless West Papua!
https://www.merdeka.com/dunia/petisi-rahasia-gerakan-papua-barat-merdeka-kandas-di-pbb.html
Wie is NPO baas? Zij is Shula Rijxman.
https://fd.nl/fd-persoonlijk/1194727/voor-de-duvel-niet-bang
Correctie en uitleg: Zal NPO dit laatste nieuws ook overnemen of bloedt haar neus weer? Moet zijn bloeden hun neuzen weer, Omroep is mannelijk meervoud.’t Slaat dus niet op Shula Rijxman haar neus..
De VN, voorheen onder de noemer ( League of Nations) Volken of Volkerenbond, verklaart Professor Christian Tomischat, is de belangrijkste internationale organisatie tot behoud en handhaving van VREDE en ZEKERHEID welke is gegrondvest in de moderne geschiedenis . Haar mandaat/bevoegdheid is ongeëvenaard, Okay?!
Waarom wordt hen daar in West Papua – Nieuw Guinea, zoals we het gekend hebben, geen referendum geoorloofd/gehouden, zoals in Schotland (18 september 2014, waarvan de meerderheid dwz 55,3% van een opkomst van 84,6% tegen stemden) en vandaag in Catalonië? De president van Catalonië, Carles Puigdemont heeft 10 minuten geleden persoonlijk gestemd.
Hierover wil u verder voorlichten indien gewenst.
Er worden naar meer journalisten gevraagd om erover te bazuinen lees ik net. Dus …
bent u journalist, en in de buurt op vakantie in Barcelona, Gerona of Tarragon etc. u kunt een steentje bijdragen?
De NOS is zowaar een uur geleden met een live blog begonnen: YAY!
Degenen die er niet van bewust zijn: Deze onafhankelijkheidstrijd duurt al …DRIE EEUWEN.tot 1714 toen FilipsV -de 5de Barcelona inpikte.
In 1932 werd overeengestemd dat Catalonië een republiek met een autonome zelfbestuur, maar toen kwam franco aan de macht in 1939 en alles was VERLOREN.
Echter, wat in het vat zit, verzuurt niet.
Een mooi artikel stond 3 jaar geleden in de Trouw.https://www.trouw.nl/home/catalanen-zijn-madrid-echt-zat~afcf7873/
Waar blijft Nederland in deze drama, als ze toen de “Seer lieve en groote vrienden” worden genoemd in de aanhef van een een brief van Filip V, koning van Spanje aan de Staten Generaal der Verenigde Nederlanden, anno 1726, 23 januari?
Seer lieve en groote Vrienden?
Zou Nederland ook niet een standpunt innemen en kleur bekennen? Of voelen ze zich nog steeds verguld met de aanhef van de brief van Filips V?
“geen referendum geoorloofd/gehouden” Zelfbeschikking is tijdens de RTC door Indonesië uitgesloten. Die Merdeka in Catalonië moet alle mensen uit Indië toch wel interesseren. Maar ook Koerdistan! Schotland? Noord-Ierland?
Interessant voor onze Nederlandse geschiedenis: Wij praten steeds over de 80-jarige oorlog tegen Spanje, maar Spanje bestond toen nog niet. Nederland overigens ook niet, het was de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, nog erger dan de RIS!!! En veroverde koloniën: o.a. Limburg, Noord-Brabant, Zeeuws-Vlaanderen.
@Nederland overigens ook niet, het was de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden@
De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden bestond wel uit 8 provinciën.
Durfal Belgische media DE – geen Douwe Egberts maar De Standaard schreef reeds vorige week vrijdag:
~Dat ze niet mogen stemmen, is voor de betogende Catalanen een bewijs van Madrids arrogantie. Ze zijn van plan om elke dag op straat te komen.
‘Het is net als onder Franco’ ~
Toen kwam Franco aan de macht in 1939 en alles was VERLOREN.
Proud to be of paternal Belgian descent ( Antwerp)
Eerste minister van België Charles Michel veroordeelt openlijk alle vormen van geweld en herbevestigt oproep tot politiek dialoog.
Violence can never be the answer! We condemn all forms of violence and reaffirm our call for political dialogue #CatalanReferendum #Spain
BRUSSEL 15:16 (BELGA)
“Zonder vooruit te lopen op de resultaten (opkomst en uitslag) van het referendum, is het nu al duidelijk dat een heel groot deel van de Catalanen zich wil uitspreken over hun toekomst. De reactie hierop van de Spaanse politiediensten is disproportioneel en schokkend.” Dat zegt Vlaams minister-president Geert Bourgeois zondagnamiddag. Hij betreurt dat er zwaargewonden zijn gevallen tijdens het – ongrondwettelijk verklaarde – onafhankelijkheidsreferendum in Catalonië.
Bourgeois hoopt dat de situatie niet verder escaleert. “De enige juiste oplossing is een dialoog, al dan niet met internationale bemiddeling, tussen de Spaanse en de Catalaanse regeringen over het toekomstige statuut van Catalonië”, zegt hij. Daarbij moet er rekening worden gehouden “met de democratische wil van het Catalaanse volk”.
De Vlaams minister-president had in de aanloop naar het omstreden referendum al de mogelijkheid van internationale bemiddeling naar voren geschoven.
De Catalaanse premier Carles Puigdemont vroeg zaterdag ook om bemiddeling tussen de Catalaanse en de Spaanse regering. De Europese Unie zou de rol van bemiddelaar op zich kunnen nemen, meent Puigdemont. (BIN, POL, FUL, BGY, nl)
http://www.standaard.be/cnt/dmf20171001_03105434
” bestond wel uit 8 provinciën.” Dat klopt: Groningen, Friesland, Overijssel, Gelderland, Utrecht, Holland, Zeeland, en Drenthe. Maar Drenthe was geen soevereine staat zoals die andere, die hing er gewoon bij. Vandaar die officiële ‘zeven’, zoals de welbekende pantserkruiser De Zeven Provinciën. Die zeven waren oorspronkelijk soeverein, maar hadden in de Unie van Utrecht defensie en buitenlandse zaken binnen de Staten-Generaal gebundeld. Limburg, Noord-Brabant, Zeeuws-Vlaanderen waren pas later veroverd, waren koloniën. dus niet soeverein, en werden rechtstreeks door de Staten-Generaal bestuurd: Generaliteitslanden. De werkelijke geschiedenis is heel veel ingewikkelder, maar zoals meestal werden voor de gewone geschiedenislessen vereenvoudigingen aangebracht, zoals ik hierboven ook heb gedaan. Beter een klein beetje te snappen (zoals ik), dan helemaal niet.
Inderdaad, ik begrijp uw uitleg. De concept er van is een ander verhaal.
Wie twittert kan deze Catalaanse referendum/ stem-ellende ook live volgen op https://twitter.com/hashtag/CatalanReferendum?src=tren
Er zijn al 38 gewonden gevallen. De SPAANSE politie gebruikt rubber kogels. en slaat ruiten in van stem locaties.
KNIPOOG:
Jules @Verbraak 9 min.9 minuten geleden
Opvallend overigens dat Vlamingen veel meer begaan zijn met de Catalanen dan Nederlanders, wel begrijpelijk #CatalanReferendum #ShameOnSpain
Ja, zeer opvallend! En begrijpelijk.
In verband met de situatie is Barcelona gedoemd om achter gesloten deuren/hekken te spelen tegen Las Palmas. Hier kunt u de wedstrijd toch volgen. Eerst was ’t afgelast notabene. Weliswaar in getypte vorm. Waarom moet de sport onder politieke misstanden lijden? Voetballers hebben ’t niet verdiend.
https://www.theguardian.com/football/live/2017/oct/01/barcelona-v-las-palmas-la-liga-live
Om even ertussenuit te gaan met een bittere glim lach vertel ik een verhaaltje na.
Er bestaat een anekdote over Picasso in Parijs, waar hij in die tijd woonde, dat in 1940 door de Duitsers werd bezet. Daar kreeg hij in zijn atelier bezoek van enkele Duitse officieren. Die wezen op een groot, somber doek in grijstinten: ‘Guernica’. “Haben Sie das gemacht?”, vroegen ze de schilder. “Nein, Sie”, antwoordde Picasso.
Het is niet te hopen dat kunstenaars beroemd gaan worden om hun schilderijen als die van Picasso’s Guernica.
Nog iets:
Toen Dr Stahmer, Goering’s advocaat, op 14 maart 1946 Goering vroeg of de Nationaalsocialistische beweging erkend werd door vreemde mogend heden, antwoordde hij : Onze regering was erkend vanaf dag één van haar bestaan en bleef erkend tot aan het einde, dwz. waar vijandelijkheden diplomatische connecties met verschillende staten verbroken werden.
Geschiedenis?
Goed, de Catalaanse politie grijpt ook hier in: Bovenstaande discussie is illegaal want off topic. Verdere gelijksoortige reacties zullen in beslag worden genomen. Geen democratie zonder regels.
Messi: I want to retire in Argentina/ Messi zegt dat hij in Argentinieë met pesioen wil.
By Football Espana staff
Logisch toch!
Sorry! Morgen heb ik een nieuw toetsenbord.
Of heeft iemand een betere tip?
https://www.hoemoetje.com/je-toetsenbord-weer-normaal-krijgen/
Persoonlijk koop ik altijd de wireless (USB-wifi) Logitech. De toetsen zijn duidelijk in het gebruik en maken geen blikkerig geluid.
Wat een verwarring: indo’s tijdens de japanse bezetting; Irian Jaja/Nieuw Guinea/west papua en nu ook nog de catalaanse aktie tegen het centraal gezag. We slaan weer aardig doof, heren!
Ik bedoelde “we slaan weer aardig door” Maar doof is ook een optie, doof voor je bij één onderwerp houden!
Per 1 oktober 2017 om 5:17 pm was dat al duidelijk toch . . . Waarom begint u weer met ‘off topic’ gaan ? Of hebt u verder niets over Merdeka in Hoogeveen te melden ?