De Nederlandse Staat hoeft de slachtoffers van de Japanse bezetting in voormalig Nederlands-Indië financieel niet te compenseren. Dat heeft de rechtbank in Den Haag geoordeeld in een zaak die was aangespannen door de Stichting Japanse Ereschulden. Compensatie hoeft van de rechter niet te worden betaald omdat de zaak is verjaard.
Rechtbank Den Haag
De Stichting Japanse Ereschulden (SJE) was een procedure tegen de Nederlandse Staat gestart vanwege de oorlogsschade die Nederlanders opliepen tijdens de Japanse bezetting in voormalig Nederlands-Indië, tijdens de Tweede Wereldoorlog. Naast de stichting eisten ook vijftien Nederlanders een schadevergoeding. Onder hen waren zowel mensen die zelf slachtoffer zijn geweest als familieleden van slachtoffers.
Toch pleitte de rechtbank de Nederlandse Staat niet compleet vrij. Na de oorlog werd door Nederland compensatie uitgegeven, waarbij wel degelijk onderscheid werd gemaakt tussen slachtoffers van de Duitse en Japanse bezetters. “Dat viel ongunstig uit voor de slachtoffers van de Japanse bezetter en daar was geen rechtvaardiging voor”, oordeelde de rechtbank. Op basis van verjaring werd de eis alsnog afgewezen.
Stichting toch blij met het vonnis
De voorzitter van de stichting, Jan van Wagtendonk (83), is toch blij zijn met de uitspraak. “Heel duidelijk is dat de Nederlandse Staat onrechtmatig heeft gehandeld. Het is jammer dat het is verjaard, maar de uitspraak geeft mij hoop dat we verder kunnen.” Of er een hoger beroep volgt, wilde hij niet zeggen.
Van Wagtendonk hoopt vooral op een gesprek met de politiek. “Ik heb als voorzitter van de stichting van alle kanten geprobeerd om met de politiek rond de tafel te komen. Nu ligt er een vonnis waarmee we kunnen zeggen: ‘we hadden gelijk’. Vandaag is voor mij persoonlijk dus geen verlies.”
Advocaat Tom Barkhuysen, die de Stichting Japanse Ereschulden bijstaat, benadrukt dat de rechtbank heeft aangegeven dat de slachtoffers van de Duitse en Japanse bezetters anders behandeld zijn door de Staat. “Daarin lezen wij een oproep aan de politiek, om dat verschil – voor zover dat gaat – zoveel mogelijk recht te zetten.”
‘Geen compensatie door verdragen’
Tijdens de bezetting werden zowel burgers als krijgsgevangenen in Japanse concentratiekampen opgesloten. De stichting pleitte voor een compensatieregeling, omdat veel slachtoffers van de Japanse bezetting fysieke en geestelijke schade hebben opgelopen. De stichting sprak onder meer van uithongering, marteling, onthouding van medische zorg en seksuele uitbuiting.
Volgens de SJE kon voor compensatie niet bij Japan worden aangeklopt, door twee verdragen die Nederland met Japan sloot. Het ging om het Vredesverdrag van San Francisco uit 1951 en het Stikker-Yoshida Protocol uit 1956. Japan heeft daar ook vaak op gewezen.
Volgens de SJE liet de Nederlandse Staat Japan de schade afkopen, zonder dat de Staat vervolgens compensatie aan de slachtoffers uitkeerde. De stichting wilde daarom dat de Staat over de brug zou komen.
Dit artikel verscheen eerder op nos.nl
Java Post 
Het is een gecompliceerde constructie. Verjaring is geen argument. Ten eerste was de Staat der Nederlanden zelf een koloniale bezetter. De Europeanen die daar uitvoering aangaven militair of burger deden dit welbewust een bezetter te zijn met alle risico’s van dien. Deze bezetting kwam tot een einde op 8 maart 1942. Hiermee hield voor Nederland alle bezettingstoestanden op en werd overgenomen door een tweede bezetter, het keizerrijk. De gehele Indonesische bevolking heeft geleden onder de Japanse bezetting in welke vorm of hevigheid dan ook. Met geen woord wordt over de autochtone bevolking gesproken laat staan over de schade in welke vorm dan ook die de Indonesische bevolking gedurende 350 jaar schrikbewind heeft moeten ondergaan. Met geen woord komt dit ooit aan de orde. Indien Japan aan de Staat der Nederlanden een afkoopsom heeft betaald en het is niet bij de Indische noch de koloniserende Europeanen terecht gekomen is de staat der Nederlanden een ordinaire crimineel, derhalve gewoon een dief. What’s new?
Afwijzing van het Hof met de motief van verjaarling, is een vuile tirck.
Door lang genoeg te wachten kun je een hele hoop uitzitten. Dankjewel Nederland.
De Staat heeft alle compensaties betreffende Indische zaken laten verjaren. Zo heeft de Staat zich millioenen bespaard.
De staat was echter wel heel snel om de repatrianten een dikke factuur in te dienen voor hoegenaamde kosten van de repatriatie.
De betrokkenen zelf hebben het op zijn beloop gelaten. Geen enkele eensgezindheid om gezamenlijk begin jaren ’50 de Staat te dagvaarden. Hetzelfde geldt voor het z.g. achterstallig salaris van de KNIL militairen. Er is geen enkel stuk te vinden dat zij begin jaren ’50 de staat hebben gedagvaard.
Op grond waarvan zou de staat de terugreis moeten betalen? Wij zijn indertijd naar Australië geëmigreerd. De terugreis moest ook zelf bekostigd worden. Trouwens van de ± 400.000 ge evacueerden na 1945 waren er maar ± 29.000 gerepatrieerden (terugkeer naar de patria) maar ook deze waren voordien emigranten en onderdeel van de koloniale bezetting. (zie de CBS cijfers). De overgrote meerderheid had nog nimmer het kikkerlandje aanschouwd, zelfs zij bijv. uit Nederlandse of Europese ouders geboren. Een zeer groot deel van de mixen was van Duitse afkomt. Hebben die zich vervoegd bij het Bundesamt in Bonn?
Dat was een te verwachte uitspraak.Eigenlijk is Japan schuldige en Nederland had zijn kolonie al aan Japan verloren. Eenfinanciele tegemoedkoming van de Nederlandse staat zou wel een goed idee zijn.
Roger Thomas, Azie historicus, lid Association for Asian Studies.
https://www.asianstudies.org/
@RogerThomas:’ Japan de schuldige etc.’- Het was Nederland:( Tjarda), die als 1e land, Japan de oorlog verklaarde. Zelfs voor (!) de VS!
Japan was bezig grote delen van Zuidoost- Azie te veroveren op zoek naar grondstoffen. Indie/Indonesie bezat veel vitale grondstoffen waaronder olie. Japan bezette Indie en is daarom het land dat financiele vergoeding zou moeten betalen.
-Roger Thomas-
Dat is niet relevant. Het gaat immers om de gebeurtenissen gedurende de Japanse bezettingstijd waarvoor men een compensatie wil. Nederland was zijn kolonie Nederlands-Indie kwijt geraakt en Japan.
Roger Thomas,
Azie historicus lid van de Association for Asian Studies, USA.
https://www.asianstudies.org
Het was van meet af aan de bedoeling geweest om Japan te vrijwaren. Er speelde andere politieke motieven. Nl het tegenhouden van de communisten en Japan moest een sterke tegenhanger worden. Het gestolen goud ,gevonden in de Filipijnen is ondergebracht in de Black Eagle Trust. Laatst bekende zaak is de berging van het hospitaalschip Op den Oord. Door JP in terr. gesleept. Het gestolen waardevolle goud uit Ned. Indië ,opgebracht door de autochtone bevolking , kwam in handen van JP en Nederland kocht de claim af en beurde 84 milj. terwijl de waarde vele miljarden was. Het geld werd in eigen zakken gestoken. Geld was voor de rechtmatige eigenaars bedoeld, daar bedoel ik mee de bevolking van Indonesië. De andere Japanse compensatie is bedoeld voor de eerste en tweede generatie slachtoffers van de Birma Spoorweg. Ook dat geld is in eigen zak gestoken. Over ongelijkheid gesproken, excuses en compensatie voor het slavernij verleden is hot.
Onze eigen geschiedenis wordt verkwanseld en maakt geen deel meer uit van onze maatschappij
Ik kan alleen maar adviseren “AWAS”. Maak je sterk voor je Indische komaf.
Dat een onafhankelijke rechter zo’n uitspraak doet is eigenlijk beschamend. Ook dat zo’n rechter er mee wegkomt, Nederland heeft goud verdient aan en in Indie destijds maar als het lastig wordt of een keer geld gaat kosten zijn ze niet thuis. Als dit soort wantoestanden op tijd gemeld is, en dat is het, kan het eigenlijk niet verjaren. Hier worden wat mij betreft spelletjes gespeeld wat indruist tegen recht en rechtvaardigheid. Ik kan mij ook vinden in alle commentaren.
Weinig mensen weten dat in Bandung, namelijk LEMBANG een JALAN BEATRIX bestaat.
Ook ik kan mij vinden in voorgaande commentaren. Een grote schaamte treft mij vanwege dit besluit. De slechte en valse Ned.overheid laat zich op een verkeerde manier gelden. Shame, Shame. Ook mijn vader heeft als varensgezel voor zijn Duitse internering nooit enige genoegdoening ontvangen.
Heeft hij dit in Duitsland aangevraagd?
U haalt wel dingen door elkaar die niets met elkaar te maken hebben. Misschien moet u zich eerst eens inlezen wat die ereschulden zijn. Ook heeft repatriëring hier niets te maken met terugkeer uit Australie als spijtoptant na emigratie.
@SJE: ‘ ere schulden etc’ – Na de verjaringstermijn van oorlogsmisdaden in 1945- 1950! Is dit hetgeen verwacht kan worden! – Verjaringstermijnen over alle onderwerpen zijn nl. een must van onze ‘ rechtsstaat’ – Op naar het Europese hof !
Als je het maar lang genoeg recht dan is het “opgelost” = verjaard. Inmiddels is wel duidelijk dan onze ‘rechtsstaat’ een illusie is. Op naar het Europese hof……..
Beste Bart, onze rechtsstaat is een illusie geworden. Mede door de wokethema’s. In mijn stukje heb ik over het al reeds toegekende en uitbetaalde compensatie door Japan voor de slachtoffers. De Nederlandse staat heeft dus een schuld open staan jegens deze slachtoffers. Geld ontvangen en niet uitkeren.
@BartBelonje:’ lang genoeg rekt etc.’ -Het wrange is, dat JES jaren lang; in KNIL tenue, voor de Japanse ambassade heeft gedemonstreerd. Heb toen al steeds geuit, dat ze voor de verkeerde toko stonden!