In een opiniestuk betoogde een gastconservator van het Rijksmuseum dat de term Bersiap racistisch is. Directeur Taco Dibbits neemt daar afstand van. „Wij ontkennen op geen enkele wijze het geweld en het leed.”
Door Bart Funnekotter
Taco Dibbits wil meteen aan het begin van het gesprek duidelijk gezegd hebben: het Rijksmuseum doet de term ‘Bersiap’ niet in de ban. En die term is ook niet racistisch, aldus Dibbits. Het museum was deze week het middelpunt van een rel nadat Bonnie Triyana, een Indonesische gastconservator van de binnenkort te openen tentoonstelling ‘Revolusi, Indonesië onafhankelijk’, een opiniestuk in NRC had gepubliceerd. Daarin schreef hij dat „het team curatoren besloten [heeft] om het woord Bersiap niet te gebruiken als gangbare term die verwijst naar de gewelddadige periode in Indonesië tijdens de revolutie”. Reden: als het begrip „in zijn algemeenheid” wordt gebruikt, heeft het „een sterk racistische lading”.
De term Bersiap (letterlijk: ‘wees paraat’) staat in Nederland voor de fase (eind 1945-begin 1946) in de Indonesische revolutie waarin vele duizenden (Indische) Nederlanders, Chinezen en van ‘collaboratie’ verdachte Indonesiërs werden vermoord. Triyana vindt echter dat deze periode niet los gezien kan worden van al het geweld tijdens de revolutie – en dat daarom dus de term Bersiap niet meer gebruikt kan worden.
Zijn artikel leidde tot ophef in de Nederlands-Indische gemeenschap, aangifte bij de politie en Kamervragen. Dibbits, directeur van het Rijksmuseum, wil de gemoederen tot bedaren brengen. Hij geeft samen met conservator Harm Stevens tekst en uitleg en kiest daarbij zijn woorden zorgvuldig. Sommige antwoorden leest hij deels voor van papier.
Wat is er racistisch aan de term Bersiap?
Dibbits: „U citeert uit een opiniestuk. In het stuk staat wat de auteur daar racistisch aan vindt. Dat kan ik moeilijk voor hem verwoorden.”
Stevens: „Het woord racisme gebruiken wij niet.”
Heeft de heer Triyana, een van de vier conservatoren van de tentoonstelling, dan besloten op eigen houtje dit artikel in te sturen?
Dibbits: „Het is een opiniestuk. Dit is duidelijk zijn opinie. De tentoonstelling gaat over de Nederlandse én Indonesische geschiedenis. Wij vinden het als Rijksmuseum belangrijk beide delen van de geschiedenis te vertellen. Dus daarom hebben we ook twee Indonesische conservatoren uitgenodigd. Over de terminologie die we in de tentoonstelling gebruiken, is gesproken. De term Bersiap zal hij niet gebruiken, maar we gebruiken hem wel in de tentoonstelling en in het begeleidende boek.
„Wat ik duidelijk wil zeggen: het Rijksmuseum schrapt de term Bersiap dus niet én wij ontkennen op geen enkele wijze het geweld en het leed waarnaar de term verwijst. Die suggestie is wel gewekt in de media. Wij leggen de term uit, we duiden hem en plaatsen hem in de historische context van al het geweld in die tijd. In het opiniestuk geeft Bonnie Triyana aan dat hij er zélf de voorkeur aan geeft om het woord niet te gebruiken.”
Nou, hij schrijft dat het team curatoren iets besloten heeft. Is dit artikel de deur uitgegaan zonder dat zij ernaar gekeken hebben?
Dibbits: „Het stuk is op persoonlijke titel geschreven.”
Is het vooraf ingezien door u of uw afdeling communicatie?
Dibbits: „Het is niet ingezien. Het stuk is op persoonlijke titel geschreven.”
Het is dus niet de mening van de andere conservatoren?
Dibbits: „Nee.”
U plaatst de Bersiap in de tentoonstelling in de context van al het geweld tijdens de onafhankelijkheidsoorlog. Sommige mensen vinden dat daarmee het genocidale karakter ervan tekort wordt gedaan.
Stevens: „In de wetenschap is hier inderdaad een terminologische discussie over, maar het laatste woord is daarover volgens mij nog niet gezegd. We vertellen in onze tentoonstelling de persoonlijke verhalen van twintig mensen uit diverse bevolkingsgroepen, met behulp van objecten en teksten. Dit soort grote termen zijn daarvoor minder goed bruikbaar.”
In het tentoonstellingsboek schrijft u dat het Rijksmuseum probeert bij te dragen aan wederzijds begrip en verbinding tussen de vele groepen in de Nederlandse samenleving op wie de Indonesische revolutie een sterke, blijvende invloed heeft. Van begrip en verbinding leek weinig sprake de afgelopen dagen.
Dibbits: „Daarom lijkt het me ook goed dat mensen eerst de tentoonstelling zien voordat ze een oordeel vellen over wat het Rijksmuseum heeft gedaan. Er wordt nu een discussie gevoerd zonder dat helder is welk verhaal wij in de tentoonstelling vertellen.”
Dit soort onderwerpen – denk ook aan uw slavernijtentoonstelling van vorig jaar – zijn dermate polariserend dat er altijd wel iemand boos wordt. Kiest u met de inhoudelijke afwegingen die u maakt niet sowieso partij in een discussie – en is verbinden daardoor niet een illusie?
Dibbits: „Het is onze taak deze onderwerpen te agenderen. Wij geven kennis en stimuleren het gesprek. Als we dat níét zouden doen, wordt die polarisatie nog veel sterker.”
Het Rijksmuseum krijgt van sommigen het verwijt dat het de laatste tijd té progressief is, woke zelfs.
Dibbits: „Wij zitten niet in de progressieve hoek. Wij maken tentoonstellingen over belangrijke onderwerpen in de Nederlandse geschiedenis. Daar betrekken we verschillende conservatoren bij, zodat we een breed spectrum kunnen bieden aan het Nederlandse publiek. Daarbij geeft het museum ruimte aan dialoog, maar we dwingen geen meningen op.
„We hoeven ons niet schuldig te voelen of schaamte te hebben; de Nederlandse geschiedenis is. We moeten nu met zijn allen vooruit. Daaraan kan het Rijksmuseum een bijdrage leveren. Dat zo’n tentoonstelling vervolgens wordt gepolitiseerd, ligt niet aan ons. Ik beschouw mijzelf – en ook het Rijksmuseum – niet als woke. Wij staan als nationaal museum voor iedereen.”
Stevens: „Wij maken onze tentoonstellingen op basis van langdurig wetenschappelijk onderzoek. Daarmee wil ik niet zeggen dat het museum een neutrale plek is, maar er zit een stevige basis van research onder hetgeen wij laten zien. Ik zou dat niet progressief willen noemen, maar je zoekt wel naar nieuwe dingen. Wij zetten het raam open. Zo kan je een breder verhaal vertellen.”
Dit artikel verscheen eerder in NRC, 14 januari 2022.
Java Post 
In ben in buitenlanden geboren en opgegroeid. Toen ik me in de jaren zeventig definitief in het vaderland vestigde zag ik in Den Haag een kleine tentoonstelling, waarvan mij de namen van de organisatoren ontgaan zijn. Het volgende is mij altijd bijgebleven. In de Bersiaptijd werden in Soerabaja een dertigtal Nederlandse jongens van rond de 15 – 16 jaar met prikkeldraad omwikkeld en op een truck gestapeld. De pemoeda’s lieten hen 4 dagen zonder eten of drinken op een open plek in de zon staan.Tenslotte waren de ondersten gestikt en de bovensten verbrand en al of niet overleden. Ze werden met truck en al de rivier in gerold. Het heeft me zeer aangegrepen, onder meer omdat ik kort daarvoor in de Congo had gewoond en wist dat bij de eerste opstanden tegen het Portugese bewind in Angola de blanke en zwarte inwoners van een zagerij bij de Congolees-Angelese grens levend door een cirkelzaag waren gehaald. Een van hen werd levend gevild, waarna hij naar huis strompelde en van zijn vrouw een genadeschot kreeg. De feiten zijn door Holden Roberto, de leider van het MPLA, in een interview in Le Monde erkend. Het Soerabajase verhaal heefi voor zover ik weet de Nederlandse pers niet gehaald. Ik vermoed dat het daarvoor niet politiek-correct genoeg was. Ik ben benieuwd of het museum het zal aandurven om dit en andere bersiapverhalen te vertellen. Het is mogelijk dat het dat onder woke druk niet aandurft.
@amansoor; ‘ chaos etc.’- De strijd om vrijheid chaos noemen? – Ook onze verzet tegen de nazi’s? Waren het ook Nederlandse terroristen; die treinen saboteerden en verraders liquideerden? Hannie Schaft?
Akelige verhalen. Er is helaas veel wreedheid in deze wereld.
(Holden Roberto was niet van de MPLA, maar van de FNLA, wat de wreedheid natuurlijk niet minder maakt. [https://www.theguardian.com/news/2007/aug/08/guardianobituaries.obituaries])
Blij te lezen dat het museum op tijd wakker is geworden. @Matjan Tutul: Ik plaats elk echt gebeurd verhaal, door de politiek veroorzaakt, op mijn website https://MyIndoWorld.com Ik doe dit al jaren wat betreft de politieke moorden van de jappen, Indonesiers en die van de Nederlanders. In het algemeen is het “dier mens” het meest wrede exemplaar op deze wereld. Bv mijn vrouw is op 2 jarige leeftijd door de Indonesiers een wees geworden. Haar vader werd al 4 dagen na het einde van de oorlog, op 19 augustus 1945, door 3 Indonesiers in Malang vermoord.
Jean
Ik heb als jongetje van 8 jaar het een en ander van “BERSIAP” gezien . Ik was alleen met mijn moeder uit Kamp Muntilan / Ambarawa/banjubiru en eerste transport terug Soerabaja. Tweede trnsport aangevallen en uitgemoord.
Met 5 andere dames met kinderen in een leeg huis op Rijneeers boulevard Soerabaja ondergebracht. de vrouwen hadden badkuip gevuld met water en een veschuifbare kast die voor de deur kone worden geschoven als we moesten schuilen voor de ploppors..
‘s-Avonds kwamen ze met bamboe speren en dandsten en sprongen in de rondte terwijle ze kippen slachtten het bloed dronken en insmeerden “Ini Dara Dari orang Belanda
Was ook bij de landing van de Gurka,s in Soerabaja die werden meteen aangevallen door pemud,as. Djembatan Merah Soerabaja. .Het is mij nog steeds onduidelijk dat Louis Mt Batten onze NL Mariniers,getrained in US niet werden ingezet ipv Ghurkas. Of was het de Britse politiek die wilde dat Nederland zijn kolonie zou verliezen ?
@janJucasBakels; ‘onze NL mariniers etc.’- En waarom niet de Irene brigade, die toen deel nam aan landingen op Normandië ??
Hallo,
Ter info:
https://npokennis.nl/longread/7898/bersiap-of-revolusi-de-chaos-in-indonesie-na-afloop-van-de-tweede-wereldoorlog?at_medium=email&at_emailtype=retention&at_campaign=nieuwsbrief-15-januari-2022
Groet,
Annelies Mansoor
@amansoor; ‘ chaos etc.’- De strijd om vrijheid chaos noemen? – Ook onze verzet tegen de nazi’s? Waren het ook Nederlandse terroristen; die treinen saboteerden en verraders liquideerden? Hannie Schaft?
Ik voel niets racistisch in het gebruik van de term “bersiap” een term die aanvankelijk trouwens door de Indonesiërs zelf is gebruikt, getuige het feit dat het een Indonesisch woord is. Dit verandert niets aan het feit dat ieder weldenkend mens de gruwelijkheden die tijdens deze periode plaatsvonden ten scherpste veroordeelt, onverschillig door wie ze gepleegd werden.
Het is een typische Indonesische aangelegenheid. Destijds wakkerde Sukarno het geweld in de Besiaptijd aan. ‘Bersiap’ en ‘Merdeka’ waren de meest gebruikte woorden. “Doodt iedere Hollander, Indo Europeaan en diegene die met Nederland collaboreerde” stelde Sukarno. Dit heeft geleid tot excessief geweld, waar hij zelf van geschrokken is en de Indonesische nationalisten gemaand heeft tot stoppen omdat de opinie zich internationaal tegen hem ging keren. De doelgroep had al 3 jaar onder het Japanse juk geleden. Verzwakt als ze waren, kregen ze deze portie geweld nog over hen heen. Omdat Sukarno sprak van iedereen met Hollands bloed, kun je spreken van een genocide. Deze geweldsspiraal of liever gezegd georganiseerde moordpartij is door een Belgische schrijver verwoord als onafhankelijkheidsoorlog. Hoe kun je dat zeggen met deze bekende geschiedkundige feiten.Een Indonesische gastconservator, of wat dan ook, moet ook zonodig nog iets zeggen. Ik kan diverse bewijzen van Indonesische geschiedsvervalsing aanleveren. Dit zou er ook een worden als je het niet gewoon laat staan. Het is niet anders en de gruwelijke verhalen mogen er bij verteld worden.
@HansZevenbergen; ‘doodt ieder Hollander etc.’ – Door Soekarno aangewakkerd? (Soetomo de aanjager van de strijd in Soerabaja; deed het!) Ook niet door Nederland’s beleid; de vooroorlogse toestand te herstellen? De Republiek keurde deze acties juist af; er werden beschermkampen door de speciaal opgerichte Popda afdeling opgericht. Lees Sharir; Onze strijd 1945 en MvDelden; De Republikeinse kampen. De inwoners werden zelfs na overleg olv.de TNI(!) naar Nederlands gebied getransporteerd! – Opmerkelijk; want daarna werd nl. die 1e.actie door Nederland ingezet.- Genocide is het uitroeien(!) van een volk. Zijn wij uitgeroeid? Indië een kolonie? Kolonie is een nederzetting in den vreemde; een handelspost zoals het begon in 1619; Batavia met geweld(!) gesticht. Was Nederland in nazi tijd ’40-’45 ook kolonie van Duitsland? – Was deze revolutie niet een gerechtvaardigde(!) strijd naar vrijheid; na bijna 350 jaar bezetting/onderdrukking?
*Over geschiedvervalsing gesproken.
“Geocide is het uitroeien(!0 van een volk. Zijn wij uitgeroeid?”
Heer Mertens schrijft tegen beter weten in dat een volk moet uitgeroeid worden voordat het genocide genoemd kan worden. En probeer a.u.b. niet ons te zeggen wat u eigenlijk bedoelde.heer Mertens.
De Bersiap voldoet aan alle eisen vollgens de VN Genocide Convention van 1948.om genocide genoemd te worden.
De Holocaust was een genocide en zo was de Armeniaanse.zonder dat ze allemaal uitgeroeid werden.
Boeken worden later geschreven dan de gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden én naar de hand gezet van de schrijver(s). De emotioneel verhitte Indonesische nationalisten luisterden naar hun leider. Er is band-en film materiaal dat Sukarno op deze wijze de strijd aangewakkerd heeft. Zou hij zonder (internationale) druk zijn gang hebben kunnen gaan, dan was daar geen Indo, Nederlander, Chinees meer over. Die zouden zijn uitgeroeid zoals de heer Olive schrijft en waar ik het helemaal mee eens ben. Natuurlijk zijn er ad hoc beschermingen geweest, maar daar heb ik het niet over! Het gaat hier over de Bersiap en het ongeremde geweld van Indonesische nationalisten. Eigenlijk waren het in die term geen nationalisten of republikeinen, het waren gefrustreerde lagen uit de bevolking die leden onder de massahypnose van Sukarno. Net als Trump die stond te gillen dat iedereen naar het Capitool moest om de uitslag van de gestolen ‘verkiezingen’ (belachelijke term) op te eisen. Heeft u de verhitte dombo’s gezien op het Capitool? Ze wisten achteraf niet goed wat ze deden en hadden spijt. Zo ook veel Indonesiers uit die tijd.
“Net als Trump die stond te gillen dat iedereen naar de Capitol moest…”
Nu dat wij meer informatie kunnen krijgen over de gang van zaken op Jan 6 2021 bij de Capitol in Washington DC weten wij dat de FBI al lang van tevoren wist via social Media dat er een riot zou komen.
Op Jan 4 heeft Trump 20000 National Guard troops willen stationeren rond de Capitol maar dat werd geweigerd door de Speaker of the House, Nancy Polosi, zowel als, Muriel Bowser, de burgemeester van DC als ook Paul Douglas, de sergeant at arms van de Capitol. Op Jan 6 was er zelfs minder politie dan normaal en de rioters werden zelfs binnen gelaten door de politie via een side door.
De Jan 6 commission heeft al bepaald dat Nancy Polosi die verantwoordelijk was voor de bescherming niet ondervraagd mag worden dus dit heeft de kentekening van een doorgestoken kaart.
Wij horen echter niets van de May 30-2020 White House riot toen Trump met zijn familie in de bunker moesten schuilen.
@A.Olive; ‘ genocide etc.’- Volgens regeringslijst Batavia 1947 zijn ca. 3000 slachtoffers bekend en ca. 2500 als vermist genoteerd= totaal 5500 (! ) bersiap slachtoffers
Indonesiërs( pro.Ned.)/Chinezen/Arabieren onbekend.-
Hoe noemt u dan die meer dan 200.000 Indonesiërs( militie en burgers)gesneuvelden tijdens door ons gevoerde ‘politionele acties’?
Heer Mertens, de slachtoffers van de politionele acties van zowel Nederlandse als Indonesische zijde komen niet in aanmerking voor genocide want ze verloren niet hun leven omdat ze tot een bepaalde nationale, ethnical’ racial of religious groep behoorden.
Dat was niet het doel van de politionele acties.en dat zal u ook wel donders goed weten.
@AOlive; ‘uitmoorden etc.’- En welk op volk hebben die terroristen tijdens de bersiap het gemunt? En waarom? Ze moorden nl ook hun eigen bangsa, Chinezen ea.
– En benoem de vastgelegde omschrijving; wat genocide is.
– En hoe noemen ze in de VS; wat er met de Indianen is gebeurd? (misschien weet Trump het)
“En hoe noemen ze het wat er met de Indianen is gebeurt? (Misschien weet Trump het”
Alhoewel de meeste Indianen dood gingen door Westerse ziekten is het algemeen aangenomen dat het een genocide was. Behalve dan de Indianen die sneuvelden toen ze met de Fransen meevochten tegen de New England kolonisten. Trump zal dat ook wel weten alhoewel hij er niets mee te maken heeft.
Heer Mertens, u kunt zelf op Google kijken om te zien wat de vastgelegde onschrijving van genocide is volgens de VN.
@A.Live; ‘het opzettelijk stelselmatig uitroeien van een volk etc.’- Uit het Genocide verdrag, zoals vastgesteld door Internationale Gerechtshof in Den Haag. Volgens u bersiap? Grapje; en natuurlijk heeft uw Trump daar niets mee te maken; u wel?
“Volgens u Bersiap”
Neen heer Mertens, niet volgens mij maar volgens het VN verdrag van 1948.
Wat zit u er toch weer om heen te draaien en dan haalt u Trump erbij om daarna te schrijven “als grapje” dat hij er natuurlijk niets mee te maken heeft. Ruwet dese.
AOlive; ‘VN 1948 genocide etc.’- Volkerenmoord; een nationaal/ etnische/godsdienstige groep als zodanig geheel of gedeeltelijk te vernietigen etc. – dat dus is bersiap geweest? Ik denk dat u eens begrijpelijk moeten leren lezen!
“Ik denk dat u eens begrijpelijk moeten leren lezen.”
Volgens article 2 van de 1948 VN convention op geocide voldoet de Bersiap aan item a,b, en c. Wat is het hier dat ik niet begrijp?
http://www.preventgenocide.org/genocide/officialtext-printerfriendly.htm
AOlive; ‘item a,b,c etc.’- Omschrijft op welke wijze(!) het uitmoorden tot genocide behoort.
– Zijn de (Indische) Nederlanders ‘ als zodanig geheel of gedeeltelijk vernietigd’?
Zijn de (Indische) Nederlanders ‘als zodanig (Bersiap) geheel of gedeeltelijk vernietigd’?
Heer Mertens, hierop kan ik alleen antwoorden met de Amerikaanse slang expression DUH.
Ach heer Olive, iedere poging om met de heer Ing. R.L. Mertens een redelijke dialoog aan te gaan is pertjoema. Hij zal zelfs volhouden en gaan bewijzen dat de aarde plat is en dat water gaat koken bij 90 graden C wanneer dat in zijn kraam te pas komt.
Pee-Es: Waar staat DUH voor?
Just curiosity.
@AOlive; ‘slang DUH etc.’- U bedoelt; ADUH!
“Pee-S: waar staat Duh voor.?”
Used to comment on an action perceived as foolish or stupid, or a statement perceived as obvious.
Dit was dus een reactie op de vraag of (Indische) Nederlanders als zodanig (Bersiap) geheel of gedeeltelijk waren vernietigd?
Dank voor de uitleg, heer Olive. Weer wat geleerd.
Zou het Indisch equivalent misschien zijn de berustende klank “he-eh”, b.v. wanneer een kind telkens weer de zelfde vragen stelt of het zelfde zegt?
Die Indonesische conservators willen de werkelijkheid niet horen en of zien,Zij horen dan ook niet thuis hier. Waarschijnlijk moeten ze verantwoording af leggen bij de Indonesische regering voor hun bezoek en dan wordt het woord (begrip)BERSIAP van de tafel geveegd. Ook die regering ontkent alles. en wil het niet zien als zijnde dat het gebeurd is.
R.L. Mertens zegt 15 januari 2022 om 6:43 pm: “Was deze revolutie niet een gerechtvaardigde(!) strijd naar vrijheid; na bijna 350 jaar bezetting/onderdrukking? *Over geschiedvervalsing gesproken” “.
Weer het zoveelste voorbeeld van geschiedvervalsing door de heer Mertens. Zodra het in zijn kraam van Belandahaat te pas komt, wil hij een iegelijk doen geloven dat de Indische archipel, die van Sabang tot Merauke, 350 jaar lang is bezet geweest en de volkeren die op die eilanden en eilandjes leefden, onderdrukt door de Nederlanders.
Effe rekenen. Het gebied werd als Republik Indonesia (Serikat) onafhankelijk op 27 dec van het jaar Onzes Heeren 1949. Trekken we daar 350 jaar vanaf, dan komen we op 1599 AD. Ongeveer rond dat jaar arriveerden de eerste Hollanders onder leiding van Cornelis de Houtman met 2 scheepjes, uitgerust door de Compagnie van Verre, op Java (Banten), Sumatra (Atjeh) en Bali. Op die tocht werd De Houtman door de Atjehers misleid en vermoord. De VOC moest nog worden geboren.
Wil de heer Mertens ons doen geloven dat De Houtman, met zijn 3 scheepjes en een gedecimeerde bemanning, meteen maar begon met het bezetten van het gebied en onderdrukking van de inheemse bevolking? Denkt hij echt dat HIJ alleen de wijsheid in pacht heeft en dat zijn lezertjes grote TOLOLS zijn? Het heeft er alle schijn van. Welk een krankzinnige hoogmoed spreekt er alsdan uit.
De heer Mertens moet in een moment van bezinning maar eens de geschiedenisboekjes induiken voordat hij anderen van geschiedvervalsing beticht. Nu maakt hij zich schuldig aan volksverlakkerij, alleen om zijn gelijk te bewijzen. Voor de zoveelste keer.
Erratum: De Houtman arriveerde niet met 2 scheepjes van de uitgevaren 4 in de archipel, maar met 3. Eén schip moest op de heenreis worden vernietigd nabij Madagascar, omdat door de grote sterfte onder de bemanning van de vloot niet met 4 verder kon worden gevaren.
Bron: Wikipedia
@PierredelaCroix; ‘geschiedvervalsing etc.’- Heb ik beweerd, dat vanaf de verwoesting van Jacatra door JPCoen het die hele archipel door de VOC bezet werd? Geschiedenis gemist bij uw Europese school opleiding? Of is het intuïtie gebrek bij het lezen van mijn reactie? Over bezinning gesproken!
R.L. Mertens zegt 15 januari 2022 om 6:43 pm: “Was deze revolutie niet een gerechtvaardigde(!) strijd naar vrijheid; na bijna 350 jaar bezetting/onderdrukking? *Over geschiedvervalsing gesproken”.
“…… NA BIJNA 350 JAAR BEZETTING/ONDERDRUKKING …..”.
Tja ….. over geschiedvervalsing en koelit badak gespoken ….
@PierredelaCroix; ‘koelit badak etc.’- Ik een dik/olifanten huid? Nou nou alweer aan het schelden? – Ene gg.jhr.mr.BC de Jonge (1931-1936) verkondigde toen al; ‘we hebben meer dan 300 jaar in Indië gearbeid(!) en er moet nog 300 jaar bij komen aleer Indië misschien(!) voor en vorm(!) van zelfstandigheid rijp is’! Tja, en het werd in 1949 na 13 (1949) jaar een feit. U heeft toch geschiedenis gehad? Of u bent koelit badak geworden?
note; JP.Coen1609 zetelt zich gewapenderhand op Banda tot Beel dec.1949= ca. 350 jaar!