In navolging van de recent uitgebrachte film ‘Ze noemen me baboe’ van Sandra Beerends, in de Java Post een aantal bijzondere foto´s van baboes. Als ode aan de baboe.
In Inleiding in het Maleisch (1918) lezen we dat baboe niet alleen stond voor kindermeisje. Je had ook een ‘baboe dalam’ (kamermeisje) of ‘baboe tjoetji’ (wasmeisje). Maar de meeste baboes, zoals de Indische Nederlanders zich nu nog herinneren, waren ‘baboe anak’ (kindermeisje), of ‘baboe tètèk’ (een min). En als ze meereisden naar Nederland, dan heetten ze zeebaboes.
Baboe anak
Baboe met kind [TM/FZF900-2]
Baboe met kind op Java, vóór 1867 [KITLV 91085]
Eduard en Lenie Nunes met hun baboe te Manado [KITLV 118358]
Baboe met twee Europese kinderen [KITLV 178542]
Baboe met twee kinderen, vermoedelijk op Java [KITLV 403622]
Baboe en meisje met aap [KITLV 503628]
Baboe met versierde kinderwagen. Medan, 1901 [KITLV 503993]
Baboe met twee Europese kinderen [TM/FZF1123]
Baboe met Europese jongen [KILTV 12491]
Studioportret van een baboe met een Chinees meisje te Soerabaja, ca. 1925. [KITLV 179510]
Baboe met kind, vermoedelijk te Delanggoe, ten westen van Soerakarta [KITLV 158881]
Een baboe met een Europese baby in een batik-draagdoek. ca. 1930. [TM-rv-a440-z-114]
Europese vrouw met baboe en kind in Den Haag, 2e Schuytstraat 189, 1921. [Haags Gemeentearchief, 0.47817]
Zeebaboe met kind, drie dames, een vos en een beer. Centraal Station, Amsterdam. [TM/FZF961]
Baboe en Europese dames in Scheveningen [Haags Gemeentearchief 0.79713]
Verlofgasten in pension Den Haag, Pansierstraat 7. Links een baboe. [Haags Gemeentearchief 5.14190]
Van Boetzelaerlaan 2, Den Haag. Huize Persinggahan, een pension voor zeebaboes. Als een zeebaboe niet met de zelfde familie terug kon reizen, moest zij wachten tot zij weer door iemand anders ingehuurd werd. In Persinggahan konden 30 baboes tegen lage of geen kosten onderdak vinden [HG 5.22763]
“De baboe v/d fam. Dr. de Groot, met de kleine jongen, waar ze steeds mee op sjouw was. Baboe sleede als de beste! Simon genoot! Dr. de Groot behandelde Con. nog in Genua met haar hoest. De familie reisde met dezelfde boot als wij. 7-2-25” [TM-30026462]
Registratie van baboes in kamp Doeri, ca. 1946. Er was één baboe voor vier militairen die dienst deed als wasvrouw en de barak schoonmaakte. [TM-10028427]
Registratie van baboes in kamp Doeri, ca. 1946. Er was één baboe voor vier militairen die dienst deed als wasvrouw en de barak schoonmaakte. [TM-10028428]
Kolonne van de infanterie met baboes op weg naar Soekaboemi, tijdens de eerste politionele actie. Foto: C.J. (Cees) Taillie
Een soldaat stoeit met een baboe. Juni 1946. [NA 2.24.04.03]
Vier baboes tijdens het wassen van kleding van Nederlandse militairen, 1949. [NIMH 2155_019053]
Java Post 
@@Maar de meeste baboes, zoals de Indische Nederlanders zich nu nog herinneren, waren ‘baboe anak’ (kindermeisje), of ‘baboe tètèk’ (een min).@@
Nogmaals, in mijn directe familie nooit een kindermeisje of min gehad.
@RGeenen; ‘nooit een kindermeisje of min gehad etc.’- Daarom zie je ook zo Europees uit! Uitsluitend Europese genen; geen vleugje tropenkolder!
Wij hebben hen nooit babu genoemd. Altijd de naam. Maar we waren natuurlijk geen Belanda.
Verstuurd vanaf mijn iPhone
“Maar we waren natuurlijk geen Belanda.” Heeft daar volgens mij niets mee te maken. Een volwassen vrouw was bij ons baboe (= functioneel), zoals baboe Soep, Haar kinderen werden inderdaad bij naam genoemd. Maar ook nu in Nederland, wij zeggen u tegen onze hulp van de WMO.
@@Een volwassen vrouw was bij ons baboe (= functioneel), zoals baboe Soep, Haar kinderen werden inderdaad bij naam genoemd. @@
Een meisje in Malang werd op 2 jarige leeftijd wees. Ze belande toen in een katholiek weeshuis in Lawang. De nonnen die daar de leiding hadden, hadden ook vaak loge’s. Kinderen van de rijke blanda’s. Die gingen met vakantie, met verlof, enz. Brachten hun kinderen naar dat zelfde katholieke weeshuis, en betaalden er goed voor. Deze kinderen kregen uitgebreid eten en aten samen met de nonnen aan tafel en werden bediend door de weesjes. De weesjes moesten ook o.a. de bedden van deze betalende loge’s opmaken, kamers schoonmaken, kleren wassen, de vaat doen. Zelf kregen ze een bordje rijst met een stukje vis. Sliepen in een groot hok samen in stapelbedden. Dit meisje heeft in dat tehuis van haar 2de tot het 12de jaar daar doorgebracht. Hoe zou U deze meisjes noemen? Ook babu? Want dat was het werk dat ze deden. Met een groot verschil. Ze kregen er geen cent voor. Alleen slaapgelegenheid en wat eten. Dat meisje is mijn huidige vrouw. Haar achternaam is Lavalette-Weise en haar oma is een Kouthoofd en familie van Marion Bloem. DAAR WAREN OOK INDISCHE NEDERLANDERS DIE ALS BABU WERDEN MISBRUIKT.
goede film maar niet naar waarheid .
Mijn eerste Hollandse voorouder die naar Indie ging omstreeks 1900, trouwde met en inheemse vrouw. De afstammelingen waren van toen af Indo’s. Geen enkele foto die ik heb laat een Indonesich kinder meisje zien. Baboes als huishoudster wel. We hadden wel een baby zitter, hij was mijn oudere neef.
De kinder baboes waren kennelijk alleen van toepassing voor Hollandse vrouwen getrouwd met Hollandse mannen, die af en toe met Europees Verlof konden.
Verder zijn het mooie foto’s
Dat waren zeebaboes. Die kon je via een bureau inhuren. En daar kon je in Nederland mee pronken.
Correctie op mijn eerste voorouder. Hij ging omstreeks 1860 naar Indie.
Thank You Pak Beert. Love the post
Als ik de foto’s van de ‘baboes’ zie, bezig met activiteiten voor de militairen, vraag ik mij af of je deze vrouwen wel baboe kunt noemen. Ze zijn kennelijk als groep ingehuurd om voor een groep militairen huishoudelijke diensten te verrichten. De schoonmaaksters op mijn werk waren ook niet aan te merken als baboe. Ik zie bij een baboe ook een wederzijdse persoonlijke kant. Die was er niet bij die militairen. Meer een wasserij van ZZPers.
Gezien de uitgebreide inleiding in mijn radio en TV programmagids viel me de film reuze tegen. Op geen enkele wijze zag ik daarin terug hetgeen de maakster Sandra Berends in het telefonische interview met de gidsredactie over het onderwerp te zeggen had. Hadden die woorden maar als verhaallijn gediend van de knap gemonteerde filmbeelden, dan was voor het grote publiek een tijdsbeeld uit ons Oost-Indische koloniale verleden, in het interbellum op onthullende wijze zichtbaar gemaakt. Vooral de wijze waarop door de belanda met het lokale huispersoneel gewoonlijk meende te mogen omgegaan worden uit het filmarchief haarscherp duidelijk. Zouden Beerend’s woorden uit haar interview als onderschrift gediend hebben van de gemaakte opnames uit die tijd dan was de speciale rol van het lokale kindermeisje ook meer tot recht gekomen.
Wat me echter bijna van mijn stoel deed vallen van verbazing was het feit dat de filmmaker pas bij de voorbereidingen van haar documentaire erachter kwam dat het woord ‘baboe’ in Indonesië niet gebruikt en als beledigend wordt ervaren. Ik weet al zolang ik leef (1936) en sinds 1946 in Nederland dat het woord een negatieve connotatie heeft.
Des te duidelijker wordt daarmee dat wij, ondanks alle culturele diversiteit in Nederland sterk geneigd zijn de wereld om ons heen hoofdzakelijk te blijven beoordelen met hetgeen onze eigen leefomgeving als norm stelt en signalen uit andere maatschappelijke kringen onvoldoende ruimte krijgen.
Wat me bovendien verbaasd heeft is het feit dat het toch niet de bedoeling van de filmmaker geweest zal zijn geweest om met haar documentaire de Indonesische bevolking te willen informeren ze wel als voertaal van de film de landstaal van dat land hanteert. Zeker door de pakkende beelden van Sukarno op het bordes op 17 augustus 1946 in haar filmverslag mee te nemen, lijkt de filmmaakster Sandra Beerends daarom meer een propagandafilm te hebben gemaakt voor de republiek Indonesië dan een documentaire ter voorlichting van de huidige bewoners van Nederland.
” Ik weet al zolang ik leef (1936) en sinds 1946 in Nederland dat het woord een negatieve connotatie heeft.” Ik ben dan wel een beetje ouder, maar van die negatieve connotatie heb ik nooit iets gemerkt, ook niet in de literatuur. Het woord pembantu heb ik pas laat na de oorlog geleerd op een cursus bahasa Indonesia.
Zie ook https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Baboe#mw-subcategories
@PeterFJ.Rotteveel; ‘propaganda film voor de Republiek etc.’- Omdat de baboe wat kritische opmerkingen maakte over onze aanwezigheid in haar geboorteland? Een sublieme idee van filmmaakster om juist de baboe (in het maleis) aan het woord te laten. Haar eigen verhaal te vertellen. Haar ‘groeiende’ zelfrespect te (her)vinden; als ze bij een winkelbezoek in Den Haag met mevrouw wordt aangesproken…..
Dan ook tenslotte de ‘bal terugkaatst’, nav. het Nederlands debacle en overdracht bij de uitroep over ‘ons Indië’; ‘wij ons eigen land hebben terug gewonnen’ Eindelijk een doc.film van uit Inlands perspectief.Want indo/totok verhalen over hun ‘zo lieve, aanhankelijke, trouwe baboe’s zijn er al bij de vleet! Uiteraard als propaganda ‘hoe wij toen al onze eigen leefomgeving als norm zagen. En ook de signalen uit die andere/Inlandse maatschappelijke kringen’ totaal negeerden!
Erwaren vele intelektuele inlandse meisjes di voor hun verdere studie naar Holland, als zee baboe fungeren voor Hollandse families.En bekende is LASMIDJAH di later getouwt is met MR HARDI , ooit minister geworden.