Koning Willem-Alexander heeft dinsdagochtend zijn excuses aangeboden voor het geweld dat Nederland aanrichtte tijdens de onafhankelijkheidsoorlog in Indonesië (1945-1949). De woorden kwamen aan het begin van het staatsbezoek, in het bijzijn van de Indonesische president Joko Widodo.
De koning biedt zijn excuses aan tijdens een vierdaags staatsbezoek aan Indonesië. (ANP)
‘In de jaren direct na de Proklamasi volgde een pijnlijke scheiding die aan velen het leven heeft gekost’, zei de koning. ‘Voor de geweldsontsporing aan Nederlandse zijde in die jaren wil ik hier nu, in navolging van eerdere uitspraken van mijn regering, mijn spijt uitspreken en excuses overbrengen. Dit doe ik in het volle besef dat de pijn en het verdriet van de getroffen families generaties lang voelbaar blijven.’
Met de woorden ‘in navolging van eerdere uitspraken van mijn regering’ doelt de koning op de excuses van minister van Buitenlandse Zaken Ben Bot in 2005. ‘Door de grootschalige inzet van militaire middelen kwam ons land aan de verkeerde kant van de geschiedenis te staan’, zei de minister destijds.
Het is de eerste keer dat een Nederlands staatshoofd brede excuses aanbiedt voor het geweld in Indonesië. Eerder werden wel excuses aangeboden voor specifieke geweldsdaden. ‘Het verleden kunnen we niet veranderen, maar we kunnen er wel van leren’, reageerde Indonesische president Widodo op de spijtbetuiging van koning Willem-Alexander.
De kwestie van de excuses speelt al geruime tijd. Al voor het laatste staatsbezoek, door koningin Beatrix in 1995, werd de discussie gevoerd of brede excuses voor het Nederlandse handelen tijdens de oorlog gerechtvaardigd waren, maar die bleven achterwege omdat de kwestie politiek gevoelig lag.
Dit artikel verscheen eerder in de Volkskrant, 9 maart 2020.
Java Post 
Waar blijven de excuses van Indonesische zijde voor de zogeheten bersiap-moorden?
Een mooi gebaar van Nederland om het op deze manier via ons koningshuis te doen. Nu nog een officieel staatsbezoek van hen op 17 augustus. Ik wacht af..
Hier ben ik het zeer mee eens. Ik zou dat een stap die eindelijk, eindelijk zou kunnen worden gezet. Het zou de band tussen Indonesia en Nederland kunnen versterken.
Bedenk dat de Bersiap moorden niet onder de vlag van een Indonesische regering werden gepleegd. Er wàs in 1945 namelijk helemaal geen regering met gezag over onderdanenl En er was zeker geen georganiseerde Indonesische regering!
Het Nederlandse geweld werd namens de toenmalige Nederlandse regering gepleegd door een georganiseerd leger, het KNIL of de KL of andere georganiseerde Nederlandse militaire macht.
“Er wàs in 1945 namelijk helemaal geen regering met gezag over onderdanenl En er was zeker geen georganiseerde Indonesische regering!” Volgens Indonesië bestond de staat Indonesië vanaf 17 augustus 1945. Staatkundig moet dan tenminste aan de volgende criteria worden voldaan:
1. Er moet een territoir zijn. Ja, volgens de RI van Sabang tot Merauke.
2. Er moet een bevolking zijn op dat territoir. Ja, dat was er.
3. Er moet gezag zijn over die bevolking. ” Nee (volgens de heer Rahadi): “Er wàs in 1945 namelijk helemaal geen regering met gezag over onderdanenl En er was zeker geen georganiseerde Indonesische regering!”
Conclusie: Er was geen staat Indonesië. :Leuker kan ik het niet maken. Schiet niet op de pianist!
Zijn de zogeheten bersiap-moorden al vergeven?
Ja. Als wij kunnen vergeven krijgen wij ook rust. Vergeten hoeft niet, vergeven is een grote en goede manier om tot innerlijke vrede te komen.
@PSchumacher; ‘bersiap etc.’- Geen zelfbeschikkingsrecht= geen merdeka, alsmede onze provocaties; Soekarno; een Mussert, voor het ribunaal etc. sloeg de vlam in de pan! Het is Nederland , die bersiap uitlokte in de waan, dat dan de Britten deze revolutie even zouden neerslaan. Toen dat niet gebeurde was onze reactie; ze lieten ons in de steek, ze waren altijd al jaloers op ons Indië etc. In een gesprekken met Indonesiërs hierover; hoe te denken, hoe wij ons, na een Japanse dril periode (remoesjah’s), hongersnood etc. voelden? Toen vele (Indisch) Nederlanders zich tegenover ons voor deden; alsof ze overwinnaars waren/gedroegen; de driekleur in de kampen in top. Als onze jongens komen; een bloedspoor trekken etc. Het is Nederland, die de ellende over ons bracht. Alles om/voor de herbezetting van Indië.Terwijl heel de wereld/VN zich tegen ons keerde! Tot aan de overdracht toe dicteerde de VN ons! Ik herinner me nog de woorden van de laatst nog levende minister van het ‘politioneel kabinet’in 1995 ir.Mansholt; we waren fout!
V
Nou wel genoeg heer Mertens. We weten het zo langzamerhand wel.
“de Britten deze revolutie even zouden neerslaan.” Nee hoor, de Britten (SEAC) waren verantwoordelijk voor orde en rust en de opsporing en verzorging van gevangenen en geïnterneerden. En voor de repatriëring van de Japanners. Zie bijvoorbeeld de instructie van de 49th Indian Infantery Brigade Group in Soerabaja 25 oktober 1945 (met instemming van de Indonesische autoriteiten zowel in Batavia als in Soerabaja):
2. The British forces have three objects in view:
(a) the establishment of law and order
(b) the protection, and where appropiate, the evacuation of R.A.P.W.I.
(c) the disarmament and removal of the Japanese.
Mijn vrouw, die haar vader verloor door de moord gepleegd door 3 Indonesiers, heeft niets gehoord. En zij is niet de enige.
Misschien komt er nog een modern slagschip gedoopt SS “Merdeka”, kassian wij oudjes, uit eindelijk net als in de U.S. gaat het allemaal om het geld.
Het is goed zo.
Ja.
Oh en nog eventjes, vrije Nassie Goreng voor al de oud gedienden.
Moorden tijdens de besiap tijd en bij de ontafhangkelijke strijd is niets in vergelijking met die oorlogen van af 1646 tot 1949.Meer belangrijk voor Indonesia is de erkenning van de vrijheid op 17 Augustus 1945, dan kan Indonesia nog schade vergoeding vragen voor de militiare optreden tot 1949.
U bent op het verkeerde pad met schadevergoedingen……
Ik erken 17 augustus 1945 al mijn hele leven als de datum, de Proklamasi. Dat hebben mijn ouders mij geleerd en vergeving gevraagd voor de tijd nadien.
Aan wie hebben uw ouders vergeving gevraagd voor de tijd nadien heer Huysman?
Toch niet die lafaards uit de Bersiap?
Met al dat ampoen hebben ze uw ouders toch nog het land uitgetrapt als het ware.
Ik herhaal: Morris Juliaan Lavalette, de vader van mijn vrouw, werd op 19 aug 1945 (4 dagen na de bevrijding) door Indonesiers in Malang vermoord. Binnen 2 jaar werd de rest van de familie ook afgemaakt. De Ned. militairen hadden toen niet opgetreden, en waren zelf nog niet eens bewapend of zelf in het land.
Wie heeft hier recht op excuses en over de door u genoemde uitkering. U lult een stuk uit uw nek!
” en waren zelf nog niet eens bewapend of zelf in het land.” Uiteraard niet, die hadden daar nog niets te zoeken.
Oh het gaat dus gewoon om geld.
Natuurlijk. Corruptie staat bij hun hoog in het vaandel. Zelf boven hun rood-wit.
Als wij kunnen vergeven dan krijgen wij ook rust. Vergeven is een grote en goede stap. Het zal vrede en rust in ons hart geven. Beide volken hebben geleden en beide volken kunnen vergeven.
Mijn ouders hadden vrede op een gegeven moment en hebben dit aan hun zoon, aan mij overgedragen.
Ik ben wel benieuwd naar de Indonesische reactie op de excuses van de Koning.
Zou president Jokowi van schrik van zijn stoel gevallen zijn? De excuses zijn weliswaar een gebaar maar is het ook een symbolisch laat staan historisch gebaar in het jaar van het 75-jarig jubileum van de afkondiging van de Proklamasi . Het hangt er maar van af HOE Jokowi tijdens dit staatsbezoek op dit gebaar reageert. Laat hij deze beker aan zich voorbijgaan en doet alsof zijn neus bloedt, want zeg nou zelf wat voor politiek voordeel behaalt hij om op die excuses in te gaan ?
Opmerkelijk is wel dat i.t.t. bovenstaand artikel de Jakarta Post aangeeft dat Jokowi vòòr de Koning sprak. Lijkt me logisch dat de gastheer vòòr de gast spreekt.
citaat Jakarta Post :……”Speaking before Willem, Jokowi emphasized the need for the two countries to forge ahead in a relationship of mutual respect………”Of course, we cannot erase the history, but we can learn from the past. It serves as a lesson for our commitment to grow a relationship that is equal and with mutual respect and mutually-beneficial,” the President said.
Opmerkelijk is wel dat Koningin Elisabeth bij haar bezoek aan Indonesië in 2012 een staatsbanket aangeboden kreeg, terwijl bij het Koninklijk echtpaar zelfs een spekkoek er niet van af kon, althans ik heb geen beelden van een eetpartij gezien.
@PetervandenBroek; ‘van zijn stoel gevallen etc.’- Las gisteren nog in de Telegraaf; Koord dansen in de Gordel van Smaragd. Dacht; zal die koning nou voor de 2e maal, na 1995 de schoffering moeten ondergaan? Zo’n sul is hij toch niet. Kom met een verrassende speech! En ….ik viel zowat van mijn stoel. Nog wel met een tekst regel; ‘in het volle besef van de pijn etc’.; goed verwoord! Eindelijk na 75 jaar; een mensen leven. Velen van hen, die toen in 1995 hiervoor hadden gepleit zijn helaas niet meer onder ons(oa. mijn vader, een Indonesische oom ea.) Mijn oprechte dank aan min.pres. Rutte. Hij heeft het met zijn kabinet klaar gestoomd! En dat allemaal in beslotenheid. Zonder het eindresultaat van het onderzoek af te wachten! De verhoudingen tussen de 2 staten zijn geklaard! Heeft ex.min Bot; geen excuses hierbij ‘meegespeeld’? Hij heeft zijn nek toen uitgestoken voor de spijt betuiging( in 2005). Ik kan mij moeilijk voorstellen, dat hij dit excuus betreurd/afwijst. – Het wordt voor koningspaar ‘dansend door de Gordel van Smaragd’! ( en de zeurpieten blijven hier!)
“van schrik van zijn stoel gevallen zijn? ?” Hoezo? Van de eerste hoofdletter tot de laatste punt voorbereid! Door beide regeringen, staatshoofden hebben dit gewoon te volgen. De regeringen zijn verantwoordelijk.
@JASomers; ‘door beide regeringen voor bereid etc.’- Niet alleen door het kabinet Rutte? Ik kan mij niet voorstellen, dat de Indonesische pres.Joko zijn medewerking hieraan heeft verleend. Dat was vroeger met de regenten. Die waren toen oh zo gezagsgetrouw. Inderdaad tempo doeloe waart hier nog steeds rond.
Een partij wordt buiten schot gehouden. Het toenmalig kabinet die de militairen naar de Oost stuurde om Orde en Vrede te brengen. Dit huidige kabinet moet het boetekleed aantrekken en spijt betuigen en excuses aanbieden aan de nog levende veteranen en hun gezinnen. Dat is het minst wat het huidige kabinet kan doen. Sta pal achter je militairen ,jullie hebben deze jongens uitgezonden met een onmogelijke opdracht. Nu wordt er nagetrapt , een dolk in de rug gestoken. In opdracht werden acties uitgevoerd. Het gedonder moet eens afgelopen zijn was de mening van sommige bewindsmlieden. Deze militairen moesten doen wat er gedaan moest worden.
@JeanLouis;’boetekleed aantrekken etc’- Dat deed in 1986 de toenmalige minister van Defensie bij de Indië herdenking van de Veteranen. Idem In 1995 door de nog laatst levende ‘politionele minister’ ir.Mansholt; ‘wij de regering waren fout’! Maar de veteranen en zovelen hebben oostindisch doofheid opgelopen. Men wilde gewoon de realiteit niet ondergaan. Lijkt mij eerlijk gezegd ook verschrikkelijk. Gedecoreerd te zijn in een foute oorlog. Die medailles weg gooien? Deed vanavond op tv. een KM militair. Zo kwaad was hij. Een ander militair veteraan bij tv op1 wist het al, vanaf zijn aanwezigheid in Indië 1947, dat hij aan de verkeerde kant zat. Omdat de Indonesiërs vochten als verzet strijders, zoals wij in de nazi tijd. Ging na de overdracht met vrouw op vakantie naar Indonesië.
Bezocht een kerkdienst op Bali en vroeg na de dienst om spreektijd. Hij vroeg om vergiffenis. Hij kreeg applaus! En leefde daarna opgelucht/zorgeloos. Ene Poncke Prinsen (pleegde in nazi verzet) koos in ‘die politionele oorlog’ voor de tegenpartij. Verloor familie en vaderland. Hij werd verguisd als matennaaier etc. In Indonesië een gerespecteerd mensen rechten activist. Verkreeg nog eenmaal van min. van Mierlo een visum naar Nederland om zijn familie te bezoeken. Hij werd onlangs geëerd door een Indonesische historicus, die hier tijdens een recente dekolonisatie bijeenkomst in het Pakhuis, Amsterdam een lezing hield; van Multatuli tot Poncke Prinsen! Over die Nederlanders die in die koloniale periode zich het lot van de Inlander aantrok! De toehoorders in de zaal….bleven oostindisch stil!
Meneer Mertens, de geschiedenis herhaalt zich. Militairen worden uitgezonden. Een politieke beslissing. Piloten krijgen de opdracht om een bommenfabriek plat te gooien. Er vallen 78 burgerslachtoffers. Dezelfde politiek schreeuwt moord en brand. Het is moord en de piloten zijn moordenaars. Nog bevestigd door het OM. Dan is dezelfde politiek medeplichtig, of zie ik dat verkeerd. De betrokken veteranen krijgen direct een stigma op hun voorhoofd geplakt. Bij thuiskomst wordt je verwelkomd door je gezin. Je wordt door je vrouw , kinderen en familieleden geconfronteerd dat je een moordenaar bent. De vrouw en kinderen kunnen nageroepen worden dat je man/ vader een moordenaar is. Dit gezin heeft levenslang gekregen. Net zoals de veteranen die uit Nederlands Indië thuis kwamen. Levenslang. Zelf meegemaakt dat een kleinzoon , in bijzijn van zijn vader, zijn overleden opa beschuldigde . Op mijn vraag wat heb je opa gedaan, bij het antwoord weet ik niet haalde hij schouders op en liep weg.
@JeanLouis; ‘levenslang etc.’- En als jij inderdaad toen, als Indië ganger, excessief geweld heb toegepast! De Indië veteraan in de tv.uitzending Mondo ging met vrouw terug en vroeg vergeving. En leefde opgelucht verder! Mi. zijn het juist die etters, die toen al in 1969 J.Hueting tv. uitzending na zijn bekentenissen, hem verrot scholden. Die zich nu verbergen achter die onschuldige veteranen. En (wederom) schreeuwen om excuses van de regering. Excuses, die nb. al 1986 door de min. van Defensie zijn verwoord. – Excuses moeten komen voor de Indische gemeenschap! Die geslachtofferd werd voor herbezetting van Indië. Om over schades in Japanse periode maar te zwijgen.
@Een partij wordt buiten schot gehouden. Het toenmalig kabinet die de militairen naar de Oost stuurde om Orde en Vrede te brengen. @
Het is niet een partij, maar alle parties uit het voormalig Ned-Indie die tot op heden in de steek zijn gelaten. Het is gewoon niet betalen, miskenning en als 2de ranks mensen behandelen. Dat is al meer dan 70 jaren. Rutte en de rest zijn wat mij betreft een stelletje hufters.
@RGeenen; ‘stelletje hufters etc.’- De huidige regering Rutte, die juist afstand neemt van ‘ politioneel kabinet’? Die interdtijd nb. net na een wereldoorlog werderom in Indië een oorlog ontketende. Ons volk toen misleidde met Indië bevrijden, orde en rust etc. Waarbij aan Indonesisch kant zelfs meer dan 200.000 slachtoffers vielen. Inderdaad het verschil te vinden in goed en kwaad is zelfs historisch veelal een probleem. Vooral voor, hen die het hebben meegemaakt en kortzichtig (willen) blijven!
De Nederlandse regering heeft altijd haar militairen in Nederlands-Indie, de veteranen in bescherming genomen. Op een paar uitzonderingen na zijn geen militairen voor het gebruik van excessief geweld (woorden van de Koning) veroordeeld, terwijl 25% van de militairen (R. Limpach) erbij betrokken waren.
Dat de dolkstootlegende er altijd met de haren erbij wordt gesleept geeft weliswaar aan dat de militairen iets van geschiedenis weten, er zit wel een kern van waarheid in maar de Veteranen laten bewust buiten beschoueing of het is onkunde dat het verhaal is aangevuld met verzonnen elementen.
De Dolkstootlegende is een complottheorie die tussen de beide wereldoorlogen vooral onder de nationaal-socialisten (Hitler) en conservatieven in Duitsland leefde, die inhield dat de Eerste Wereldoorlog niet op het slagveld verloren was, maar doordat de linkse revolutionairen het land met hun Novemberrevolutie hadden ondermijnd.
“Op een paar uitzonderingen na zijn geen militairen voor het gebruik van excessief geweld” Volgens mij zijn er 42 militairen veroordeeld (dus minus de vrijspraken en buiten vervolging stellen en niet ontvankelijk) tot een gevangenisstraf tussen de 2 en 12 jaar. Twee maal werd de doodstraf opgelegd, waarvan er een werd uitgevoerd.
Hele goede opmerking van de voorgaande respondenten: de Nederlandse regering heeft destijds schipladingen vol militairen naar Nederlands Indie gestuurd (en KNIL militairen daar gehouden) onder valse opdrachten, verkeerde en onduidelijke bevelen. Nu excuses aanbieden aan Indonesië zet deze honderdduizenden overlevenden en duizenden gesneuvelde militairen voor schut en is een klap in hun gezicht. Als er excuses moeten worden aangeboden, moet de Nederlandse regering dat in eerste instantie doen aan deze militairen gebeuren en daarnaast het fatsoen hebben deze militairen (of hun nabestaanden) hun achterstallige salaris uit betalen. DAT zou een fatsoen daad zijn! En niet zo’n vadsig mannetje sturen die als marionet de kastanjes uit het vuur mag halen …..
@RonvanderBurgh; ‘dat vadsig mannetje etc.’- Die kastanjes( handels betrekkingen) zijn voor u ook van belang hoor! U lust zeker geen manga’s meer? ( bij AH nu 2 voor € 1,86)
De huidige koning is dikke maat met de Japanse keizer. Zijn moeder eveneens met oorlogsmisdadiger Keizer Hirohito. De laatste en zijn troepen in Nederlands Indie tijdens WO2 waren verantwoordelijk voor 2.5 miljoen Javaanse doden. Wie praat daar nu nog over? Koningin Wilhelmina in 1942 in Londen preekte al dat Nederlands Indie een autonome staat moest worden na de oorlog waar o.a. Soekarno direct gebruik van maakte om zijn vrijheidstrijd te voeren. Nu wordt excuus aangeboden aan de Indonesische bevolking voor de z.g. Nederlandse terreur in de na-oorlogse periode .???
Ga maar weer lekker op de thee in Japan
“Koningin Wilhelmina in 1942 in Londen preekte al dat Nederlands Indie een autonome staat moest worden” De koningin kan niets preken, en ook niets uit zichzelf zeggen. Zij is onschendbaar. De voorbereiding daarvoor waren al vóór de oorlog gemaakt door wederzijdse regeringen!
@JQASomers; ‘de voorbereidingen daarvoor etc.’- Al voor de oorlog? U bedoelt toch de 1e wereld oorlog? Toen men de ethische politiek verkondigde; de Inlander te verheffen.
“U bedoelt toch de 1e wereld oorlog?” Meneer Mertens toch, wanneer begint u eens met lezen? Ik herhaal voor u maar eens iets met een datium: (…) Minister Welter had inmiddels laten weten dat na de oorlog een conferentie kon worden bijeengeroepen om hervormingen op staatkundig gebied voor te bereiden. De gouverneur-generaal ging echter verder. Als vervolg op de op 23 augustus in de Volksraad aangekondigde commissie, werd bij gouvernementsbesluit van 14 september 1940 de ‘Kleine commissie van bekwame mannen’ ingesteld onder de naam ‘Commissie tot bestudeering van staatsrechtelijke hervormingen’(…) En: (…) ‘Opperbestuur voornemens na bevrijding Nederland aanstonds conferentie bijeen roepen (…) En: (….) De aankondiging in de Volksraad van deze conferentie over hervormingen na de oorlog vond plaats op 16 juni 1941, het werk van de commissie Visman kreeg hiermee het karakter van een Indische voorbereiding van deze rijksconferentie. Het verslag van de commissie werd op 9 december 1941 aan de gouverneur-generaal aangeboden, twee dagen na de aanval van Japan op Pearl Harbor (…) Heeft u dit nou wel gelezen?
@JASomers; ‘met lezen etc.’- Oh, ik las dus verkeerd.Sorry hoor. Het moet zijn; ‘het opperbestuur(?) voornemens na de bevrijding Nederland aanstonds(!) een conferentie bij een roepen(!) etc.- Vandaar de slogan in mei 1945; Indië bevrijden; meldt u aan! Nederland rekent rekent ook op u etc. Terwijl de suiker/koffie ea. hier nog op de bon was werden alle rijksgelden aangewend om met een lucht- /zee-/legermacht Indië te bevrijden!
Na 15 aug.Proklamst werd de slogan; voor orde en rust! Tegen ongure extremistische elementen door Japan opgestookt. Zoals Soekarno en gevolg, die de bevolking onderdrukken. In 1948 na de 1e actie; tegen het oprukkende communisme. Maar de VN/USA was niet over te halen/trapten er niet in! Onmiddellijke stopzetting van vijandelijkheden; op naar merdeka. Naar de wensch(met ch!) zoals de commissie Visman het eigenlijk bedoelde; ‘als een vrucht der virulente, fascistische en haat dragende Japansche propaganda’! -De terugkeer der Nederlanders met vreugde zullen worden begroet. Zodra rust en orde zijn hersteld. Tot hervatting van Nederland’s ‘zedelijke roeping’ jegens Indië’!
” alle rijksgelden aangewend om met een lucht- /zee-/legermacht Indië te bevrijden!” Dat was niet alleen een voornemen, het koninkrijk was verantwoordelijk voor de verdediging van de gebiedsdelen tegen een buitenlandse agressor. Dat was vóór de oorlog zodanig geregeld dat de KM verantwoordelijk was voor die verdediging. Denk er daarbij om, dat de mensen van die KM in Indië hun achterstallig salaris wel uitbetaald kregen door het koninkrijk! Dat was hun werkgever. En u weet, voor het KNIL en de Indisch ambtenaren was het Indische gouvernement de werkgever. Dat waren organen die niet met ‘buitenlandse zaken’ te maken hadden.
Dat vele artikelen op de bon waren was niet zozeer door een gebrek aan geld, maar een gebrek aan die spullen. Toch kregen wij na aankomst in Nederland extra bonnen voor van alles en nog wat.
” ‘het opperbestuur(?)’ Zie de grondwet van 1922, Art. 60. De Koning heeft het opperbestuur over Nederlandsch-Indië, Suriname en Curaçao.
“na de bevrijding Nederland aanstonds(!)” Klopt, er was geen oorlog met Japan, alleen met Duitsland.
“rijksgelden” Dat ging dus uit de Nederlandse staatsschuld. Nederland heeft nog geprobeerd die kosten door te schuiven naar de Indische staatsschuld, die meeging met de overdracht aan Indonesië, maar dat is niet gelukt.
@RobertBusé; ‘oa Soekarno direct gebruik van maakte etc.’ – U maakt nu van het geheel; een gado gado geschiedenis! Eerst nagaan waarom in 1945 bersiap is ontstaan, svp.
Nu hebben wij genoeg prosa om te lezen voor een nieuwe Bijbel.
Als je blief niet, Robert.