Voor Indisch Nederland is augustus herdenkingsmaand bij uitstek. De emoties komen dan gemakkelijker naar de oppervlakte. Ten goede, maar misschien ook ten kwade…
De overheid in Indië: het paleis in Buitenzorg, 1910.
Door Bert Immerzeel
De temperatuur daalt, de zomer is weer bijna voorbij. Soms denk ik dat het maar goed is dat de Japanners capituleerden in augustus, want dat geeft de kranten in Nederland ruimschoots gelegenheid aandacht te schenken aan alles wat met Indië te maken heeft.
Bij alle herdenkingen komen natuurlijk herinneringen naar boven aan onze dierbaren, maar ook veel oud zeer. En worden steeds dezelfde woorden uit de kast gehaald: schuld, recht en genoegdoening.
De hoofdschuldige, zou ik zeggen, is Japan. Maar er zijn nog maar zeer weinigen in Nederland die nog naar Japan wijzen. Slechts een handvol bejaarden komt iedere maand in Den Haag bijeen, om daar, onder de paraplu van de Stichting Japanse Ereschulden, bij de Japanse ambassade te protesteren tegen de manier waarop dit land met haar oorlogsverleden is omgegaan. Inmiddels werden bijna 300 petities in de brievenbus van de ambassade achtergelaten.
Omdat de Japanners niet thuis geven, richten we ons dan maar op de Nederlandse overheid, en dit vanwege:
- Het niet goed afhandelen van schaderegelingen. Bij de afhandeling van Japanse uitkeringen, het fonds voor de spoorwegarbeiders en dat behorende bij het zogenaamde Wassenaar verdrag, zou onvoldoende ruchtbaarheid zijn gegeven aan deze regelingen en geld aan de strijkstok zijn blijven hangen. Vindt de Task Force Indisch Rechtsherstel.
- Het niet uitbetalen van salarissen van ambtenaren tijdens de oorlogsjaren. Enkele jaren geleden werd door het Indisch Platform met de overheid een akkoord bereikt over een eenmalige nabetaling (de zogenaamde backpay) aan nog in leven zijnde personen. Een schande dat nabestaanden buiten deze regeling vielen, vindt het alternatieve Indisch Platform 2.0 en eist genoegdoening.
- Het onvoldoende compenseren van de ‘kille ontvangst’ van de Indische gemeenschap in Nederland in de Jaren ’40-’60. Een overheidcommissie deed 20 jaar geleden onderzoek naar beschuldigingen in deze richting. Het resulteerde, naast miljoenen voor collectieve uitgaven, in een eenmalige uitkering van ongeveer 1800 euro aan allen die tijdens de oorlogsjaren in Nederlands-Indie woonden en nadien naar Nederland kwamen. Task Force Indisch Rechtsherstel en Indisch Platform 2.0 vinden dit niet genoeg en eisen miljarden.
- Het geen oog hebben voor de belangen van de Molukse gemeenschap. De opheffing van het Koninklijk Nederlands Indisch Leger is juridisch onjuist verlopen, en de uitgeklede backpay regeling trof Molukse mensen het hardst. Vindt de Stichting Maluku4Maluku, en eist daarvoor excuses en rechtsherstel.
- Het niet schadeloosstellen van nabestaanden van Indonesische slachtoffers van Nederlands geweld tijdens de zogenaamde Politionele Acties. Ook deze nabestaanden hebben recht op een uitkering. Vindt de Stichting Komite Utang Kehormatan Belanda (KUKB), bijgestaan door advocate Liesbeth Zegveld.
- Het ten onrechte niet-erkennen van 17 augustus 1945 als datum van de Indonesische onafhankelijkheid. Vindt de Stichting KUKB en nog een aantal linkse splintergroeperingen.
Zo zijn er misschien nog wel meer grieven te noemen. O ja, da’s waar ook, een schande dat de koning niet aanwezig was tijdens de officiële herdenking in Den Haag!
Om eerlijk te zijn, ik vraag me af of we met al deze eisen het onszelf niet nodeloos moeilijk maken om in het reine te komen met ons verleden. Want laten we nu eerlijk zijn. Nederlands-Indië bestaat al 70 jaar niet meer, en de Indo’s, misschien nu nog herkenbaar, gaan langzaam maar zeker op in een steeds kleurrijker wereldbevolking.
Een dezer dagen las ik dat de herdenking van Market Garden (u weet wel: de landing bij Arnhem) in de gemeente Ede voor het eerst werd georganiseerd in samenwerking met Duitsers. De organisatie zocht contact met onze oosterburen en die reageerden meteen enthousiast. “Wat fijn dat we erbij mogen zijn”, was hun reactie.
Het naspelen van de oorlog met Japanners zie ik nog niet direct voor me. Maar zou het niet geweldig zijn als iets van die verzoeningsgezindheid van de Edenaren ook in Indische kringen merkbaar wordt? Zodat we het bij de herdenkingen alleen nog maar over de slachtoffers hoeven te hebben, en niet over de vraag of het nu wel of niet een schande is dat de koning er niet bij was?
Maar goed, de zomer is bijna voorbij. Waar maak ik me eigenlijk druk over?
x
P.S. Ik lees dat een dezer dagen ‘Pinda’ uitkomt: een prachtige glossy van en voor Indo’s waarin vooral veel aandacht voor alle mooie en bijzondere aspecten van de Indische geschiedenis en cultuur. Ik ben benieuwd!
x
Java Post 
Je slaat de spijkers op hun kop!
Ik ben bang dat bij de aanwezigheid van de Japanse ambassadeur op 15 augustus, er met rotte eieren wordt gegooid. En de krans in het water. Binnen de Indische gemeenschap zijn er mensen die het niet zo nauw nemen met het maatschappelijk fatsoen. Mensen die nog steeds niet weten dat er een vredesverdrag is overeengekomen. En het verpesten voor de anderen. En waar we op dat ogenblik ons wel druk over maken.
@JASomers; ‘de krans in het water etc.’- En dat gebeurde, heeft vooral te maken, hoe indertijd wij door onze overheid werden (be)geleid/opgevoed. Met propaganda’s; ‘die scheef ogen met hun kromme benen, ze kunnen helemaal niet schieten etc.etc.’ Er werd op 31/8-’41te Batavia toen nog groots geparadeerd; ‘we staan klaar. ter land, ter zee en in de lucht’. De beduchte kompenie stond klaar tegen over elke overmacht. Op Java duurde de strijd tot stomme verbazing van de Inlandse bevolking, maar luttele dagen, Bij de intocht te Batavia, waarbij duizenden Inlanders aanwezig waren, merkte een collega van prof.Werthiem op; ‘zijn dat nou die mannetjes, met hun kromme benen etc. waarvan wij de oorlog hebben verloren? Je kunt zo over ze heen pissen’. En het zijn deze mannetjes, die ons ten overstaan van al die Inlanders hebben vernederd. Tegenover onze djongossen, baboe’s, kokkie’s, katjongs etc. Diep vernederd, toen in Batavia de burgerwacht in de brandende zon afgemarcheerd werd naar kampen. Onderweg uitgejouwd, uitgescholden door Inlandse omstanders. Waarbij door molest een dode viel. Meerdere, als de Jap niet had ingegrepen. Beduusd, ontzet realiseerden wij ons toen pas, hoe dit Inlands volk over ons dacht. Hoe hun haat gevoelens waren tegenover ons. – Na 15 ug.1945 dachten/ gingen er van uit- de voor oologse draad weer op te makken. Den Haag ‘schreeuwde het uit’; Indië bevrijden! En dat ….eindigde in een drama. Door die verotte Jappen? Door die Inlanders, die wij toch zo ethisch hebben op/be-geleid?
“door onze overheid werden (be)geleid/opgevoed. ” Kunt u dit documenteren? In mijn ervaring waren dit gewoon lulverhaaltjes onderling, en van enkele journalisten die niet beter wisten te schrijven..
“zijn dat nou die mannetjes, met hun kromme benen etc. ” U raakt hier een heikel onderwerp. De Indische bevolking (heeft de overheid niets mee te maken!) achtte zich Europees, d.w.z. boven de inlanders (met kleine i) staand. Ze hebben de IS nooit gesnapt, Indische mensen doen immers niet aan politiek! Standen, gebaseerd op rasverschil!!! En nu was zo’n Aziatisch, laagstaand volk de baas! Ongehoord! Dat was de Russen al overkomen in 1904-1905. En de Indische bevolking had toentertijd kennelijk de kranten niet gelezen. Inderdaad vernederd! Het buigen (wij zoenen) voor elkaar, voor een Japanner normaal0, werd inderdaad als een vernedering opgevat.
“Na 15 ug.1945 dachten/ gingen er van uit- de voor oologse draad weer op te makken.” Dat dachten we niet, dat is normaal volkenrecht, bevestigd door de capitulatievoorwaarden van Japan. En dit hebben we inderdaad doorgezet. En beëindigd op de enige juiste manier, de al vóór de oorlog afgesproken rondetafelconferentie (heette toen de Rijksconferentie) met de soevereiniteitsoverdracht in Amsterdam, zoals het hoort. Niks een man die merdeka roept op de stoep van zijn huis.
Die zo verguisde Indische overheid heeft overigens keurig op tijd gereageerd met de ter beschikking staande krijgsmacht, op tijd, al vóór Pearl Harbor! Begin 1941 vonden in Batavia militaire stafbesprekingen plaats over wederzijdse hulp en dislocatie van de krijgsmachten, de Maleise barrière: de Engelsen in Straat Malakka en de Zuidchinese Zee , de Nederlanders in de Indische wateren en de Australiërs op Timor en in de Arafoerazee. Op 29 juli werd de militaire noodtoestand afgekondigd; op 1 augustus verzekerde het Britse ministerie van buitenlandse zaken Nederland van ondersteuning bij een Japanse aanval, waarna op 15 augustus de Nederlandse regering besloot deel te nemen aan een oorlog indien Engeland of Amerika zou worden aangevallen. Pas begin december 1941, na het afbreken van de onderhandelingen met Japan, zegden de Verenigde Staten Groot-Brittannië steun toe bij Japanse agressie, en stelde de Britse regering op 5 december Nederland voor te komen tot een overeenkomst tot wederzijdse samenwerking in geval van oorlog. Op 30 november waren in Indië alle verloven ingetrokken, en tussen 2 december en 5 december vertrokken alle luchtstrijdkrachten naar hun oorlogsbestemming. Er werd duidelijk rekening gehouden met een Japanse aanval
@JASomers; ‘documenteren etc.’- Nou hr.Somers, wat dacht u, wat de wettelijke(!) status ; Europeanen- Inlanders in die maatschappij teweeg bracht? Een maatschappij dat ieder burger/onderdaan gelijk is, gelijke rechten heeft etc.? Dat daarna ieder (Indo) Europeaan zich daaraan hield( enkele uitzonderen;DD ea) was toch het gevolg? U – uw ouders/tottok buren ea.- had toen toch ook geen Inlandse vrienden/kennissen? Wel een baboe Soep en haar dochtertje etc.* Indische mensen niet aan politiek; -zie DD, Dahler ea( en mijn vader)
* na 15 aug.’45 de draad weer oppakken, normaal volgens het Volkenrecht etc.’- Dus toen al de kamp bewoners vrij kwamen, waren allen bezield van het volkenrecht, om die Inlanders conform het vooroorlogse(!) wijze tegemoet te treden? Zoals het verhaal-zie dr.LdeJong; Het Koninkrijk etc.-; een ex gevangenen de betjak nam en naar zijn oude kantoor ging. Daar de aanwezige Inlanders kwam vertellen, dat hij( de toean) één dezer dagen weer op kantoor kwam! Na alles wat de Jap ons geflikt heeft in het zicht van al die Inlanders? * ‘die Indische overheid etc.’ – Na ’45; vooral de Nederlandse overheid(!) heeft voor de herbezetting van Indië(!)ons bersiap laten ondergaan/beleven. Om vervolgens na het echec van die ‘politionele oorlog’ zich terug getrokken in hun schulp. De gehele Indisch groep in hun ‘ anti Soekarno perikelen’ gelaten.
En nu, na 70 jaar plotseling goede sier maakt met een 4,5 miljoen (ook uw belasting geld!) onderzoek. Daarbij de Indische groep voor zover ; selamat tidoer wenst!
Meneer Somers door de bocht. Zolang er een vredesverdrag door de politiek werd gesloten, waarbij hele groepen werden uitgesloten, blijven ook minder prettige zaken gebeuren. M.a.w. dat vredeverdrag had ook niets met fatsoen te maken.
“waarbij hele groepen werden uitgesloten,”Er viel niets uit te sluiten. De capitulatie was tussen legers, het vredesverdrag tussen staten. Daar had ik het over. Hoezo had het vredesverdrag niets met fatsoen te maken? Pas daarna werd een en ander geregeld. Zoals compensatie oorlogsschade. Werd goed bekend gemaakt, maar ja, als je geen kranten leest of naar de tong tong luistert, vis je achter het net.
“hoe indertijd wij door onze overheid werden (be)geleid/opgevoed. ” Die krans was toch niet van de Nederlandse overheid?
“dat ieder burger/onderdaan gelijk is, gelijke rechten heeft” Die Indische indeling hield rekening met de specifieke behoeften van de verschillende bevolkingsgroepen. Een schoolvoorbeeld van multiculti, maar die Indische mensen snapten dat niet. Sterker nog, wilden dat niet snappen. En we hadden een Inlandse huisarts. En een Madoerese grootmoeder (geen Javaanse!).
“de Nederlandse overheid(!) heeft voor de herbezetting van Indië(!)ons bersiap laten ondergaan/beleven.” Wat heeft die Nederlandse overheid met de bersiap te maken? Toen die Indische(!) overheid het gezag weer overnam was er al lang geen bersiap meer. En Buiten Java/Sumatra, is nooit bersiap geweest (ook geen politionele acties!). Maar ja, daar was al sinds 1944 NICA actief. Maar ja, dat was iets waar men niet over spreekt, past niet in onze zieligheid.
“goede sier maakt met een 4,5 miljoen (ook uw belasting geld!) onderzoek.” U bent toch ook wezen stemmen?
Zoals gewoonlijk, er deugd niets van de Indische mens en alleen de overheid heeft gelijk en kan onze belangen behartigen. Het was hallelujah toen we in Nl kwamen, want we werden verwend en in de watten gelegd, niet waar. Zij die het anders hebben ervaren zijn zielige klagers, niet waar?
@JASomers; ‘ rekening houdt met specifieke behoeften van verschillende bevolkingsgroepen etc. – Waren dat juist niet ONZE regeringsbehoeften hen/die Inlanders toe te schrijven? Uiteraard in de rechtsverhouding(!); Europeanen- Inlanders. * Bersiap zo maar; uit het niets ontstaan? In Soerabaja de verscheurde driekleur eind sept.1945 niet gezien/gehoord. In de Japanse tijd werden wij-buiten het kamp, wonende tussen hen in(!), vijandig doch ongestoord/links gelaten. Na okt.’45 belaagd door een niet te remmen meute; boenoeh belanda! Zo maar? * En dat 4,5 miljoenen onder zoek heeft dat met mijn stem en die van u te maken? * Buiten Java/ Sumatra geen bersiap? Zie Celebes, Borneo, Bali, Lombok, Riouw arch. waar ook troepen naar toe zijn gezonden…wel willen lezen/kennis nemen natuurlijk. Zie/lees JacobZwaan; Japans/Gouvernement/Engels Intermezzo 3 delen! Zijn deze zaken ‘vergeten’ in uw overpeinzingen/beschouwingen?.
“Zie Celebes” Ja, Zuid-Celebes, en ik dacht ook Zuid Borneo. Geen bersiap, infiltraties vanuit Java, waar de hoofden met hun politie niet tegenop konden (TRIS). Vroegen NICA om hulp. De plaatselijke KNIL was te zwak om dat tegen te houden > Westerling. Waarom hoor je niets over al die gebieden die u noemt? Kennelijk gebeurde daar niets om je over op te winden! Nederlands spreekwoord: Geen nieuws is goed nieuws. U Noemt Jacob Zwaan, ik noemde al F.C. Backer Dirks, De Gouvernements Marine, 3 delen. (Het Nederlandse schip met roodwitblauw aan een Indonesische steiger met roodwit). Waarschijnlijk niet gelezen. Ik noemde ook J.J.P. de Jong, Diplomatie of strijd. Waarschijnlijk niet gelezen. Ik noemde ook L. de Jong, deel 11c,III, en deel 12, Tweede helft. Er gebeurde van alles maar geen bersiap en politionele actie. Wel ruzie tussen Australiërs en Nederlanders welke vlag het eerst mocht worden gehesen. Verder alleen de situatie rond de door Soekarno tot gouverneur van Celebes aangestelde dr. G.S.I.I. Ratoe Langie.
@JASomers; ‘specifieke behoeften van die verschillende bevolkingsgroepen etc.’- Of waren het eerder onze behoeften geweest? Waren zij in staat hun behoeften te verkondigen? – Nou, die Indische mensen snapten het anders wel heel snel. Wie wil nou niet in die periode Europeaan zijn? Of Inlander blijven?- Bersiap niet ontstaan door ons beleid; geen merdeka? Zo maar ontstaan uit verveling? * Indische overheid? De Nederlandse had niets van doen met Indië? Het ‘bestelde’ meer dan 100.000 militairen, compleet met lucht- en zeemacht uit Nederland? * geen bersiap in buiten gebieden’- U verwijst steeds naar overheidsdienaren/ambtenaren Dirks/JJP.deJong, die ambtelijke indertijd de ‘waarheid’ naar zich toe schreven. Met vooral het vergoelijken van onze standpunten. Zie de geschiedenis boeken van ons school onderwijs (die nu aangepast worden) De VN(!) indertijd had er toen al geen oren naar! U zat toen al in Nederland en natuurlijk volgestouwd met onze propaganda van de regeringsvoorlichting dienst; ‘leeft mee met onze jongens overzee’. Jonge historici van nu, graven dieper in al die onzin, die toen werd verkondigd!
” U verwijst steeds naar overheidsdienaren/ambtenaren Dirks/JJP.deJong, ” Backer Dirks was een collega van mijn vader. Niks ” ‘waarheid’ naar zich toe schreven.” Gewoon de herrijzenis van de Gouvernements Marine beschrijven. En die bleven na 27 december 1949 varen. Met een roodwitte vlag en een nieuwe baas. Van J.J.P. de Jong is het zijn dissertatie. Niks ” ‘waarheid’ naar zich toe schreven.” Ik denk dat u nog nooit iets degelijks over Borneo en de Grote Oost heeft gelezen. Dan moet u Backer Dirks en L. de Jong maar eens doorspitten.
@JASomers;’herrijzenis van de gouvernement’s marine etc.’- Louter propaganda materiaal! Vergoelijken van gemaakte fouten etc. Ook van politici, die zgn. hun memoires zo nodig moeten publiceren oa.Gerbrandy, van Mook ea.die hun ‘herrijzenis’ willen bewerk stellen(!) En al die gepubliceerde regering’s documenten, nb. indertijd door regering’s(!) ambtenaren zijn opgesteld, waarop historici zich beroepen/geschiedenis te bedrijven. Witwassers van ons verleden! Als voorbeeld; uw suggestie; Borneo en de Grote Oost. Als of daar de komst van de ‘kompenie ‘ met gejuich heeft plaats gevonden/ daar geen bersiap; zie mijn respons op indisch4ever.nu/bersiap
“Louter propaganda materiaal!” Nee hoor, een stuk dat ikzelf heb geschreven. (propaganda voor mijzelf!)
@Het naspelen van de oorlog met Japanners zie ik nog niet direct voor me. Maar zou het niet geweldig zijn als iets van die verzoeningsgezindheid van de Edenaren ook in Indische kringen merkbaar wordt?@
Zoiets kan en mag alleen beslist worden door hen die het meegemaakt hebben. Beslist niet door Indo’s die in Nederland zijn geboren.
Ik mis:
https://www.telegraaf.nl/watuzegt/1542049974/waar-blijven-de-excuses-van-regering-indonesie
& o.a.
https://www.telegraaf.nl/watuzegt/1606338811/excuses-indonesie-gegrond
Ik sta achter beide schrijvers en hun artikel. Zoals Fredericks schrijft, het was een vorm van genocide. De Indonesiers, wie het ook mogen zijn, hebben zich in korte tijd, direct na de oorlog, aangepast aan de japanse mentaliteit.
Goed verhaal van Bert . En ik lees met genoegen al die commentaren , waarbij ik hoop dat de Heer Somers nog lang zal kunnen reageren , ik lees zijn bijdragen met genoegen ,
groet , Michiel Alma
Ik lees de berichten over Java post altijd met volle teugen,Ik ben te jong om dat allemaal persoonlijk mee to mogen maken,1941 was voor mijn ouders een bezorgde tijd en toen kwam er toch weer een kindje bij, eind ’44 werden we door de duitsers de polder uitgeschopt richting de achterhoek waar de hele familie van Eck en aanverwanten onderdak vonden in Zetdam en omstreken,
In April ’45 werden we door de Canadezen bevrijd en getracteerd op witbrood,chocolade en joyrides in their planes,
Na de oorlog kregen we in het dorp verschillende Indo families ingeburgerd, waarvan de kinderen bij mij op school zaten,ook mijn meester in de 4de las kwam van Bandung vandaan,kon die meneer mooie verhalen vertellen over zijn tijd in het verre oosten en zijn jeugd daar in Bandung,daar heb ik mijn liefde voor alles wat met Indonesia te maken heeft,opgedaan,
Na jaren in Perth, W.A. te hebben gewoond ben ik op mijn 65te in Bali neergestreken waar ik nu nog steeds woon.
Ik vind Indonesia een geweldig land, ik reis veel door Java met de kareta Api en dan geniet ik met volle teugen van het landschap en de mensen,zelfs Jakarta heeft zijn mooie plekjes,
Heel hartelijk dank voor de Java Post en vooral de inschrijvingen.
Penestanan Kaja-Bali
Zo, eindelijk een ander verhaal! Goed te weten.