Toespraak van minister-president Mark Rutte bij de herdenking bij het Nationaal Indië-monument 1945-1962 in Roermond, 5 september 2015.
Minister-president Mark Rutte
Indië was in mijn jeugd nooit ver weg, maar ook nooit echt dichtbij.
Dat moet ik uitleggen.
Mijn vader maakte de oorlog mee in een Jappenkamp. Zijn eerste vrouw zat met hun drie kinderen in een ander kamp. Zij overleefde de internering niet. Na de oorlog hertrouwde mijn vader met haar zus, mijn moeder, en vol goede moed gingen ze samen terug om opnieuw te beginnen. Dat was in die moeilijke en onrustige jaren direct na de oorlog bepaald niet zonder risico, maar mijn vader hield van het land en geloofde in de mogelijkheden daar. Toen later, eind jaren ‘50, de spanningen tussen Indonesië en ons land opnieuw opliepen en Nederlandse bedrijven werden genationaliseerd, kwamen mijn ouders terug. Dit keer voorgoed. Voor de tweede keer in hun leven begonnen ze helemaal opnieuw.
Ik ben zelf pas een jaar of tien daarna geboren, in 1967. Maar dat Indische verleden, het verhaal over de spanning en de angsten uit de oorlog, over het gevaar en het altijd dreigende geweld in de jaren erna – het is onderdeel van mijn familiegeschiedenis. Daar was ik me in mijn jeugd ook altijd van bewust. En toch kwam het nooit echt dichtbij, omdat er weinig over werd gesproken. Dat gebeurt nu eenmaal als herinneringen moeilijk en soms pijnlijk zijn. En als mensen liever niet terug-, maar vooruitkijken, omdat ze het verleden niet kunnen veranderen en de toekomst wel.
Zo is het velen vergaan. Ook velen van u en duizenden andere jonge mannen die direct na de oorlog als militair naar Indië werden gestuurd. Het is achteraf makkelijk oordelen, maar het is veel moeilijker om echt na te voelen hoe ingrijpend die ervaring geweest moet zijn. Net bevrijd in eigen land en dan – vaak na een opleiding van niet meer dan paar dagen – meteen die lange bootreis naar een nieuw conflict. Naar een onbekend land met een ander klimaat, een andere taal, andere geuren en smaken, een andere cultuur.
Een land ook dat in brand stond, waar chaos heerste en waar geweld aan de orde van de dag was. Onder die omstandigheden kwamen de militairen van toen in situaties terecht waarin ze alleen nog konden vertrouwen op zichzelf en hun kameraden, terwijl zij in een split second beslissingen moesten. Het was in alle opzichten leven op het scherpst van de snede, een continue balanceeract op de rand van leven en dood.
Deze soldaten, de meesten jongens nog, kwamen terug naar huis met beelden en herinneringen die vaak te pijnlijk en te gruwelijk waren om over te praten. Zij kwamen terug naar een land dat druk bezig was met de wederopbouw en niet uitnodigde om ervaringen te verwerken. Veel Indiëveteranen botsten op een muur van stilzwijgen. Of zoals iemand het verwoordde die zelf als veldpredikant in Indië diende: ‘De wereld waarin we toen leefden, heeft naar ons gevoel de bladzijde Indië heel makkelijk omgeslagen.’
Het luisterend oor, de aandacht, het begrip en de erkenning kwamen pas later. Dit monument, deze drukbezochte jaarlijkse herdenking waar de 6200 gesneuvelde militairen worden herdacht – het helpt om het verleden te begrijpen en verwerken. En het is belangrijk dat we blijven herdenken, uit respect voor de doden, maar ook zodat de levenden zich gehoord voelen en het verleden levend blijft.
Want het conflict in Indië is geen voltooid verleden tijd. De geschiedenis kent veel gezichten. Ook minder mooie. De Nederlandse regering heeft dat eerder ook erkend. Maar één ding staat voor mij als een paal boven water: militairen die door de regering van hun land worden uitgezonden, verdienen steun, respect en waardering. Iedere keer als ik Nederlandse militairen bezoek die op missie zijn, is er het volle besef dat wij deze mensen aan gevaren blootstellen.
Ook daarom is het zo goed dat hier vlakbij het Monument voor Vredesoperaties staat, ter nagedachtenis aan alle Nederlandse militairen die sinds de Koreaoorlog zijn omgekomen tijdens missies. Het onderstreept dat Indiëveteranen in een traditie staan van democratische besluitvorming en militaire plicht. Een traditie van moed, trouw en dienstbetoon. Een traditie om bij stil te staan en door te geven.
Dank u wel.
x
Java Post 
Misschien bedoelde hij het anders maar het komt bij mij over als een verhaal over “onze jongens in dat Indië” . En dan stoppen met “zeuren en gewoon verder gaan met je leven”.
Tja, mijn vader en zijn broer werden vermoord door de Kempeitai … such is life.
@ElisabethvanKampen;.’..vermoord door de kempeitai…’Dat is toch de Japanse bezetting.
Dit Indië monument omvat het tijdperk 1945-1962., dus bersiap,’politionele oorlog’ en
Nieuw Guinea. Een tijdsvak van ‘misleiding; voor orde en rust; eens komt de dag dat Nederland zal herrijzen en Neerlands eerste volksplanting in Nieuw Guinea(Neving)’. Het laatste bastion in de Oost, die na bijna een oorlog wederom moest worden verlaten. Politieke beslissingen/missers die nog na zeulen. En voor hen, die dit tijdvak hebben meegemaakt/slachtoffer hiervan zijn geworden een toespraak houden?
Dat alles eigenlijk voor niets is geweest?
Nog even (volhouden) dan zijn de slachtoffers er niet meer. En dan hoeven er ook geen toespraken meer worden gehouden en….. herdenkingen.
Ja sorry, RL Mertens! U heeft helemaal gelijk. De Bersiap tijd volgde de Japanse bezetting ook meteen op zodat het soms op één oorlog lijkt. Het kwam ook omdat premier Rutte het over zijn tante had die in de oorlog was overleden en later met zijn moeder was getrouwd. Ook een beetje over de Japanse bezetting toch? Geeft niet, ik ben ook een keer in Roermond geweest en dat was plechtig en mooi.
Ik heb mijn brieven naar genoemd adres gestuurt.Het schijnt dat ze sich gesplesialiseerd heeft in zaken van NA de WWIi( Holland- Indonesia).Niet Japan-Ned.Indie( in de oorlog waar mijn oom gesneuveld is)
.
Ik had me anno 2015 geen andere MP kunnen voorstellen dan één in wiens jeugd Indië nooit ver weg was, maar ook nooit echt dichtbij. Wij delen elkaars familie historie van angst, spanning, gevaar en dreigend geweld. Vooral de pijn en verdriet, die nooit verdwijnt.
Zal niet rusten voordat ik de laatste zin heb gecorrigeerd. Sorry folks. Vooral de pijn en het verdriet die nooit verdwijnen.
Mijn oom is begraven op het Ereveld in Tantui Ambon,Vak.Rij/No: 5/D/4 met de inscriptie: DE GEEST OVERWINT. Stamboek No: 90902.Geen enkele compensatie is aan zijn familie is betaald door de Hollandse regering met de reden dat hij alleen maar volgens de HOCI (Huwelijk Ordonanntie voor Christelijke Inlanders) met en inlandse vrouw was getrouwd en niet voor de Burgelijk stand..
CORRECTIE:
Mijn oom is begraven op het Ereveld in Tantui Ambon,Vak.Rij/No: 5/D/4 met de inscriptie: DE GEEST OVERWINT. Stamboek No: 90902.Geen enkele compensatie is ooit aan zijn familie betaald door de Hollandse regering met de reden dat hij alleen maar volgens de HOCI (Huwelijk Ordonanntie voor Christelijke Inlanders) met en inlandse vrouw was getrouwd en niet voor de Burgelijk stand
Mijn ouders zijn ook alles kwijtgeraakt, huisraad, auto, juwelen van Moeder, banktegoeden etc. Verder KNIL salaris van Pa in oorlogstijd nooit uitbetaald ( backpay).
Nederlanders in Nederland hebben alles vergoed gekregen. Het heeft niets te maken met het soort huwlijk van uw oom. Het is de discriminatie van alle inwoners van Ned. Indie.
“banktegoeden” Voor banktegoeden bij een fatsoenlijke bank kon u zich melden bij die bank. In Indië was dat meestal de NHM. Nu in Nederland ABNAMRO. Als u geen bankgegevens meer hebt, dat hebben de meesten uit Indië niet, kunt u na legitimatie die bank een zoekopdracht geven. Bij mijn ouders is dat goed gegaan.
Het houdt niet op….
Wij kan mij helpen ?.Ik heb Avocate Mevr.Liebeth van PRAKKEN 3 brieven geschreven maar helaas nog geen antwoordt.
Er is geen advocate met de naam Mw. Liesbeth van Prakken. Laat u ‘beter’ informeren, zou ik zeggen, heer Suparmo.
Ik heb mijn 3 brieven naar genoemd adres gestuurt. Het schijnt dat deze advocate zich gespecialiseerd heeft in zakan van NA de WWII( Holland-Indoneia) Niet Japan- Ned.Indie , de oorlog waar mijn oom gesneuveld is.
Heer Suparmo,
Ik heb het mailadres van de professor voor u opgezocht. Hopelijk heeft u deze keer succes. Laat ’t ons dan ook weten.
lzegveld@prakkendoliveira.nl
Ælle
@ Rutte’s toespraak – Ik vraag me af ;- als de eerste vrouw van zijn vader, die met hun drie kinderen in een ander jappenkamp zat het zelf niet overleefde en zijn vader in NL met haar zuster hertrouwde en SAMEN naar indonesie terug keerden – wat er dan met die drie kinderen gebeurt is…….ergens achtergelaten??
Bill, deze video zal jouw vraag of DIE drie kinderen waren achtergelaten waarschijnlijk beantwoorden. Luister maar!
http://jeugdjournaal.nl/item/198254-mark-rutte-over-vroeger.html
Ik heb mijn 3 brieven naar genoemd adres gestuurt. Het schijnt dat deze advocate zich gespecialiseerd heeft in zakan van NA de WWII( Holland-Indoneia) Niet Japan- Ned.Indie , de oorlog waar mijn oom gesneuveld is.
Wat jammer dat het filmpje het niet doet!
Toby, doet deze andere versie van de film ‘t?
Bedankt Ælle – dit filmpje beantwoordde mijn vraag. Hij is dus in een gezin met 7 kinderen (dus met zijn oudere half broeders/zusters) opgegroeid – goed!
Voor mij was dit wél belangrijk om te weten. Ik ken oorlog weeskinderen en half weeskinderen, waarvan de overblijvende ouder na de oorlog “samen” met een nieuwe partner een nieuw leven begon en daarvoor de kinderen in de steek liet.
Een goede vriend (en trouw Java Post lezer) was zo’n geval. Hij werd in ’46 met een groepje gelijkwaardige kinderen door de regering op de boot naar Nederland gezet en in een stichting opgenomen. Hij was dus op 6 jarige leeftijd een slachtoffer – én van het jappenkamp – én van een gestorven moeder – én van een vader die niets van hem wilde weten……
Als ik een stuikje in Javapost schrijf, is het toch niet interessant hoe of het met mijn kinderen gaat?
Dieje Rutte, zo vol begrip voor de Indië-veteranen.
Maar de veteranen van 41-45 hebben nooit hun salaris volledig betaald gekregen over die periode ( wel 2 afkoopsommen). En wat het nog erger maakt… de staat dumpte die schuld bij Indonesië .
En wat doet Rutte op een indiëherdenking. Hij suggereert dat de onvrede over deze fraude een gevoel is van miskend oorlogsleed. Wat hij betreurt.
Door het zo te noemen is de staat nog steeds bezig met miskenning.
Alles en iedereen die iets of alles met voormalig Nederlands-Indië te maken heeft gehad, voor de oorlog, tijdens de oorlog of na de oorlog, mag best van alles roepen maar moet er niet op rekenen dat er iemand in Nederland naar hem of haar zal luisteren noch zal hij of zij antwoord krijgen. Wij woonden ooit in een prachtig land, toen de Japanners kwamen werden velen van onze familieleden vermoord. Daarna kregen we een tweede oorlog over ons heen en werden nog eens vele familieleden van ons vermoord. Plus ook nog eens vele jonge militairen uit Nederland die daar door Nederland naar toe werden gestuurd. Antwoord of resultaat; weinigen in Nederland kennen die juiste geschiedenis en het kan ook maar weinig mensen schelen, daar in Indië zaten een stelletje uitbuiters.
Dat grote gemis in Nederland aan ook maar een beetje interesse in alles wat ooit met Indonesië / voormalig Nederlands-Indië te maken had, dat doodgewoon volkomen wordt genegeerd of van tafel geveegd vind ik een toppunt van diepe oppervlakkigheid.
De heer Rutte is heel gewoon ook vrij oppervlakkig daarom kan hij alles gemakkelijk miskennen.
SORRY ,OVER WAT ANDERS.DE VOLKSKRANT: ” Nederland moet 7214 vlugtelingen ontangen”.
De KAFIR Westerse landen die genoodzaak zijn om millioenen ,Mohammadaanse vluchtelinge te moeten ontvangen.ZIJN GENOODZAAK om een wet te maken gebasserd op de leer van Mohammad zelf en die van de Our’an, en dat is: EEN IEDER ZIJN EIGEN GODSIENST. Zo doende kan het Mohammadanisme NIET in HET PUBLIEK uitgevoerd worden..Maar is een PRIVATE goddienst dat NIET BUITEN de betrokken persoons huis mag worden gepraktizeerd en zo doende geen andere tot nadeel kunnen worden. Dus ook geen overtrededing van de Rechten van de Mens.
Correctie OVER WAT ANDERS. “overtrededing” moet zijn ” vertreding”. Bedank!
HUH?!
HAH?!
Nederland kende het processieverbod. Is niet meer nodig, in Nederland wordt geen of nauwelijks godsdienst meer beleden buiten de kerkgebouwen. Ik dacht ook niet buiten de moskee. Leuk: heel vroeger is er commentaar geweest vanuit Protestant-Christelijke hoek, over de Nederlandse bankbiljetten. Op de afgebeelde kerken waren kruizen te zien!Verder is er ook geen verplichting een islamitische wet te maken. Nederland kent vrijheid van godsdienst. Zag zelfs kruisjes maken op het voetbalveld.
DERRR..!
‘veel Indië veteranen botsten op een muur van stil zwijgen’ Op I4E verwijst men naar een brief van de Het Veluwe bataljon 1946. Waarin door een soldaat gewag wordt gemaakt van een incident in Nederland, toen de eerste gewonden uit Indië arriveerden; die werden voor moordenaars uitgescholden en met stenen bekogeld(!) De stemming in het Vaderland was omgeslagen. Terwijl de politiek (namens het volk) de beslissingen over de acties nam, werden betogingen gehouden in Amsterdam(Markthallen) en spandoeken met; ‘maakt van onze jongens geen moffen’ bij de afvaart oa. Rotterdam. Treinen met soldaten naar de havens werden bewaakt. Indië weigeraars doken onder/ werden vervolgd. Bij schermutselingen is zelfs een dode gevallen- zie dr.L.de Jong. Niet alleen de veteranen, iedereen uit Indië in die periode, kregen in die periode een koele ontvangst. ‘Zij hadden wat uit te leggen'(al thans dat verwachtte men van hen), zei de voorzitster van de 2e kamer in haar speech bij de Indië herdenking.
Meneer Mertens,
uw:”De stemming in het Vaderland was omgeslagen”
Ik zou hierbij willen zeggen: Maak er toch weer niet opnieuw een drama van.
De bevolking van Nederland had òf geen interesse (was onverschillig), òf was dermate beinvloedt door die spreuken van de communistische partij !
Het merendeel was hard bezig zijn eigen hachje weer op het niveau van voor 1940 te brengen òf uit de handen van de politie/politieke zuiveringsdienst te blijven (gezien hun activiteiten tijdens de oorlogsdagen)!
Daar waar sprake was van aggitatie waren het meestal de meelopertjes welke sterk waren beinvloed door propagandabladen als b.v. de waarheid etc. Meelopertjes hier even niet in vorm van positief maar eerder dramfiguurtjes, dagdromers, utopisten die je overal wel hebt tussenzitten. Mensen zonder levenservaring, die meenden het beter te weten. Die had je ook al voor de oorlog in de vorm van het gebroken geweertje etc. Mensen die steeds weer opnieuw bepaalde stemmingen hebben veroorzaakt onder de bevolking en wat er toe heeft geleid dat Nederland/Ned.-Indie in 1940/1942 een bezetting kreeg te verduren
Voor het gros was Nederlandsch-Indie ver van huis, onbekend, niets beduidend en de mensen die van daar kwamen, nog minder. De Nederlandse bevolking had geen weet !
(ook de Heren politici niet 😉
@vSanten. Niets gemerkt van die stemming? Ook niet van HMvRandwijk, hoofdredacteur van Vrij Nederland die naar aanleiding van het Comité Rijkseenheid; ‘Indië in nood; Niet langer praten….granaten’! Op 20 juli 1947 door van Randwijk (verzetsstrijder/redacteur Vrij Nederland) werd beantwoord met zijn ; ‘Omdat ik Nederlander ben’; ‘de dag dat Nederland met tanks en bommen een ander volk te lijf ging, het Wilhelmus voor mij, klonk als een vloek..’ Hij werd door sommigen als landverrader bestempeld.- Hella Haasse, die met Oeroeg het boekenweek geschenk prijsvraag 1948 won. ‘Oeroeg(de Indonesiër) was mijn vriend’. Zij werd winnares, echter door de (Indische) Nederlanders als ‘verraadster’ aangemerkt. (zie ook Tjalie Robinson kritiek). J.de Kadt(PvdA) in de 2e kamer; die het beleid hekelde etc. De door MP bewaakte militaire treinen treinen naar de havens voor inscheping naar Indië.De rellen in Amsterdam etc. Maar ja, voor iemand die als ‘politionele souvernier’ ter wereld kwam, zijn deze zaken inderdaad onbekend. Maar @Somers?
“De stemming in het Vaderland was omgeslagen.” De meeste mensen in Nederland hadden wel wat anders aan hun hoofd. Bij mijn a.s. schoonouders: Vlissingen was net drooggelegd, er moest opgeruimd en heropgebouwd worden. Van het huis van mijn schoonouders was de helft, en een deel van het dak weggeschoten. Alle ruiten stuk. De bakkerij moest weer draaien, dat waren de enige inkomsten. Indië was uiteraard heel ver weg. De HBS waar ik was ingeschreven lag nog in puin. Er was ruimte gemaakt in een noodschool. Er werd niet gezeurd, alleen maar gewerkt.
“kregen in die periode een koele ontvangst” In alle hierboven geschetste ellende wij niet hoor. Zelfs zelfstandige huisvesting in een dorp noodwoningen. (moest je wel zelf achter heen hoor).
@ Somers. U was toch al in 1945 in Nederland? Ik hoor u hierover ( de omgeslagen stemming ertc.) niets melden. ..’wel wat anders aan uw hoofd’? Geen kranten gelezen?
Ik had zelfs een (studenten)abonnement op de NRC! Daar staat heel veel in. Gelukkig vrijheid van drukpers. Prachtige verhalen over de opstanden in o.a. Amsterdam bij het huwelijk en inhuldiging van koningin Beatrix. Was kantje boord. Gelukkig goede politionele acties van Marechaussee en ME. Niet alleen uit de krant vernomen, mijn zoon en oudste dochter zaten er midden in. Wie weet dat nog? Tegenwoordig ook heel veel over de heer Wilders over Marokkanen enzo, en vluchtelingen.. Ook leuk. En elkaar afmaken na een verloren wedstrijd. Weer rust en orde na politionele acties van de ME. Je kunt je toch niet druk maken over van alles en nog wat. U noemt altijd interessante namen uit het verleden, maar er zijn nog vele andere namen ook te noemen. Democratie is voor en tegen. Maar je kan van de gewone Nederlandse bevolking toch niet eisen dat ze de ellende van de hele wereld in hun rugzak hebben. Indië in I4E en Javapost vind ik prachtig en genoeg. Wilt u meer, uw gekozen parlementariërs hebben hun spreekuren.
Met “De stemming in het Vaderland was omgeslagen.” kan ik weinig mee. Ik weet wel dat bij de 2de Kamerverkiezingen van 1946 haalde de CPN (communistische partij) 10 zetels en 2 jaar later maar 8 zetels , evenveel als de VVD. KVP en PvdA hadden samen de meerderheid in de kamer met 100 zetels. Dus iets haperde aan de communistische propaganda. Dan hadden de Nazi’s een efficiënte propaganda . In 1933 haalde meneer Hitler maar 43,9 % van de stemmen. daarna waren er geen regulaire verkiezingen meer.
Om te beweren:…….wat er toe heeft geleid dat Nederland/Ned.-Indie in 1940/1942 een bezetting kreeg te verduren…. lijkt mij enigszins voorbarig. Sommige mensen vergeten wat Nederland vòòr de oorlog was, een grote voorstander van de neutraliteit. Dat was gratis op de eerste rang zitten, geen bewapening. Wat Indie betreft begon dat op een gegeven moment te veranderen, gezien de Japanse dreiging. Er werden grootse vlootbouwplannen voor Indie opgesteld, waarbij de eerste zware kruiser in 1946 in dienst zou worden gesteld, die dingen worden niet zo snel gebouwd in Nederland. Datzelfde gebeurde met de luchtmacht. De eerste vliegtuigen uit de VS werden begin 1942 afgeleverd.
Wat Nederland betreft zou ik dhr . van Santen aanraden het von Schlieffenplan te bestuderen, dat is beschikbaar bij de Koninklijke Bibliotheek, althans toen ik als 15-jarig broekje dat boek aanvroeg. Het lezen was wel goed voor mijn Duits.