Waarom wij zo weinig van de oorlog in Indonesië weten

De grootvader van Ronald Nijboer diende tussen 1946 en 1948 in Nederlands-Indië en tekende zijn belevenissen op in een dagboek. Bijna zeventig jaar na de onafhankelijkheid van Indonesië bezoekt Ronald dezelfde plekken als zijn opa. Waarom weten we zo weinig van die tijd?

Door Ronald Nijboer

Op 17 augustus 1945, zeventig jaar geleden, roept Soekarno de Indonesische onafhankelijkheid uit. De Nederlandse overheid erkent de onafhankelijkheid niet en stuurt 200.000 soldaten om de orde in de kolonie te herstellen. Vol goede moed reizen oorlogsvrijwilligers en dienstplichtige militairen naar Indië om de bevolking te bevrijden van de terreur.

De werkelijkheid blijkt anders. Ze worden niet onthaald als helden, maar belanden in een complexe, vuile oorlog. Als de soldaten verslagen uit Indië terugkeren gaan ze over op een massaal stilzwijgen. Wat ze hebben meegemaakt, is vaak te heftig om te vertellen en de achtergebleven familie en vrienden kunnen zich maar moeilijk een voorstelling maken van wat ‘onze jongens’ daar beleefden. Door de Nederlandse regering en pers werd ten slotte nooit gesproken over een oorlog. Er was slechts sprake van een binnenlands conflict, zo erg kon dat toch niet zijn?

Evert-Jan Nijboer, schrijvend in zijn dagboek

Evert-Jan Nijboer, schrijvend in zijn dagboek

Mijn opa, Evert-Jan Nijboer, verbleef als oorlogsvrijwilliger van 1946 tot 1948 in het toenmalige Nederlands-Indië. Ook hij zweeg nadat hij gediend had en terugkeerde naar Nederland. Wel hield hij elke dag zijn belevenissen bij in een dagboek. Het is de basis voor mijn reis door Indonesië. Wat zien we, als het zwijgen met verhalen gevuld wordt?  

Mijn opa achterna

Van de drukkende hitte in Jakarta stap ik de koele Immanuelkerk in. Een brede trap leidt me via het portaal de ronde kerk binnen. Het gebouw, opgetrokken uit smetteloos witte zuilen met daarop een donker koepeldak, straalt een zeldzame rust uit in de immer chaotische metropool. Over een paar minuten begint de dienst.

Maar ik ben hier niet uit religieuze overwegingen. Ik ben hier omdat mijn opa als diepgelovig christen zijn zondagen doorbracht in de Willemskerk, zoals de kerk destijds heette.

Zondag 7 april 1946
Vanmorgen ben ik naar de Willemskerk te Batavia geweest. Veel Ambonezen en Maleiers. De kerk was tjokvol, een 200 man moest wel staan.

Dat is nu wel anders. Slechts enkele gezinnen vergezellen mij deze namiddag. We worden, in het Engels, welkom geheten door de diaken, een kleine, kromme vrouw. Als ik haar vertel dat ik benieuwd ben naar de kerk waar mijn opa altijd kwam, begint ze te stralen. ‘Welkom in onze kerk!’ zegt ze in vlekkeloos Nederlands. Haar ‘mammie’ kwam uit Holland en haar opa was predikant tijdens de onafhankelijkheidsoorlog. De levens van onze grootvaders hebben elkaar destijds gekruist en ik probeer me in te beelden hoe mijn opa meezong met de psalmen vanaf dezelfde plek waar ik luister naar de lezing uit Mattheüs 13.

Waarom mijn opa zich aanmeldde

Bevrijding Oost-Nederland, 1945

Bevrijding Oost-Nederland, 1945

Zijn eerste zinnen zet Evert-Jan op papier als de geallieerden in april 1945 het Overijsselse Gramsbergen binnenrijden. De langverwachte bevrijding zorgt voor een uitzinnige vreugde, verlost van de bezetter kan de wederopbouw beginnen.

Vrijdag 6 april 1945
Er ging een gejuich op, want de Engelsen (Canadezen) kwamen. Een geweldig gejuich. Iedereen drukte je de hand en door iedereen word je de hand ook gedrukt ten teken van innige blijdschap. Blij mochten we ook wel zijn, dat we al die jaren waren gespaard voor de greep van de vijand. Het onderduikersleven nam een eind. Wat een vrijheid, dat het juk verpletterd was.

Zaterdag 5 mei 1945
Eindelijk vrede, algehele bevrijding van het dierbare Vaderland. Wat een vreugde, vooral voor het hongerende Westen. Want wij hebben met hen meegeleden. Wat een blijdschap de Koningin weer in ons midden te weten.

Ondanks de overwinningsroes is er weinig toekomstperspectief voor een boerenzoon zoals mijn opa. Tegelijkertijd is Nederlands-Indië nog volop in oorlog met Japan en rekruteert de Nederlandse overheid oorlogsvrijwilligers om ‘onze Rijksgenoten in Indië te bevrijden.’
Evert-Jan meldt zich aan. Hij ziet dat wel zitten, onthaald worden op Java. Zoals dat gebeurde bij de Engelsen en Canadezen in zijn stad.

Zaterdag 15 september 1945
Bekend werd dat we binnenkort naar Indië gaan als Gezagsbataljon Indië. Wij zullen de grondlegger zijn in Indië. Een hele eer.

De heenreis doet als een jongensboek aan. Een 22-jarige jongeman die in de bloei van zijn leven het avontuur opzoekt, vol goede moed om zijn plicht te volbrengen. Zo’n 1.600 Nederlandse militairen, velen van Evert-Jans leeftijd of jonger, worden in oktober 1945 ingescheept op de Stirling Castle. Via de Middellandse zee langs het exotische Port Said en het verre Australië komen ze eind november aan in Penang, Maleisië. Mijn opa is onder de indruk van de schoonheid van de Aziatische natuur.

Dinsdag 27 november 1945
Een prachtomgeving waar we overal langs kwamen. Mooie groenende bergen, de palmbomen, pisangs, alles werd nu ineens werkelijkheid. Toen ik dit alles zag, kreeg ik een indruk om de tropen nooit weer te verlaten.

De strijd van de vrijwilligers

Inmiddels heeft Japan zich overgegeven, maar de plotselinge onafhankelijkheidsstrijd van de Indonesiërs heeft de rust op Java niet doen wederkeren. Pemoeda’s eisen met veel geweld de onmiddellijke onafhankelijkheid. Veel Nederlanders en Indische Nederlanders worden vermoord. Als Evert-Jans brigade op 26 maart 1946 wordt toegelaten in Batavia hoeven de Japanse bezetters niet meer verjaagd te worden. Het nieuwe doel is om Indië in Nederlandse handen te houden.

Dinsdag 26 maart 1946
In de haven lag het vol gezonken schepen. Onze eerste indruk was een doodse stad te zien, vernield en door de Jappen verwaarloosd. […] Direct de eerste nacht hadden we wacht. ’s Nachts werd er geschoten. Dat ging de hele nacht zo door. Bren, Sten en geweren, alles kon je duidelijk onderscheiden. De kogels floten door ons kamp, want het was geen kilometer van ons verwijderd.

Het positieve gevoel van de heenreis is snel voorbij. De ‘arme inlanders’ lijden honger en berichten over gruwelijke moordpartijen bereiken de soldaten. In mei 1946 worden acht militairen vermist na een patrouille in Pesing. Als ze dagen later worden teruggevonden blijken de lijken onherkenbaar verminkt. Ook de bevolking wordt niet gespaard.

Woensdag 15 mei 1946
Deze morgen waren vermoorde inlanders door de kali gedreven. Als die arme mensen in contact zijn geweest met Hollanders worden ze naderhand vermoord.

Avontuurlijk is het, maar niet op de manier waarop de meesten het zich hadden voorgesteld. De woede tegen de Japanners en Indonesische revolutionairen groeit met de dag.

Evert-Jan doet desondanks zijn best om de moed erin te houden. Af en toe is daar ook reden toe. In juni 1946 rijdt zijn patrouille naar het front in de stad Cianjur. Dagen van hevige vuurgevechten volgen. Vlak voor de ogen van Evert-Jan steken ‘extremisten’ Chinese woningen in brand en beschieten de bevolking. De kapitein beveelt het gebied tot aan de brand over te nemen. Dat lukt, 4.000 Chinese mannen, vrouwen en kinderen worden geëvacueerd en in veiligheid gebracht.

Bladzijde fotoalbum Evert-Jan Nijboer

Bladzijde fotoalbum Evert-Jan Nijboer

x

Rijdend door Cianjur herinnert weinig meer aan de strijd die hier is geleverd. Ik overnacht bij een inwoner van Cianjur en ga op pad met zijn neef Dio, op zoek naar herkenningspunten uit de dagboeken. De bewegwijzering staat vol met namen van plaatsen die mijn opa heeft aangedaan: Cibeber, Sukabumi, Cisarua. Dio neemt me mee in een angkot, een felrood minibusje dat dienst doet als openbaar vervoer. In gesprekken met andere Indonesiërs heb ik al gemerkt hoe opvallend vergevingsgezind ze staan ten opzichte van de oude kolonisator. Ook Dio voelt geen enkele wrok tegen de Nederlanders: ‘Natuurlijk, de kolonie was niet goed, maar de Nederlanders hebben wel wegen aangelegd en onderwijs gebracht.’

De alledaagse bezigheden van de vrijwilligers

Juist de dagelijkse belevenissen brengen die onvoorstelbare tijd dichterbij. Gedurende zijn tijd op Java schrijft hij ook steeds meer over het alledaagse en verdwijnen de militaire acties naar de achtergrond. Het lijkt zijn manier om met de oorlog om te kunnen gaan, want stapsgewijs wordt het geloof in het ‘herstel van de orde en rust’ minder. Veel kameraden sneuvelen. Al in de eerste maanden draagt hij de kist van zijn maat Pieter van Eppen en de dood van zijn vroegere kapitein Van Dijk ‘die zich zo uitnemend verdienstelijk maakte door voorbeeldige moed’ raakt hem diep.

“God geve dat het niet tevergeefs is geweest.”

De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties keert zich ondertussen steeds feller tegen de Nederlandse missie. De Nederlandse overheid blijft het conflict bagatelliseren en bestempelt militair ingrijpen als ‘politionele acties.’ Over oorlog wordt dan ook niet gesproken onder de Nederlandse bevolking, maar de soldaten in Indonesië weten wel beter. Als Evert-Jans schip begin 1948 koers zet richting Nederland is hij niet meer zo zeker van een goede afloop.

Zaterdag 28 februari 1948
Veel is beleefd en geleden. God geve dat het niet tevergeefs is geweest. Dat is een gedachte die velen bezighield in deze uren van vertrek.

Thuisgekomen is de familie dolblij om hun zoon en broer weer te kunnen begroeten, maar Evert-Jan heeft moeite om te wennen aan een nieuw leven in Holland. Mensen stellen vragen die voor hem vanzelfsprekend zijn: ‘het is er zeker warm?’ of ‘moest je ook vechten?’

De eerste keren moet hij daarom glimlachen, maar al snel ergert hij zich aan de oppervlakkige belangstelling. Het doet hem pijn als een kennis zegt ‘Laten ze die oorlogsvrijwilligers maar allemaal in Indië laten.’ Zijn verhaal kan hij bij niemand kwijt en hij besluit het dan maar voor zichzelf te houden. In de week na zijn thuiskomst schrijft mijn opa:

Allerlei gekke dingen kunnen de mensen van hier je vragen […] Belangstelling is er wel, maar begrip over Indië voor geen cent […] Als het leven hier maar gauw went, want veel dingen vind ik bekrompen en kleinzielig.’

Een mensenleven later lijkt er weinig veranderd.

x

Dit artikel verscheen eerder in De Correspondent, 15 augustus 2015.

Dit bericht werd geplaatst in 3. Bersiap en Merdeka, 1945-1949 en getagged met , , . Maak dit favoriet permalink.

74 reacties op Waarom wij zo weinig van de oorlog in Indonesië weten

  1. j.w.hoegen. zegt:

    alleen blanken en indo-europeanen , waren eind 1945 het slachtoffer.
    geen chinezen en christelijke indonesiers.
    alleen zij die het verdienden.
    de politieke indoctrinatie in nederland was top destijds .

    • Indisch4ever zegt:

      @ j.w.hoegen….”die het verdienden” ?
      Er zijn duizenden Europeanen én Indonesiërs vermoord door nationalistische extremisten…
      Waarom verdienden zij de doodstraf ? Omdat ze wat rijker leken te zijn ?
      Met zo’n moordzuchtige rechtvaardiging….krijg je wel moordpartijen.

      Het was natuurlijk etnische haat, vreemdelingenhaat, racisme. Dat soort praktijken .

    • Peter Blommaert zegt:

      “alleen zij die het verdienden” ….. schaam uzelf diep met deze uitspraak! Vrijwel alle Indo’s die naar Nederland zijn gekomen (waaronder mijn familie) hebben zwaar geleden tijdens de Japanse bezetting en misschien nog wel meer tijdens de Bersiap periode!

    • Jan A. Somers zegt:

      Ik wist niet dat je werd vermoord omdat je dat verdiende. Nooit te oud om te leren.

    • Kunt u, meneer Hoegen, zeggen op welke feiten uw mening is gebaseerd ?
      Ben benieuwd naar uw antwoord.

    • J. Nieborg zegt:

      Wie het verdienden was de Nederlandse regering, die maakten de wetten. Die vermoord waren was de gewone mensen die net zoals iedereen het moeilijk had tijdens en na de oorlog.nhet was de regering die gevlucht was naar Australia, neen die hadden het goed.
      Zo, ga astublieft geen gekke dingen zeggen. Speciaal niet als jer geen sikkepit van weet.
      Want dat is stom praten.

    • Bill Zitman zegt:

      @j.w.hoegen – Vreemd, U zit uw zelf tegen te praten…. http://www.gastdocenten.com/bersiap/vlucht-emigratie.html
      Maar we zijn allemaal ‘off topic’ – het artikel is over de koloniale oorlog, niet over de ‘bersiap’

    • Frans Smith zegt:

      Ik zelf wil geen mening hebben op dit moment. Zoals wij in Nederland films hebben over de 2e wereld oorlog, zo hebben de Indonesiers ook dat soort films. In een film, zag je de Indo’s mensen zomaar doodschieten. Ja, het is waar dat zowel Europeanen, Afrikanen, en Indo’s als soldaat hielpen het blanke gezag te handhaven. Het is ook normaal dat op een gegeven moment de massa zich tegen je kan keren, en dat gaat altijd gepaard met extreem veel geweld. Kijk maar naar De Franse revolutie of de Russische, meteen na WO2 barste de oorlog uit in China. De Bersiap was niets anders. En laten wij eerlijk zijn, vanaf het moment dat het VOC kwam huurde men jan en allemaal om een soort leger te vormen. Maar dat was een paar honderd jaar gelden over de hele wereld zo. Het grote probleem zijn “mensen”, niet specifieke rassen of culturen. De menselijke historie is er een van oorlogen, feodale tijdperken, slachtpartijen, onderdrukking en landje veroveren. Ja ook Nederland heeft al die zaken ervaren,waren het niet de Romeinen, dan wel de onderlinge stammen oorlogen, de Spanjaarden, Fransen, Duitsers. Verdienen is denk ik wat zwaar uitgedrukt, ja sommige mensen verdienden niet anders. Maar men soms gene- raliseerd men te makkelijk. Wat kan een Indo er aan doen, als hij/zij 300 jaar later wordt geboren, een bepaalde status heeft. En wat kan een blank kind er aan doen, als deze wordt geboren in een Oosters land, en een bepaalde status geniet ?, wat kan een ge- wone soldaat er aan doen als zijn regering hem dwingt op als 18 jarige knul mensen te gaan doden ?. Huidige generaties zijn altijd het resultaat van vorige, en soms dus ook het slachtoffer van de handelswijze en verrichtingen van de vorige generaties. Last but not, zowel (Nederlandse) soldaten als burgers maken vaak misbruik van een situatie zo als een chaotische en of rechtenloze staat. We zien dan soldaten buiten hun boekje gaan, en in de Bersiap hoe rechtvaardig ook, het is immers hun land, en net zoals de bevrijding van Nederland, wilden deze mensen dat ook, terecht. Maar tijdens de Bersiap vonden extremelingen het nodig om zeer gewelddadig te zijn, vaak ook omdat er wetteloosheid heerste. Dan grijpen mensen hun kansen. dit soort mensen bestaat nu eenmaal. Bij rampen gaan mensen plunderen en soms erger. De vraag rijst echter wie die meneer J.W. Hoegen is, een blanke Nederlander, Indo ?. Op sommige sites lees je teksten van racisten: wij Nederlanders hebben jullie smerige allochtonen het smerige werk laten doen. Hoegen roept bij mij het beeld op van dit soort mensen die ons Indo’s niet moeten. De Indo blijft een raar verschijnsel. Een zeer goede kennis van mij, ver- telde mij dat hij een probleem had met het vriendje van zijn dochter. Hij zij toen ineens, zo’n, zo’n, zo’n Indo !, daar stond ik raar van te kijken. Nog gekker, een buurman en best wel goede man met wie ik goede vriendschappelijke kontakten heb, sprak met mij over een andere buurman die een straat verder woonde met zijn vriendin. Hij ziet er aziatisch uit, klopt, hoewel blanke huid is hij Filipijns. Mijn buurman zei ineens: dat is toch ook zo’s, zo’n Indo ?…ik sta er steeds weer van te kijken….zo’n zo’n Indo…Kennelijk is de idee van een “mindere” Nederlander, ofwel Indo inderdaad het resultaat van politieke indoctrinatie zoals J.W Hoegen schrijft, die moet indedaad wel Top zijn geweest. Of zou het alleen onze bruine huid zijn, wat ons anders maakt ?

  2. glemmens1940 zegt:

    Hoe durft Mijnheer Hoegen te zeggen – zij die het verdiende – schande mijnheer Hoegen. Verdienden die vrouwen en kinderen die drie jaren de vreselijke Japanse kampen hadden doorstaan dat zij een kopje kleiner werden gemaakt door die dictator Soekarno en zijn kronies ??

    Over de oorlog van Nederlands Indie met Japan hebben de meeste Nederlanders ook eerst niets willen weten tot recent maar nu zijn de sluizen open gezet.

    Hier in Engeland is de 70 jarige Herdenking van de Japanse bervijding op zeer grote schaal herdacht!!

    • Indisch4ever zegt:

      De meeste slachtoffers van de extremisten in het najaar van 1945 waren niet mensen uit de kampen. De kampen werden bewaakt door Japanners, Molukkers en Britse troepen.
      Vele kampbewoners volgden het advies op voorlopig in de kampen te blijven.

      • Henk ANTHONIJSZ zegt:

        Ben het volkomen met je eens. Ik woonde toen in Bandoeng (zuidelijk deel). De nacht van 24/25 november 1945.! In de vooravond werd mijn neef doodgeschoten. Gewapende Japanse militairen hebben ons toen in de nacht naar het noordelijk deel van Bandoeng geevacueerd en ons ondergebracht bij de Zusters Ursulinen. Gered door de vroegere bezetter!

      • Boy de Graaff zegt:

        wij zijn oorlog vluchtelingen,zie hoe wij hier in nederland werden ontvangen geweldig
        vergeleken met de huidige vluchtelingen maar ja ze hebben ook veel voor nederland
        gedaan van harte welcom en wij in het verleden,

  3. ellen zegt:

    Enkele Nederlandse historici hebben zich bezig gehouden met het bestuderen van dagboeken en memoirs over Indie. In deze bespreking gaat het o.a. over de kampdagboeken uit de Tweede Wereldoorlog. De bevolkingsgroepen hadden vriend- en vijandbeelden van en over elkaar. Voor Indie/Indonesie hield de oorlog na WOII niet op. Omdat Nederland nog niet de mentale afwikkeling van de dekolonisatie (periode 1945-49) heeft verwerkt, kunnen de vriend- en vijandbeelden daardoor nog steeds gemanipuleerd worden. Een complex thema.

    http://www.vpro.nl/speel.RBX_VPRO_658145.html

    (Als de link niet opent, kunt u deze vinden door het intypen van: vriend en vijand in ons indie. Het is een uitzending van npo geschiedenis van 2014.)

  4. Surya Atmadja zegt:

    Dacht dat er ook Chinezen en Christelijke Indonesiers en een hele boel Indonesiers (waarschijnlijk Moslims) die slachtoffers werden
    Mss slip of the fingers ?
    Of mss is alleen maar de Djahats ?

  5. koppieop zegt:

    @ j.w.hoegen….”die het verdienden” ?
    Dit is zó belachelijk dat ik er niet eens boos over kan worden. Er bestaat zo’n leuke uitdrukking voor: geen sjoege geven.

  6. Ælle zegt:

    “Van de drukkende hitte in Jakarta stap ik de koele Immanuelkerk in.”

    Waarom zouden we niet ‘minstens’ een beetje te weten komen over deze naar de voorheen genoemde Nederlandse Koning Willem I kerkgebouw? De Willemskerk.
    In het zelfde jaar 1835 dat onder toezicht van dominee Diederik (Dirk) Lenting en dat van de Engelse zendeling W.H. Medhurst de Griekse geschriften (beter bekend als het Nieuwe Testament) in het Laag-Maleis verscheen werd op 24 augustus 1835 de eerste steen gelegd van de Willemskerk aan de oostzijde van het Koningsplein, Het was de 63ste geboortedag van Koning Willem I.
    De bouw vond plaats onder leiding van architect J.H. Horst. De opening vier jaren later op 24 augustus 1839.
    Eind 1948 werd de naam Willemskerk veranderd naar Geredja Immanuel (I -hebreeuws)(Emmanuel (E-grieks)-kerk), nu aan de Jl Medan Merdeka Timur, waarschijnlijk om de nieuwe Merdeka staat óverduidelijk te scheiden van de kerk. Wie zal het zeggen? De kerken dan toch ook maar weer betrekken in de politiek?!

    CCK – comité christelijke kerken

    • Surya Atmadja zegt:

      @ Ælle .
      Gereja Immanuel staat schuin tegen over Gambir Treinstation. een paar honderd meter van de oude CAS school ( “onze oude school”) .
      Nu galerie nasional Indonesia.
      Bijna een jaar geleden( ?) was er een programma op Ned.TV over die Gereja , waar een paar oude Indische mensen of Indonesiers nog steeds Bahasa Belanda spreken.
      http://www.streetdirectory.com/indonesia/jakarta/business/242430/240543/

      • John Horn zegt:

        Deheer Surya Atmadja,
        Is het niet vanzelfsprekend, dat er nog steeds mensen in Indonesia leven, die van hus uit met de bahasa belanda opgegroeid waren? Goed de meesten zullen wel uitgestorven zijn. Vooral inrichtingen, die de orang belanda aldaar naar hun “Gusto” geregeld hadden. Of nou het geloof, een kerk of wat dan ook, het fijt is, dat de belanda die naar het vroegere Nederlands Indie gestuurd werden spraken die taal helemaal niet, dus waren de inheemsen, die wilden meedoen die bahasa ook beheersen, anders heb je daar niet te zoeken. Aan de andere kant heb ik eens gereageerd op het woord “maleis”. Dat is wel niet hetzelfde, Maar je kunt hier goed zien, dat zelfs de indo op dezelfde wijze reageert het zijn immers indo-belanda Het gebruik in Nederland van dat woord maleis, in samenhang met Indonesie is respectloos. Al vele jaren voor de WOII hadden indonesische taalkundigen de bahasa indonesia gecréiert. Reken maar uit, hoe lang dat al geleden is. En toch wordt het nog uit veel vroegere jaren en wel uit de 18de eeuw, toen de Engelsen het bewind over Indie overgenomen hadden. Die hadden dat woord, ofwel die taal als als algemene omgangstaal ingezet, omdat vele engelse Kolonialisten toch al in Malasya (thuis) waren.

      • Indisch4ever zegt:

        Volgens mij zeiden Indonesiërs voor de oorlog ook maleis tegen die taal.
        Mijn familie uit Padang zei dat ze maleis spraken zoals men dat in Padang sprak.
        Waarom is dat respectloos ?

      • Jan A. Somers zegt:

        Ja, en soms met de benaming pasarmaleis. Een lingua franca!

      • Jan A. Somers zegt:

        Een lingua franca als pasarmaleis was nodig vanwege het veelvuldige gebruik van etnische talen Geen dialecten, talen! In Djokja, het kratonmuseum, moest ik me een keer nog duidelijk maken in Javaans. Ik dacht hoog en laag door elkaar te hebben gehaald, maar dat werd mij niet kwalijk genomen. Domme belanda!

  7. RLMertens zegt:

    Vermelde artikel is mi. een heldere/ duidelijk aantijging tegen het toenmalig gevoerde politieke beleid. Het gevoel van misleid/misbruikt te zijn voor een oorlog, die tot niets heeft geleid. Een debacle en een trauma voor hen die er levend van af kwamen. ‘Allerlei gekke dingen kunnen de mensen hier je vragen…Maar belangstelling is er wel, maar begrip over Indië voor geen cent…..’ Begrip voor de Republiek?- Auteur Graa Boomsma ‘vertaalde de verhalen van zijn vader’ in een boek; De laatste tyfoon 1995, waarin een zinsnede in voorkomt; ‘maakt van onze jongens geen SS’ers’. Hij werd door Indië veteranen aangeklaagd. En uiteindelijk vrij gesproken. Dezelfde tekst op spandoeken, werd indertijd door tegenstanders van uitzending naar Indië gebruikt. Bij de afvaart aan de kade te Rotterdam 1946/47.

  8. van Santen zegt:

    “De werkelijkheid blijkt anders. Ze worden niet onthaald als helden, maar belanden in een complexe, vuile oorlog.” Welke werkelijkheid bleek anders ? Er stonden juist wèl mensen langs de weg om juist die Nederlandse soldaten toe te juichen ! De mensen waren blij met hun aanwezigheid, daardoor konden ze eindelijk weer vrijheid genieten, kregen ze eindelijk weer te eten, hadden ze eindelijk weer wat kleding om hun uitgemagerde lijf. Dit hadden ze te danken aan de aanwezigheid van de Nederlandse soldaat ! Waar was op dat moment die goede gave van Soekarno met al dat geklets over Merdeka ? “‘Maakt van onze jongens geen SS’ers” (zou wel eens willen weten uit welke hoek dit soort idiote nonsens vandaan komt?! “Het was natuurlijk etnische haat, vreemdelingenhaat, racisme. Dat soort praktijken.” Goh mijnheer Indisch4ever, nooit gedacht dat u daar nog mee zou komen !

    • RLMertens zegt:

      @vSanten; ‘Er stonden juist wél mensen langs de weg etc’. Alles werd in scene gezet door de Leger Voorlichtingsdienst; katjongs met duim omhoog om onze jongens geestdriftig toe te juichen, wegrijdende tanks terwijl een tani (boer) met zijn last voorbij loopt etc,. Bij een lezing in het Museum voor Volkenkunde te Rotterdam febr. 1995 werd door voormalige Voorlichtingsdienst medewerkers erkent dat alle reclames/ voorlichting etc. onder censuur door/van Batavia werd bepaald(vMook). De nazi propaganda(!) was het grote voorbeeld. Zoals het ganse Duitse volk werd misleid zo moest dus ook het Nederlandse publiek/volk worden misleid! En het lukte, … tot buitenlandse journalisten in Indië kwamen. Soekarno overtrof al de pogingen van Van Mook. Van Mook deed nog een poging om Amerikaanse journalisten ‘om te kopen’. Bij hun terugweg verongelukte hun vliegtuig in India.(volgens sommige ‘klapperdoppen’ sabotage) Er werd ook een film van van Charles Breijer op deze middag vertoond; Het afscheid te Batavia 27 dec.1949 waar de driekleur onder de tonen van het Wilhelmus, onder gejoel en gefluit van/door honderdduizenden Indonesiërs werd gestreken! Een afgang op film vastgelegd.(beschreven in deBeus; het laatste jaar van Indië)
      Maar dit soort zaken zijn natuurlijk niet opgemerkt door al dat klootjes volk, wat nog steeds over ‘hun Indië blijven rascallen’. Terwijl de hele media in de afgelopen maanden juist de waarheid omtrent Indië/Indonesië uit de doeken wenst te doen, blijven zij bij hun doctrine. Getuige ook dit stuk van Nijboer. Ik hoop dat hij /eea kan aanvullen/reageert.
      note; ‘maak van onze jongens geen SS’ers. Er waren inderdaad SS’ers aan boord, die vanwege ‘hun oorlogservaring’ in Indië dienst werden opgenomen.( pr.Bernhard schijnt daar een voorstander van te zijn) Indië veteranen in een tv/doc. maakten zelfs melding van SS tatoeages/nummers bij hun dienstmaten te hebben gezien.

      • van Santen zegt:

        Meneer Mertens,

        uw:”Het afscheid te Batavia 27 dec.1949 waar de driekleur onder de tonen van het Wilhelmus, onder gejoel en gefluit van/door honderdduizenden Indonesiërs werd gestreken! Een afgang op film vastgelegd”.
        Ik meen toch te weten dat juist deze vertoning er eentje was welke in scene was gezet ?
        Dat delen van de bevolking van Indonesia nu niet bepaald blij waren met het neerhalen van de Nederlandse vlag bleek dan ook enige tijd later, toen men elkaar in de haren is gevlogen. Het was dus helemaal niet koek en ei en de grote geindoctrineerde verwachting
        van een uitvloed aan zegen voor de Indonesier, bleek niet te kunnen worden gerealiseerd.
        Het meest frappante in deze gebeurtenis is wel dat sindsdien ongekende krachten werkzaam werden in de voorheen als verfoeilijk geziene neo-kolonialistische richting.
        Voorbeelden te over denk ik (Molukken, Nieuw-Guinea, Maleisia, Timor). Ik zwijg liever over al die ‘binnenlandse’ zuiveringen welke werden uitgevoerd ten gunste van het definitief verstigen van het regime. Nog heden ten dage zuchten volkeren in de Archipel naar het ook hun beloofde merdeka maar het schijnt nog steeds niet te zijn aangekomen.
        Bevreemde situatie moet ik zeggen. Verder Uw:”Er waren inderdaad SS’ers aan boord, die vanwege ‘hun oorlogservaring’ in Indië dienst werden opgenomen.( pr.Bernhard schijnt daar een voorstander van te zijn) Indië veteranen in een tv/doc. maakten zelfs melding van SS tatoeages/nummers bij hun dienstmaten te hebben gezien.” Wat wilt U nu daar mee zeggen ? Is het niet zo dat ook Duitsers en Japanners aan de kant van de republiek zijn geconstateerd (of wilt u dat nu weer propaganda noemen ?) Kan ik nu net niet zo goed zeggen dat b.v. ook geharde en oorlogservaren Japanners minstens net zo gevaarlijk konden worden tegenover de Nederlandse soldaat met zijn paar weken training ? Dus wat wilt u daar nu gaan aanhalen ?Uw:”Maar dit soort zaken zijn natuurlijk niet opgemerkt door al dat klootjes volk” acht ik een juiste !

      • RLMertens zegt:

        @vSanten; -27 dec. 1949 in scène gezet, in aanwezigheid van de Vertegenwoordiger van de Kroon Lovink? Terwijl de Koningin op dat zelfde tijdstip ten paleize op de Dam de overdracht deed. -En daarna vloog men elkaar in de haren? Wie ? De coup van Westerling en daarna de kwestie Nw.Guinea? Waardoor alles wat Nederlands was genaast werd en alles wat Hollands was er uit werd gewerkt. De door u genoemde zaken vallen toch buiten onze discussie. ( Indertijd werd Nederland toch ook met interne twisten oa afscheiding België, gevormd)- ad SS’ers; uw opmerking uit welk hoek deze nonsens vandaan kwamen? Uit een Nederlandse hoek, die toen al voorzag dat die oorlog daar een debacle zou worden. En het gebeurde; vraag het nu maar aan die Indië gangers. bv. aan de auteur Nijboer van deze inzending. Waarom denk je, dat deze veteranen zwijgen. Dat er ook Japanners, Duitsers (?) en ….Nederlanders (!) aan de kant van de Republiek meededen zal inderdaad zo zijn.. Aan de kant van de nazi’s vochten toch ook Nederlanders mee; oa de Nederlandse SS’ers.

      • Jan A. Somers zegt:

        “waar de driekleur onder de tonen van het Wilhelmus, onder gejoel en gefluit van/door honderdduizenden Indonesiërs werd gestreken! ” Ja, zo iets was ook aan de hand toen op 14 augustus 1945 op dat zelfde plein Soekarno zwaaide met de net van Japan ontvangen onafhankelijkheid. Ook met rood/wit vlaggetjes!, maar dan van een ander design. In Nederland hebben we toch dat liedje over het hoedje, vlaggetje en petje? Vroeger (?) kregen de Haagse ambtenaren op Prinsjesdag vrij om te gaan zwaaien. Maar als het goed weer was, was een strandbezoek natuurlijk leuker. Wij zijn niet zo zwaaierig.

  9. van den Broek zegt:

    Dhr van Santen: Sommige Nederlandse militairen maakten zich tijdens de koloniale oorlog schuldig aan het vermoorden van onschuldige burgers zonder enige vorm van proces soms wel standrecht genoemd. Eerst werden dat eufemistisch excessen genoemd (de excessennota bevat stof genoeg voor meer dan 300 Rawagede processsen) maar er is eiegnlijk sprake van oorlogsmisdaden. Maar nu blijkt dat gedrag structureel kenmerken te vertonen en de Militaire en Politieke top dekten dit gedrag. Niet alleen Prof Oostindie spreekt niet alleen van moffengedrag of woorden van gelijke strekking, maar ook de Rechter in het Rawagedeproces spreekt van oorlogsmisdaden.. Dit gedrag ligt in het verlengde van het optreden van SS-Sonderkommando’s in Oost-Europa, ik denk maar aan Babi-Yar. daar werden ook onschuldige mensen zonder enige vorm van proces vermoord door militairen, dus oorlogsmisdaden, die ook door de Nazistaat afgedekt werden. Dat is het referentiepunt in Nederland en dat vergeten Indischen opgegroeid in indie vaak maar dan hebben ze de oorlogsgeschiedenis in Nederland niet begrepen. Waarom wordt Anne Frank als de bekendste Nederlandse genoemd, terwijl ze een Staatsloze van Duitse afkomst is. Sommigen willen haar posthuum het Nederlanderschap geven.

    De Staat der Nederlanden heeft er altijd voor gewaakt deze vergelijking te laten maken, omdat hierdoor de legitimatie van haar optreden in indonesie in het geding komt dwz ter discussie gesteld wordt. Hoe kan je als bezet land uit de oorlog komen en dan gelijk een oorlog beginnen. Nederland staat aan de verkeerde kant van de geschiedenis.

    Dhr van Santen c.s. maakt als er over deze oorlogsmisdaden gesproken wordt GELIJK de vergelijking met het Indonesisch optreden tijdens de Bersiap.
    Hieraan liggen twee mythes/Indische beeldvorming ten grondslag
    1) de oorlogsmisdaden van de Nederlands militairen wordt of niet op ingegaan of goedgepraat
    b) over de Indonesische slachtoffers wordt vaak schertsend gesproken, zie bvb de slachtoffers in het Rawagedeproces.

    ad 1) op deze manier zet dhr van Santen c.s. zich aan de verkeerde kant van de geschiedenis. Hij manoeuvreert zich in een hoek waaruit hij nooit uit komt, oorlogsmisdaden zijn misdaden en als hij een ander mening heeft dan dient hij dat in Auschwitz uit te leggen.
    ad 2. als je geen oog hebt voor het lijden van de indonesische slachtoffers, geen empathie hebt, waarom dienen anderen dan wel oog te hebben voor het lijden van jouw Bersiapslachtoffers. Zijn woordgebruik zoals “idiote nonsens” spreekt wel boekdelen.
    ad 1 en ad 2 dien je wel samen te zien, anders wordt het nog erger. Nederlander met een beetje begrip voor de geschiedenis zullen die Bersiapverhalen gelijk na de Excessen in indie niet begrijpen en daarom hebben Bersiapslachtoffers en nabestaanden geen poot aan de Nederlandse grond gekregen.

    Idiote onzin zijn mijn verjhaaltjes toch dhr van Santen. Dit is niks ivm met die verhalen die U afsteekt.

    • van Santen zegt:

      Meneer van den Broek,

      Of er nu wel of niet aandacht besteed wordt aan de vermeende danwel vastgestelde oorlogsdaden, feit is wel dat dit aan beide kanten moet zijn gebeurd (gezien de vele verslagen en belevenissen aan Nederlandse kant) ! Alleen nu er moet worden gemeend Nederland aan de kaak te stellen, zou het evenredig ook best wel in richting Indonesia kunnen gebeuren. Samen op samen uit zou ik hierbij willen zeggen.Maar in deze staart men meer in richting weduwen van Ragawede inplaats van weduwen aan Nederlandse kant (waarbij bijna iedere familie er wel een dode te betreuren heeft) Dat moet dus een reden hebben !
      Ik geloof persoonlijk eerder dat U het zoveelste slachtoffer bent geworden van een soort denken, wat vandaag de dag erg populair is gaan worden. Gebeurtenissen uit het directe verleden eens met andere ogen gaan bezien, een moderne visie ontwikkelen noemt men dat. Erg modern en erg populair. Of dit echter met de realiteit uit het verleden van doen heeft waag ik toch wel te betwijfelen.

      • RLMertens zegt:

        @vSanten; Heel simpel; Wanneer Nederland het zelfbeschikkingsrecht zoals genoemd in het door Nederland ondertekende Atlantisch Handvest sept.1941(!) was nagekomen, dan was er geen bersiap, geen ‘politionle acties’, geen oorlogsmisdaden(over en weer) geschied.
        Dus ….
        Niets voor niets heeft minister Bot op 17 Aug.2015 te Djakarta Nederlands spijtbetuiging geuit.
        Een realiteit uit de lessen van dat verleden.
        Of heeft u andere ogen om dat verleden te gaan bezien?
        Ziende blind?(geworden)

      • appie b. broek zegt:

        Citaat Generaal Sukotjo, vice voorzitter veteranenlegioen De Volkkrant 17.8.2015

        “Kijk, met de echte Nederlanders kon je praten. Het volk was veel banger voor de inlandse soldaten onder de Nederlandse troepen.”

      • van den Broek zegt:

        @Dhr. van Santen:
        Het gaat om de wijze van REDENEREN bij Indischen, niet alleen op dit blog maar ook op andere Indische blogs. Kijkt U maar naar de discussies: U doet hetzelfde: U gaat niet in op de oorlogsmisdaden van de Nederlandse militairen maar betrekt gelijk Indonesie erbij. Datzelfde doet U bij de weduwes van Rawagede, die worden gelijk met de Bersiapslachtoffers vergeleken.
        Daarbij gaan Indischen wel oorlogsmisdaden goedpraten zoals “in sommige gevallen zijn oorlogsmisdaden te billijken” en dan komen de voorbeelden.
        In de blogs over de weduwes, zijn vooral de Heer Pondaag en zijn advocaat mevr Zegveld het mikpunt van de harde, niet relevante kritiek. Als deze Indischen geen mededogen hebben met de weduwes maar wel kritiek vuilspuiten op Zondag en Zegveld, waar zijn wij dan mee bezig.

        Ik bekijk niet de gebeurtenissen met andere ogen, de gebeurtenissen, de realiteit, stel ik niet ter discussie, oorlogsmisdaden zijn oorlogsmisdaden aan beide kanten, maar ik bekritiseer de redeneringswijze van sommige Indischen en hoe die die van de hoge toren wordt geblazen.

        Ook de wijze waarop U mij neerzet,: “moderne” visie, welke is dan de ouderwetse visie, die ban U soms , en dan “populair”, u geeft geen voorbeelden . Dat vind ik de onderschatting van Indischen voor de Nederlandse publieke opinie en overschatting van zichzelf. Gelijk heb je, maar gelijk dien je wel van anderen te krijgen en dat vergeten Indischen vaak.
        Wat hebben U c.s met Uw zienswijze tot nu toe bereikt, niks toch. Een mevr. van Pagee, een fotografe nog wel, heeft meer publiciteit gehad met dat schriftje van een dorpssecretaris dan U en de Uwen. En U heeft het wel over meer dan 3.500 Bersiapslachtoffers.

        Apropos : wat is Uw mening over de Nederlandse oorlogsmisdaden zonder gelijk een vergelijking te maken met die van Indonesische kant? Die heeft U tot nu toe niet geventileerd, Wel hebt U de mijne afgedaan als idiote onzin of woorden van gelijke strekking. Dat is Uw redeneringswijze
        U neemt mij niet serieus, maar ik dien U volgen U redenering met Hormat wel serieus te nemen. Ik ben het slachtoffer van ik weet niet wat…op basis van welke argumenten!!!!! Kom nou toch, we zijn niet in de koloniën.

  10. van Santen zegt:

    Meneer Mertens,
    wanneer het u gelukkig maakt blijft U toch eenvoudigweg bij Uw minister Bot resp. hedendaagse Nederlandse politici die toendertijd blijkbaar aanwezig waren bij het gebeuren en op grond daarvan menen moeten hun verontschuldigingen aan te bieden aan de huidige Indonesische regering.
    Blijft U toch met Uw gedram over het zg. Zelfbeschikkingsrecht wat niet verleend werd door Nederland en daardoor de oorzaak werd van bersiap en andere gebeurtenissen. Het is voor U alles toch zo simpel. Of ik andere ogen heb het verleden te zien ? Ja inderdaad die heb ik (en ben niet blind ziende).

    • RLMertens zegt:

      @Santen; Kom dan met (inhoudelijke) argumenten dat mijn simpele zienswijze niet juist is. Voor mij is de logica; oorzaak heeft altijd een gevolg! Dus de stelling van sommigen; ‘gezagsvacuüm veroorzaakte bersiap’ is niet korrekt.( geschied vervalsing!). Er was nl.Republikeins gezag, die ook meteen door de Britten de facto werd erkend. Bersiap is door Nederlands beleid (provocaties Soekarno de collaborateur etc.) ontstaan cq uitlokt! ( hopende dat de Britten dit gedoe voor Nederland zou oplossen/neerslaan zoals in Soerabaja sept.1945)
      note; Soekarno een collaborateur bestempelen is helemaal van de zotte. Alsof men verwachtte dat Soekarno, als onderdrukte onderdaan, geen collaboratie zou plegen!
      ( terzijde; Het hele bestuur in bezet Nederland heeft in ’40- ’45 met met de nazi;s gecollaboreerd!)

      • van Santen zegt:

        Meneer Mertens,

        Uw:”Dus de stelling van sommigen; ‘gezagsvacuüm veroorzaakte bersiap’ is niet korrekt.( geschied vervalsing!). Er was nl.Republikeins gezag, die ook meteen door de Britten de facto werd erkend. Bersiap is door Nederlands beleid (provocaties Soekarno de collaborateur etc.) ontstaan cq uitlokt”
        Ook hier weer opnieuw Uw onnozele manier van het interpreteren der dingen ! Te beweren dat de bersiap niet door gezagsvacuum kan zijn veroorzaakt (omdat er al sprake was van gezag, nl. Republikeins gezag) is dermate belachelijk dat ik hier niet verder over op reageren kan. Hoe kan men zo infantiel zijn ?! ik wens U hierbij nog een fijne dag en het beste met uw van de Moffen geleerde klapperdoptheorie !

      • RLMertens zegt:

        vSanten; Wat is uw interpretatie dan? Omdat Nederlands gezag ontbrak? Klopt, die was na de smadelijke nederlaag door Japan, volledig het gezag/aanzien verloren. De Nederlanders , die in 1945 uit de kampen kwamen werden toen al met ‘de nek aangekeken’. ‘Zij, de ex gevangenen, gedroegen zich als overwinnaars’ werd er spottend over hen gesproken.
        Zie ook Knil generaal van Veen’s opmerking hierover in dl.14 van dr/L.de Jong serie; Reacties.

  11. appie b. broek zegt:

    Het verwijt dat hr.Van den Broek maakt aan hr.Van Santen voor wat betreft de ‘Nederlandse’ oorlogsmisdaden t.o.v. de ‘slachtoffers van de zgn.’Bersiap’ getuigt van een ‘geblokkeerd’ denkvermogen waar ook hr.Mertens nogal last van heeft. Begin nu eens om ‘Nederlands’ te vervangen door ‘KNIL’, dat zou een nuttige stap zijn op weg naar de ‘waarheid’. Uit bovenstaand citaat van de Indonesische generaal Sukotjo blijkt toch wel hoe de vork aan de steel heeft gezeten. Vanuit deze constructie is het immers te begrijpen waarom nu juist die inlandse soldaten zo ‘driest’ optraden. Omdat het hun familieleden waren die nu juist het slachtoffer van de ‘Bersiap’ waren geworden!

    Is het dan toevallig dat veel van de heren die hier zo tekeer gaan tegen ‘Nederland’ en hun liefde voor Indonesie betuigen door Nederland al het slechte in de schoenen te schuiven, dit doen vanuit een ‘KNIL’-achtergrond. Dus kom op heren Van den Broek en Mertens, laten we het beestje maar eens bij de naam noemen en ophouden met zinloos argumenteren waarbij men steeds hetzelfde ‘plaatje’ draait!

  12. Surya Atmadja zegt:

    appie b. broek zegt:
    28 augustus 2015 om 11:29 pm
    Citaat Generaal Sukotjo, vice voorzitter veteranenlegioen De Volkkrant 17.8.2015
    “Kijk, met de echte Nederlanders kon je praten. Het volk was veel banger voor de inlandse soldaten onder de Nederlandse troepen.”
    =======================================================
    Pak Soekotjo heeft gedeeltelijk gelijk .
    Ja , de Indonesiers hadden meer angst voor de zoals ze zeggen tentara bayaran ( huurlingenleger) van de Nederlanders.
    Zo werd de KNIL in het volksmond genoemd.

    En ze zijn ook getjapt ( gezien) als de handlangers ( antek-antek=Javaans) van de Nederlanders.
    De dalang (puppetmaster) zijn de Nederlanders.

    Zelfs iemand van de Perhimpunan Indonesia( ex Indische Studententen Vereniging) zegt : Als de Nederlanders die in Ned.Oost Indie gedragen zoals de Nederlanders in Holland , zal ik veel voor hun willen doen.
    Kennelijk ervaar hij bepaalde gedrag/houding van de Nederlanders in NOI die tegenover geteld waren als wat hij zelf meemaakte in Holland( Bron In het land v.d overheersers).

    Anekdote:
    Ergens in West Java liep een jonge Sundanese vrouw langs een kleine Hollandse patrouille.
    En uiteraard (is begrijpelijk, je bent jong etc) dat ze uitlatingen deden over die Sundanese vrouw.
    Toen ze terugkwamen werden ze geroepen bij de commandant.
    Over wat ze gezegd hadden(grapjes), iedereen ging ontkennen totdat die vrouw in “vloeibaar” Nederlands e.e.a haar verhaal vertelde.
    Ze waren uiteraard geen partij tegen die vrouw , pssst ….het was de oudste zus van mijn moeder.

    • van Santen zegt:

      Meneer Atmadja,

      zo ken ik ook een paar anecdotes: Hollandse vrouwen die waren verkracht door Indonesische mannen. Terug in Nederland hadden ze zo van die donkere kinderen. Men heeft zich afgevraagt of die wel van de blondharige, blauwogige vader/echtgenoot afkomstig waren ?! pssst …. Vele jaren later deden die vrouwen een boekje open.

    • van Santen zegt:

      Meneer Atmadja,
      Uw:” Zelfs iemand van de Perhimpunan Indonesia( ex Indische Studententen Vereniging) zegt : Als de Nederlanders die in Ned.Oost Indie gedragen zoals de Nederlanders in Holland , zal ik veel voor hun willen doen.
      Kennelijk ervaart hij bepaalde gedrag/houding van de Nederlanders in NOI die tegenover gesteld waren als wat hij zelf meemaakte in Holland( Bron In het land v.d overheersers).”
      Er bestaat in Nederland een spreuk die zegt: Geklets in de ruimte ! Daar had Uw Indonesier van de perhimpunan Indonesia maar eens bij moeten stilstaan toendertijd !
      Tjonge jonge wat belachelijk !

      • RLMertens zegt:

        vSanten. ‘kenlijk ervaart hij een bepaald gedrag/houding van Nederlanders in NOI, die etc.’-In 1950 in Holland aangekomen verbaasde ik mij over de Hollanders. Ik zag een blanke vuilnisman, kolensjouwer, straatveger etc. Ze spraken mij aan; ‘heb jij het niet koud. Zo zonder jas in de winter’. ( ik had slechts een colbertje/’drollenvanger’ en een pullover aan). Toch een andere types dan de Hollanders in Indië, die altijd beginnen met; ‘wij Nederlanders….’ Op school was het even wennen met al die stomme vragen; waar we Nederlands geleerd hebben etc. Maar na enig uitleg voetbalden we, strand jutten we samen etc.
        Toch wel anders dan die Hollandse jongens op school in Indië, die zich veelal afzijdig hielden van de overigen. Er waren ook Indo kinderen uit Holland aangekomen, die zich bij de totoks aansloten(!). Op de middelbare scholen( Amsterdam) was er helemaal geen onderscheid! Het gekke is dat al die oudere Hollanders uit Indië, zich ‘plotseling Indisch Nederlander noemden’ en ieder Indo die ze tegen kwamen in het maleis gingen begroeten; tabé, slamet malam. (mijn vader ergerde zich indertijd groen en geel aan dit verschijnsel/gedrag) Er bestaat ook een anekdote van Sharir. Zijn in Nederland studerende neef, kwam zijn vakantie in Batavia jr.30 door brengen. Wandelend op de Molenvliet liep een Nederlander opzettelijk hem in zijn baan tegemoet. Elke keer als de neef van baan veranderde, veranderde de totok die ook. Op 1 m genaderd, siste de totok hem toe; ‘wel gvd., jij inlander doe een stap opzij als een Nederlander jou nadert’.
        ( De totok irriteerde zich waarschijnlijk ook aan zijn Europese outfit die hij aan had)
        Tjonge jonge wat belachelijk? Zie ook prof.Wim Wertheim’s; Vier wendingen in ons bestaan/ getuigenissen over discriminatie in Indië; ‘al bij het passeren van de evenaar wordt de totok anders/geïnstrueerd dan voorheen’.
        -Het wordt tijd dat dit onderwerp eens ook op Javapost wordt behandeld. Niet om te ‘hameren’, maar om Indië volledig/compleet te belichten. Een Indische maatschappij waar iedereen, iedereen discrimineert! ( omdat deze maatschappij nl. raciaal is ingedeeld. Wat mi. de voornaamste kern/ oorzaak is van het Nationalisme.)

  13. Surya Atmadja zegt:

    appie b. broek zegt:
    29 augustus 2015 om 11:25 am
    Uit bovenstaand citaat van de Indonesische generaal Sukotjo blijkt toch wel hoe de vork aan de steel heeft gezeten. Vanuit deze constructie is het immers te begrijpen waarom nu juist die inlandse soldaten zo ‘driest’ optraden. Omdat het hun familieleden waren die nu juist het slachtoffer van de ‘Bersiap’ waren geworden!
    ==============================================
    KLOPT , omdat ze donders goed weten dat ze keihard moeten optreden , om hun familie en eigen hachje te redden .
    Vooral bij Knil onderdelen waar in principe bepaalde “prijs” werd uitgeloofd ( ze zijn Wanted) .

    Aan de andere kant is het een fabel dat “ALLE” KNIL militairen “wanted”waren.
    De meesten gingen over naar de APRI(S),APRI , TNI .
    Zie boek van B. Bouwman , Van dDriekleur naar Roodwit .
    ISBN 9789070677381
    Ook vergeet ABB over het feit dat sommige Tentara Susu(Melksoldaten =dienstplichtigen) ook betrokken waren bij de “excessen”.

    • appie b. broek zegt:

      ‘De meesten gingen over naar APRI(S), APRI,TNI.’Dus als we de echte ‘boosdoeners’ willen hebben, moeten we daar zijn.

      En wie zegt dat ‘ALLE’ KNIL militairen ‘wanted’ waren?

      ‘Ook vergeet ABB over het feit dat sommige Tentara Susu…enz.

      Vergeten? Het wordt mij voortdurend onder de neus gewreven, door ‘deskundigen’, dat het Nederlandse dienstplichtigen waren die deze ‘misdaden’ pleegden en meen ik uit andere ‘bronnen’ te kunnen ‘bewijzen’ dat dit niet zo was. Bijv. het citaat van de Indonesische generaal Sukotjo.

  14. van Santen zegt:

    Meneer van den Broek,
    uw:”Apropos : wat is Uw mening over de Nederlandse oorlogsmisdaden zonder gelijk een vergelijking te maken met die van Indonesische kant? Die heeft U tot nu toe niet geventileerd, Wel hebt U de mijne afgedaan als idiote onzin of woorden van gelijke strekking”
    Ik heb het eigenlijk al meerdere keren gezegd maar U wilt het blijkbaar niet zien !
    Oorlogsmisdaden begaan door beide kanten zijn niet goed te praten wanneer dit het is wat U van mij horen wilt. Ook is het niet goed te praten dat telkens maar weer de Nederlandse kant onder de loupe wordt genomen ! Ook is het beslist niet mooi te noemen hetgeen jonge Nederlandse soldaten moesten aanschouwen wat de verdreven tegenstander had achtergelaten. Al dit soort dingen wekt een gevoel op te moeten vergelden. Vandaag de dag heb je psychologische zorg voor de soldaten, toendertijd was dat er niet en moest men maar klaarkomen met hetgeen men had (herinneringen, nachtmerries en een langzaamaan ontsporen binnen de Nederlandse gemeenschap). De soldaten (KNIL) komende uit de Jappenkampen is hierbij nog een hoofdstuk apart ! Wat ik van U heel erg driest vindt is wel hoe U dit meent neer te kunnen zetten in een scala van publiciteit. Uw uitingen zoals b.v. ‘geen poot aan de grond’ etc. geeft blijk van Uw minachting tegenover deze mensen.Ook het voortdurend erbijhalen van de SS, Auswitz en dat soort dingen, mag ik niet zo aannemen want U schuift systematisch de rol van deze jongens als militair in een miserabel hoekje, daar waar ze niet thuishoort ! Al dit soort aanhalingen doet Uw rol als serieuze forumgenoot verminderen in mijn ogen. U als naar buiten komend belezen iemand ,(tenminste dat suggereert U middels de diverse aanhalingen uit boeken etc), vervalt telkens weer in hetzelfde stramien en daardoor door de mand. Iedere vorm van aanteiging ten opzichte van Nederland is U welkom. Ieder nieuw gestart onderzoek met daaropvolgend verslag is U een vreugde wanneer het Nederland aan de schandpaal kan stellen. Waar is hier Uw welgemeende eerlijke opvatting ? Die is er eenvoudigweg niet ! En daarmee schaart U zich aan de zijde van zulke, niet bereid tot een eerlijke mening te komen over hetgeen wat daar in Indie nu werkelijk is gebeurt. Alleen maar op Nederland hameren,hameren en nog eens hameren. U bent hierin niet alleen hoor, er zijn binnen dit forum meerdere die zo tikken.

  15. RLMertens zegt:

    @vSanten; ‘….er zijn binnen dit forum meerdere die zo tikken’. Dat klopt, omdat men ‘dit Indië/Indonesië verhaal; de waarheid hierover’ al tientallen jaren probeert weg te moffelen( van de moffen geleerd?). Die zich afvraagt wat daar werkelijk is gebeurd( zoals ook al door meerderen in recente media en op deze site hebben gepost).
    Dit soort ‘tikken’ bezorgen lieden behept met kretologieën zoals ‘orde en rust’ etc. een hamer effect. Zelfs voor menig klapperdop!

  16. van Santen zegt:

    Meneer Mertens,

    mooi verhaal dist U op met betrekking tot de totoks in Indie èn in Nederland. Ik zou daar zelfs tot op een bepaald niveau met u mee kunnen gaan. Echter Uw conclusie die u hieruit meent te moeten trekken is weer totaal overtrokken, overdreven en over een kam geschoren. Duidelijk is wel Uw afneiging van alles wat een blank kleurtje bezit. Dat maakt het ook zo moeilijk om met U substanciele dingen te bepraten. U bent bij voorbaat al geneigd de zaak van één kant te bezien. De totoks in Indie te beschouwen als zijnde een groepering uitsluitend met voorbedoelde rade racistisch en overheersend ten opzichte van andere volksgroeperingen acht ik totaal uit zijn verband gerukt en beslist niet de werkelijkheid dienend. De Blandah totoks die ik ken waren aangename mensen met een warm hart voor Indie, zijn bewoners, het land en hebben ook na de kamptijd er opnieuw hun schouders eronder gezet . Het getuigt van geen zin voor de werkelijkheid deze groepering mensen te voorzien van een bepaald etiket ‘koloniaal, rascistisch of wat al niet des te meer zij. Dit waren zij eenvoudigweg niet ! Dus heeft het verder geen zin hierop voort te borduren.

    • Surya Atmadja zegt:

      van Santen zegt:
      30 augustus 2015 om 8:27 am
      De Blandah totoks die ik ken waren aangename mensen met een warm hart voor Indie, zijn bewoners, het land en hebben ook na de kamptijd er opnieuw hun schouders eronder gezet .
      ==========================================================
      Dag Meneer Van Santen.
      Daar ben ik weer.
      De Blandah Totoks die ik ken waren mijn schoolvriendjes in de oude Betawi , niet veel maar wel Totoks .En in Ollanda, zijn aardige mensen.
      Ik weet niet precies hoe mijn ouders (hun generatie/schoolvrienden) tegen over de Blandah staan.Mss neutraal .
      Wel vond/vind ik vreemd waarom die generatie ondanks hun bevoorrechte posities ,goede salaris van de Gupernemen / mooie carriere niet met de Blandah willen samenwerken om de Gordel van Smaragd mee te besturen .
      Zelfs de leden van Indische Vereniging( Perhimpunan Indonesia) hadden het ook niet gedaan .
      Je kan hun nooit beschuldigen anti Blandah te zijn gezien hun rol en strijd met de Nederlandse verzetsstrijder tegen Nazi Duitsland .

      • van Santen zegt:

        Meneer Atmadja,

        wat wilt u toch proberen te zeggen ? Ik kan u zo niet goed volgen.
        Uw:”Wel vond/vind ik vreemd waarom die generatie ondanks hun bevoorrechte posities ,goede salaris van de Gupernemen / mooie carriere niet met de Blandah willen samenwerken om de Gordel van Smaragd mee te besturen .
        Zelfs de leden van Indische Vereniging( Perhimpunan Indonesia) hadden het ook niet gedaan” Is dit voor U misschien een indicatie dat de Blandah totok een verkeerde instelling had ten opzichte van de Indonesier (of wat er voor door moet gaan) ? Nou wanneer dit Uw ernst is, heb ik wel medelijden met U de dingen zo te beoordelen. U staat daarbij behoorlijk in Uw broekje, weet u dat wel ? Alsof de leden van die Indische Vereeniging en sommigen van Uw ouders generatie het voorbeeld kunnen zijn een dergelijk naar juistheid te beoordelenen door U daaruit een conclusie te laten trekken !? Wat belachelijk zeg ! Neen U staat nu toch wel op een heel wankel bruggetje meneer Atmadja, vindt U zelf ook niet ? Daar moet ik toch echt om lachen ! Dit is het meest idiote wat ik ooit heb gelezen. Hoe is het mogelijk. 😉 U verdient de eerste prijs voor het thema ‘Zotte geschriften’. Maar even serieus, met een dergelijke nonsens van U kan niemand iets mee beginnen.

    • RLMertens zegt:

      vSanten. Natuurlijk waren er Nederlanders/Totoks die het goede van Indië kenden en daar voor volk en land het aller beste deden/wensen. Waar ik mijn ook mijn inspiratie/overtuiging vandaan heb! Mensen als JKdeKadt. prof.Wim Wertheim, ds.Verkuyl, journalist DMG.Koch met de Progressieve groep, In Nederland; HMvRandwijk, Hella Haasse, ea die er alles deden om geen oorlog met de Republiek te voeren. Hen juist bij te staan tot vorming van soevereine staat. Helaas werden deze overschaduwd/overschreeuwd door vooral lieden/nazaten van het type; de Vaderlandse Club! In Nederland vertegenwoordigd door lieden als Romme; met het groot waanzin van een Nederlandse Imperium, mr.PS.Gerbrandy; Nederland als voorbeeld hoe in Indië ‘eenvoudige volkeren’ dienen bestuurd te worden. Politici als Drees sr., Beel en de militaire kliek olv.gen.Spoor die er alles aan deden om dmv. desnoods een oorlog, Indië te ‘her-koloniseren/bezetten.Vruchteloos en ten koste van zovele slachtoffers.
      70 Jaar na dato nog steeds een open zenuw!

      • van Santen zegt:

        Meneer Mertens,

        Uw:”Natuurlijk waren er Nederlanders/Totoks die het goede van Indië kenden en daar voor volk en land het aller beste deden/wensen. Waar ik mijn ook mijn inspiratie/overtuiging vandaan heb! Mensen als JKdeKadt. prof.Wim Wertheim, ds.Verkuyl, journalist DMG.Koch met de Progressieve groep, In Nederland; HMvRandwijk, Hella Haasse, ea die er alles deden om geen oorlog met de Republiek te voeren. Hen juist bij te staan tot vorming van soevereine staat.”

        Aha, nu wordt U mij toch een stuk sympathieker !
        Echter met betrekking tot Uw verdere veronderstellingen heb ik toch wat een andere zienswijze.

  17. Surya Atmadja zegt:

    van Santen zegt:
    30 augustus 2015 om 11:38 am

    Meneer Atmadja,
    1.wat wilt u toch proberen te zeggen ? Ik kan u zo niet goed volgen.

    2. Wat belachelijk zeg ! Neen U staat nu toch wel op een heel wankel bruggetje meneer Atmadja, vindt U zelf ook niet ? Daar moet ik toch echt om lachen ! Dit is het meest idiote wat ik ooit heb gelezen. Hoe is het mogelijk. 😉 U verdient de eerste prijs voor het thema ‘Zotte geschriften’. Maar even serieus, met een dergelijke nonsens van U kan niemand iets mee beginnen.
    ==================================

    1.Meneer Van Santen toch .
    Dan zal ik proberen om u uitleggen wat ik mee bedoelde.
    Er werd ergens gezegd dat veel(?) van de Inheemsen het jammer vonden dat de (Toean/Njonja)Blandah hun Gordel van Smaragd moesten verlieten , blijft alstublief bij ons , laat ons niet in de steek.
    Nou als het zo was geweest dat Kromo’s ( ook namens Sarijem’s ?) dat beweerden dan vraag ik me af waarom ze uiteindelijk ( te beginnen in Surabaja) tegen hun oude meesters/toeans gingen vechten.
    Ik zou het ook dom vinden van mijn ouders dat ze met hun kennis ( een paar ooms mss met wapens ) tegen hun oudere broer de Blandah hadden “gevochten”.

    2.Dat Meneer Van Santen en mss zijn generatiegenoten iets anders denken en zeggen ( wij doen hier goed werk/Daar werd wat groots verricht) kan ik wel begrijpen .
    Want de waarheid is gewoon keihard, de Blandah werden al dan niet op vriendelijke manier verzocht om hun biezen te pakken .
    Kennelijk was er toch geen “liefde” geweest tussen de Inheemsen en de Blandah.
    Zelfs Mr Van Helsdingen (oud voorzitter van de Volksraad) had nog bepaalde over de aanwezigheid en rol van de Blandah in de Gordel van Smaragd.
    En dat in 1949 .
    Zie zijn 2de boek “Hecht verbonden in Lief en Leed “.

    • van Santen zegt:

      Meneer Atmadja,

      ook nu weer grond U Uw thesen op fictie !
      Uw:”Kennelijk was er toch geen “liefde” geweest tussen de Inheemsen en de Blandah.”
      is geen basis om de dingen bij naam te noemen. Belachelijk gewoonweg !
      De waarheid is gewoon keihard inderdaad maar dan niet op de manier zoals U dat tracht te verwoorden. Een bewuste vervalsing der gebeurtenissen noem ik dat. Maar ja, U was er ook verder niet in persoon bij !U heeft het alleen maar van horen zeggen.
      Verder Uw.”Nou als het zo was geweest dat Kromo’s ( ook namens Sarijem’s ?) dat beweerden dan vraag ik me af waarom ze uiteindelijk ( te beginnen in Surabaja) tegen hun oude meesters/toeans gingen vechten.”
      Wie zijn ‘ze’ ? Zijn ‘ze’ gelijk te stellen met de gehele Indonesisiche bevolking. Antwoord: NEEN. U vraagt zich af waarom ? Antwoord: Omdat ze systematisch al jaren werden/waren opgehitst tegen de aanwezigheid van de Blandah … op een gelijke manier zoals U dat heden ten dage doet, nl. telkens weer opnieuw gal spuwen ! Dit dient niet de waarheidsvinding.

      • Surya Atmadja zegt:

        In Surabaja was het eigenlijk een verzet tegen de Britten.
        De Nederlanders kwamen pas een paar maanden later .
        Het verzet van de Kromo’s gebeurde pas massaal na dat de Engelsen NOI hadden verlaten en de Nederlanders hun vermeende bezit/wingewest willen herbezetten.
        Leest u maar uw eigen( Nederlandse) verslagen/geschiedenisboeken .

        Zou die liefde /adoratie van den inlanders zo snel afkoelen .
        Want per saldo waren ze pas op 17-08-1945 hun Merdeka hadden geproclameerd.
        350 jaar hartelijke betrekkingen werd binnen een paar maanden ( van Augustus 1945 tot omstreeks begin 1946= nog niet eens 6 maanden )afgebouwd , en ze Nee/Tidak Toean, wij willen niet meer .

  18. van Santen zegt:

    Meneer Atmadja,

    een cursus Nederlands bij de LOI doet wonderen !
    Goeiedag ook !

    • RLMertens zegt:

      @vSanten; ‘daar werd iets groots verknald’!

      • van Santen zegt:

        meneer Mertens,

        het is maar hoe men het wil zien !

      • RLMertens zegt:

        @vSanten;; Bij overeengekomen zelfbeschikking=merdeka, waarbij Nederland de Republiek bijstaat tot vorming van een soevereine staat is met zekerheid te stellen, dat wij beiden heerlijk ‘onder klapperboom’ van onze pensioen aldaar konden genieten!

  19. Maud Lebert Zwitserland zegt:

    meneer van Santen zegt op 30 augustus:
    ‘meneer Atmadja, een cursus Nederlands bij de LOI doet wonderen!’
    Dat, meneer van Santen is een slag onder de gordel. Men mag bij alle argumentaties over en weer political correctness verwachten.

  20. Surya Atmadja zegt:

    Indisch4ever zegt:
    27 september 2015 om 7:04 pm
    Volgens mij zeiden Indonesiërs voor de oorlog ook maleis tegen die taal.
    =================================================
    Ma’af Pak.
    De Indonesiers die op school ware geweest , minimaal op de Ongko Loro Scholen of te wel de 2de klasse school voor den gemeenen Javaan ( weer een foute terminologie) , want het moet zijn of pribumi of inlander kregen Bahasa Melayu (versie Riau Lingga ).
    “Maleis”is de term die door de Nederlanders werd gebruikt of de verbasterde “handelstaal”of Bahasa Pasar =(Pasar is geen Markt maar Handelstaal.
    Naast de bewoners van Nusantara gebruiken de Maleisiers ( de Orang Melayu ) ook een “zuster”taal , de Bahasa Melayu .
    De verhouding tussen Bhs Indonesia (van de Indonesiers) en Bhs Melayu (van de Maleisiers) is te vergelijken met Nederlands v.d Nederlanders en Vlaams Nederlands van de Belgen.

    De eenheidstaal Bahasa Indonesia was de voortzetting van:
    1. de Bhs Melayu (versie Indonesia) zoals het gegeven werd in de Ongko=cijfer Loro=twee School , de 1ste klasse school ook bekend als H.I.S ( men zegt voor de beter gegoede Indonesiers) en verder .
    De SA waren 3 generaties HIS leraren , en een oom van mij was mede ondertekenaar van de Sumpah Pemuda . 1 land, 1 volk en 1 taal (Bahasa Indonesia 1928).
    2. De spelling van Bhs Melayu werd gegeven door Prof. Charles van Ophuijsen met behulp van Engku Nawawi gelar/titel Sutan Makmur en Moh. Taib Sultan Ibrahim.
    2 Padangse leraren .
    3. Prof C.van Ophuijsen doceerde de Bahasa Melayu in Leiden waar Indologen en toekomstige Europese BB werden opgeleid.
    Oud inspecteur in Bukittinggi , schreef Kitab Logat Melajoe, Maleische Spraakkunst (1910)

  21. Surya Atmadja zegt:

    Jan A. Somers zegt:
    28 september 2015 om 11:46 am
    Ja, en soms met de benaming pasarmaleis. Een lingua franca!
    ========================================================
    De benaming pasarmaleis voor de bahasa pasar(hier bedoelt men handelstaal=lingua franca !) is anders dan de passermaleis van de Nederlanders .
    Het is de bloemrijke taal zoals Peter Faber( Multatuli) sprak tegen de bupathi(resident) van LEBAK .
    Toen ik trouwde in Jakarta 1979 (met een Hollandse schone) sprak mijn vader zijn welkomstwoord , in de formele taal , met woorden die je in het dagelijks leven niet hoort.
    Of de officiele brieven van de neef van mijn moeder, hoog Sundanees .
    In het Javaans heb je ook speciale gradaties ( dacht 5 soorten).
    Praten met een gelijke, jongere of oudere gelijke.
    Tegen een hogere , lagere persoon , zelfs als het een gelijke is , heb je nog verschil tussen een jongere of oudere betreft.

    • Jan A. Somers zegt:

      Mijn moeder kende, en gebruikte die verschillen. Ik ben dat allemaal vergeten. Bij mijn Madoerese grootmoeder moest je niet met Javaans aankomen. Ik sprak met haar gewoon Maleis, maar mijn vader wist haar beter aan te spreken. Die kende de meeste talen die de schepelingen aan boord spraken.

  22. van den Broek zegt:

    Het is wel opmerkelijk hoe verschillend wordt omgegaan met met het verleden en wel het koloniale verleden, danwel het Historisch Onrecht .

    Er is een exclusieve focus op de – blanke – Nederlanders en hun “goede bedoelingen” in de Nederlandse voorstelling van de koloniale ontmoeting (botsing?) in Indonesie (daar werd iets groots verricht en verknald) .
    Nederlands geweld wordt doorgaans nog steeds opgevat als een “uitzondering” en een “exces” in plaats van als inherent aan de Koloniale situatie, zowel vòòr als na WO2. Let op het gebruik van woorden zoals “pacificatie van bvb Bali, Atjeh en de 2 politionele acties in deze.

    De Nederlandse Staat maar ook deelnemers aan het blog (zie ook de rechtzaak Rawagede) weigeren nog steeds het Nederlandse Daderschap te erkennen in de koloniale slachtpartijen zoals “Rawagede” en om deze als oorlogsmisdaden en schendingen van de mensenrechten te erkennen. Koloniale oorlog betekent totale oorlog op lokaal niveau en dat was zeker het geval in Rawagede.

    Het is een wijdverbreid idee dat het Nederlands kolonialisme anders en beter was dan dat van de andere Europese naties, vooral Engeland en Frankrijk (zie ook de opmerking van L. de Jong in zijn Standaardwerk deel 12 dacht ik) .
    Deze Zelfpresentatie van Nederland als niet-gewelddadig is één van de redenen dat documenten/bronnen van gruwelijkheden niet met open armen wordt ontvangen, integendeel veel ongemakkelijke reacties uitlokt, omdat dit niet strookt met het dominante en zaligmakende Zelfbegrip van Nederlanders. En dan druk ik me eufemistisch uit op dit blog.

    Deze voorstelling niet-gewelddadige en “tolerante” zelfrepresentatie wordt ook bevorderd door het negeren danwel niet-serieus nemen van argumenten van de anderen, de zgn anti-Nederlanders/ pro Indonesisch of woorden van gelijke strekking om de tegenstander delegitimeren danwel in een kwaad daglicht te stellen (het woord verrader hoor ik daar?).
    Ook het excuus dat ik er niet bij ben geweest doet het goed. Ik heb een Nederlandse kennis die is Egyptoloog, wat zal haar reactie zijn als ik zeg dat ze de ballen verstand van Egyptische Oudheid heeft omdat ze er niet bij was bij de Egyptenaren toendertijd. Dan krijg ik toch ook een enkele reis Bloemnedaal, ik denk schijnbaar niet normaal?

    Binnen deze Zelfrepresentatie van de Nederlanders als de “betere imperialisten” (let op Ethische Politiek, was ethisch noch politiek!!!) kan de Japanse bezetting van Indonesie alleen gezien worden als een gewelddadige en “ongerechtvaardigde” onderbreking van de Nederlandse beschavingsmissie en NIET als botsing tussen de TWEE KOLONIALE rijken, het ging toch om de aardse rijkdommen van Indie?? .
    Na 15 Augustus 1945 ging bij Nederland in de koloniale oorlog om een gewapende opstand geleid door Indonesiers die met het fascistich Japan hadden gecollaboreerd . In het begin probeerde de Nederlandse regering deze laatste koloniale oorlog te verkopen als de voortzetting van WO2, als ononderbroken strijd van de Nederlandse Democratie tegen het Fascistisch Japan. Toen dat niet lukte ging men over op de propaganda de Indonesische “inlanders” te bevrijden van de terreur van de rampokkers, pemuda en andere nationalistische extremisten (inclusief Sukarno, die ook nog een collaboreerde met de Japanners), die door de Japanners waren opgehitst (zie de spreekwoordelijke propagandafilmpjes). Binnen deze zelfrepresentatie kan de mislukte poging om Indonesie in 1945 te her-koloniseren danwel reconquista (ondanks de tot tranen toe bewegende reden van Koningin Wilhelmina aangaande het zelfbeschikkingsrecht) natuurlijk niet voorgesteld worden als een “vrijheidsoorlog” van de “Indonesiers”. Door de Nederlandse bril bezien was de Proklamasi de laatste hak die de Nederlanders door de Japanse Fascisten was gezet en de Nederlandse strijd tegen de Indonesische “terroristen” eigenlijk een humanitaire actie ( zo ook voorgaande reacties op dit blog).

    Daarnaast speelt in het Nederlandse Zelfbeeld als slachtofferland in WO2, daar meer dan 100.000 Nederlandse Joden naar de gaskamers zijn getransporteerd, N.B. Anne Frank was geen Nederlandse). Deze vermeende status lijkt een soort afweer te vormen die het onmogelijk maakt om het eigen Nederlands geweld in de Koloniale contect te zien als vergelijkbaar met dat van fascistisch Japan en Nazi-Duitsland.

    Ook behouden de “eigen” Nederlandse doden een andere status dan de doden in indonesie. Hier is duidelijk te merken een gebrek aan morele maatstaven danwel eenrichtingsverkeer in de morele verontwaardiging.
    Zolang Nederlanders Rawagede en ander misdaden anders behandelen als de Bersiapslachtoffers , zal er nooit een serieuze aandacht zijn voor de slachtoffers van de koloniale oorlog in het algemeen en de Bersiapslachtooffers in het bijzonder. In beide gevallen is er sprake van Historisch Onrecht, daarom dienen deze slachtoffers met dezelfde maatstaven beoordeeld worden.

    Voor belangstellenden zie Chris Lorenz “De Nederlandse koloniale Herinnering en de Universele Mensenrechten”

    • appie b. broek zegt:

      Een Nederlandse historicus kan blijkbaar geen carriere maken als hij voor wat Indonesië betreft het niet over ‘kolonialisme’, ‘terreur’, ‘uitbuiting’ en ‘oorlogsmisdaden’ heeft. En, let wel, niet aan Indonesische kant, maar ‘wij’, Nederlands, dhr. Van den Broek en ondergetekende, hebben dat gedaan. ‘Rawagede’ mag daarbij als voorbeeld dienen. Nu vergelijkt Van den Broek zich voor wat zijn oordeel betreft met een ‘Egyptoloog’, die er immers ook niet bij was toen het een en ander zich een paar duizend jaar geleden afspeelde. Maar stel nu dat een of ander mummie uit het British Museum of zo, ‘ontwaakt’ en wij er plotseling een ‘deskundige’ bij hebben die ons uit de eerste hand kan vertellen hoe het nu werkelijk was daar in Egypte in de tijd van de Farao’s. Dan is dat toch, een getuige, een veel belangrijker informatiebron dan een of andere aan een westerse universiteit afgestuurde zgn.’Egyptoloog’!

      En vraag ik mij dus af waarom er bij al die onderzoeken naar ‘Rawagede’ niet naar Fokke Dijkstra wordt geluisterd. Hij was er bij, maar verteld een ander ‘verhaal’ dan ons door Van den Broek en anderen verteld wordt. En dat is natuurlijk de reden waarom wij toch zo weinig van de ‘geschiedenis’ leren.

      En dat men nu opeens met de ‘mensenrechten’ op de proppen komt om geld voor nieuw onderzoek te vragen, maakt ook al geen indruk. Op het ogenblik zit er een Argentijns/Nederlandse verkeersvlieger in een Argentijnse cel in afwachting van zijn proces wegens de beschuldiging als militair betrokken te zijn bij ‘misdaden tegen de menselijkheid’.

      Ook hier een militair die na 6 jaar zonder enige vorm van aanklacht in de cel heeft gezeten en de prijs voor de politiek van de hypocrisie mag betalen.

      En kijk eens naar Duitsland, daar heeft men bejaardenhuizen uitgekamd uin de hoop nog wat ‘oorlogsmisdadigers’ te vinden, want na Demjanjuk waren ze ‘op’, en dreigde het instituut dat met de opsporing was belast, ‘brodeloos’ te worden.

      Hier is een vergelijking met onze situatie wel op z’n plaats; bij ‘ons’ gaat het toch ook om de extra centjes die het KITLV en andere organisaties hopen te ‘vangen’ voor extra onderzoek m.b.t. door Nederlandse militairen gepleegde oorlogsmisdaden gepleegde ‘oorlogsmisdaden’ zonder daarbij de context, bijv. de ‘Bersiap’, in de beschouwing op te nemen.

      Dhr.Broek is pas ‘laat’ met zijn studie m.b.t. de zgn. ‘Indonesische Kwestie’ begonnen en heeft daarbij voornamelijk boeken geraadpleegd. Welnu, mijn interesse was er al veel eerder, in een tijd dat er nauwelijk interesse wa, en ook geen boeken, voor deze traumatische periode uit onze geschiedenissen. Wel waren er vele pamfletten en brochures van particulieren, bestuursambtenaren en journalisten die niet konden laten hun afschuw over de gang van zaken op papier te zetten.

      Noodgedwongen, er was niets anders, heb ik dus in de loop der jaren een aardige collectie van deze beschouwingen en getuigenissen bij elkaar weten te krijgen en vandaar mijn andere ‘kijk’ op affaires zoals ‘Westerlling’ en ‘Rawagede’.

      • Jan A. Somers zegt:

        “Een Nederlandse historicus kan blijkbaar geen carriere maken als hij voor wat Indonesië betreft het niet over ‘kolonialisme’, ‘terreur’, ‘uitbuiting’ en ‘oorlogsmisdaden’ heeft. ” Een beetje dorlezen!

  23. van den Broek zegt:

    Fokke Dijkstra spreekt niet tegen dat er Indonesiers geëxecuteerd werden in Rawagede, hij zet alleen vraagtekens bij het AANTAL geëxecuteerden . Over het preciese aantal gaat het in deze niet. Dat hebben de partijen m.n. de Nederlandse Staat in het Rawagede-proces ook niet betwist. Wat had Fokke Dijkstra aan het proces kunnen toevoegen? Fokke Dijkstra vindt in een interview de executies TERECHT maar hij zegt niet op basis waarvan, laat staan op basis van welke rechtsregels, hij is eigenlijk amoreel, onethisch bezig. De Nederlandse militairen in Rawagede vonden wapens noch terroristen . De executies waren ook geen contra-terreur (!!!!) acties a la Westerling omdat andere Nederlandse soldaten de ledematen waren afgesneden. Dus majoor Wijnen,. de bevelvoerende officier, liet gewoon onschuldige Indonesiers afslachten. Daarover bestaat correspondentie tussen generaal Spoor en de procureur-generaal en de zaak werd geseponeerd. In de excessennota 1969 is er ook over gesproken maar er zijn door de Nederlandse Staat geen getuigen gehoord, alhoewel bvb dhr Wijnen nog leefde, hij heeft het zelfs tot kolonel geschopt en ging in 2001 dood. Hij had als verantwoordelijke officier verhoord dienen te worden en niet de Sergeant Dijkstra, dat heeft de Nederlandse Staat nagelaten, want zij wilde het niet tot een proces laten komen. Fokke Dijkstra verandert niets aan het feit dat meer dan 100 onschuldige Indonesische burgers door Nederlandse militairen zonder enige vorm van proces werden geëxecuteerd. Of wil dhr Broek dat gegeven (Rechtzaak en Rechtspraak) in twijfel trekken. Dan dient hij naar de Rechter van de Rechtbank en de landsadvocaat te gaan van het Rawagede proces en die mannen een schop onder zijn hol geven wegens ……. wegens wat eigenlijk? Op zo’n manier leren wij weinig van de Geschiedenis.

    Dhr Broek heeft ook een opmerking over de Commissie van Goede Diensten gemaakt , dat sommigen kritiek hadden dat de rapportages naar de VN/Veiligheidsraad pro-Indonesisch danwel anti-Nederlands waren. Als dhr Broek goed en begrijpelijk wil lezen, dan werd de rapportage over Rawagede door geen lid in twijfel getrokken maar de kritiek was meer een algemene opmerking, als ik de betrokken artikelen erover nalees. Als dhr Broek de excessennota naleest (ik heb de indruk dat hij meer de krantenartikelen erover dan de originele stukken lees) en precies de bijlage mbt tot de rapportage van de Commissie van Goede Diensten, dan wordt daar luid en duidelijk het geval-Rawagede besproken. Dus hij dient geen originele stukken in twijfel te trekken op basis van meningen van Jan en Alleman, lees eens het origineel zou ik zeggen.

    En die veronderstelling van die Mummie (de voorloper van Lazarus??)geeft wel aan op welk niveau hij zich begeeft. De Egyptoloog om precies te zijn Oudheidkundige is aan de Universiteit van Groningen afgestudeerd.

    Ik heb tot nu toe geen enkel argument van dhr Broek gehoord dat hout snijdt alhoewel hij al lang met Het Historisch Onrecht bezig is. Laat hij maar eindelijk eens met zijn bronnen komen, Fokke Dijkstra is wel een getuige maar geen Geschiedenisbron. Het is voor mij niet relevant hoeveel Indonesische burgers dhr Fokke Dijkstra eigenhandig doodgeschoten heeft. En wat die andere voorbeelden met indonesie (Argentinie, Duitsland) te maken heeft, dhr Broek dient niet af te dwalen.

    Over mensenrechten gesproken. In de discussie ontbreek het element welke rechten van de burgers in het conflict werden geschonden. Dat was ook de insteek die de advocaat van de Indonesische slachtoffers maakte bij de Rawagede zaak. Ik heb het flauwe vermoeden maar ik ben geen jurist dat deze insteek ook bruikbaar is voor de Bersiapslachtoffers gelet op het feit dat
    a) de daders onbekend zijn
    b) het juiste aantal slachtoffers/vermisten ook enig stof tot discussie geeft, ik denk aan dhr Broek als onze statisticus
    c) de vraag overeind blijft of de Indonesische republiek de jure op het moment van de misdaad schuldig danwel verantwoordelijk is
    Op basis waarvan wil dhr Broek zijn zaak maken?? Ophitsing?? Sukarno werd op basis van art 135 of 161 WIStr ook eens veroordeeld. Is dat bij de Bersiap hetzelfde?, wie hitste wat op? Naar het mij schijnt hield de ophitsing op 17 Augustus 1945 op, danwel op een propagandafilmpje is eerst Sukarno te zien als ophitser en daarna zie je beelden van een troep pemoeda’s met bamboesperen, vandaar komt die opeenvolging van ophitser-bamboesperen-bersiapslachtoffers. Ik denk dat geen rechter daar een zaak van kan maken. Daarover dient dhr Broek zijn licht laten schijnen, hij heeft toch zoveel artikelen e.d. bestudeerd, nou ja gelezen.

    Dat zijn misdaden begaan door wayanpopachtige Indonesiers , ik wil daarover best discussiëren maar elke keer worden dan weer die vergelijking met de misdaden begaan door Nederlandse militairen bijgehaald of anders om. Dhr Broek is al zo lang bezig met Het Historisch Onrecht dat de bersiapslachtoffers is aangedaan. Dan kan hij toch gemakkelijk zeggen welke Indonesische militairen/bevelvoerend officieren of welk Indonesisch onderdeel bij welke terreuracties en tegen wie betrokken geweest zijn. Ene W. Frederick schijnt dat in een artikel gezegd te hebben , maar ik weet niet welk artikel.
    Dus dhr Broek, U bent aan zet.

    • appie b. broek zegt:

      “Over het preciese aantal gaat het in deze discussie niet’. O nee, en waarom dan niet? Omdat dhr.Van den Broek dat zegt? Nou, daar heb ik toevallig niets mee te maken en zou ik als rechter of ‘onderzoeker toch hier wat meer van willen weten. Er zijn immers verschillende lezingen over de gebeurtenissen en worden 20, resp. 150 en 431 ‘slachtoffers genoemd. En nu kan men wel zeggen dat dit blijkbaar niet belangrijk is; m.i. is het zeer belangrijk om de reeks van gebeurtenissen te kunnen reconstrueren en tot ‘waarheidsvinding’ te komen. Daarbij komt nog de omstandigheid dat dergelijke gebeurtenissen werden gebruikt om de tegenstander ‘zwart’ te maken en is dit een reden te meer van belang om de juiste cijfers te vinden. Dat men dit doet vanuit Indonesische kant is begrijpelijk maar zijn historici er voor om uiteindelijk het juist aantal te achterhalen. Zie ook Westerling die maar eventjes 40.000 doden in z’n schoenen geschoven kreeg maar is dit aantal door Indonesische historici tot minder dan 1000 terug gebracht. En waar u, en anderen, niets over zeggen is het feit dat al deze zaken indertijd bij de Ronde Tafel Conferentie van 1949 door Nederland en Indonesië ‘geregeld’ zijn; men heeft gezegd ‘zand erover’.

      Dat was een heel verstandige maatregel. Dit kunnen we niet zeggen van de nogal dubieuze figuren die met steun van Nederlandse instituties er hun levenswerk van gemaakt hebben om deze zaken weer op te rakelen.

      Ik weet natuurlijk wel dat deze woorden niet aan de heer Van den Broek zijn besteed, maar toch meen ik het te moeten zeggen.

  24. van den Broek zegt:

    En of Fokke Dijkstra erbij was? Volgens dhr Broek wel. Volgens dhr Dijkstra was hij er niet bij , dhr Broek dient wel het interview te lezen met Fokke Dijkstra gepubliceerd op 26 Oktober 2012 op Javapost: “Dodental Rawagede strookt niet met de werkelijkheid”. Ik ga achter de feiten aan maar dhr. Broek gaat achter de getuigen aan, welke getuigen? die van die Wayangpoppen zeker, de geloofwaardigheid van dhr. Broekraakt raakt wel het vriespunt. Hoe staat het eigenlijke die aardige collectie van beschouwingen en getuigenissen van dhr Broek. j. Ik raad dhr Broek aan zich eens te gaan documenteren, boekjes lezen en zo, die getuigen crosschecken. dat mag wel na zoveel jaar.

  25. van den Broek zegt:

    Het past wel in het nationalisme en racisme om dingen uit te sluiten uit het collectieve geheugen, cq geschiedenis maar dat is na WO2 in diskrediet geraakt. Na Auschwitz bestaat er geen vergeven en vergeten dus geen vergetelheid en amnestie meer voor oorlogsmisdaden Het is vervangen door het radicaal nieuwe principe dat de historische waarheid een helende functie vervult voor de slachtoffers van historisch onrecht. Daarmee ontstaat de noodzaak om de herinnering aan onmenselijkheid en onmenselijk lijden levend te houden. Daarom denk ik niet alleen aan Rawagedeslachtoffers maar ook aan de Bersiapslachtoffers.

    Dat vergeet dhr Broek is zijn preek, dat is zijn vorm van onhygiënisch denken, het topportunistisch lukraak plukken van argumenten zoals Foppe Dijkstra, die geen directe getuige was, maar het alleen van horen zeggen weet en daarom is hij nooit opgeroepen als getuige. Dhr Broek moet maar aangeven waarom dhr Wijnen, de verantwoordelijke officier van Rawagede nooit opgeroepen is als getuige, nooit verantwoordelijk is gesteld. laat hij maar Rawagede reconstrueren op basis van de directe getuigen en niet obv krantenverslagen.

    En de amnestie-ordinantie sluit zowel de misdaden begaan door Indonesiers als Nederlandse militairen uit, dus de Bersiapslachtoffers hebben geen punt om te scoren, of wel soms. Die opmerking over de ordinantie is ook zo’n gelegenheidsargument waarover door dhr Broek weinig tot niet is doordacht.

  26. Ælle zegt:

    Een mooie link om niet te missen: Wat herdenken we, met ‘e’en tekening en 13 foto’s.
    http://www.indieherdenking.nl/nl/wat-herdenken-we
    De tekst ervan is een verkorte, bewerkte versie van het origineel: ’15 augustus en de oorlog in Zuidoost-Azië’ door Hans Liesker en Peter Slors.
    http://www.bevrijdingintercultureel.nl/bi/eng/indie.html
    Een gedicht : Mannen van tien jaar en ouder

    De heiho (Indonesische hulpsoldaat) ranselde met welgemikte slagen
    Tienjarige jongens achter een legerwagen.
    Per onbegrijpelijk decreet waren zij
    Verklaard tot man – en mannen
    Horen niet meer bij hun moeder.
    Hij stond in de rij met in de ene hand zijn teddybeer
    Vastgeklemd om de enige nog aanwezige poot
    In de andere hand een tasje met daarin
    Het laatste restje suiker en wat malariapillen (stof kinine).
    Zijn moeder had dat er op het laatst ingestopt
    Hij dwong zijn tranen terug
    Hij was nu toch man.
    Zijn moeder bad en had de intense hoop
    Hem ooit weer terug te zien.
    Ze had bij zijn geboorte
    Zo’n mooie naam voor hem bedacht.
    Zij, zij stierf aan ondervoeding en malaria
    Ontbeerde pillen die zijn leven redden.
    Hij kwam terecht in een Hollands contractpension
    Koud, nat, onbehaaglijk en ook niet zo aardig
    De hongerwinter was belangrijker in het gesprek
    Dan zijn verhaal van zijn – wreed – vertrek.
    Over goed en kwaad dacht hij steeds afwijkend
    Zijn relaties liepen allen stuk
    Drank en drugs hielpen soms, even de werkelijkheid ontwijkend.
    Zijn loopbaan mislukte keer op keer
    Het enige wat hij miste was zijn oude, éénarmige, zachte teddybeer.

    Uit: ‘Flarden: herinneringen van een kampjongen’, door Govert Huijser (2005)
    Govert Lambertus Johan Huijser (Soerabaja, 6 februari 1931 — Roosendaal, 5 januari 2014) was een Nederlandse generaal van de Koninklijke Landmacht. Van 1983 tot 1988 was hij Chef-Defensiestaf. In zijn jeugd heeft hij in twee kampen te Nederlands-Indië gezeten.
    Uit psychotraumanet:
    Tijdens de Japanse bezetting werden burgers gescheiden geïnterneerd in mannenkampen en vrouwenkampen. De kinderen gingen met de moeders mee. Ook de mannen die ouder waren dan zestig jaar verbleven aanvankelijk in de vrouwenkampen. Later werden zij overgeplaatst naar mannenkampen. De jongens bleven tot ze zestien jaar waren in het vrouwenkamp, en werden dan overgeplaatst naar een mannenkamp. Later werd deze leeftijd verlaagd tot tien jaar. Op Java zijn op enkele plaatsen kampen ingericht voor jongens waarin ook de oudere mannen werden opgenomen die nog in de vrouwenkampen hadden mogen blijven.
    De vrouwenkampen en de mannenkampen verschilden van karakter. Voor de vrouwen was de verhouding met de Japanners veel moeilijker dan voor de mannen.

  27. Evert Leander zegt:

    Geachte, 350 jaar had Nederland indonesie leeg gezogen, In die tijd bestond de natie indonesie nog niet maar kleine koninkrijkjes, De koninkrijkjes werden door Nederland met elkaar in duel gebracht en de winnaar van dat gevecht kreeg de genade slag van Nederland met gevolgd dat Nederland twee koninkrijkjes in bezit had.Vele vuile streken hadden de toen toekomstige Indonesier van de Nederlander geleerd.De Indonesier werd dom gehouden. Als de Jappen niet waren binnen gevallen was ,overheerst Nederland nog steeds over Indonesie. De nederlandse wetboek is nog steeds een leidraad voor de indonesische wetgeving.Nederland had vele infrastructuur gebracht ,nu ten goede van indonesiers maar toen voor de Kolonisten zelf. Ik zelf ben geboren in het jaar 1949 en had vanaf de tweede klas lagere school tot en met de hoogste klas van de mulo in het indonesisch.Ik ken dus ook de geschiedenis van de andere zijde. Nederland werd maar vijf jaar bezet door de Nazi, maar nederlandzelf wilde de indonesier onder druk houden.hoewel ze indonesie reeds 350 jaar in hun macht hadden. Heel veel Nederlanders hebben geen benul van deze feiten. Soekarno is en blijft een grote held ondanks zijn misstappen zoals het hier in Nederland nog voorkomt, Hij heeft het Indonesisch verplicht opgelegd daar anders het hele archipel niet met elkaar kunnen communiceren,het is haast onmogelijk om een volk van bijna 100 miljoen te regeren welke nu reeds de 240 miljoen is gepasseerd zonder eenheidstaal, nederland maar 17 miljoen.Alle buitenlandse oliemaatschappijen werden genationaliseerd,terecht, Irian barat terecht naar indonesie anders had Nederland rijk van geworden. op dit ogenblik worden de amerikanen weg gekeken uit de goudmijnen in Irian barat, Veel negatieve spraak uit Nederland omtrent Indonesisch beleid betref palmolie plantages, Terwijl het westen de grootste verbruikers zijn van palmolie, Wat had europa gedaan met hun bossen in het verleden? en nu optreden als betweters!
    Dat de indonesier in de bersiap tijd zo tekeer ging was begrijpelijk,nederland had dat willen oplossen door Westerling de vrije hand te geven.En de regering in Holland wist van niks??
    Nederland had 5 jaren bezet gezeten. nu heeft europa vele vluchtelingen te verwerken,en bang worden dat nederland zijn eigen cultuur vervagen. Wat deden de kolonisten, kwamen Indonesie binnen en zeggen, wij zijn nu de baas, het indonesisch was niet goed genoeg. Als je hollands spreek verdiende je meer. Wij had gewone omgang met de indonesiers. Bij velen was dat minderwaardig, Ik spreek nu nog vloeien Indonesisch ,kan nog met de hand eten(indonesisch cultuur).Het westen houden de inkomsten van azie nog steeds laag, indonesier mogen niet boven het maaiveld uitsteken.Het Indonesie nu is echt aan herstellen maakt vootuitgang en dat met 240 miljoen. Niet te verlijken met Nederland. Mijn ouders en grootouders hadden de bersiap tijd meegemaakt. maar werden gered door de indonesiers zelf doordat mijn opa hoog aangeschreven was bij de indonesiers, Mijn grootouders waren reeds INDO. Indonesiers van nu spreken met veel respect over nederland,totaal geen haat . Ze zijn dankbaar voor de nederlandse aanleg van infra structuur.Kijk naar de huidige indonesie, welvaart niet overal,corruptie is er nog ,maar dat heb je in Nederland ook,niet waar? Ziekenfonds in Indonesie sinds de laatste 5 jaar. Het begin is er niet waar. Infra structuur erg uitgebreid. Vele vlieg en trein en bus en boot maatschappijen. Vele dingen kunnen beter,maar dat is haalbaar met de tegenwoordige President Jokowi,ongetwijfeld.
    Sorry dat ik veel geschreven heb, sinds 1964 in holland als spijtoptant, Met respect volg ik de ontwikkeling in Indonesie,
    Naam : E.Leander

    • R.L.Mertens zegt:

      @EvertLeander; ‘vele vuile streken etc.’- Dat wordt: verdeel- en heers methode genoemd!
      U slaat verder de spijker op de kop! Toch waren er in 1945 Nederlanders, die het anders zagen. Indonesië bij te staan met de opbouw van hun Republiek; DM.Koch;Een halve eeuw Indonesië, JdeKadt; De Indonesische Tragedie, WF.Wertheim ea. om zo die ‘zwarte koloniale periode’ om te zetten in een vriendschapsband. Zoals de Britten het deden met de Gemenebest. Waarin alle koloniën,(zelfs Pakistan) nog zijn verenigd. Tot op heden!! Zij; Koch,deKadt, Wertheim ea werden overstemd door zgn. Indië kenners; de kolonialen/planters ea. En onze regeringen olv.Drees sr. en Beel sleepten ons in een poel van ellende en verdriet. Wat nu nog gaande is; zie de opening/reacties van het museum Sophiahof, Den Haag. ‘Daar werd groots verknald!’

      • Jan A. Somers zegt:

        “Indonesië bij te staan met de opbouw van hun Republiek” U vergeet de belangrijkste namen: het duo Van Mook/Sjahrir. En u vergeet ook het begin (na de petitie Soetardjo): Minister Welter had inmiddels laten weten dat na de oorlog een conferentie kon worden bijeengeroepen om hervormingen op staatkundig gebied voor te bereiden. De gouverneur-generaal ging echter verder. Als vervolg op de op 23 augustus in de Volksraad aangekondigde commissie, werd bij gouvernementsbesluit van 14 september 1940 de ‘Kleine commissie van bekwame mannen’ ingesteld. In augustus 1941 deelde de Indische regering mee in overleg met het Opperbestuur ‘eerlang’ tot aanwijzing te geraken van degenen die uit Indië aan de rijksconferentie zouden deelnemen. Gouverneur-generaal Tjarda van Starkenborgh Stachouwer stelde minister Welter voor te komen tot een aanbeveling door de Volksraad van dubbeltallen. De gouverneur-generaal achtte het niet raadzaam nu tot aanwijzing van deelnemers aan de rijksconferentie over te gaan, dit zou onder de huidige omstandigheden niet representatief zijn. De voorgenomen voorbereiding tot de rijksconferentie was hiermee tot een eind gekomen. Op 27 februari 1942 vond de laatste vergadering van de Volksraad plaats. In de avond en nacht daarop werd de slag in de Javazee verloren, op 1 maart vonden de eerste landingen van de Japanners op de noordkust van Java plaats.

      • Evert Leander zegt:

        Een groot gedeelte wat ik geschreven heb had ik op de indonesische school te horen gekregen en ook in mindere mate de situatie bewust ervarend de hooghartige houding van de nog gebleven hollanders. Wij merkten ook dat er degelijk verschil in omgang met de hollanders die Indonesiers hebben gekend en die alleen het kikkerland gekend heeft. Wij hebben gelukkig de mogelijkheid om heel vaak naar Indonesie te gaan. We genieten heel veel respect doordat wij het volk en gewoonte kennen en hun niks opleggen wat cultuur en omgangsvormen betreft.

Laat een reactie achter op van Santen Reactie annuleren

Vul je gegevens in of klik op een icoon om in te loggen.

WordPress.com logo

Je reageert onder je WordPress.com account. Log uit /  Bijwerken )

Facebook foto

Je reageert onder je Facebook account. Log uit /  Bijwerken )

Verbinden met %s