Het verschil tussen een leven als eerzaam burger en dat als misdadiger is niet zo groot als wel eens wordt gedacht. Veel hangt af van wat anderen (lees: de autoriteiten) er van vinden, en het geluk speelt natuurlijk ook een grote rol.
In 1938 meldde een correspondent uit Djokjakarta van ´Het Nieuws van den Dag voor Nederlands-Indië´ van een bijzondere rechtzaak:

Het werd al donker...

´Het was een lijvige bundel geworden en het ging allemaal om het gappen van één kip, een heel gewone ajam, hoogstens 15 cent waard. Maar de moeilijkheid zat hem in het tijdstip waarop het „kip, ik heb je” was geweest. Juist tusschen licht en donker. Als het nog licht is, krijg je voor het stelen van een kip hoogstens drie maanden, maar als het donker is, kan het vijf jaar worden. Nogal een verschil voor slechts een kip. Maar er waren meer moeilijk te beoordelen omstandigheden. Was de kip uit een hok gegapt of niet? De eigenaar had toevallig een huwelijksfeestje gegeven en omdat er nog al wat gasten waren, had hij een paar wanden van zijn huis weggebroken. Was het nu een huis of niet? En waar begon het dak? Allemaal moeilijke vragen, welke de landrechter had te beantwoorden.  

Hiermee was het lek nog niet eens gedicht, want de dief stond tijdens die snode daad op eigen erf en werd slechts van de kip gescheiden door den pagger van het erf van zijn buurman. Toen tenslotte uitkwam, dat de kip op het moment van de diefstal op de pagger had gezeten was het helemáál mis, want toen was de ene helft van de kip op het terrein van de dief en het andere deel op het erf van de rechtmatige eigenaar.
De kip, als bewijsstuk tijdens de rechtzitting aanwezig, kakelde en sprak blijkbaar het verlossende woord, want er werd aangenomen, dat de kop van de kip boven het erf van den eigenaar was. De dief kreeg twee weken.´

Het mogelijke alternatief

Het Nieuws van den Dag besloot het verhaal met de opmerking dat de dief nog goed was weggekomen met dit vonnis. Als de landrechter een punt had gemaakt van de schemertoestand ten tijde van het gebeuren en zich incompetent had verklaart omdat zwaardere vergrijpen – zoals diefstal bij nacht – onder de Landraad vallen, dan had de zaak opnieuw moeten voorkomen.
Volgens de krant was het eigenlijk wel jammer geweest dat dit niet gebeurde, want dan had er zeker nog een fraai vervolgartikel ingezeten. ´Dan had de Landraad er ook nog wat plezier van gehad, want dan wordt hier inbraak (in een huis zonder wanden) bij duisternis gepleegd en nog meer van dat fraais, en dan had het 5 jaar kunnen worden en dat mag men voor een aardige kip best over hebben.´

De kippendief moet héél erg blij zijn geweest dat het nog niet zo donker was geweest. Als hij het beest een klein kwartiertje later had gegrepen, zou zijn leven vast en zeker heel anders zijn gelopen. En dát allemaal voor een ajam van 15 cent.

x