Door foto´s in te kleuren gaan we de geschiedenis misschien anders bekijken, maar niet beter begrijpen.
Vertrek ss. Tjerimai uit Sabang
Door Bert Immerzeel
‘Vertrek ss. Tjerimai uit Sabang’ staat bovenaan de ansicht. Ik noem het ansicht, op zijn duits, want zo heb ik het geleerd. Maar vroeger, uit de tijd van deze foto, begin vorige eeuw, heette dit een postkaart.
De foto is ingekleurd. Omdat er in die tijd nog geen kleurenfilms bestonden, moest de fotograaf, in dit geval mogelijk een lokale fotograaf uit Sabang, na het afdrukken van de foto in zwart-wit, deze inkleuren met ecoline.
Goed inkleuren is een vak op zich. In dit geval had de fotograaf voldoende aan drie hoofdkleuren: blauw voor de zee, groen voor de bergen en rood voor het schip en de daken.
Misschien herinnert u zich nog de tijd van de eerste kleurenfoto´s in de jaren ´50: de Kodakjes, overgewaaid uit Amerika. Ze verkleurden heel snel. In latere decennia werd de kwaliteit steeds beter, en werd fotografie bijna per definitie kleurenfotografie. Zwart-wit foto´s worden nog slechts mondjesmaat gemaakt, en meestal alleen door professionele fotografen.
Sinds de eeuwwisseling kunnen we ook oude zwart-wit foto´s inkleuren. Iedere doe-het-zelver heeft wel eens geprobeerd met Paintshop een blauwe lucht toe te voegen daar waar alleen maar wolken waren. Het gebruik van dergelijke programma´s bleef echter beperkt, omdat het nogal wat handigheid vereiste en tijdrovend was. Meestal bleven de aanpassingen dus beperkt: blauw de zee, groen de bergen en rood de daken.
Deep learning
Sinds het vertrek van de Tjerimai uit Sabang is een eeuw verstreken. En inmiddels heeft zich een nieuwe mogelijkheid aangediend. Of misschien kunnen we wel spreken van een stille revolutie: deep learning. ‘ Hé?’ , zult u nu misschien zeggen, ‘wa´s dat?’
Mocht u Facebook gebruiken – daar is het populair – dan heeft u het vast wel eens langs zien komen: door speciale software ingekleurde zwart-wit foto´s. Artificial Intelligence. Als u een oude zwart-wit foto heeft van uw opa naast zijn auto, dan zoekt de software een kleurenfoto uit een grote database van foto´s waarop ook iemand naast zijn auto staat, en past de kleuren automatisch aan. Door dit veel te doen, leert de software zichzelf te verbeteren.
Ik zou u graag willen uitnodigen om het ook te proberen (google op ‘inkleuren zwart-wit foto’), ware het niet dat ik er bedenkingen bij heb. De kleuren zijn niet echt, want op zijn hoogst een benadering van de werkelijkheid. Niemand weet namelijk wat de oorspronkelijke kleuren waren. En wat doet die software dan? Juist: blauw de zee, groen de bergen, en rood de daken.
En hoe méér foto´s we inkleuren, des te meer denkt de software de werkelijkheid te kunnen benaderen. Deep learning heet dat. Niet dus, we houden onszelf voor de gek. Door ons verleden in te laten kleuren door een onvolkomen programma krijgen we een verkeerd beeld van hoe het werkelijk was. En het vervolg is dat over enkele jaren niet alleen alle zwart-wit foto´s door een kleurenbad zullen zijn gehaald, maar ook alle oude video´s. En zien we alles door een kleurenbril. Eigenlijk zoals we wíllen dat het is. Of was.
Willen we een ingekleurd tempo doeloe? Dat mag. Zo lang we maar weten dat het beeld dat we koesteren niet de werkelijkheid was.
Ik las kort geleden ‘Bruin en blank in Zonneland’, een schoolboekje uit 1925 voor katholieke Nederlandse kinderen, geschreven door de paters uit Nijmegen. Uit het voorwoord: “Moge door deze uitgave de kennis en de belangstelling onzer kinderen vermeerderen voor ‘de bruine broeders in Zonneland’, en hen opwekken naar vermogen mee te werken aan de schoone taak: Indië te veroveren met middelen van vrede voor het Rijk Gods.” Afijn, een paternalistischer boekje is niet denkbaar. De arme Javaan moet blij zijn geweest te worden verlost van de islam en het heidendom.
De tijdgeest, zult u zeggen. Misschien. Sommige geschiedenissen kunnen we echter maar op één manier begrijpen: in zwart-wit.
Java Post 
Dat is een van onze liederen in de Republiek” dari Sabang sampai Merauke itulah Indonesia” Indonesia tanah airku.. zo ervaar ik het nog steeds. Nog steeds spijt dat ik naar Nederland ging.
Verstuurd vanaf mijn iPhone
Nog niet zeker. Twee broers,een naar Holland de ander in Indonesie gebleven.Die in Holland heeft het relatief goed wegens goede educatie.Die gebleven is moet nu van steun leven.
‘Steun’ in Indonesie? Nooit van gehoord!
Het begrip “tegenwoordig” bestaat eigenlijk niet.
De reden hiervoor is heel eenvoudig. Het begrip “tegenwoordig” slaat op tijd, maar tijd staat nooit stil. Het enigste dat bestaat is het verleden maar dan ook alleen in ons geheugen. Iedereen heeft een ander geheugen en dat geheugen is niets meer dan eilandjes van herinneringen die in onze hersens ronddwalen, en vaak in de war raken.
Die foto werd eens gemaakt, en was eens een werkelijke weergave van wat de camera lens zag gedurende een zestigste van een seconde.
Maar zelfs een foto is een grove benadering van het werkelijke beeld toendertijd. Iemand die toen op de plek stond had het anders evaren. Afgezien van een beeld door middel van twee ogen , en dan met kleur, voeld die persoon ook het gevoel van de warme wind, de geur van de bossen of de zee en het geluid van vogels en ritselende bladeren en dat zou allemaal een deel kunnen worden van zijn idee van het verleden.
@@Maar zelfs een foto is een grove benadering van het werkelijke beeld toendertijd@@
En met de huidige software, ik bezit o.a. alle Topaz labs AI programs, kan ik de foto’s uit de originele tijd halen of de tijd veranderen.
Die ‘deep learning‘ en ‘artificial intelligence‘ moeten we inderdaad zeer wantrouwen. Dat soort automatische processen versterkt de onvolkomenheden, die er in zitten.
Ik ben wel onder de indruk van het inkleurwerk van Marina Amaral, die dat doet op basis van gedegen onderzoek, naar ik begrijp. De geschiedenis komt op de door haar ingekleurde foto’s ineens veel dichter bij in vergelijking met de zwart-witbeelden (omdat we nu zo sterk aan kleur gewend zijn). Maar ook hier geldt: het hangt af van de kwaliteit van de input.
Wat voorbeelden in dit artikel:
https://nos.nl/artikel/2253707-historische-foto-s-ingekleurd-je-begrijpt-beter-wat-ze-meemaakten.html
@@Ik ben wel onder de indruk van het inkleurwerk van Marina Amaral, die dat doet op basis van gedegen onderzoek, naar ik begrijp@@
Tegenwoordig kan men een foto elektronisch, speciale software, kleuren. Met een professionele, o.a. Leica, Nikon of Canon kan de persoon een opname als standaard jpg formaat nemen, d.i. met kleur. Men kan het ook nemen op basis van RAW. Dan kan de fotograaf de kleuren bepalen. De huidige software Topaz Labs kan een originele oude opname van Jpg veranderen in RAW. Iedere kleur toont dan een bepaalde “kleur” grijs tot zwart. En iedere kleur toon kan men een kleur geven. Fotografie is tegenwoordig het halve werk en software de bepaalde factor.
Maar dan is de foto geen plaatje meer van de toenmalige werkelijkheid, maar een eigen verzinsel. Als werkstudent ben ik een tijdje fotoraaf geweest van trouwreportages. Moeilijk! In zwart/wit, de details van de witte bruidsjurk/sluier plus de details van het zwarte pak. Maar ook met een fijn scalpel een puistje op de wang van de bruid wegschaven. Dat moest dan op elke afdruk apart, als je het op het negatief deed was een foutje natuurlijk een ramp.
Een paar centen overmaken en uw fotowerk is zo gebeurd. Zonder ramp. Want bij elke verandering kunt u de verandering opslaan.
Maar ik heb het over zwartwit fotonegatieven, die je nog moet afdrukken. 6×6, of mijn favoriete formaat 4,5×6. Verknal je dat negatief, dan heb je niets meer. De foto’s retoucheren moet op elke afdruk apart. Er waren nog geen computers! En een fotobureau deed niets anders dan ontwikkelen en afdrukken. Precies zoals het op het negatief staat. Ik wist mijn ontwikkelaars en fixeer zelf samen te stellen. Zo ontwikkelde ik de negatieven in een zacht werkende ontwikkelaar om alle details goed erop te krijgen. En vergroten op normaal papier met een iets hardere ontwikkelaar voor contrastverbetering. Dat bereik je met spelen met de verhouding metol – hydrochinon.in de ontwikkelaar. Metol is een zachte ontwikkelaar die de details goed weergeeft. Hydrochinon is een harde ontwikkelaar die zorgt voor de contrasten. Zoals u leest een beetje ingewikkelder dan tegenwoordig. Maar het was niet anders, en je bereikte toch heel mooie resultaten. Met een Mexicaans spreekwoord voor je donkere kamer: De zon en de familie ver weg!
@@Maar ik heb het over zwartwit fotonegatieven, die je nog moet afdrukken. 6×6, of mijn favoriete formaat 4,5×6. @@
Dank voor uw uitleg betreffende uw methode van fotografie. Toen ik nog in Nederland woonde hadden we als personeel van Stone en Webster in de kelder van het gebouw een kamer voor het ontwikkelen en afdrukken van negatieven en fotowerk. We bestonden uit een kleine groep enthousiasten. Ik werkte toen al met een Hasselblatt en Nikon. Onze directeur deed ook aan fotografie. Daar heb ik zelf leren werken met kleur. Vandaag werk ik met Canon en heb o.a. 2 bodies en 6 lenzen plus de nodige hulpmiddelen. Nu gaan de negatieven op 1 van mijn Sandisk, die ik in mijn computer schuif en alle negatieven via de computer bekijk en selecteer. Zet via de computer het om in een echte foto. Het standaard formaat dat ik gebruik is ook 4×6. En de pixels voor de website zijn dan 1800 bij 1200. Ik ben nu aan het onderzoeken om een nieuwe website te laten bouwen. Speciaal voor fotografie. Heb intussen een paar duizend opnamen in mijn computer opgeslagen. En inplaats ze in een album te plakken, wil ik ze openbaar maken voor het publiek en ze op het net plaatsen als een vorm van tentoonstelling. Het enige dat ik tegen heb, is mijn leeftijd van 84. (ha, ha)
Je moet oppassen met generaliseren. Iemand heeft een foto van mijn grootvader in het uniform van de Veldpolitie op Java ingekleurd, maar inderdaad op basis van gedegen onderzoek (o.a. bij Museum Bronbeek). Er zijn op FB verschillende groepen actief, o.a. over WO1 en WO2. Over het algemeen best mooi, maar wat ik vaak zie is dat de uniformen zo schoon zijn. En met name in WO1 in de loopgraven was modder etc. onontkoombaar. Dus ja, in die zin soms ‘onechte’ resultaten. Het wordt ook wel gedaan met films en dan ben ik nog minder enthousiast. Z/W-films zijn in principe op een bepaalde manier ‘geschoten’ voor het effect, terwijl ingekleurd dat beeld verpest.
@Z/W-films zijn in principe op een bepaalde manier ‘geschoten’ voor het effect, terwijl ingekleurd dat beeld verpest.@
Z/W films zijn vaak ook indrukwekkender dat gekleurde. Het zelfde met foto’s.
De veldpolitie komt niet in loopgraven. En net als de normale politie moeten ze in diensttijd er keurig uitzien. En ook militairen zitten meestal niet in loopgraven. Die zitten, keurig in het pak, te wachten op oorlog.