Europeanen in Indië, en dan hebben we het hier over de totok-Europeanen, hadden vaak een bijzondere loopbaan. In ruil voor een fysiek zwaardere arbeidsomgeving, ver van huis, kregen ze een relatief hoog salaris en grote carriërekansen. Helaas moet van velen van hen, evenals van politici, worden gezegd dat ze meer oog hadden voor het economische gewin dan voor een verbetering van de leefomstandigheden op langere termijn. De hoge arbeidsmobiliteit was daaraan natuurlijk mede debet. Of het nu de ambtenaren betreft of werknemers in de privé-sector, zelden werkten ze op een post langer dan een jaar of vijf; regelmatig hadden ze recht op een Europees verlof; en bij verkrijging van hun pensioen – vaak al op 50-jarige leeftijd – vertrokken ze weer naar Nederland.
Het afscheid (TM/FZF 864)
Afscheidsfeesten werden bijna steeds gevierd onder ‘gelijken’: feestgangers die zich afvroegen of de vertrekkenden ‘binnen’ waren, en die zelf misschien ook al aan het aftellen waren voor de dag van hun eigen vertrek. Aan de kade waren de ‘uitwuivers’ ook niet erg treurig, in tegendeel, want ze wisten dat ze een plaatsje zouden opschuiven. Het hoorde er zo bij.
Zo berichtte Het Nieuws van den Dag voor Nederlands-Indië op 16 maart 1932:
“De ‘Christiaan Huygens’ is hedenmiddag onder even grote belangstelling naar Nederland vertrokken evenals de Baloeran de vorige week Woensdag.
Onder de talrijke passagiers zagen wij in de eerste plaats de afgetreden Directeur van Financiën, de heer C. van den Bussche, die met zijn echtgenote werd uitgeleid door vele bekende autoriteiten en vrijwel alle hoofdambtenaren van het Departement van Financiën.
Voorts merkten wij op Ir. J.J. G. E. Rückert, de afgetreden burgemeester van Mr. Cornelis, vaarwel gezegd door verscheidene Raadsleden en ambtenaren van de Gemeente Mr. Cornelis. De gewezen onder-directeur van Landbouw, Mr. J. de Riemer, bevond zich mede onder de vertrekkenden en werd uitgeleide gedaan door enige Buitenzorgse hoofdambtenaren.
Verder was een deel der Algemene Rekenkamer aan boord om afscheid te nemen van het vertrekkende lid van het College, de heer J. Breton de Nijs, en van de accountant der Kamer, de heer D. J. Gerritsen, die beiden met verlof naar Europa vertrekken. Het Departement van Binnenlands Bestuur was ten slotte ruimschoots vertegenwoordigd voor het uitgeleide van den vertrekkende Resident van Benkoelen, de heer W.J.R. Zieck. Van de ‘particulieren’ wie een druk afscheid ten deel viel, noemen wij Mr. J. Lubbers, advocaat, en commissaris van de N. V. Handel Mij. Albrecht & Co., die met een jaar verlof naar Europa gaat.”
Enzovoort, enzovoort. En dat iedere week.
Na de oorlog waren er geen uitwuivers, en werden ook geen plaatsjes opgeschoven. De lach was verdwenen.
Ter illustratie hier een kort beeldverslag van vooroorlogse foto´s van vertrekkenden en uitwuivers, gevolgd door enkele foto´s van na-oorlogse ‘repatrianten’, zowel totoks als Indo´s.
x
Het afscheid ( TM/FZF 864)
Het afscheid (TM/FZF 864)
Het afscheid (TM/FZF 864)
Het afscheid (TM/FZF 864)
Het afscheid (herkomst onbekend)
Het afscheid (herkomst onbekend)
Ná de oorlog:
Het afscheid (herkomst onbekend)
Het afscheid. (Willem van de Poll/NA)
Het afscheid (Willem van de Poll/NA)
Inscheping a/b van de Bloemfontein (Willem van de Poll/NA)
Registratie in een goederenloods Tandjoeng Priok (Willem van de Poll/NA)
Ambulances op de kade (Willem van de Poll/NA)
x
Java Post 
Fantastische foto’s
In onze levens tijd ontmoet je veel tallige mensen die op korte termijn willen berijken wat velen anderen als een levens werk beschouwen. Case in point, mijn vader gaf alles in zijn macht om zijn gezin en medewerkrs een beter leven te schenken. Niet het geld maar een doel voor wederzijdse verbetering van levensstijl. Voor die reden houd ik zijn legacy in eere zo lang als ik zelf mag leven
Wat, wat, niemand wil afscheid nemen??
Nu ben je in 11 uuren in Holland. Boot reisen waren hopeloos Tijdverknoeing en zee ziekten.. Zelf toen je met de vliegtuig eerst Bankok en dan Cario moest aandoen is niet de moeitie waard.Ook Holland voor 1980 was volks dwe behuizing er rot.Ik heb daarom geen leuke herrinneringen.
“””””””””Boot reisen waren hopeloos Tijdverknoeing en zee ziekten.”””””””
De meeste mensen die op een passagiersschip zeeziek worden, worden ook luchtziek. Daarnaast genieten meer mensen van een bootreis dan blijkbaar u.
In 10 minuuten ben je uit van je luchtziekheid wegens zo veel middelen beschikaar. Niet bij een zee ziekte dan heb je dagen geen eetlust, bedlegerig ,mechoge enz.
“”””””””Niet bij een zee ziekte dan heb je dagen geen eetlust, bedlegerig ,mechoge enz.””””””””
Vaak is het een “idea fix”, als je gaat varen wordt je ziek. Het wordt je gewoon aangepraat.
Bij beginnende zee-officieren ook wel eens gemerkt. Het enige middel is dan dit personage flink aan het werk zetten. Na een poosje is hij beter want hij is vergeten dat als vaart wordt je ziek.
Hier een paar foto’s: http://myindoworld.com/zeemans-jaren/
Klik op iedere opname en je ziet het vergroot, maar niet ziek worden.
Zelf heb ik genoten van die reis. Leuke mensen. Het gezin van mijn zus mocht na afloop van het dienstverband bij UNTEA kiezen op welke wijze ze naar Nederland wilden terugkeren. Zijn via het Panamakanaal gegaan, prachtig.
De foto met de ambulances deed me denken aan een van onze ambulanceritten in Soerabaja, ik dacht in juni 1946. Door de Indonesiërs in november 1945 uit Soerabaja weggevoerde vrouwen en kinderen waren door bemiddeling van het Rode Kruis in Midden-Java vrij gekomen. Een groot deel van hen keerde per boot naar Soerabaja terug. Wij werden met alle beschikbare ambulances naar de haven gedirigeerd. Mijn moeder en zus bleken niet aan boord te zijn, zij hadden gekozen voor Batavia/Singapore.
Na de dekolonisatie moest je economisch aanvaardbaar zijn voor Indonesia om een reentry permit te krijgen. Ik kreeg een reentry permit untuk sementara waktu. Vertrok, niet uitgezwaaid omdat de Ms Oranje niet van de kade kon vertrekken. De haven van Belawan was toen te ondiep.
De repatrianten waren mensen met een uitreisvisum. Bij ons aan boord boord zaren alleen mensen waarvoor de overtocht door hun werkgever was betaald. In mijn geval was er wel sprake van een plaatsje opschuiven. Je kunt reparianten niet vergelijken met planters (werknemers) die met verlof gingen.
Ik denk dat het afscheid van Indische Nederlanders na de oorlog (welke) een ander soort afscheid is als van Totok-Europeanen. indischen laten niet alleen heel hun familiegeschiedenis achter maar ook de graven van hun voorouders, van hun dierbaren. Dat lijkt me in en in triest om nooit meer het graf van een dierbare te kunnen bezoeken. Dat niet alleen, voor velen was het een definitief afscheid , in de wetenschap nooit meer thuis te komen. Ook een afscheid van een land waar ze nooit welkom zijn. Dat lijkt me wel triest onder alle omstandigheden. Toen begon de verscheurdheid, maar ook tempo doelloos. …. de Nederlandse Staat (rapport Werner) heeft er alles aan gedaan om de Oosters georiënteerde Indische Nederlanders in Indonesie te houden.!!!
Blij om naar Holland te gaan met of zonder verlof van de Nederlandse Staat, repatriëren heette dat vroeger.
“””””””””Toen begon de verscheurdheid, maar ook tempo doelloos. …. de Nederlandse Staat (rapport Werner) heeft er alles aan gedaan “”””””””””””
Ja, we waren toen niet welkom in moederland en vaderland. Gelukkig mochten we naar uncle Sam.
Ron Geenen says:
Ja, we waren toen niet welkom in moederland en vaderland. Gelukkig mochten we naar uncle Sam.
Reactie:
Vergeet NIET, Uncle Sam heeft ons verhinderd om naar Nieuw Guinea te verhuizen!
Background When Indonesia gained its independence from the Netherlands in 1949, the Dutch government retained control over the territory of West New Guinea. From 1949 until 1961 the Indonesian government sought to “recover” West New Guinea (later known as West Irian or West Papua), arguing that the territory, a part of the former Netherlands East Indies, rightfully belonged with Indonesia.
In late 1961, after repeated and unsuccessful attempts to secure its goals through the United Nations, Indonesia’s President Sukarno declared a military mobilization and threatened to invade West New Guinea and annex it by force. The Kennedy administration, fearing that U.S. opposition to Indonesian demands might push the country toward Communism, sponsored talks between the Netherlands and Indonesia in the spring of 1962. Negotiations took place under the shadow of ongoing Indonesian military incursions into West New Guinea and the threat of an Indonesian invasion.
The U.S.-sponsored talks led to the August 1962 New York Agreement, which awarded Indonesia control of West New Guinea (which it promptly renamed West Irian) after a brief transitional period overseen by the UN.
http://www.hartford-hwp.com/archives/54b/034.html
http://nsarchive.gwu.edu/NSAEBB/NSAEBB128/#docs
“””””””Vergeet NIET, Uncle Sam heeft ons verhinderd om naar Nieuw Guinea te verhuizen! “””””””
Heeft niet “ons” verhindert, maar een deel van ons, want o.a. mijn moeder wilde beslist niet naar Nieuw Guinee en er waren er veel meer, die dat niet wilden. Daarentegen zijn de meeste Indo’s heel blij, dat ze hier, vooral in Californië, Florida en Texas mochten settelen. Lekker warm, man!
Ik dacht dat het rapport Werner een van de vele rapporten was die nooit tot beleid hebben geleid. Niet interessant dus, behalve misschien over de denkwijze van die commissie. Maar daar hebben we geen last van.
“”””””””””Ik dacht dat het rapport Werner een van de vele rapporten was die nooit tot beleid hebben geleid. “”””””””””””
Al is dat waar, maar het feit dat er in opdracht van het toenmalige kabinet 2 maal een Werner Rapport werd opgesteld en de heer Werner er na nog steeds op het Binnenhof werd gehandhaafd, zegt mij en een ieder andere Indo wat voor mentaliteit bij de toenmalige regering heerste.
Verschrikkelijk triest, als men leest wat met onze schepen is gebeurd zoals met de Christiaan Huygens.
Positie: 51° 37′ 12 NL – 03° 16′ 85 OL
Het Nederlands passagiersschip Christiaan Huygens was een schip van 16287 BRT en gebouwd in 1928. Het schip werd tijdens de Tweede Wereldoorlog door de geallieerden als troepentransportschip ingezet, waarbij het 261.000 mijl heeft afgelegd.
In de zomer van 1945 is het schip gereviseerd in Antwerpen en zou daarna vertrekken naar Rotterdam om daar een transport kinderen op te nemen voor een verblijf in het buitenland.
Op 26 augustus 1945 liep het schip in het Steendiep op een mijn en begon direct water te maken in de machinekamer en in ruim 1. De schade was groot. Het schip werd op de Z-Steenbank gezet om zinken te voorkomen. Echter op 5 september 1945 brak het schip en verdere bergingspogingen werden gestaakt.
Zij ligt vrij rechtop inwater van 10 meter op de boeg tot 25 meter aan de achtersteven. De achtersteven is door de explosie erg uit elkaar geslagen, maar de voorzijde is nog goed herkenbaar.
“Beware of little expenses. A small leak will sink a great ship.”
~ Benjamin Franklin
Het rapport Werner is vernoemd naar de invloedrijke Secretaris-Generaal op het Ministerie van Maatschappelijk Werk en Inspecteur Generaal op Sociale zaken, de hoogste ambtenaar dus er mag toch wel betekenis aan het rapport worden toegekend.
Het rapport lijkt wel gekopieerd te zijn uit Mein Kampf danwel de Neurenberger Rassenwetten van 1936 bijvoorbeeld: over de Oosterse Nederlanders gaat het rapport uit van onmiskenbare en beslissende feiten (??) nl dat deze veelal sinds geslachten in Indonesie geborenen ingetogen zijn en op Indonesië zijn ingesteld (Heimat lijkt me dat) . Zij zijn van nature Indonesische landskinderen , voor wie Indonesie het moederland is en blijft (….) en Indische Nederlanders welke door afkomst, aard en aanleg en milieu, physiek , psychisch, sociaal-economisch en cultureel op Indonesië zijn ingesteld de zgn in Indonesië gewortelden ofwel Oosterse Nederlander.
Volgens Schuster heersten in ambtenarenkringen in die tijd de mening dat verschillen in karakter, gedrag en sociale omstandigheden tussenbevolkingsgroepen wordt toegeschreven aan onveranderlijke verschillen tussen natuurlijke soorten en correspondeert met een geografisch gebied of continent., het is Sociaal- darwinisme à la Nationaal Socialisme in haar zuivere vorm. Rost van Tonningen werd na de oorlog om dit soort gedachtegoed in de gevangenis gegooid waar hij zelfmoord pleegde en Werner cs konden precies 7 jaar (van Rijn opgelet) zulke dronkentaal spuien zonder enige vorm van kritiek. Het verbaast mij dat op deOosterse Nederlanders bij aankomst in Nederland aan de reling geen schedelmeting werd toegepast. (lees ook Tussen onderdanen, Rijksgenoten en Nederlanders)
De commissie beveelt aan een registratie van deze groep zal plaatsvinden met een “sociaal” en maatschappelijk signalement. Als de PVV woorden van gelijke strekking gebruikt voor onze Syrische asylaanvragers dan begint iedereen toch gelijk te bulderen van het lachen, vandaar dat het rapport geheim moest blijven vanwege het grote aandeel halfzinnige randdebielen in de commissie. Ik zal aan mijn zoon vragen wat zijn sociaal en maatschappelijk signalement is.
Als gevolg van dit zeer negatieve rapport wordt de regeling voor repatrianten op regeringsvoorschot in 1953 afgeschaft. Om de maatregel te verdoezelen wordt bekendgemaakt dat Nederlanders in engere zin van het woord (hoezo eufemisme) naar Nederland kunnen vertrekken als ze in het bezit zijn van een paspoort, degenen die in het bezit zijn van een paspoort kunnen dan een rijksvoorschot aanvragen, slechts enkele aanvragen werden gehonoreerd . Zie ook opgevangen in andijvielucht, het hoofdstuk over restrictief toelatingsbeleid tot Nederland. We hebben het dus over volbloed Nederlanders die toegang tot Nederlands grondgebied wordt belemmerd!!!!!!
Ik dien natuurlijk het rapport Werner te boordelen naar de maatstaven van die tijd, het is dus wel interessant te lezen hoe Nederlanders (what else) over die repatrianten dachten, vandaar de kille en onverschillige ontvangst.
“””””””Ik dien natuurlijk het rapport Werner te boordelen naar de maatstaven van die tijd, het is dus wel interessant te lezen hoe Nederlanders (what else) over die repatrianten dachten, vandaar de kille en onverschillige ontvangst.””””””””
Ik weet niet hoe u het voelt, maar iedere keer bij het lezen van dat rapport voel ik messteken in mijn rug.
Het rapport Werner is toch niet het standpunt van de Nederlandse regering en Staten-Generaal, of heb ik wat gemist ?
e.m.
“”””””””Het rapport Werner is toch niet het standpunt van de Nederlandse regering en Staten-Generaal, of heb ik wat gemist ?”””””””
Het werd toch in opdracht van de NL regering volbracht?
@Het werd toch in opdracht van de NL regering volbracht?@
–Daar hebt u gelijk aan. Het werd Indische Nederlanders/Indo’s niet makkelijk gemaakt.
[QUOTE]***
Jan Boon had grote moeite om het overtochtkrediet voor hem en zijn familie rond te krijgen. Tussen 1950 en 1954 had Boon verscheidene verzoeken voor een dergelijk krediet ingediend bij de Nederlandse overheid. Boon, geboren in 1911 in Nijmegen, in de vooroorlogse periode werkzaam als journalist bij het Bataviaasch Nieuwsblad, en krijgsgevangene tijdens de Japanse bezetting, zag voor hem en zijn gezin geen toekomst meer in Indonesië. Boon, wiens ouders, broers en zus op dat moment in Nederland woonden, was voorts van oordeel dat hij ‘door geboorte, afkomst en huidige familiebetrekkingen eerder in Nederland thuishoort dan hier,’ hetgeen volgens hem voor zeer veel Indische Nederlanders gold. In de aanvragen voor het krediet voerde Boon aan dat hij vanwege zijn identiteit en familiebanden in Nederland thuishoorde, dat hij zich als Nederlandse auteur in Indonesië niet zou kunnen ontplooien (Nederlandstalige dagbladen hadden in het nieuwe Indonesië geen toekomst), dat hij in Nederland snel aan een baan als onderwijzer zou kunnen komen, en dat hij daaruit voortvloeiend (onderwijzers hadden recht op een gemeentewoning) over huisvesting kon beschikken. De Nederlandse overheid was weliswaar bereid een ‘rehabilitatieuitkering’ te betalen (te weinig voor de overtocht), maar weigerde een overtochtkrediet, waarbij het argument onder meer was dat Boon ook wel in Indonesië onderwijzer kon worden. Boon hield vol, en uiteindelijk kreeg hij in 1954 – na het derde verzoek (de commissie voor maatschappelijke aangelegenheden Nederlanders in Indonesië was inmiddels, 22 januari 1954, ingesteld) en met bemiddeling van een invloedrijke functionaris, die stelde dat Boon ‘in Nijmegen is geboren en hier te lande dus geen aanpassingsmoeilijkheden [zal] hebben’ – het overtochtkrediet toegewezen.
[UNquote] ***BRON: © Guno Jones, 2007
Overigens schreef Werner zijn rapport –juli 1952- in zijn hoedanigheid als inspecteur-generaal van het Rijksbureau bij het ministerie van Sociale zaken en Volksgezondheid.
e.m.
Heer Geenen, U kan daar wel gelijk in hebben, sprake is van een dolkstootlegende naar Nederlands voorbeeld, het in de rug aanvallen.
In Nederlandse ambtenarenkringen circuleerde bovenstaande mening en ik vraag me af waar die mening op gebaseerd is. Indische Nederlanders of in het toenmalige spraakgebruik Oosterse Nederlanders waren toch al voor de oorlog georiënteerd op Nederland. Tijdens de oorlog zijn zij altijd trouw gebleven aan Koningin en Vaderland, op een paar uitzonderingen na. Als je dat vergelijkt met de Houzeegeluiden in Nederlanden dan zijn de Oostersen meer Nederlander dan de Duits georiënteerde Nederlanders in de oorlog. Na de oorlog veranderde het gedrag van de Oosterse Nederlanders toch niet. En dan komt plots ene Arier Heer Werner (waar zat hij in de oorlog?) en die gaat plots het tegendeel beweren.
Ik vraag me in goede gemoede af hoe mijn ouders en gelijkgestemden ondanks alle aantoonbare tegenwerking in Indie, toch naar het beloofde Vaderland zijn vertrokken. Dan dienen ze toch wel heel wanhopig te zijn en toonden veel doorzettingsvermogen . Als ik in het verlengde dhr van Rijn, onze geliefde staatssecretaris over morele kwestie hoort praten in de back-pay kwestie, dan mag ik me daar niet kwaad om maken. En dat het IP zich voor de kar van de Staats laat spannen, zonder noemenswaardige zelfkritiek van de bestuursleden, dan zijn we wel heel ver gezonken. Hier blijkt alweer uit dat Nederlanders vooruit willen kijken, zoals de Staats ook zegt. Op zulke momenten schaam ik me wel Nederlander te zijn en dat is voor iemand die uit een schaamcultuur komt wel veelbetekend.
“Dan dienen ze toch wel heel wanhopig te zijn en toonden veel doorzettingsvermogen .” Ik stond er alleen voor (als je op je leeslijst ‘Seul dans le monde’ had gezet, had je een probleem). Na Kenpeitai, bersiap, lijken ruimen, en ambulance-ritjes met probleemgevallen had ik het wel gezien, Nederland leek me wel een goede toekomst. Als corveeër van het Rode Kruis, met een gage van ƒ 100,-, met de Sloterdijk weg wezen. Misschien een beetje domme besluitvorming, maar je was jong.
Adu seh, eindelijk hele verhalen opgebracht met wat kriput reden twisten er tussen door, Mag wel van oome Rob.
Als 16 jarige, I had the world by the b…, nothing bothered me. I was een dag zeeziek bij de Rode Zee, op de Oranje van Indie naar Nederland, jammer ik miste 3 heerlijke maaltijden. Speelde dektennis en deed gijmnastiek. In Holland, naar de HBS en dan de MTS was een avontuur, speelde hockey, korfball, handball and Softball.
Dan naar de VS, 7 jaar later met de Seven Seas was helemaal goed, danste ieder avond met al de Indo’s aan boord om zeeziekte te voorkomen. We hadden zelfs een Indische verloving aan boord. Zoutwater liefde zei mijn vader. En hij had gelijk, ze zijn later nooit getrouwd.
Een jaar werkervaring in Nederland kwam goed van pas en als MTSer waren er veel open deuren.
Zelfs voor mijn broer en die had alleen maar UTS.
“””””””Een jaar werkervaring in Nederland kwam goed van pas en als MTSer waren er veel open deuren.
Zelfs voor mijn broer en die had alleen maar UTS.”””””””””””
Ook vaak gemerkt, dat een baas gauw genoeg in de gaten heeft wie er wel en wie er niet iets van wil maken. Zeker als emigrant moet je je van de positieve kant laten zien.
eppeson marawasin zegt:
5 december 2015 om 6:36 am
1.Jan Boon had grote moeite om het overtochtkrediet voor hem en zijn familie rond te krijgen.
2.Ned.overheid zegt : waarbij het argument onder meer was dat Boon ook wel in Indonesië onderwijzer kon worden.
==============================================================
1.Als Jan Boon a.k.a si Tjalie Robinson met goede achtergrond al zoveel problemen kreeg, hoe zal het dan bij de “gewone” vaak kleine Boengs of Nona’s gegaan ?
2,Kan kloppen, onderwijzers kunnen veel bijdragen leveren voor de nieuwe Republiek.
Ze kregen in het begin relatief hoge salaris( die later snel kelderde in waarde ), de “tak” van de S.A familie waren 3 generaties leraren bij de Gupernemen .