Door Bert Immerzeel
Een jonge Japanse gevangene kijkt naar beneden. Hij is gewond aan zijn neus en voorhoofd. ‘Eigen schuld’, hoor ik sommige lezers al denken.
Japanse gevangene
x
We kijken hier naar een afbeelding van het Nationaal Archief. Een foto met een bijzonder verhaal. Als we uitzoomen krijgen we meer informatie. De man draagt een houten bord met daarop zijn naam en de datum 1 augustus 1947. “Hè?”, denken we nu, “1947? Wat laat. De grootste Japanse oorlogsmisdadigers waren op dat moment al geëxecuteerd, en de rest was toch naar huis gezonden? Wie was deze Seisaku Kitamura?”
Het bijschrift geeft ons het antwoord: “Een van de op Noord-Sumatra gevangen genomen Japanse soldaten dienst doend bij de TNI. – Seisaku Kitamura, gevangen genomen op 1 augustus 1947 in het Medangebied.”
Seisaku Kitamura
x
De juiste aantallen zijn niet bekend, maar mogelijk kozen enkele duizenden Japanners na augustus 1945 de kant van de Indonesiërs. Omdat ze vonden dat Azië voor de Aziaten was, of omdat ze niet naar huis durfden terug te keren.
Opeens realiseren we ons dat de man waarschijnlijk niet gewond is geraakt omdat hij over een steen struikelde. Aannemelijker is het dat de neus van de man werd gebroken door de vuist van een Nederlandse militair. Misschien wel een KNIL-er die jarenlang in krijgsgevangenschap had gezeten. Uit woede voor al het aangedane leed.
Eigen schuld? We weten het opeens niet meer zo zeker. Zonder bekend te zijn met wat de man heeft gedaan kunnen we hem niet veroordelen.
‘Rebel in Chains’
Enkele maanden na de opname van Kitamura publiceerde het Amerikaanse tijdschrift LIFE een foto van een jonge Indonesiër met een ketting om zijn nek. Onder de titel ‘Rebel in Chains’, meldt het onderschrift:
LIFE, 20 oktober 1947.
“Deze uitdagend kijkende jonge man is een soldaat van Laskar Rajat, het volksleger van de Indonesische Republiek dat de Nederlandse troepen twee jaar lang met tussenpozen heeft bevochten. Hij werd gevangen genomen in de Chinese wijk van Tegal en meteen aan de ketting gelegd. Een Nederlandse legerfotograaf zegt dat de man werd aangetroffen terwijl hij bezig was zijn voeten te wassen, besmeurd met het bloed van drie Chinese vrouwen die hij zojuist had vermoord.”
De redactie van LIFE moet hebben getwijfeld, getuige het vervolg van de tekst: “Of deze man een moordenaar is of een onafhankelijkheidsstrijder hangt af van welk verhaal men wenst te geloven. De Indonesiërs beweren dat de Nederlanders gruwelverhalen verspreiden om hun eigen handelen goed te praten. Inmiddels is een VN-delegatie in Indonesië gearriveerd om de waarheid te achterhalen.”
Ook hier hebben reden te twijfelen. De jongen mag dan ‘uitdagend’ kijken, dat maakt hem nog niet tot een moordenaar. Inmiddels weten we ook, dat voor de Nederlandse militairen een veronderstelling vaak voldoende was om te doden. Het lot van deze jongen is ons onbekend.
Brief van een lezeres
De laatste tijd wordt steeds meer gepubliceerd over het extreem geweld van de kant van de Nederlandse militairen. Voor sommigen is dit moeilijk te verteren. Onlangs schreef een lezeres mij:
“Waarom wordt de laatste tijd steeds aangehaald dat de Nederlandse militairen oorlogsmisdaden hebben begaan. Waarom wordt er niet bij verteld wat de Indonesiërs hebben gedaan, welke gruweldaden zíj begingen, en dat meestal tegen weerloze vrouwen en kinderen? Waarom vertelt niemand dat andere verhaal ?
Als de Nederlandse jongens er niet waren geweest, waren velen van ons alsnog omgekomen door het geweld. Ook dát moet eens verteld worden. Maar het is net of wij er niet meer toe doen. De regering stuurde misschien de militairen om de kolonie terug te winnen, maar wij zaten daar en door het ingrijpen van die Nederlandse militairen, samen met ons KNIL-leger, hebben wij het overleefd.”
Haar gevoelens zijn begrijpelijk. Haar eigen ervaringen, als kind, vertellen haar immers dat zij haar leven te danken had aan de Nederlanders. Haar waarheid kan niet worden weersproken.
Maar toch…
Als ieder van ons vasthoudt aan zijn eigen waarheid, komen we nooit tot een goed beeld van de geschiedenis waarin al die waarheden tezamen komen. Onszelf slechts beschouwen als slachtoffers, verhindert dat we accepteren ook daders te zijn geweest. Niet wie het eerste is begonnen of wie het meeste geweld heeft gebruikt doet ertoe, maar de vraag hoe het zo ver heeft kunnen komen.
x
Java Post 
Bert,
Ik hoop dat de tijd en de mensen die zeggen – eigen schuld – voorbij is !!! Het is nu echt tijd om die wonden te helen en met het leven voort te gaan zonder zulke gedachten van – eigen schuld ?!
Gerard
In ieder geval reuze bedankt voor het interessante artikel !
903 orang tentara Jepang memilih membela Indonesia. Dari jumlah itu, 243 orang gugur dalam pertempuran, 228 lainnya dinyatakan hilang dan 324 orang akhirnya memilih Indonesia sebagai tanah air baru.
————————————————————–
903 soldaten hadden de zijde van R.I gekozen , 243 overleden door gevechtshandelingen, 228 vermist ,324 werden Indonesische staatsburger.
Buiten de burgers.
Op Java heb je een speciale Japanse eenheid die tegen de Nederlanders hadden gevochten.
Ene Rachmat Shigeru Ono kreeg Bintang Gerilja in 1958(Sukarno regereing).
Vele ex Japanse soldaten werden begraven bij de Taman Makam Pahlawan ( Erevelden).
Zie de film Murudeka 17805
Trailer :
Dank Surya. Waar komen deze cijfers vandaan? Hoe officieel zijn ze?
Die film lijkt me niets 😉
Sorry Bert , kan ik niet zo snel terug vinden.
Een andere bron zegt :
Sejarawan dari Universitas Diponogoro Bonnie Triyawan menyebutkan sekitar 2.000 serdadu Jepang memilih untuk tinggal di Indonesia dan ikut berperang bersama rakyat Indonesia dalam mempertahankan kemerdekaannya.
Historicus Bonnie Triyawan van Universitas Diponegoro melde ongeveer 2000 Japanse soldaten die in Indonesia blijven en meestrijden met de Indonesiers.
Bonnie Triyawan noemde ook 3 bekende namen :
Tomegoro Yoshizumi, Sighetada Nishijima, en Rahmat Shigeru Ono.
Yoshizumi en Nishijima hadden Admiraal Maeda “beinvloedt”om zijn huis uit te lenen bij het samenstellen van Merdeka concept van Soekarno, Mohammad Hatta, en Achmad Soebardjo . Waar Sayuti Melik zijn rol speelde als de persoon die het concept tikte.
Van Poelgeest schrijft:
“In de tweede helft van 1946 ging legercommandant Spoor op basis van cijfers van het Japanse leger uit van vijfhonderd Japanse deserteurs op Sumatra en duizend op Java, ongeveer een op de honderd van de Japanners die zich tijdens de capitulatie in 1945 op deze eilanden bevonden.” (L. van Poelgeest, Japanse besoignes. Nederland en Japan 1945-1975) p. 84
Van Poelgeest schrijft verder dat de deserteurs uiteenlopende motieven hadden om te kiezen voor een “bestaan in de tropische archipel boven het harde boerenleven dat ze kenden in het vooroorlogse Japan.” Sommigen dachten dat terugkeer naar Japan onmogelijk was omdat zij in de veronderstelling verkeerden dat het land door de atoombommen vrijwel geheel verwoest was. Anderen wilden het koeliewerk in Nederlandse dienst of de berechting als oorlogsmisdaden ontlopen. Ook waren er Japanners die kozen voor een leven aan de zijde van hun Indonesische vrouw. Velen van hun gingen over tot de islam.
Tot slot noemt Van Poelgeest: “een groep die uit ideologische overwegingen bewust de zijde van de Republiek koos en daaraan ook militaire steun gaf, met name door middel van adviezen op het gebied van de productie en bediening van wapens, militaire training en strategie en ook door persoonlijk een bijdrage te leveren aan de strijd van de pemoeda’s en TRI tegen de Nederlanders. Deze groep was waarschijnlijk het kleinst in omvang.” (Japanse besoignes, pp 84-85).
De Nederlandse militaire autoriteiten waren in de woorden van Van Poelgeest “vooral gespitst op de ideologisch gemotiveerde deserteurs en meenden zelfs de sporen van een Japans complot te ontwaren.” (Japanse besoignes, p. 85). Van Poelgeest vraagt zich af of aan Nederlandse kant het belang van deze deserteurs niet werd overschat om te besluiten met:
“De relatie tussen de Republiek en de Japanse deserteurs, hoe beperkt deze in militair opzicht wellicht ook was. sloot wel aan bij in Nederlandse kring gedeelde opvattingen over de Japanse wortels van de Republiek en vormde tevens een element in de propaganda tegen de Republiek die Nederland in het buitenland verspreidde.” (Japanse besoignes, p. 86).
Dank je, Rob! Bij het schrijven van het artikel vond ik niet zo snel de juiste bronnen. Mijn schatting bleek er gelukkig niet naast te zitten.
Over die (over)waardering van de Japanse rol in de oorlogsvoering: de woorden van Van Poelgeest lijken me plausibel. Ik denk dat het tijdstip waarop gemeten werd ook belangrijk is. In oktober 45 liep alles nog een beetje door elkaar, en was de rol van de Japanners – bescherming van geinterneerden; handhaven orde, in opdracht van de Geallieerden – natuurlijk ook niet iedereen bekend. Met alle misverstanden van dien.
Film is maar een film …. maar, helaas altijd naar de werkelijkheid gefilmd.
“Waarom vertelt niemand dat andere verhaal?”
Die schrijver/schrijfster kan via het internet genoeg verhalen over die andere zijde vinden.
Sinds we niet meer weten waar de waarheid te vinden is, heeft het toch geen zin meer om al die vreselijke ouwe koeien uit de sloot te halen.
Laten we doorgaan met samenwerken met de Indonesiërs voor de toekomst, en onze energie beter gebruiken.
“””””””””””Laten we doorgaan met samenwerken met de Indonesiërs voor de toekomst, en onze energie beter gebruiken.””””””””””
Dat laat ik over aan de 3de en nog jongere generaties, maar vraag het niet aan mij en anderen die voor de oorlog zijn geboren en het met veel pijn en moeite hebben overleefd.
Aanvulling : Een andere bron. 2009
Umar Hartono (89 jaar ex Japanse soldaat kreeg in 2009 van de Japanse Keizer The Order of The Rising Sun, Silver Rays .
Met zijn 300 ex Japanse soldaten hadden ze aangesloten bij de PETA.
Met zijn 107 nog levende soldaten gingen ze de Yayasan Warga Persahabatan.
Dus , alle info kan men mss bij die Stichting (Yayasan) Warga Persahabatan verkrijgen.
Ongeveer 28 ex Japanse soldaten waren begraven in KALIBATA ereveld , Hartono wilde daar ook begraven worden .
Ik doe er verder niets mee, maar ik vind het wel interessant cijfermateriaal, dat ik nog niet kende.
“Dat laat ik over aan de 3de en nog jongere generaties” Ik heb veel goede herinneringen aan samenwerking met zowel Indonesiërs als Japanners tijdens studie en werk. Op het lab maakten Indonesiërs sateh in de zuurkast. En een Japanse collega maakte sukyaki. Alleen het rauwe ei er over heen werd minder geapprecieerd.Van een andere Japanse collega heb ik nog fraaie pentekeningen. Kenpeitai en bersiap waren ver weg.
Toch ook weer een “”nieuw”” c/q op de achtergrond geraakt aspect < Bert , gezien ook de reacties . Dank , groet
Afschuwelijk, iedere keer weer dat gezeik wie schuldig is. Ik ben in 1939 in Salatiga geboren, heb de Japanse oorlog en de Bersiap in Soerabaja meegemaakt. Van het laatste nog steeds een trauma aan overgehouden, met ouders (inmiddels allang geleden overleden) hulden zich in stil zwijgen. Ik weet nu heel goed dat al die wreedheden door de Indonesiërs ons aangedaan geen boze droom is. In 1950 naar Nederland met het hele gezin en heb daarna nooit meer terug gewild naar Java. Mijn ouders zijn in 1960 geëmigreerd naar de States, alleen ik (inmiddels 20 jaar) ben in Nederland gebleven. Mijn vader (ras echte Amsterdammer) wilde niets meer van de Nederlandse regering weten, voelde zich verraden door Volk en Vaderland. Langzamerhand ben ik gaan begrijpen waarom de Indonesiërs ons na de oorlog zo behandeld hebben. Het was hun land, zij moesten en kregen de laagste baantjes en de Blanda’s vulden hun zakken. Nederland en het Koningshuis hebben er hun rijkdommen vergaard. Ik weet wat en hoe beestachtig de KNIL militairen zich hebben gedragen, ook mijn vader, hoe ze geroofd, gestolen en de Inlanders uitgemoord hebben. De Japanners waren wreed maar ieder volk in welke oorlog ook….Kijk nu om je heen….al die vluchtelingen, er komt geen eind aan, onderdrukt door hun eigen ras…alleen een iets ander geloof. Vanaf dat de mensheid is begonnen met bestaan….Kaïn sloeg zijn broer Abel al dood (volgens de bijbel)….het houdt nooit op. Stop eens met gezeik wie er schuldig is….verbeter de wereld en begin bij jezelf!!!!
“”””””””””Vanaf dat de mensheid is begonnen met bestaan….Kaïn sloeg zijn broer Abel al dood (volgens de bijbel)””””””””””””
Die statement klopt niet, want duizenden jaren er voor waren er al menselijke wezens op deze wereld. Ik ben het wel eens met : “Stop eens met gezeik wie er schuldig is”
Foto van de gevangen genomen Seisaku Kitamura op 1 augustus 1947 staat ook in http://intisari-online.com/read/gerilyawan-republik-asal-jepang
(author : Agus Surono Thursday, 18 July 2013 – 01:03 pm )
Het schijnt dat er een groep ex Japanse soldaten die meevechten met de Bataliyon Achmad Yani ( de latere Generaal Achmad Yani 0
Er was ook een kompi Japanners Pasukan Oentoeng Soerapati 18,o.l.v kapitein Sukardi
Kapitein Sukardi was een totok Japanner met gevechtservaring op Guadalcanal, Morotai tot Java .
Volgens een jonge Japanse onderzoeker Hayashi Eiichi in zijn boek Zanryuu Nihon Hei no Shinjitsu (of Cerita Para Tentara Jepang yang Tetap Tinggal).
=================
“De relatie tussen de Republiek en de Japanse deserteurs, hoe beperkt deze in militair opzicht wellicht ook was….”
=================
Zo beperkt was het ook niet , ze waren een belangrijke katalysator die de exit van de Nederlanders versneld doen plaatsvinden.
“Zo beperkt was het ook niet , ze waren een belangrijke katalysator die de exit van de Nederlanders versneld doen plaatsvinden.””””””””””””
Zijn deze deserteurs te vertrouwen? Het woord zegt mij al genoeg.
Zie over het boek van Hayashi Eiichi: http://www.japantimes.co.jp/news/2011/08/19/national/indonesians-to-get-book-on-japanese-freedom-fighter/#.Vhbib3rtlBc
De foto’s bij dit artikel in Intisari-online zijn alle van het Nationaal Archief, afkomstig uit de collectie gevangen genomen Japanners en Brits-Indiërs, medio 1947, Noord-Sumatra. Het artikel gaat echter over Oost-Java.
Kennelijk is shigeru ono inmiddels overleden in 2014.
In Indonesisch :
http://historia.id/obituari/shigeru-ono-pejuang-jepang-telah-berpulang
http://historia.id/persona/tomegoro-yoshizumi-intel-negeri-sakura
http://historia.id/persona/kekecewaan-seorang-jepang
Hetty 91 jaar oud geboren en getogen in Ned.Indie nu in Holland sinds 1950, heb de hele bersiap meegemaakt en ik ben het eens met de eerste schrijfster, als de Hollandse jongens o.a de Mariniers er niet waren gekomen dan was mijn hele fam. uitgemoord, Ik vind ook houd eens op over sorry enz.. 70 jaar is er al voorbij gegaan sudah
“”””””””””70 jaar is er al voorbij gegaan sudah””””””””””””
Dag mevrouw.
Het probleem is dat “sudah” al 70 jaar geleden werd gezegd en vervolgens bijna ieder jaar werd herhaald. Misschien is “sudah” wel het meest bekende woord onder de Indo’s.
Dat was het al voordat die 70 jaar begonnen.
“””””””””””Dat was het al voordat die 70 jaar begonnen.”””””””””
Toen was ik pas 9 jaar en oorlog net afgelopen. Had alleen honger. Wist niets van “sudah”. En gelukkig maar.