Door Bert Immerzeel
Het is weer augustus, de maand van het herdenken. ‘Hoe herdenk jij?’ Vraagt het Indisch Herinneringscentrum mij in een mail. Welnu, ik herdenk alles en altijd, iedere dag, daar heb ik geen 15 augustus voor nodig. En dan ook vooral ´s nachts. Als iemand veel en beeldend kan dromen, dan ben ik dat wel. Over de plaatsen waar ik ooit gewoond heb, over de mensen die ik ooit gekend heb, en over gebeurtenissen die ik heb meegemaakt. Soms plezierig, soms beangstigend.
Nadenken over de geschiedenis, ook daar heb ik geen herdenkingsdag voor nodig. Ik heb een familie met een rijk oorlogsverleden, en in de contacten met andere familieleden wordt daar niet al te moeilijk over gedaan. Enkele minuten zwijgen op een herdenkingsdag helpt daar niet echt bij. Belangrijker natuurlijk, mijn werk. Ik heb tientallen jaren gewerkt in de sector voor oorlogsgetroffenen en heb daarbij zó veel over oorlogsleed gelezen dat een dagje zonder ook wel eens welkom was.
Maar goed, herdenkingen deed ik wel aan mee natuurlijk. Paste bij mijn opvoeding: op 4 mei voor de radio of televisie, en buiten op het grasveld de vlag halfstok, tot zonsondergang. En later een bezoek aan de officiële herdenkingen, 4 mei op de Dam, en 15 augustus in Den Haag. Ik ben zelfs nog een keer naar de herdenking op de Waalsdorpervlakte in Den Haag gegaan, maar daaraan heb ik nogal gemengde herinneringen.
Ik had in de namiddag onderweg nog ergens een bijeenkomst en misrekende me met de reistijd. Geen telefoon en gps om me te helpen, die waren er toen nog niet. Na mijn auto te hebben geparkeerd zag ik dat ik nog een heel eind moest lopen om bij de herdenking te kunnen zijn. De klok was van verre te horen. Het wandeltempo werd al spoedig snelwandelen. Ik was niet de enige, want met mij probeerden nog vele anderen op tijd te zijn. Onder hen, in beroepskloffie, een officier van de landmacht, die naast me ongeveer hetzelfde tempo aanhield: ingehouden, maar toch net iets te snel om niet op te vallen. We redden het niet, de klok viel langzaam stil…
En daar stonden we, op een betonnen vlakte. De militair die strak in de houding was gaan staan en de militaire groet bracht, en alle anderen, doodstil. Twee minuten, op misschien niet meer dan honderd meter afstand van de werkelijke herdenking. Een tamelijk surreële gebeurtenis. Ik ben na die twee minuten niet eens meer doorgelopen. Ik was boos op mezelf dat ik niet eerder was vertrokken, en was niet meer in de stemming om opnieuw te ‘herdenken’.
Misschien gaat mijn onvrede met herdenkingen nog wel dieper. Nog ver voor de gebeurtenis op de Waalsdorpervlakte, ik was eind 20 of zo, ligt nog een ander ‘trauma’: ik was smoorverliefd op een meisje uit Amsterdam, maar na een paar maanden was ons geluk voorbij. Ze kwam het me vertellen in mijn woning aan de Sarphatistraat. Ze hield niet meer van me, en onze relatie was voor haar slechts een manier geweest om een eerdere relatie te doen vergeten. Afijn, drama. Het ergste, voor mij, was dat ze haar bericht bracht op de meest koele, zakelijke manier mogelijk. En nu moest ze weg, want ze wilde naar de herdenking van de Februaristaking. Ze liet me kapot achter, volledig gebroken. Mijn laatste schreeuw om liefde was tegelijkertijd een uiting van haat jegens die herdenking. Hoe kun je nu naar een herdenking gaan als je niet eerst je eigen sores kunt opruimen?
Wat me terugbrengt naar de vraag van het Indisch Herinneringscentrum. Herdenken heeft alleen zin als we handelen in de geest van degenen aan wie we willen blijven denken. Als we ook in ons dagelijks leven blijven streven naar de waarden die er daarbij toe doen: vrijheid, vrede en democratie. Mag ik voorstellen dat we dit jaar, in plaats van te denken aan de gevallenen in Indië, enkele minuten wijden aan de slachtoffers in Gaza?
Java Post 
Beste Bert,
De beelden uit Gaza verscheuren mijn hart, maar ook die uit Ukraine en die van Israëlische gijzelaars die bijna 2 jaar in een tunnel leven en hun eigen graf moeten graven. Ook aan hen denk ik en beperk mij tot Gaza.. Trieste konklusie: het is er sinds 1945 niet beter op geworden, alleen maar loze woorden.
VrGr,
Piet de Jong
Verstuurd vanaf mijn iPhone
Waarom de doden in Gaza te herdenken en niet alle joden die werden afgemaakt op 7.10.2023.
Heb altijd al je artikels gelezen maar dit gaat net iets te ver. Veel te ver.
Hans Mol Israel
Sent from Gmail Mobile
Beste Hans Mol.
Waarom gaat dit hier te ver? Herdenken kan men iedereen en overal. Heeft men ooit de vele inheemsen in voormalig Ned. Indië herdacht, die in de Japanse bezetting doodgehongert waren en eruit zagen als de Joden in de Holocaust? Ze lagen dagelijks voor ons erf en we hadden zelf niets te eten om hen te helpen. En dat alsjeblieft in al de eilanden van de archipel. Wie denkt er nu noch aan hen? Herdenken? Nooit iets over hen gehoord? waarom ook, het waren toch alleen maar ‘inlanders’? Maar de Israelies zijn andere mensen, of niet?
Groetjes
Maud
@Maud;’de vele inheemsen etc.’- Ik heb het in Ambarawa meegemaakt; skeletten, broodmager met vliegen overdekt lagen ze daar aan de kant van de weg naar het station. Ca 4 miljoen (!) lieten het leven. En dan na aug.1945; geen merdeka; politionele acties waarbij meer dan 200.000 ( wij; ca.6000) Indonesiërs het leven lieten en miljoenen huis en haard verloren door de verbrande kampongs (van gen. Spoor) en tot de bedelstaf zijn veroordeeld- In die Japanse tijd kon ik mij indenken; minder te zijn dan de inlanders, vijandig bejegend te worden; belanda tai etc. toegeroepen te worden. En dat gedurende bijna 4 jaar. – Wat te denken van de Inlanders, die meer dan 3 eeuwen Ned. bezetting hebben moeten ondergaan!
Ik ben het eens met hanstzvi.
A.Olive
kniesoor hanstzvi…
Gedenk (lees.BEREKEN) je dan ook even de welhaast krap 100.000 en palestijnen die sinds..i dunno ..1945 over de kling zijn gejaagd door de meest profesionele zionistische en israelische moordmachine sinds …ja…1945 ?
Plús landonteigeningen, plús woning destructies, plús infrastructuur destructie…
Het maakt inmiddels verschil uit of een collectief slachtoffers wordt vermoord door een terror groepering (met al hun capaciteits beperkingen..) of door een functionerend land met volle gewicht van het leger, de financiële sectors, de internationale handel en internationale politieke instituties.. en dan vooral één die zichzelf GEEN BEPERKINGEN kan of wil of gaat opleggen.
Sjeesh..aan welke man met raar snorretje met torenhoge arrogantie doet je dát denken.
!
Mooi dat je de relatie legt met Gaza. Het is inderdaad meer dan verschrikkelijk en niet meer om aan te zien. En het herdenken van slachtoffers in Palestina hoeft echt niet te betekenen dat al het andere onrecht op de wereld, inclusief dat van de slachtoffers van 7 oktober 2023 er niet meer toe doet. Ik begrijp nooit zo goed waarom die tegenstelling in onrecht er zou moeten zijn, zoals die schrijver hierboven emotioneel verwoordt, het is toch allebei verschrikkelijk? Ik wens iedereen een mooie en waardevolle herdenking toe op 15 augustus.
“Ik begrjp nooit zo goed waarom die tegenstelling in onrecht er zou moeten zijn.”
De tegenstelling in onrecht is dat de Gazans slachtoffers zijn omdat Hamas zich verschuilt achter hun en hun als een schild gebruikt nadat ze zoveel Joden en andere nationaliteiten afslachten op 7.10.2023.
Wat doet Nederland om deze Gazans te helpen met voedsel. Het grootste gedeelte komt uit Amerika en Hamas tot nu toe steelt het voedsel om het te verkopen aan de Gazens. Een kilo suiker gaat voor $200.
Hamas gebruikt de doden in Gaza voor propaganda en de wereld valt er voor.
De Gazans made their own bed toen ze de terreur groep Hamas kozen.
A.Olive
Waarom polariseren? De waarheid is zelden digitaal.
Overheden – die zelf weinig te vrezen hebben – laten mensen (burgers en soldaten) sterven. “Stop hou op” posters zie ik in basisscholen hangen. Niet in de Kamer, Senaat of andere gremia waar de beslissingen worden genomen.
Mijn gemengde gevoelens waren bij de herdenking in 2023. Ik was wel op tijd, maar moest luisteren naar een MP, tegenwoordig opperhoofd van de NAVO.
Beste Ronmertens bedankt voor uw reactie. Ik heb weliswaar nooit zulke reacties meegemaakt zoals u heeft gehad. Integendeel. als ik er ben- en ik kom er dikwijls, noemt men mij mama of Ibu en in de winkels ook Tante. Er was een tijd ik denk dat was eind 1990 toen kwamen er heel wat oudere Indischen om te zien waar ze geleefd hadden. Men noemde dat ‘nostalgia’. Ik wilde ook eens zien waar de plantages van de familie waren. Die waren er niet meer, maar wat mij verbaasde, was dat er een klein stationnetje wat vroeger voor de plantages diende, gerestaureerd werd. In the middle of nowhere. Waar beslist geen touristen kwamen. Hetzelfde zag ik in Kalimantan, toen ik daar was, ook midden in de rimboe, een zembad, waar niemand meer in ging zwemmen, was prachtig gerestaureerd evenzo de villa op de heuvel waar vroeger de Nederlanders gewoond hadden. en zo ook de begraafplaats Peneleh in Surabaya, waar het familiegraf van mijn moederskant ligt. Ik vroeg wie ervoor betaalde. De gemeente Surabaya gaf men mij ten antwoord. ik vind het heel speciaal na 3 eeuwen kolonisatie! Kijkt u maar eens op facebook ‘Bangunan Kolonial Kota2 Indonesia’. Wat ik minder positief vind, is dat tegenwoordig heel wat jonge lui als touristen naar Indonesie komen en helaas – ik wil niemand over een kam scheren- maar het zijn hoofdzakelijk de Nederlanders die zich arrogant en aanmatigend gedragen. Hoe ze hun chauffeurs en het personeel behandelen!! Alsof het nog koloniale tijden zijn. Ja, herdenken is dikwijls niet makkelijk.Ik denk dat deze jonge lui niet eens weten wat daar gebeurd is, of het zou hen niets kunnen schelen. Zou ook mogelijk kunnen zijn. Maar goed, iedereen wordt herdacht, en moet worden herdacht, behalve de Indonesiers. Makkelijk. Poppetje gezien, kastje dicht.
@Maud; ‘over één kam scheren etc.’- Ik merk hier juist dat de jongeren ontzettend geïnteresseerd zijn naar hun roots en afreizen. Mijn kleinzoon, Hollandse moeder, gaat nu voor de 2e keer! Na de 1e keer kwam hij opgetogen terug; ‘opa wat een volk, wat een land- overal vriendelijke lachende mensen, die mij bij alles willen helpen. – Aanmatig gedrag heb ik alleen bij sommige ouderen(jr.’80 meegemaakt) En laten wij eerlijk over onze tempo doeloe bekennen; de Inlanders werden veelal in de gebiedende toon(!) aangesproken: ‘ambil itoe, ajoh lekas etc.etc. Mijn vader corrigeerde ons altijd als wij zo onze kokki aanspraken ….
Gelukkig maar, dat er andere jongelui bestaan als die welke ik meegemaakt heb. Het hangt niet van de leeftijd af, maar helaas meestal van de huidskleur. Daarvoor moet men niet eens in Indonesie zijn. Gebeurt ook hier in Zwitserland, zonder koloniaal verleden. Ik volg op facebook reizen naar Bali, Duitse touristen. Wat men daar ziet en hoort, daar is ‘ajo lekas’ nog niets bij vergeleken. en het moet zo goedkoop als mogelijk zijn. Als ik zo iemand op zijn/haar plaats zet, is men stomverbaasd, want ‘zo heeft men het niet bedoeld’. Het is (helaas) zo, dat het een vriendelijk en hulpvaardig volk is. Dat werd jaren geleden door zogenaamde backpackers uitgenut. Is hopelijk voorbij. Wat ik vooral meegemaakt heb en nog meemaak is ‘bikin foto, bikin foto’.Toen ik eens tegen een dikke vrouw zei, maar ik ken u helemaal niet, zei ze ‘nama saya Fatima’ en drukte meteen af, want toen kenden we elkaar! Ja ja zo gaat dat dikwijls.