Gezicht op Bandaneira en Groot Banda. Fotograaf C. Dietrich, ca. 1875-1880. Rijksmuseum.
Door Caroline Drieënhuizen
Een oud-collega vertelde me tijdens de kerstborrel dat hij dit voorjaar met het Historisch Nieuwsblad voor het eerst naar Indonesië zou gaan. Tijdens de reis zouden volgens hem deskundigen de deelnemers bijpraten over de koloniale geschiedenis en de plekken die ze bezochten. Net zelf uit Indonesië gekomen, raakte ik nieuwsgierig en zocht ik op waar de reis heen gaat: naar de ruïne van het VOC-fort in Banten, de restanten van het erfgoed van de VOC in Jakarta, de botanische tuin in Bogor en een plantage in de Preanger (’s avonds wordt natuurlijk in de tropennacht Hella Haasse’s Heren van de thee besproken). Ook het ereveld Kalibanteng in Semarang wordt aangedaan, evenals sultansstad Yogyakarta en tot slot Surabaya.
Het is inderdaad een reis, zoals de website dat ook stelt, ‘in de voetsporen van de VOC’. Het is koloniale nostalgie, een weemoed-reis. Enkel in Surabaya, bij het voormalig Hotel Oranje (daar wordt natuurlijk overnacht) waar in september 1945 de Indonesische vlag in top werd gehesen, wordt er stil gestaan bij de een andere dan de puur witte, Nederlandse koloniale geschiedenis die we kennelijk graag herinneren (de stoere mannen van de VOC, het doorzettingsvermogen en de ondernemingsdrang van de heren van de thee, de wetenschappelijke botanische ontdekkingen, de inventieve handelsondernemingen). Dat is niet erg, maar het beperkt het zicht op deze complexe geschiedenis wel.
Hetzelfde, maar op een andere schaal, gebeurt met de Banda-archipel in het oosten van Indonesië. Dat wordt vooral, door Nederlandse reisorganisaties en in diverse geschiedenisboeken, gepresenteerd als dé plek waar in de vroegmoderne tijd nootmuskaat (en daarmee foelie) te vinden was en waar J.P. Coen de Banda-eilanden ‘onderwierp’ vanwege ‘smokkelhandel’ (aldus het Eindexamenkatern geschiedenis van 2001 dat ik toevallig in de kast heb staan). Banda is hier een Nederlands nationale plek van herinnering in Indonesië geworden – een plek met een Hollandse specifieke betekenis en lading, waar de genocide op de Bandanezen, getuige de eufemistische formuleringen van het Eindexamenkatern, een beetje op de vlakte wordt gehouden. De Banda-archipel is echter ook een plek van herinnering voor de natiestaat Indonesië, maar met een heel andere betekenis. De verschillende betekenissen van dezelfde plaats laten zien hoe gefragmenteerd en vooral hoe genationaliseerd onze blik op wat ooit een imperiale geschiedenis was, is geworden.[i]
De verbannen nationale leiders
Huis van Hatta op Bandaneira. Foto: Caroline Drieënhuizen.
In 1933 was Soekarno (1901-1970), de leider van de Partai Nasional Indonesia, om zijn politieke ideeën door de repulsieve Nederlandsch-Indische overheid naar Ende op Flores verbannen. Een jaar daarna werden Sutan Syahrir (1909-1966) en Mohammed Hatta (1902-1980), die eveneens prominente rollen speelden in de onafhankelijkheidsbeweging, vastgezet in een gevangenis op Java om vervolgens naar het onherbergzame interneringsoord Boven-Digul, op Nieuw Guinea, te worden verbannen. Verder weg van alles kon je haast niet zijn en bovendien waren de levensomstandigheden in dit ‘tropisch Siberië’[ii] er mensonterend. Hatta’s en Syahrirs verzoeken tot overplaatsing zouden uiteindelijk ingewilligd worden waarna beiden in het najaar van 1935 op de boot naar de Banda-archipel werden gezet, ‘een andere meer geciviliseerde streek’ dan Digul, aldus de Indische Courant.[iii]
Maar Banda was nog steeds ook erg ver weg van Java. Nog steeds is het 3,5 uur vliegen van Jakarta naar Ambon en vervolgens een uur of zes met de boot, die slechts een keer of twee per week vertrekt, naar Banda. Ende was overigens niet minder dichtbij; Flores was net als Banda een verre uithoek van de archipel.
Door zijn excentrische ligging van alles dat te maken had met het politieke en intellectuele leven van koloniaal Indonesië, werd het piepkleine eilandje Banda-Neira rond 1935 tegen wil en dank een nationalistisch centrum ver weg van het werkelijke politieke en intellectuele centrum. Op Banda voegden Hatta (met naar verluid 15 koffers vol boeken[iv]) en Syahrir zich in februari 1936 namelijk bij de politieke bannelingen Iwa Kusumasumantri (1899-1971) en dokter Cipto Mangunkusumo (1886-1943), die beiden ook actief waren in de nationale beweging.
Plaatsen van herinnering
Monument Parigi Rante
De betekenis van Banda-Neira en Ende als Indonesische plekken waar de collectieve herinnering aan de geschiedenis van de onafhankelijkheidsstrijd zich op kristalliseert[v], spreekt bijvoorbeeld uit de musealisering van het huis van Soekarno in Ende en Hatta in Banda en uit één van de twee plaquettes die op een monument Parigi Rante in Banda-Neira zijn aangebracht. De ene plaquette staat stil bij alle door Jan Pieterszoon Coen in 1621 tot de dood veroordeelde Bandanezen, terwijl de ander de door Nederlandse overheid in de negentiende en twintigste eeuw naar het eiland verbannen personen in herinnering roept. Banda heeft zich, kortom, ontwikkeld tot symbool van het verzet tegen de koloniale onderdrukkers en het begin van de onafhankelijke Indonesische natie.
De herinneringen aan de verbannen hoofdpersonen van de Indonesische revolutie zijn geen onderdeel van het Nederlands collectief geheugen en worden daardoor niet door deze plekken van herinnering opgeroepen. Hoe zonde dat is, verwoordde Rudy Kousbroek in 1989 treffend. Hij onderstreepte hoe Hatta en Syahrir ‘twee van de meest uitzonderlijke mensen [waren] die het Koninkrijk der Nederlanden heeft voorgebracht’. Hij schreef: ‘Zij waren immers op dat tijdstip formeel gesproken nog Nederlanders, dat wil zeggen mensen die Nederlands spraken, Nederlands onderwijs hadden genoten en een Nederlands paspoort hadden: iets dat voor ons een bron van grote trots zou kunnen zijn.’[vi]
Tot slot
Dat had het inderdaad kunnen zijn, maar het werd na de Indonesische onafhankelijkheid iets om te vergeten. Iets om uit het nationale geheugen en de geschiedschrijving te drukken, ten faveure van een Nederlands nationale geschiedenis. Eentje waarin het koloniaal verleden vooral ingekleurd werd door de ondernemingslust van de VOC, tempo doeloe-nostalgie en de afschuwelijke Nederlandse ervaringen uit de Tweede Wereldoorlog. Een versmalde geschiedenis die het zicht op de met elkaar verweven, maar moeilijk te grijpen, complexe en verwarde geschiedenis door het eenzijdige perspectief niet vergrootte, maar juist verkleinde. Dat doet het tot op de dag van vandaag en maakt daarmee het begrip van het geheel niet mogelijk. En dat is jammer, want juist op Banda, met al zijn tastbare plekken van herinneringen aan het, gruwelijke en minder gruwelijke verleden, ligt dat verleden vrijwel letterlijk voor het oprapen.
Noten
[i] Susan Legêne en Martijn Eickhoff, ‘Postwar Europe and the colonial past in photographs’, in: Ann Rigney and Chiarra de Cesari (ed.), Transnational-Memory. Circulation, articulation, scales (Berlijn 2014) 287-311.
[ii] Benedict Anderson, Under three flags: anarchism and the anti-colonial imagination (Londen 2005) 138.
[iii] Indische Courant, 11 november 1935.
[iv] Soerabaijasch Handelsblad, 11 februari 1936.
[v] Jan Assmann, ‘Collective memory and cultural identity’, German Critique 95 (1995) 125-133, aldaar 129 en Pierre Nora, ‘Between memory and history: les Lieux de Mémoire’, Representations (special issue: Memory and Counter-Memory) (1989) 7-24.
[vi] Rudy Kousbroek, ‘Een weelderig begroeid Pompeï in de Pacific’, NRC Handelsblad, 23 augustus 1989.
x
Dit artikel verscheen eerder op het blog van Caroline Drieënhuizen, 30 december 2017.
Java Post 
Een kleine correctie: er staat in dit stuk: “Ende was overigens niet minder dichtbij; Flores was net als Banda een verre uithoek van de archipel” Volgens mij is bedoeld “niet minder veraf” dan ‘Minder dichtbij”. Overigens een heel informatief artikel
Met dank, Constant. Ik denk inderdaad dat ik dat bedoelde 😉 Hartelijke groet, Caroline
Ik had willen schrijven: “niet minder veraf” in plaats van “niet minder dichtbij”.
De koloniale geschiedenis in het algemeen is voor mij van groot interesse. Europeesche overheersing kwam pas goed op dreef in het begin van de zeventiende eeuw, met de invasie van westerse economische eenheden ( VOC, Hudsons Bay company enz) in Noord Amerika, zuid oost Azië, Afrika en Zuid Amerika. De geschiedenis van modern Australië en Nieuw Zeeland begon een beetje later. Indonesië is wat dit betreft een uitzondering, geheel onafhankelijk, onder inheems bestuur, en politiek gesproken, vrij stabiel (dat kan natuurlijk veranderen).
In Nieuw Zeeland, Australië, Canada en Amerika heeft de inheemse bevolking het onderspit moeten delven voor verschillende reden (ontwikkeling, ziekte, oorlog en een vloedgolf van immigranten , voornamelijk uit Europa).
In Afrika (ten zuiden van de Sahara) ziet het er bedenkelijk uit. Net zoals Indonesië hebben deze landen het juk van koloniale druk op zij gelegd, maar de toekomst, zelfs voor Zuid Afrika, lijkt moeilijk.
De voormalige Britse gebieden in Azië hadden nooit een groote blanke bevolking
Indonesië is een uitzondering.
Hij (Kousbroek) schreef: ‘Zij (Hatta en Syahrir) waren immers op dat tijdstip formeel gesproken nog Nederlanders, dat wil zeggen mensen die Nederlands spraken, Nederlands onderwijs hadden genoten en een Nederlands paspoort hadden.
Kousbroek “vergeet” (sic) dat Hatta en Syahrir Nederlands onderdanen waren m.a.w. vreemdelingen in eigen land, niet gelijkwaardig aan Nederlanders in de zin der wet.
Geeft niet want Kousbroek is een schrijver, een romancier en hoeft dus niet altijd de waarheid te spreken.
De vraag is wel of Hatta en Syahrir een Nederlands paspoort hadden? Wie kan daarover uitsluitsel geven wat voor reispapieren deze onderdanen uit Ned. Indie gebruikten?
Of de voormalige Britse gebieden i.c. Brits Indie een GROTE blanke bevolking had? volgens een census/volkstelling wel, misschien wel groter dan in Ned. indie.
Hoezo is Indonesië (sic) Ned. indie een uitzondering? Deze zienswijze past in de welbekend mythe dat Ned. indie een uitzondering, louter en alleen omdat het een Nederlands kolonie was. Ook Geschiedenis is een exacte wetenschap.
Dag ‘ Van den Broek van een andere generatie’, Hatta en Syahrir hadden niet de NEderlandse nationaliteit, maar waren Nederlands onderdanen. Wat Kousbroek bedoelt, legt hij zelf ook meteen uit in het citaat: ‘ … dat wil zeggen mensen die…’ Hij bedoelde het dus vooral in culturele zin.
Hartelijke groet, Caroline
@Hij bedoelde het dus vooral in culturele zin.@
— Dat herinner ik mij nog van een TV-fragment uit 2002(!) waarin Hans van Mierlo er zich over verbaasde, dat de Indonesische delegatie sprak over ‘400 jaar culturele banden met Nederland.”
“Beste wensen”, mevrouw Drieënhuizen.
e.m.
” vreemdelingen in eigen land” Zij behoorden tot de Inlanders! Met grote I!. Dat betekent de enige binnenlanders, mensen van dit land. Indo’s waren voor Sjahrir landskinderen, net als die andere binnenlanders. Alleen snapte niemand dat, beter gezegd, wil niemand snappen. Mensen als Hatta en Sjahrir hebben daar geen PTSS van overgehouden, waren de grote mensen van de revolutie. Sjahrir samen met Van Mook, de grondleggers van het moderne Indonesië. Als dank zijn zowel Sjahrir als Van Mook door hun eigen volk afgeserveerd.
@JASomers; ‘Inlanders, met een grote I’- Was dat inderdaad zo, die grote I ? Die Inlanders, met een grote I ? Had men( onze Indische overheid) maar zo gehandeld, dan was alles waarschijnlijk beter gelopen. Zoals de Britten het uiteindelijk(!) met de Indiase nationalisten deden. JdeKadt; De kolonialen waren in staat om van de meest sympathiekste en intelligentste inlanders, onze grootste vijanden te maken’. ‘Sharir en van Mook’ – De grondleggers van het moderne Indonesië? Waarom niet gelijk gg.Tjarda noemen of Drees sr. en BeeL? Zij zorgden ervoor dat de nationalisten Soekarno en Hatta het conflict met een overwinning bezegelden; merdeka! Van Mook geen PTSS?
“Was dat inderdaad zo, die grote I ?” Jazeker, kijk maar eens in de IS art. 2131, (2), b. Dat de Indische mensen het altijd over de inlanders hadden is andere koek. En dat baboe op de grond zittend de opdrachten van Mevrouw (in haar) stoel moest aanhoren. En het ergste wat je kon overkomen is afgezakt terecht komen in de kampong. Ook zo een beetje inlander zijn. Net als sommigen die na de oorlog in Nederland zijn ondergebracht in een dorp. Met als enige verschil dat die inlanders dan op klompen liepen en niet op blote voeten.
“Van Mook geen PTSS?” Dat weet ik niet, ik had het over Soekarno en Hatta.
De dure reis in april georganiseerddoor Labrys Reizen ism Historisch Nieuwsblad begint met de tekst:
In 1619 legden VOC militairen de Javaanse stad Jacatra in de as.
Op de sintels stichtte JP Coen Batavia.
Met ‘harde hand vestigde en verdedigde de VOC zijn handelsmonopolie in Indië. De betrekkingen zouden eeuwenlang voortduren. Daarmee is Java voor velen een ” intrigerende, bijna mythische’ bestemming.
Op die manier worden bepaalde ignorante ‘historici’ wel verleid om die reis te willen gaan maken.
Tijdens deze byzondere reis onder leiding van ‘diverse experts van naam’ maakt u kennis met het Nederlandse verleden in Indonesië en de invloed die het kolonialisme aldaar heeft gehad.
Ik word misselijk als ik dit lees.
Mevrouw Drieënhuizen moet die reis nog maken en verbeeldt zich alles (uit lectuur vergaard) te weten over Indonesië.
Hoe kan je je iets herinneren als je er nooit bent geweest?
Om te beginnen kwam Koen met 18 bodems/schepen aan; met name De Trouw, De Zuider, Eendragt, De Zon, De Morgenster, St. MIchiel, Den Engel, Nassau, “t Wapen van Amsterdam, Haarlem, Hoorn, De Jager, De Goude Leeuw, Het Hart, Neptunus, De Zeewolf, De Bergerboot, Het Fregat Ceilon, Het jagt Klein Hollandia welke een dag eerder was aangekomen.
Hij legde niet zomaar Jacatra in as, of wel?
Het was een heuse oorlog.tegen de Sultan van Mataram, die van Bantam en tegen de Engelsen!
Beste Aelle, ik geloof niet dat ik u helemaal begrijp en ‘mevrouw Drieenhuizen’ heeft heel wat uithoeken van de Indonesische archipel gezien en komt derhalve verder dan haar studeerkamer 😉 Voor het theoretische concept plaatsen van herinnering verwijs ik u naar de literatuur onder mijn stuk.
Hartelijke groet, Caroline
Mevrouw Drieënhuizen moet die reis nog maken, want die is ingepland op zondag 8 t/m 25 april 2018.
Of gaat u niet mee?
Was het toeval dat in hetzelfde jaar dat Coen Jacatra ‘verbrandde’ in de maand mei Joan van Oldenbarnevelt werd onthoofd, de stichter van de VOC?
Wie weet mag het zeggen.
Op zijn afbeelding staat: (de eerste van drie teksten)
Dit’s Oldenbarnevelt; die, in de Krijg en Vrede,
Sijn goet en bloet, ten dienst van’t Vaderlandt bestede;
Die Hollants eer bewaarde en voor haer Vryheit sprak;
Die Spanjens dwinglandy en Maurits hoogmoet brak;
Die Gelt verschafte en Raadt; die zonder schuldt moest sneven,
En op het Hof schavot verlaten Kop en Leven; Verdoemt, van Bastaard -Raadt als was hij een verraêr;
Die Godt de wraak beval;, en stierf ’s Staats Martelaar.
Eh, nee.Mevrouw Drieenhuizen gaat niet mee.
… HIj is mij inderdaad te duur 😉
Hadden Hatta en Syahrir een Nederlands paspoort?
Dan niet een paspoort als bewijs van de Nederlandse nationaliteit.
Maar een soort reisdocument als bewijs van Nederlands onderdaan ?
Hoe ging dat vroeger.
In culturele zin waren ze eerder Indonesisch-Sumatraans. Vooral Hatta, lijkt me
Ze hadden toch gereisd vanuit Indië naar Leiden v.v.? Net als zoveel andere Indonesische studenten, ook naar Rotterdam? Soetan Sjahrir (Padang Panjang, 5 maart 1909 – Zürich, 9 april 1966). Dr. Mohammed Hatta, geboren als Muhammad Athar, (Fort de Kock, 12 augustus 1902 – Jakarta, 14 maart 1980) was een Minangkabauer. Na 1930 kwam de studentenvereniging Perhimpoenan Indonesia onder communistische (Tan Malaka, Semaoen) invloed te staan met verdeeldheid tot gevolg; Sjahrir en Hatta werden geroyeerd. Mijn moeder, die de krant redelijk goed las, vond Sumatraanse politici aardiger dan Javaanse. Maar ja, ze was dan ook de dochter van een Madoerese moeder.
Caroline Drieënhuizen schrijft:
wordt er stil gestaan bij de een andere dan de puur witte, Nederlandse koloniale geschiedenis die we kennelijk graag herinneren (de stoere mannen van de VOC, het doorzettingsvermogen en de ondernemingsdrang van de heren van de thee, de wetenschappelijke botanische ontdekkingen, de inventieve handelsondernemingen). Dat is niet erg, maar het beperkt het zicht op deze complexe geschiedenis wel.
Het is ineens mode blanke mensen wit te noemen. De naam van een huidskleur die ze meestal niet hebben. In Indisch-Nederlandse kringen zei men niet “puur wit” maar totok.
En inderdaad willen sommige mensen graag herinneren dat er een glorieus VOC was ( Balkenende). In elk geval zijn er ook andere herinneringen aan Indië…. niet tot minder gebaseerd op nationale trots.
De herinneringen van totoks en indo’s die er opgegroeid zijn, zijn best wel anders dan die ‘nationaletrots-herinneringen’
Die herinneren zich gewoon hun eigen leven of die van hun ouders en voorouders.
Liever Repressieve dan Repulsieve….overheid?
In een radio-interview wordt Pamela Pattynama gevraagd : hoe wordt het koloniaal verleden in Nederland in het algemeen verbeeld ?
Zij antwoordt: Nee, dat kan niet …. ( de meningen zijn) … tegenstrijdig, uiteenlopend, divers. …. een algemeen beeld bestaat niet.
https://www.bnr.nl/player/audio/10074335/10336509
Ik wilde wachten tot 2 februari dat zij 100 jaar geleden geboren was in Batavia, maar alvast een voorproefje over een prachtige vrouw die Nederlands Indië nog steeds haar geboortegrond noemt (in de video) en erover geschreven heeft.en er was teruggegaan totdat ze bekennen moest : “nu heb ik het gezien, ik besef nu pas dat ik een vreemdeling ben, ook al is het mijn geboorteland.”
The trouble with history, by Antulio J. Echevarria II (US Army War College.
The distinguished historian Sir Michael Howard once admitted that the past, which he aptly referred to as an “inexaustible storehouse of events, could be used to “proved anything or its contrary.” Howard’s admission exposes the underlying problem with history that most historian prefer not to acknowledge. The past has indeed served many masters and conflictting purposes over time; its store house of events has been used to validate or discredit practically every majjor theory, precept, or principle. While historians are aware of this, few of them have actually taken the pains to examine what it is about history that permits the past to be used in such contradictory ways.
““inexaustible storehouse of events” Zoiets heet bij mij een omgevallen boekenkast. Verschrikkelijk moeilijk te hanteren.
Excellent observation!
A good example is the determination when a Japanese camp was no longer considered a concentration camp as determined by persons that were not there to experience the actual status. My mom and I were placed in a camp called “de Wijk” in Malang in September 1944. According to “historici” that was no longer a concentration camp after mid 1944 because the Japanese had moved most, but not all women/children to camps in mid Java.
According to my mother however, it was still a concentration camp with a guard on the gate and barbed wire with bambu walls.Nobody was allowed to exit the camp, food was scarce. My explanation was not accepted by the SVB since they relied on incorrect information and they would not accept the info my mother had provided. I contacted NIOD to request info about this camp in trying to determine facts but never received any of the requested information.
My KNIL father who survived the concentration camps, was one of the many that never got the “Backpay”.
Sorry for my off topic comments but Soedibayo is 100 percent correct in his observation.
@My explanation was not accepted by the SVB since they relied on incorrect information and they would not accept the info my mother had provided. I contacted NIOD to request info about this camp in trying to determine facts but never received any of the requested information.@
Any explanation which cost the Dutch government money will be denied/rejected. They doing that already for more than 70 years. That is build in in their mentality and as far as I can see, they will never change.
The trouble with history, says it all.
History is TROUBLE!
@ Ælle: Graag wil ik iets zeggen n.a.v. de uitspraak van Hella Haasse:
—ik besef nu pas dat ik een vreemdeling ben, ook al is het mijn geboorteland—
Ik ben ook in Ned. Indië geboren, heb er tot mijn 15e jaar gewoond. Hoewel de kolonie is overgegaan in een onafhankelijke staat met, uiteraard, een andere naam, het blijft mijn geboorteland. Dat ik niet ben teruggegaan, komt niet door die zelfstandigheid, maar door de verschrikkelijke manier waarop dat proces zich heeft voltrokken. Als die overgang vreedzaam was verlopen, waarom zou ik dan, eventueel na het afmaken van een studie, niet in mijn geboorteland hebben kunnen wonen en werken, met behoud van mijn Nederlanderschap?
Kort na mijn aankomst in Nederland vond ik het Boekenweekgeschenk van 1948 een uitstekend verhaal. Nu zijn we precies 70 jaar verder; toevallig niet zo lang geleden heb ik “Oeroeg” voor de derde keer gelezen, en heb hem bevestigd op zijn plaats bij de eerste drie van mijn favoriete boekenlijst.
.-
@koppieop; ‘ als die overgang vreedzaam was verlopen etc.’ – Wie wilde het niet?
Lees vooral; de laatste 5 regels van het boek Oeroeg!
Hr Mertens: De kolonie had toch in vrede kunnen worden overgedragen? Wie dat niet wilde, was een voldoend aantal personen in de politiek dat, spijtig genoeg, prioriteit gaf aan het andere alternatief, waaardoor dus de beide militaire acties noodzakelijk werden. Gewoon een feit.
.
Oeroeg was vanwege de dikte HET favoriete boek op de Nederlands literatuurlijst, vooral omdat er 40 boeken dienden worden gelezen.
Aangezien ik boekenweekgeschenken verzamel, heb ik niet alleen een vernieuwd maar ook een origineel exemplaar van het Geschenk 1948. Oeroeg blijft een roman en geeft duidelijk weer hoe een totok als Hella S. Haasse de Indische maatschappij met haar colonial mind set bezag m.n. haar woorden over Indo’s/Indo-Europeanern/Indischen* doen mijn wenkbrauwen toch fronsen. Voor de oorlog had er wel een veroordeling o.b.v. het haat-zaai-artikel ingezeten, maar dat is Tempo Doelloos.
Op basis van de Nederlandse politieke inzichten voor, tijdens en na de oorlog had een vredige overdracht op korte termijn (volgens de GG de eerste 300 jaar) er niet ingezeten.
” hoe een totok als Hella S. Haasse de Indische maatschappij met haar colonial mind set bezag” Een correcte historische beschrijving van het vooroorlogse Indië! Zo was het! Had niet anders verwacht van een schrijfster van historische romans. Lees ook bijvoorbeeld in een ander boek waarin ze oude Hindoemonumenten met hun religieuze betekenis voor de toenmalige samenleving beschrijft: “‘Onder de aardkorst borrelt en sist het; even verder spuiten wolken gloeiende stoom te voorschijn (…). Dit is het hart van het antieke, sacrale Java.’” Of Raffles: ” ‘land van de goden, reikend tot aan de wolken en uitkijkend op bergen en valleien. (…) Zelfs ongelovigen, wanneer zij de schimachtige tempels door de mist ontwaren en de wind door de bomen horen waaien terwijl de aarde onder hen rommelt en de donder de hemel achter de voortgejaagde donkere wolken doet schudden, moeten zich wel afvragen waar zich geen goden op deze plek bevinden’.” Maar ja, u heeft waarschijnlijk nooit rondgezworven op het Diëng-plateau.
Op zoek naar de betekenis van de naam Oeroeg kwam ik het volgende tegen. Er is een film over gemaakt in 1993.. De film is internationaal getiteld ‘Going home’.
(Film)verhaal:
De novelle ‘Oeroeg’ van Hella Haasse is een hit op eindexamenlijsten. Het boek is mooier dan de film van Hans Hylkema, die een deel van de plot uit de novelle haalde. Oeroeg is een Javaans jongetje en de boezemvriend van de zoon (Rik Launspach, die hiervoor een Gouden Kalf kreeg) van een rijke planter in Nederlands-Indië. Na de Tweede Wereldoorlog keert de inmiddels volwassen zoon terug naar de koloniën. Oeroeg staat aan de kant van de vrijheidstrijders.
Johan en Oeroeg zijn van jongs af aan met elkaar opgegroeid. Johans vader, Hendrik ten Berghe heeft een grote plantage op Java. Oeroegs vader genaamd Deppoh is daar bediende. Oeroeg is een Soendanese jongen wiens naam “Aardverschuiving” betekent in het Soendanees. Johans vader wordt gedood tijdens zijn werk in Indië in 1947. Johan wordt er als luitenant naartoe gezonden tijdens de politionele acties. Hij merkt dat het land dat hij voor de Tweede Wereldoorlog verliet niet meer de veilige kolonie is die hij achterliet. Hij wordt gevangengenomen door Indonesische militairen. Daar komt hij erachter dat Deppoh verdronken was bij een poging om Johan uit het water te halen (hij was er in gevallen ). Johan wordt vervolgens geruild voor een aantal krijggevangen gemaakte Indonesiërs waaronder Oeroeg. Als hij Oeroeg tegenkomt, vraagt hij zich af of ze nog wel vrienden kunnen zijn.
Wanneer komt deze film weer op televisie? Hopelijk op 2 februari, de 100ste geboortedag van Hella Haasse
@vdBroekveag; ‘doen mijn wenkbrauwen toch fronsen.’- Toch was dat de gangbare vooroorlogse(zelfs naoorlogse) kijk van de totok op de Inlander en Indo. Niet Hella’s kijk!
Haar boek Oeroeg was feitelijk een oproep voor sympathie aan het inlandse/volk en land. In 2002 ontmoette ik haar bij een presentatie van oude films uit Indië te Amsterdam/filmmuseum. Ik had nl. haar 1e exemplaar 1948 ter ondertekening bij me. Bij die gelegenheid vroeg ik haar, welke betuigingen zij verder, na de uitreiking van het Boekenweek geschenk, mocht ontvangen. Zij keek me toen onderzoekend aan en na mijn lachende opmerkingen over lof- en misschien ook negatieve reacties, vertelde ze mij; ‘dat een heleboel mensen uit Indië haar als verraadster hebben aangemerkt’! Ze was razend over die ‘1e politionele actie’, vandaar haar Oeroeg.
De geschiedenis schijnt zich te herhalen of de geschiedenis wordt herhaald?
Poster geprint op iemand’s wit overhemd zegt: “Kemerdekaan adalah hak segala bangsa”.
In een rapport van de International Human Rights Clinic van Yale Law School uit 2004 staat : “Indonesische militaire leiders begonnen publieke bedreigingen te maken tegen Papoea-leiders … zwoeren ze ter plekke neer te schieten als ze niet op Indonesische controle stemden.”
Controle betekent toch kolonisatie?
De onafhankelijkheidspetitie van West Papoea wordt afgewezen bij de VN
https://www.theguardian.com/world/2017/sep/30/west-papua-independence-petition-is-rebuffed-at-un
Bovenstaand artikel in The Guardian is (reeds) 3 maanden oud.
Hoelang moeten ‘we’ dan nog voor de Papoea’s pleiten?
Of, hoelang moet er nog voor de Papoea’s ‘gepleit’ worden?
Ook een goede morgen.
Welcome to the United Nations, it’s your world!
http://www.un.org/en/decolonization/chairman.shtml
LOL.
Hella Haasse sprak over haar geboorteland, en de mythologie die Javanen daaraan besteden. Als ieen Javaan Java verlaat voor een ander eiland neemt hij een zakje Javaanse grond mee opdat aanj het einde van zijn leven ,zijn graf daarmee toch nog een beetje javaansche grond heeft. Dat is een aardige mythologie maar hoe betekenisvol is dat begrip “Geboorteland”?
Ik zelf ben in Zuid Afrika geboren maar verliet dat land op twee jarige leeftijd. Mijn allervroegste herinnering zijn van Bandoeng . Toen ik Java verliet in 1945 was ik net zo Indisch als alle totoks die daar geboren waren.
Wat is de mens eigenijk? Is de mens niet alleen maar een opeenstapeling van herinneringen? Na de oorlog kwam ik als zevenjarige terug in mijn geboorteland, maar het was volkomen vreemd voor mij en de overgang van Kamp naar vrede in het welvarende Zuid Afrika was traumatisch. In 1951 verliet ik, nu een dertien jaar oude knaap, voor de tweede keer mijn geboorteland en heb geen traan laten vallen.
Het begrip “geboorteland” heeft psuedo emotionele banden die in feite niets te maken hebben met de ziel of psyche van een persoon.
@Het begrip “geboorteland” heeft psuedo emotionele banden die in feite niets te maken hebben met de ziel of psyche van een persoon.@
Wat het ook zij en hoe het ook benadert wordt of betekend, mijn persoon woont nu in California. Daar ben ik gelukkig. Ik beleef mijn eigen gewoonten die afkomstig zijn gedeeltelijk uit Sumatra en/of Nederland. Maar die landen liggen achter mij en ben er nooit terug geweest. Het is een ervaring uit het verleden, maar heb persoonlijk altijd in de toekomst gekeken. Bij oude mensen gaat het korte geheugen gauw verloren. Bv wat gisteren is gebeurd kan makkelijk vergeten worden. Oude herinneringen zijn in de kleine hersenen opgeslagen en die komen bij het ouder worden weer naar boven. daarom kan ik makkelijk oude herinneringen oproepen maar waar ik mijn “sleutels heb gelegd” makkelijk vergeten.
@BoudewynvanOort; ‘heb geen traan laten vallen’- In 1945 verlieten ook een hele groep Indische- en Nederlanders (1e groep) Indië met de woorden; nooit meer naar dit apen land terug te keren. Dit vanwege de ondervonden bersiap ellende etc. Tot nu toe ontmoet ik deze lieden;Totoks en Indo’s! – pseudo emotionele banden? Omdat men met de realiteit van merdeka (nog)niet kan instemmen? (verlies van Indië?)
Bij het Nationaal Monument op de Dam is er een urn met grond uit Indië. Ik weet niet meer waar vandaan, maar ik dacht van een ereveld. Indië als geboortegrond zegt mij niets. Als ik me fijn voel in Soerabaja heeft dat ook niets met nostalgie te maken, daarvoor is er teveel bloed gevloeid. Maar het zijn wel de herinneringen! En mijn geboortehuis, kerk, school, Kembang Koening zijn net zulke herinneringen als Simpangclub, Werfstraatgevangenis en lijken bergen. Datzelfde gevoel, heb ik in Harderwijk waar ik het eerste jaar van mijn huwelijk heb gewoond. De slager, de bakker, gezusters De Lange.
@Maar het zijn wel de herinneringen! @
Vele van die herinneringen hebben op latere leeftijd helaas ook trauma’s veroorzaakt. Dank zij de jap en indonesier.
@BoudewynvanOort; ‘heb geen traan laten vallen’- In 1945 verlieten ook een hele groep Indische- en Nederlanders (1e groep) Indië met de woorden; nooit meer naar dit apen land terug te keren. Dit vanwege de ondervonden bersiap ellende etc. Tot nu toe ontmoet ik deze lieden;Totoks en Indo’s! – pseudo emotionele banden? Omdat men met de realiteit van merdeka (nog)niet kan instemmen? (verlies van Indië?)
Hella Haasse vertelt in Oeroeg over haar geboorteland en hoe zij als totok in een koloniale maatschappij leefde.Oeroeg staat voor het andere, het inlandse element en hoe zij met haar colonial mind set ( gebitcoinde term van Histori Bersama) daar op reageert. Het is veelbekeken dat zij Oeroeg laat zeggen dat “Zij (Hella Haasse daar (Indonesië) niet hoort”, dwz zij is er wel geboren maar als totok hoort Zij Hella Haasse daar niet, zij is een uitgeslotene, dat is voor een koloniaal wel een ontnuchterend opmerking. Indo’s, in de woorden van Hella Haasse HALFBLOEDEN hebben in haar boek en in de ogen van Oeroeg een andere plaats, weliswaar een uitgestotene maar de Indo hoort daar wel bij.
Geboorteland heeft voor eenieder een aparte betekenis. Ik ben weliswaar in Indonesië geboren maar heb niet zo’n emotionele band met Indonesië, meer met Ned. Indie met haar Indo cultuur, een mengeling van…… Wel heb ik de Javaans gewoonte overgenomen om aarde me te nemen naar Italie, waar ik nu woon, aarde van het graf van mijn vader en van mijn oma (Indonesisch) van moeders zijde. Die graven liggen wel in Nederland. Het zijn van die dingen die ik van mijn cultuur meekrijg.
Welke totok, die zo lyrisch praat over Tempo Doeloe heeft aarde meegenomen uit Ned. Indie? Emotionele band is één ding, daar uitdrukking aan geven is een ander ding. Daarover praten, het achteraf rationaliseren is een ander verhaal.
Emotionele band met de geboortegrond heeft zo een bijzondere betekenis in mijn familie. Mijn zoon is geboren in Zwitserland maar heeft daar geen emotionele band mee.
Teruggaan naar de roots, een veel gehanteerd lacuneus begrip bij andere generaties betekent dan niet terug te gaan naar Indonesië als geografische aanduiding maar teruggaan naar de herinneringen aan Ned. Indie. Kan ik vanuit mijn luie stoel doen.
@vdBroekveag; ‘emotionele band met mijn geboortegrond – Alles(nieuws etc.) wat uit/van Indonesië komt, mij ‘raakt!’. Mij; vreugde/trots/verdriet/spijt geeft! Vreugde: dat het zo (economisch) goed gaat. Trots; als weer tv.beelden van land/volk op de tv. verschijnen. Ik tijdens mijn vakantie/reizen tot in de verste hoeken(Banda Neira, Riouw, Menado ea) van de archipel het bestuur/overheid aanwezig is. Mijn kleinkinderen zeer veel interesse tonen voor Indonesië. Verdriet; als er weer zaken gaan over onderdrukking, corruptie, Islam geweld etc. Spijt, dat ons toenmalig politiek beleid geen vernuft(!) had om tot een vergelijk te komen. Zoals de Britten het met India deden. ‘Rationaliseren’; Indië met zijn raciale maatschappij was gedoemd te verdwijnen! We stonden aan de verkeerde kant van de geschiedenis! En In tegenspraak wat toen in 1950 over de Republiek de ronde deed; zij kunnen het niet…..zij hebben geflikt!.
Hr van den Broek v.a.g:
—teruggaan naar de herinneringen aan Ned. Indie. Kan ik vanuit mijn luie stoel doen.—
Waarom denkt u daar zo min over? Tenminste, zo komt het bij mij over, verbeter me als ik het niet goed interpreteer…
Ik ben in Ned. Indië geboren en heb er bijna 16 jr gewoond; het is dus niet alleen mijn geboorteland. Na 60 jaar heb ik het bezocht. Het Indonesië dat ik geogafisch kende als Ned. Indië – net zoals Jakarta geen Batavia meer was, en voor mij dus nieuw en tegelijkertijd overbekend. Rondom onze twintig vorige woonaddressen en andere dierbare plekken op Java – inclusief mijn [ex]geboortehuis – was natuurlijk veel veranderd, maar de stukken straat waar ik knikkerde, vliegerde of mangga’s uit bomen kaptapulde en waarlangs ik naar school, zwembad, dierentuin en vriendjes fietste, waren de nostalgic journey dubbel en dwars waard (ik kan er nog steeds van genieten. Vanuit een luie stoel, nú wél, ja..
.-
Dat ik daar min over denk, is de interpretatie van “koppieop”.
Teruggaan naar de herinneringen aan Ned. indie” is een mentaal proces. Daarvoor hoef ik niet naar Indonesië te gaan, voor wat eigenlijk, Indie bestaat geografisch? Trouwens teruggaan gaf bij mijn moeder of m mijn Oma geen senang gevoel, integendeel ze werden er ziek van.
Wat ik ondervonden heb in Nederland , dat de conditionering sterk is . Dan is wel van voordeel om in het buitenland te wonen. Dan bekijk ik het kritisch en anders, maar dat lijkt mij ook logisch.
Voor mij was het in beide landen, vanuit het ene land kijkend naar het andere land: Hier ben ik thuis, daar voel ik me thuis. Mijn Zeeuws meisje had natuurlijk geen ervaringen in Indië, maar voelde het net zo.
@Dan is wel van voordeel om in het buitenland te wonen.@
Doet me goed, dat u dat ook constateert.
@Daarvoor hoef ik niet naar Indonesië te gaan, voor wat eigenlijk, Indie bestaat geografisch? @
Ik kom vaak in een Indonesische Toko bij de Hongkong Plaza. Wordt vaak door een Indonesische jonge dame geholpen, schat een jaar of 2 a 23 jaar. Ze vroeg mij of ik wel eens teruggaat naar waar ik ben geboren. Ik zei Nee. Weder vraag waarom niet. Antwoord, dat land bestaat niet meer.
Na een poosje zei ze: I understand.
Home is where the WIFi is.
Ik moet een week wachten tot mijn nieuwe Samsung cable receiver comes home and installed door een toekang. Gisteren ging de vorige stuk. Ik vertoonde meteen al onthoudingsverschijnselen..
@Ik moet een week wachten tot mijn nieuwe Samsung cable receiver comes home and installed door een toekang. @
Ik dacht dat WIFI draadloos is. Mijn computer werkt het internet af via een modem en een router. Mijn printers en scanner kunnen draadloos opgezet worden. Heb ontdek dat draadloos soms vertragingen oplevert. heb alles dus met de computer doorverbonden middels usb 3.0 kabels. Zeer betrouwbaar en snel. Alleen keyboard en muis zijn draadloos via USB 3.0.
Hr van den Broek v.a.g: **Dat ik daar min over denk, is de interpretatie van “koppieop”.Teruggaan naar de herinneringen aan Ned. indie” is een mentaal proces. Daarvoor hoef ik niet naar Indonesië te gaan, voor wat eigenlijk, Indie bestaat geografisch? Trouwens teruggaan gaf bij mijn moeder of m mijn Oma geen senang gevoel, integendeel ze werden er ziek van.** Inderdaad kun je herinneringen ophalen zonder op reis te gaan. Ik koos ervoor om wél te gaan, en zal hier niet herhalen hoe ik dat prachtige deel van mijn leven TER PLAATSE de revue heb laten passeren. Vanuit een luie stoel op vijftienduizend kilometer afstand zouden mijn pasarmaleis, lepels vol tjendol en tahwa uit straatkarretjes in het vergeethoekje zijn gebleven, en was die kostelijke nasi rames in een stoffige waroeng in een stadje aan mijn neus voorbijgegaan. Van conditionering is geen sprake geweest. Sinds 1960 woon ik in Argentinië, als een van de weinige, zo niet de enige, Indo. Heb een goed 2018, met of zonder zoektocht naar herinneringen!.-
Is uw email gericht aan van den Broek of aan my?
Dat u toch terug bent gegaan en daar heb genoten, gun ik u volledig. Ik hoef in wezen daar niet naar terug te gaan, want in Californie vindt ik bijna alles aan eten wat er in Indonesie is te vinden (zonder stof).
Hr Geenen (12/01/18 12.20 a.m.):
Zoals ik bij het begin van mijn antwoord aangaf, was het bedoeld voor dhr van den Broek – maar u heeft over deze kwestie ook commentaar geleverd.
Ook al zou ik hier over het volledige assortiment Indonesisch voedsel en dranken beschikken, het zou me niet van die reis hebben teruggebracht. “Stof” hoort, vind ik, bij trottoir-snoeprijen zoals roedjak, petjêl, es gosrok. Uitroepen als ‘Daar stond mijn school’ en ‘Ginds woonden mijn grootouders’ klinken niet hetzelfde bij het bekijken van een fotoalbum, als op die plek zelf staand…
.-
Voor mij prima hoor, daat u plezier hebt in het teruggaan naar Jakarta. Of moet ik Batavia van u zeggen.
Mijn ervaringen en die van mijn echtgenote in Indonesie waren zodanig, dat wij er allebei geen voet op de aarde willen zetten. Als u op het Internet ook zit, kunt u onze ervaringen op mijn web https://MyIndoWorld.com lezen. Misschien begrijpt u mijn standpunt.
Ik denk niet dat een USB 3.0 voldoende is.
Ik heb zelf een ultrasnelle verbinding ADSL en fiber, maar mijn PC werd er niet sneller op, de verbinding viel soms weg. Toen legde een technicus met uit dat ik een Ethernet-kabel van de telefoonaansluiting (met DSL-filter) via de router/modem naar mijn PC nodig heb, dat niet alleen, de router/modem dient vlak bij de Telefoonaansluiting te liggen en de router/modem mag niet verder dan 5 meter van de PC verwijderd zijn. Zijn advies volgend heb ik geen last meer van verbindingsuitval en de PC is daadwerkelijk sneller.
Wifi is best leuk om mijn mobiel er mee te verbinden, maar de wifi voor draadloze verbinding van de PC van mijn vrouw en de draadloze verbinding met de wel erg ver afstaande TV funktioneert niet optimaal, maar afdoende voor huis-tuin en keukengebruik.
Laatst downloaded mijn zoon draadloos 800.00 lange regels uit een database in EXCEL-formaat en daar ging alles fout aan.
@een Ethernet-kabel van de telefoonaansluiting (met DSL-filter) via de router/modem naar mijn PC nodig heb, dat niet alleen, de router/modem dient vlak bij de Telefoonaansluiting te liggen en de router/modem mag niet verder dan 5 meter van de PC verwijderd zijn. @
Nadat ik het bovenstaande heb gelezen, kan ik u vertellen, dat ik voorzien ben van een Ethernet Kabel van de telefoonaansluiting en dat zowel mijn Modem en Router allebei ongeveer 2 meter van mijn CPU computer staan. De printers en scanner plus sound system staan allemaal binnen de 2 meter van de CPU computer. Heb via de company internet speed 100 MBPS download en 10 MBPS upload gekocht. Heb mijn speed net getest en download geeft daartegen 147.33 MBPS en upload 13.0 MBPS. Persoonlijk heb ik ook gemerkt dat de USB verbinding beter werkt dan wifi tussen printers en computer. Daarnaast zijn USB verbindingen zeer betrouwbaar.
De elektriciteit hier in CA kan wel eens een korte tijd wegvallen. Als dit gebeurd kan het je CPU computer beschadigen. Heb een power unit met ingebouwde batterij tussen de muur en computer geplaatst. De stroom naar de computer is daardoor stabiel en als de power wegvalt heb ik nog voor een half uur power naar mijn computer. Mijn systeem is tegen alles beschermd. Ik houd niet van dure verrassingen.
Het lijkt dat de problemen met internet zijn opgelost.
Ik heb 300 MBPS download en 20 MBPS upload gekocht. Telefoneren met de vaste telefoon doe ik bijna nooit meer. Veelal gaat het bellen in Italie via mijn mobiel (vast bedrag/maand). Naar buitenland bellen is met de PC/mobiel via WhatsApp of anders via Skype (€ 0,02/min).
De Back up gaat via de Cloud of via mijn IMac.
Cable Television, Sir,
Meaning I receive television programmes from all over the world.
Ben verslaafd aan BBC (Engeland), Ziggo Sport voetbal en TV5 ( Frans).
Kan ook via Tablet, i-phone of smart phone en PC ontvangen..Tevéél van het goeie, maar ik maak er geen gebruik van al heb ik ’t allemaal in huis.
De monteur is eindelijk geweest/ heeft eindelijk kunnen komen en kan ik weer naar het kastje kijken.. Intussen ben ik oliebollen aan ’t maken. Hopelijk gaat ’t goed met u allen?
Ik kan me best voorstellen, dat iemand die in Ned. indien geleefd heeft, er andere herinneringen aan heeft. Dat mijn Oma en mijn moeder anders op hun verblijf reageerden dan koppieop , heeft meer te maken met welke gevoelens de herinneringen zijn verbonden. Mijn Oma heeft haar man in de oorlog verloren en zij is als Indonesische vrijwillig (nou ja) vanwege daar 4 kinderen op relatief jonge leeftijd (bijna 30) het kamp ingegaan. Mijn moeder is als 14 jarige in het kamp gegaan en heeft er ook eigenlijk voor gezorgd dat de familie heelhuids uit het kamp kwam, dat schept toch op jonge leeftijd een zware verantwoordelijkheid heb ik van mijn tante en ooms begrepen. Beide vrouwen zijn sterke vrouwen, die zich niet laten kennen. Daarom bevreemdt het mij dat ze hun emoties in ziektes vertaalden omdat geen ander mogelijkheid hadden om hun emoties te uiten. Daarna zijn ze nooit meer terug geweest.
Mijn oma wild gecremeerd worden en dat haar as over zee gestrooid zou worden opdat de resten met de zeestroom naar Indie gevoerd zouden zodat zij weer met haar man verenigd zou kunnen worden. Ik heb deze beeldspraak altijd begrepen als d e ondoorgrondelijke wijsheid van deze bijzondere en elegante vrouw
Wat eten betreft mag ik een vergelijking met de Italiaanse, regionale keukens niet maken, want wat is lekkerder dan licht-gefrituurde bloemen van courgettes, gevulde kleine artisjokken of pasta con le rape (een soort broccoli maar veel fijner en zachter). Dat zijn geen herinneringen maar is smaak.
@Wat eten betreft mag ik een vergelijking met de Italiaanse, regionale keukens niet maken, want wat is lekkerder dan licht-gefrituurde bloemen van courgettes, gevulde kleine artisjokken of pasta con le rape (een soort broccoli maar veel fijner en zachter). Dat zijn geen herinneringen maar is smaak.@
Een ieder weet dat ik gek ben op de Indo-Sumatraanse keuken. Maar als ik naar Europa kijk, dan is de Italiaanse keuken aan de Adriatische zee mij het beste van Europa bevallen.
Hr van den Broek:
:—–Mijn oma wild gecremeerd worden en dat haar as over zee gestrooid zou worden opdat de resten met de zeestroom naar Indie gevoerd zouden zodat zij weer met haar man verenigd zou kunnen worden.—
Twee regels om u even te vertellen hoe gemakkelijk ik mij in deze beeldspraak kan vinden. Zij het op een veel minder diepzinnige toon!
Eens stond ik te pootjebaden aan een strand in Chile. Van daaruit stelde ik me al snel voor dat enkele van die golven best konden zijn ontstaan in de Java Zee. Waarom niet? Een kwestie van volhouden, dat is zeestromingen wel toevertrouwd…
.-
@Eens stond ik te pootjebaden aan een strand in Chile. @
Als wtk heb ik in een periode van 10 jaren heel wat golven gezien en meegemaakt. Daarbij ook die van Argentinië en Chili.
Dat mijn vertrek, in 1951 uit Zuid Afrika mij geen verdriet veroorzaakte had absoluut niets te maken met de politiek omstandigheden in dat land. Ik was nota bene dertien jaar oud. Mijn ouders daarentegen zegen geen heil in de toekomst van dat land. Ik ben terug geweest in Zuid Afrika en in Indonesie een beetje gedreven door heimwee zowel als nieuwsgieriegheid en avotuur.
Waar mijn emotionele reactie op sloeg was een geheel andere zaak. Dank zij mijn kamp ervaring vond ik het moeilijk mezelf aan te passen in het Zuid Afrikaanse leven. Wij woonden daar goed, maar mijn vriendschappen waren oppervlakkig. Normaal gesproken is het heel zwaar voor dertien- jarige om hun vriendjes te verliezen, voor mij niet.
Met een beetje geluk kwam ik ter zijner tijd hier in Canada over heen. Dat gebrek aan tranen was een nawerking van de Jappen kampen, en zover als ik kan beoordelen, ben ik niet het enigste kampkind dat aanpassings problemen had na de oorlog. Om dat te begrijpen zijn begrippen zoals geheugen uit de prille jeugd van belang. De eenigste betekenis dat mijn geboorteland ( Zuid Afrika) voor ons had , was de mogelijkheid om na de oorlog in dat land op nieuw te beginnen. Ik had Zuid Afrikaanse burgerrechten, en mijn ouders hebben dat benut.
@Dat gebrek aan tranen was een nawerking van de Jappen kampen, en zover als ik kan beoordelen, ben ik niet het enigste kampkind dat aanpassings problemen had na de oorlog. @
Ik kan u volledig daar mee troosten. Ken vele Indo’s die ik onderschrijft als traumatische ervaringen.
Bovendien kunnen kinderen de trauma´s van hun ouders ook erven, generatieslang.
Leest u maar. Het is afschuwelijk!
Klik om toegang te krijgen tot angst-kun-je-erven.pdf
En het beroerde is dat niemand de oudjes meer kan helpen. Want zij vertrouwen niemand meer.
Dat helpen bestaat uit te leren jezelf te helpen. Een kind uit de oorlog halen is een, de oorlog uit dat kind halen is twee. Maar als je je daar niet voor openstelt, is het natuurlijk afgelopen met dat helpen. “Dank zij de jap en indonesier.” Dat geldt duidelijk voor mijzelf, niet van mijn ouders overgewaaid. Maar dat is geschiedenis, leven is doorgaan, naar voren. Met af en toe je leuke herinneringen doorbladeren. Maar vandaag gebeuren ook zoveel leuke dingen die morgen leuke herinneringen zijn.
Heb al diverse gevallen van Indische trauma’s hier meegemaakt. En door de afschuwelijke ervaringen, vertrouwen ze op oude leeftijd geen ene mens meer. Vooral mensen met een uniform, zoals de politie. Daarom rijdt mijn vrouw ook geen auto meer en haar antieke jaguar staat nu permanent in de garage geparkeerd. Voor een persoon die van alles ook heeft meegemaakt en tot op heden er goed is doorgekomen, is het moeilijk te bevatten. Die leuke dingen van vandaag zijn voor haar o.a. de tuin en antiek, het afstoffen en mooi houden, alles rond haar eigen huis en grote tuin. Mensen zijn voor haar taboe.
HH Geenen en van den Broek:
Één enkele onaangename (kamp)ervaring kan al een reden zijn om nooit meer terug te willen gaan. Maar ook voor veel minder. Mijn moeder is als buitenkamper vrij gebleven van díe ellende, maar verzette zich ook tegen een bezoek, omdat ze zich niet wilde laten teleurstellen.
In tegenstelling tot u beiden en uw families, heb ik geen dag honger hoeven te lijden. Bovendien vind ik het een voorrecht, van dichtbij te hebben meegemaakt hoe mijn vader het voor elkaar kreeg om onfortuinlijke buitenkampers clandestien voedsel te bezorgen. Hetzij direct, hetzij door hun aan werk te helpen (in een concreet geval, met spinnewielen die in ons huis stonden, en breinaalden).
Redenen te over dus om mijn eigen goede herinneringen ter plekke welbewust te wíllen ophalen. Strikt genomen, inderdaad in Batavia, want Jakarta leerde ik toen pas kennen. In 1947, op weg naar Nederland, keek ik met ontzag op tegen het Cathay Building, met zijn 14 verdiepingen het hoogste van Singapore.
R. Geenen: Dank voor MyIndoWorld. Het staat aan een ander venster te wachten tot ik mijn correspondentie heb afgewerkt, vooral die met woonplaatsen ten Oosten van mij, die nu hun led-lantaarntjes hebben aangestoken.